ضرورت وحدت احزاب و سازمانهای دموکرات و ترقیخواه کشور

میرمحمد شاه رفیعی

دراوضاع و احوال سیاسی و امنیتی موجود در جهان امکانات وقوع حوادث و رویدادهای غیرمترقبه در جهان هر روز بیشتر میشود.از جمله حوادث و جریانات نظامی و سیاسی موجود درخاورمیانه مانع جدی در برابر صلح پایدار وهمکاری های برادرانه ملل مختلف میباشد.

خاورمیانه در آتش اختلافات مذاهب بزرگ اسلامی از جمله تسنن و تشیع و اقوام باهم  برادر ترک، کرد، اعراب و فارس در حال سوختن است.افغانستان با کشور های بزرگ اسلامی که  درصدد کسب هژمونی در جهان اسلام هستند ؛ مناسبات دیرینه و تاریخی دارد.برعلاوه روابط ما باکشور های بزرگ و نوظهوراقتصادی جهان مانند چین روسیه و هند همچنان روابط تاریخی و ضرورت امرزی ما میباشد، این در حالی است که رشد و توسعه اقتصادی کشورهای عضوپیمان شانگهای و نفوذ روز افزون انها در جهان، قدرت های بزرگ اقتصادی غربی و گروه G7 رابه چالش کشانیده وبه مثابه کشورهای رقیب و حریفان سیاسی واقتصادی آنها درجهان محسوب میگردند.این درحالی است که ما با هر دو طرف مناسبات و روابط همه جانبه سیاسی و اقتصادی داریم. تلاش های ایالات متحده و شرکای آن در جهت تضعیف روند تحولات اقتصادی کشورهای عضو در پیمان شانگهای و بریکس قابل اغماض و چشم پوشی  نمی باشد.

ایالات متحده با داشتن پیمان امنیتی  با افغانستان و همچنان پیمان نظامی  ناتو  از جمله همکاران و دوستان استراتیژیک افغانستان میباشد؛ و ادعای همکاری های همه جانبه نظامی و  اقتصادی را با افغانستان دارند. کشورهای پیمان شانگهای نیز علاقه مند هستند تا افغانستان به مثابه یک عضو دایمی این پیمان باشد.از نظر آنها صلح و امنیت همه جانبه در افغانستان و قطع فعالیت های تروریستی و جلو گیری از کشت تولید و ترافیک مواد مخدر با اهمیت بوده و زمینه های لازم برای این اهداف را استحکام و توسعه روابط میان این کشورها مساعد میسازد .

از اینرو احزاب و سازمانهای دموکرات وترقیخوا کشور آرزومند هستند تا مناسبات برادرانه و حسن همجواری ما برمبنای منافع مفید ومتقابل با این  کشورها توسعه و تحکیم یابد و افغانستان بتواند مناسبات و دوستی خود را با در نظر داشت منافع ملی غرض تامین صلح و ثبات پایدار در افغانستان ادامه و انکشاف دهد.

هرگاه سوتفاهمات موجود که میان هند وپاکستان وجود دارد از میان  برداشته شود و تمام کشورهای این پیمان بتوانند مناسبات و روابط  دوستی و همکاری را با همدیگر مستحکم نموده  ادامه دهند.تضمین قطعی برای صلح و امنیت جهانی و رشد اقتصادی و اجتماعی تمام ملل گیتی قبل از همه برای کشور های این منطقه بوجود خواهد امد.

همچنین عقد موافقت نامه هستوی میان ایران و شش کشور بزرگ جهان گام دیگری است که بسوی صلح و دوستی و رفع سوی تفاهمات برداشته شده است.این موافقت نامه با وجود حمایت و تایید شورای امنیت ملل متحد ونیروهای آگاه و صلح دوست در سراسر جهان با مخالفت نیروهای جنگ افروز و راست افراطی در جهان روبرو گریده است.

اما آنچه شرایط موجود در جهان و نیازمندی های اقتصادی جوامع مختلف ایجاب میکند این موافقت نامه خواهد توانست مورد تطبیق قرار گیرد و راه را بسوی همکاری و دوستی ملل مختلف از جمله ملت شریف ایران و محافل حقیقت بین و سالم اندیش ایالات متحده امریکا باز نماید.

محافل سیاسی افغانستان در پرتو حوادث موجود که از اغاز همکاری میان ایران و ایالات متحده امریکا نوید میدهد باید بتوانند غرض صلح و قطع جنگ در کشور شان راه مناسب و معقول را دریافت نمایند

همان طوریکه پاکستان با هند رقیب دیرینه خود میتواند شامل مناسبات  دوستانه گردد باید با ما هم در رفع سوی تفاهمات و همکاری های لازم غرض قطع جنگ و خونریزی در کشور ما گام بردارد.پاکستان امروز نسبت به هر کشور دیگر در این منطقه آسیب پذیر است و به مثابه حامی و پشتیبان تروریزم و بنیاد گرایی شناخته میشود.هر گاه در پی همکاری و دوستی همه جانبه با کشورهای منطقه و همسایه های خود نباشد ضرر خسارات غیر قابل تحمل را متقبل خواهد گردید.

اما ما میدانیم که جنگ های موجود و کشمکش ها و اختلافات میان کشورهای مختلف نتیجه تسلط نظام غیرعادلانه اقتصادی و اجتماعی است که غرض تسلط و هژمونی الیگارشی مالی و برمبنای اندیشه های نیو لبرالیزم در جهان  تلاش مینماید تا نظام سرمایه داری را بوسیله  جنگ و تطبیق سیاست های ریاضتی و رشد و توسعه بازار آزاد و خصوصی سازی جهانی سازد. از آنجاییکه سیاست ریاضتی و خصوصی سازی بر مبنای الگوی طرح شده از طرف صندوق وجهی پول موانع جدی را در راه پیشرفت و ترقی کشور های رو به توسعه بوجود میآورد؛ و حلقه غلامی بانک جهانی وبانک اروپایی را بر گردن آنها آویزان میسازد به مخالفت و مقاومت روز افزون در جهان مواجع گردیده از اینرو نیرو های ترقیخواه جهان از جمله احزاب وسازمانهای دموکرات و ترقیخواه کشورما میدانند که رفع موانع رشد اقتصادی و منابع تمویل جنگ تحمیلی و هسته های ترور و اختناق از کشور ما به آسانی محو و نابود  نخواهد گردید. گروه ها و احزاب سیاسی موجود در رهبری دولت که از طرف  همین منابع الیگارشی مالی مانند بانک جهانی و صندوق وجهی پول بر کشور ما مسلط گریده اند؛ نمیتوانند صلح  و ثبات دایمی را درکشور برقرار سازند. آنها نخواهند توانست از گلیم مناسبات قومی و گروهی خود طور همه جانبه پا فراتر بگذارند و با فساد و ضعف ناتوانی های سیاسی حکومت خواهند کرد.

نیروهای که بتوانند صلح و آشتی دایمی را درکشور برقرار سازند و مناسبات دوستانه را با تمام کشورهای جهان ، پیمان ها و گروپ های اقتصادی برقرار سازند،  حزبی است که بر مبنای خواست و اراده مردم افغانستان و متکی بر تجارب و اندیشه های نیاکان ما و مبارزات دموکراتیک و ترقیخواه به کشور ایجاد کرد و حزبی که بتواند در برگیرنده مبارزین راستین و فرزندان اصیل این مرزو بوم باشد.

حل معضلات و  پرابلم های موجود را حزبی میتواند برطرف سازد که حلقه غلامی هیج یک از دولت های خورد و بزرگ را برگردن نداشته باشد ؛ با تعقیب سیاست فعال جهانی با کشورها و پیمان های منطقه وی و جهانی همکاری نماید؛  و از کمک های مفید و بی غرضانه جهانی به نفع مردم و کشور استفاده نماید.

حزبی که بتواند با نیرو ها و سازمان های همسو ایتلاف ها و تشکیلات موقتی را در مواقع خاص غرض انجام وظایف مبرم و راستین به اهداف ملی و مترقی سازمان دهی کند.

گامهای بر داشته شده در راه ایجاد  و تشکیل همچو حزبی تا کنون گرچه به نتایج ملموس نرسیده است قابل ستایش میباشد . از اینکه اکثریت از فعالین و آگاهان سیاسی ترقیخواه کشور در صدد ایجاد و تشکیل حزب سراسری و متحد برای خدمتگذاری مردم افغانستان هستند؛ ما خواهی یا نخواهی دیر یا زود به این هدف بزرگ ملی و انسانی دسترسی پیدا خواهیم کرد و آنانیکه در این را موانع ایجاد میکنند و نمی خواهند سهم لازم داشته باشند جز ناامیدی و پشیمانی چیز دیگری نصیب آنها نخواهد شد.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱ /۱۵ ـ ۳۱۰۷

به مسایل دشوار باید پاسخ بدهیم 

در پی توافق هفته گذشته میان دولت یونان ، نهادهای وام دهنده و اتحادیه اروپا   بحث وگفت و گوهای سودمند و گسترده ای درسطح  اروپا پیرامون این قرارداد و شیوه برخورد  اروپا  درجریان است . شماری از بازیگزان اصلی  چون دولت محافظه کار المان و دولت چپ در یونان درکشورهای شان بامشکلات  و مقاومت های زیادی روبرو بوده؛  و دولت راستگرای اسپانیا از ترس شکست در انتخابات آخر سال میخواهد  برخلاف آرزو و میل متحد نزدیک خود خانم میرکل این قرارداد را در پارلمان آنکشور مورد  بررسی قرار دهد. در جنوب میان فرانسه و ایتالیا روح تازه همکاری و استقلالیت در برابر دیکتات المان جان گرفته و شماری از رهبران اروپا  بر المان و تیم کاری خانم میرکل اعتراض و سیاست تحمیل خواست و منافع المان بر خواست مشترک حوزه ایرو را زیانبار خواندند. در بسیاری از کشورهای اروپا  تظاهرات گسترده  برضد ترویکا و سیاست های  ضد انسانی آن راه اندازی شد. دریونان شماری از رهبران سریزا از آنشمار رییس پارلمان یونان خانم  زویی کونستانتا پولوس « Zoi Konstantopoulou » در ضدیت با توافقنامه دولت رای دادند. برای اگاهی بیشتر خواننده گان بامداد اینک متن سخنرانی رییس پارلمان یونان در روز یازدهم جولای را پیشکش داشته؛ و سلسله  نشر دیدگاه های کارشناسانه را دراین مورد دنبال می کنیم/ بامداد

خانم ها و آقایان،
ما باید در این چنین زمان هایی با صداقت و گستاخی سیاسی صحبت کرده و عمل نماییم. باید به وظایفی که بر عهده همه ما و هر کدام از ما قرار دارد، متعهد باشیم.

ما باید با توجه بر آنچه وجدان مان به ما حکم می کند، از چیزهای  که مقدس، ناگذرا و غیرقابل مذاکره هستند، قوانین و حقوق مردم و جامعه دفاع نماییم.

ما باید میراث آنان را که زنده گی و آزادی خود را دادند تا ما امروز بتوانیم به مثابه مردمی آزاد زنده گی کنیم، پاس بداریم. ما باید میراث نسل های جوان و آینده، و تمدن بشریت را حفظ نماییم. به علاوه، ما باید ارزش های لایتجزایی که وجود فردی و جمعی ما را تعریف کرده و به آن جان می بخشد را حفظ کنیم.

اینکه هر فردی چگونه انتخاب و عمل می کند ممکن است متفاوت باشد، و هیچ کسی حق ندارد تصمیماتی را که از یک روند و تلاش واقعی سر برون می آورد، بی اهمیت سازد، سرزنش کند و از آنها برای مصرف سیاسی بهره برداری نماید.

همه ما و هر کدام از ما به خاطر مواضع و تصمیم های مان، با آری و نه گفتن مان، با اقدامات و غفلت های مان، با تعهدات و پاسخ های مان و با فداکاری و ازخود گذشته گی های مان مورد قضاوت قرار می گیریم و باید هم قرار بگیریم.

مدت پنج ماه است که دولت، با چپ به مثابه جریان اصلی آن و با نیروهای ضد تفاهم نامه ؛ به مثابه هسته اصلی آن، در حال جنگ نابرابر در درون یک رژیم خفقان و باج گیر می باشد: در درون اروپایی که به اصول بنیادی خود، به رفاه مردم و جوامع خود خیانت کرده است؛  در درون اروپایی که یک واحد پولی مشترک، یعنی ایرو را، نه بعنوان ابزاری برای تحقق رفاه اجتماعی، بلکه به مثابه اهرم و وسیله ای برای اجبار و تحقیر مردم سرکش و رهبران به کار میگیرد؛  در درون اروپایی که به یک زندان ترسناک برای مردم آن تبدیل شده است، اگرچه ساخته شد تا خانه و میزبان مشترک آنها باشد.

مردم یونان وظیفه رهایی خود از منگنه تفاهم نامه و از فشار ناشی از پاییدن و نظارت تحمیلی بر جامعه به بهانه بدهی را، به دست این دولت سپرد.

به علاوه، همانگونه که در یافته های اولیه کمیسیون حقیقت در بدهی عمومی نشان داده شده است، و همانطور که طلبکاران از سال ۲۰۱۰ میدانستند، این بدهی غیرقانونی، غیرمنصفانه، نفرت انگیز و غیرقابل تحمل می باشد. این بدهی به عنوان یک پدیده دوره ای رخ نداده است، بلکه توسط دولت پیشین از طریق فساد در خرید، رشوه، شرایط گمراه کننده، مقررات شرکت ها، نرخ نجومی بهره و همه هم به نفع بانک ها و شرکت های خارجی، بوجود آمده است.

ترویکا، به همراه دولت های پیشین، این بدهی جعلی را از بدهی خصوصی به بدهی عمومی تبدیل کردند، بانک های خصوصی فرانسه، المان و همچنین یونا ن را نجات دادند و در این روند مردم یونان را به شرایطی از بحران انسانی محکوم نمودند، و ارگان های تجاری اطلاعات غلط رسانه ها را به خدمت گرفتند تا شهروندان را ارعاب نموده و فریب دهند.

این بدهی نه توسط مردم ایجاد و افزوده شد و نه توسط دولت کنونی. و به مدت پنج سال توسط  نیروهایی که در درون اروپا و در تحت قوانین توتالیتاریسم اقتصادی عمل می کنند، و در نبود شأن اخلاقی یا حق تاریخی، به عنوان وسیله ای برای به برده گی کشادن مردم مورد استفاده قرار گرفت.

المان تا همین امروز بدهی های خود را به یونان کوچک مقاومت در زمان جنگ، که تاریخ قهرمانی آنرا شناخت، نپرداخته است. این بدهی ها بیش از ارزش بدهی عمومی کنونی یونان می باشد. بنا بر گزارش کمیته اداره حسابداری عمومی که توسط دولت پیشین تشکیل شده بود، این بدهی های گذشته، حتا با محاسبات محافظه کارانه، امروز به مبلغ ۳۴۰ میلیارد ایرو خواهد رسید. در حالیکه بدهی ادعا شده جاری یونان تا رقم ۳۲۵  میلیارد  ایرو برآورد شده است.

المان پس از جنگ جهانی دوم از بزرگترین بخشش بدهی (در تاریخ) برخوردار شد تا به آن اجازه بازگشت به روال عادی داده شود. این امر با همکاری سخاوتمندانه  یونان صورت گرفت. اما المان هنوز عاملان فساد شرکت ها را تحریک می کند، همان هایی را که با دولت پیشین یونان و احزاب آن معامله می کردند و از سوی سیستم  یونانی عدالت تحت حفاظت قرار گرفتند. از جمله زیمنس.

و با این وجود المان طوری رفتار میکند که گویی تاریخ و مردم یونان مدیون آن هستند، گویا انتظار دارد بخاطر جنایات خود آنها، بازپرداخت تاریخی دریافت نمایند. المان در حال ترویج و تحمیل سیاستی است که نه تنها به منزله جنایت برعلیه مردم یونان، بلکه جنایتی است برعلیه بشریت. این یک مفهوم جنایی است، یک حمله گسترده و سیستماتیک بر یک مردم، با هدف و با محاسبه نابودی کامل و یا بخشی از آن. و متاسفانه دولت ها و نهادهایی که باید تاریخ و وظایف خود را به جا بیاورند، خود را پشت این حمله به صف کرده اند.

خانم ها و آقایان،
ایجاد شرایط فجایع انسانی بطور عمدی و مصنوعی، و همچنین نگهداشتن مردم و دولت در شرایط خفقان و در تهدید ورشکسته گی پر هرج و مرج، به منزله نقض مستقیم همه معاهدات محافظت از حقوق انسانی بین المللی است، از جمله منشور سازمان ملل، معاهده های اروپا و حتا اساسنامه دیوان کیفری بین المللی. باج خواهی قانونی نیست. و آنان که شرایط نابودی آزادی اراده را بوجود می آورند، نمیتوانند از « گزینه ها » صحبت کنند. طلبکاران دارند از دولت باج خواهی می کنند. آنها متقلبانه عمل می کنند، زیرا از همان زمان ۲۰۱۰ ترسایی میدانستند این بدهی قابل تحمل نیست. آنها آگاهانه عمل می کنند، زیرا بیانیه های آنها نیاز به کمک های انسان دوستانه به  یونان را پیش بینی می کند. کمک های انسان دوستانه برای چه ؟ برای بلایای طبیعی غیرمترقبه و ناخواسته ؟  آیا این یک زلزله، سیل یا آتش سوزی غیرقابل پیش بینی است؟

نه!

کمک های انسان دوستانه (مورد نیاز خواهد بود) به خاطر انتخاب آگاهانه و محاسبه شده آنها برای محروم کردن مردم از ابزار بقا ، بستن شیر نقدینگی در تلافی انتخاب دموکراتیک دولت و پارلمانی که به یک همه پرسی فراخوان میدهآد و به مردم روی می آورد تا برای آینده خود تصمیم بگیرد. مردم یونان به دولتی که به آنها اعتماد کرد، و به پارلمانی که به آنها اجازه داد تا حق زنده گی و سرنوشت خود را به دست خود بگیرند، احترام گذاشت. آنها با شجاعت و غرور اعلام داشتند:
نه به باج خواهی!
نه به اولتیماتوم!
نه به تفاهم نامه برده گی!
نه به بازپرداخت بدهی ای که آنها ایجاد نکردند و قابل استناد به آنها نیست!
نه به اقدامات جدید فقر و فرسوده گی!

طلبکاران سرسختانه برای تبدیل این نه به آری اصرار داشتند، و متحدینی یافتند که با خوشحالی تمام با آنها در همان احزاب یونانی که مسوول تفاهم نامه هستند، از آن بهره بردند و این بدهی را ایجاد کرده و بر دوش مردم بار کردند، همکاری می نمایند.

این نه مردم فراتر از ماست و ما را وامیدارد تا از حق آنها به مبارزه برای زنده گی خود دفاع نماییم. تقلا کردن. نیمه زنده گی نکردن و یا زنده گی بر روی زانوهای ما. افتخار کردن به آنچه که ما به نسل های آینده و به بشریت واگذار می کنیم.

امروز از دولت به باج خواهی میشود تا به شرایطی رضایت بدهد که آنرا نماینده گی نمی کند، از طرف آن نمی آید، و مبارزه می کند تا آنرا معکوس نماید. نخست وزیر با صداقت، شجاعت، جسارت و از خودگذشته گی صحبت کرد. او از همه نخست وزیران یونان جوانتر است و به همان اندازه همه پیشینیان خود، برای حقوق دموکراتیک و اجتماعی مردم و نسل های جوانتر مبارزه کرده است. او نسل ما را نماینده گی کرده و می کند و به ما امید میدهد. من به او احترام می گذارم و همیشه به خاطر این موضع و انتخاب، به او احترام خواهم گذاشت.

و همزمان با آن، وظیفه خود میدانم بعنوان رییس پارلمان، چشمان خود را نبندم، یا وانمود کنم که باج خواهی را نمی فهمم. من نمیتوانم آن را آسان کنم. من هرگز نمیتوانم به آن رای بدهم و محتوای این توافق را قانونی نمایم.

من فکر میکنم این امر در مورد نخست وزیر هم صادق است، فردی که امروز با سلاح تهدید به بقا  مردم او، مورد باج خواهی قرار گرفته است. بر این باورم که این امر در مورد دولت و گروه های پارلمانی که آن را حمایت می کنند نیز صادق می باشد.

من باید به وظیفه تاریخی خود با اعلام «حاضر» به مثابه « حضور» در بحث و رای گیری امروز عمل کنم. معتقدم به این ترتیب برای مردم، برای دولت و برای نخست وزیر، برای نسل آینده و جوامع اروپایی بیشتر مفید خواهم بود، و از طریق ثبت شرایطی که در تحت آن از پارلمان یونان خواسته شد تا تصمیم بگیرد. و با رد باج خواهی با استناد به بندهای ۱-۱-۴ بند ۱۲۰ قانون اساسی.

مردم یونان دومین کسانی خواهند بود که از این جنگ در منطقه ایرو صدمه خواهند خورد، اولین آن قبرس در مارچ ۲۰۱۳ ترسایی بود. این تلاش برای تحمیل اقداماتی که توسط مردم در همه پرسی رد شد، استفاده از باج خواهی بانک های بسته شده و تهدید به ورشکسته گی، به منزله سرنگونی خشونت آمیز قانون اساسی یونان است و پارلمان را از اختیاری که توسط قانون اساسی به او واگذار شده است، محروم می کند.

هر فردی حق و وظیفه مقاومت دارد. هیچ مقاومتی در تاریخ آسان نبود. اما ما متعهد به رای مردم هستیم و به مردم در مورد مسایل دشوار اعتماد می کنیم.  به مسایل دشوار باید  پاسخ بدهیم و نباید بترسیم.

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱ /۱۵ ـ ۲۰۰۷

ژیوپولیتیک جدید نفت

ایگناسیو رامونه

ژیوپولیتیک جدید نفت چیست؟ ایالات متحده چین را تنها قدرت معاصر می داند که می تواند درمیان مدت (نیمه دوم قرن بیست و یکم ) با آن رقابت کند و برتری یکه تازانه اش درسطح جهانی را به چالش بکشد.

ازاین رو از آغاز سال های ٢٠٠٠ ترسایی «راهبردی حاکی ازعدم اعتماد » نسبت به پکن درپیش گرفته است.

باراک اوباما، رییس جمهوری امریکا تصمیم گرفته که کل سیاست خارجی امریکا را درمسیراین خط مشی تغییرجهت دهد. امریکا نمی خواهد باردیگر خود را در وضعیت تحقیرآمیز «جنگ سرد» ( ١٩٨٩ – ١٩٤٨) بیابد و ناگزیر باشد برتری جهانی خود را با « ابرقدرت دیگری» مانند اتحاد شوروی تقسیم کند. این نظریه ای است که مشاوران آقای اوباما آن را چنین جمع بندی می کنند: «یک سیاره، یک ابرقدرت »!

درنتیجه، واشنگتن نیروها و پایگاه های نظامی خود را برای « محاصره » چین به سوی شرق آسیا سوق می دهـد. درواقع، چین ناظر آن است که جلوی ظرفیت های توسعه دریایی اش توسط چندین «درگیری جزیره ای» با کره جنوبی، تایوان، جاپان، ویتنام، فیلیپین... و حضور هراسناک ناوگان هفتم ایالات متحده گرفته شده است.

به موازات این امر، دیپلوماسی امریکا روابط خود را با حکومت هایی که مرز زمینی با چین دارند (به استثنای روسیه ) تقویت می کند. این امر توضیح گر نزدیکی چشمگیر واشنگتن به ویتنام و برما است.

این سیاست اولویت بخشی به سوق دادن نیروها به سوی شرق و جلوگیری از چین تنها درصورتی ممکن خواهد بود که ایالات متحده بتواند از تعهدات خود در خاورنزدیک شانه خالی کند. دراین صحنه راهبردی، واشنگتن به طورسنتی در ٣ عرصه مداخله می کند:

١ - عرصه نظامی : زیرا امریکا دردرگیری های بسیار، ازجمله افغانستان علیه طالبان و عراق- سوریه علیه سازمان خلافت اسلامی (داعش) دخالت دارد.

٢ - عرصه دیپلوماتیک : به ویژه درمورد جمهوری اسلامی ایران که واشنگتن می خواهد توسعه گری ایدیولوژیک آن را محدود کند و جلو تهران را برای دست یابی به قدرت هسته ای بگیرد.

٣ - عرصه همبسته گی : به ویژه درمورد اسراییل که ایالات متحده به نوعی همچنان « مرجع نهایی حمایت » از آن است.

این « دخالت مفرط » مستقیم واشنگتن دراین منطقه (به ویژه پس از جنگ خلیج درسال ١٩٩١ترسایی ) «محدودیت های قدرت امریکا» را نشان داده که نتوانسته درهیچ یک از درگیری هایی (عراق، افغانستان) که دخالت عمیق کرده؛  دست بالا پیدا کند و هزینه نجومی این درگیری ها عواقب فاجعه آمیزی حتا برروی نظام مالی جهانی داشته است.

ازاین پس برای واشنگتن روشن است که امریکا دیگر نمی تواند به طور همزمان درسطح جهانی در دو تهاجم بزرگ دخالت داشته باشد. بنابراین، بدیل این کاریا این است که ایالات متحده در «ورطه» خاورنزدیک دردرگیری هایی صرفا قرن نوزدهمی درگیرشود، و یا این که برمساله ی ضروری بازدارنده گی چین که جهش درخشان آن می تواند اعلام کننده انحطاط و نزول آینده قدرت امریکا باشد متمرکز شود.

گزینه باراک اوباما روشن است: باید به چالش دوم پرداخت، زیرا این چالشی است که آنچه امریکا درپایان قرن بیست و یکم خواهد بود را معین می کند. ازاین رو، واشنگتن باید به تدریج ـ و الزاماً ـ خود را از خاور نزدیک عقب بکشد.

پرسشی که امروز مطرح است این است که اصولا چرا ایالات متحده تا حدی در خاور نزدیک درگیرشده که، از پایان جنگ سرد، از بقیه دنیا غافل مانده است؟ برای این پرسش تنها یک پاسخ می توان یافت: نفت.

از زمانی که امریکا از خودکفایی در نفت درپایان سال های دهه ١٩٤٠ دست کشید، کنترول مناطق اصلی تولید مواد سوختی برایش به صورت « وسواس راهبردی »  درآمده است. این امر تا حدودی توضیح گر « دیپلوماسی کودتا » است که واشنگتن در خاورنزدیک و امریکای لاتین به کار گرفته است.

درخاورنزدیک، به همان نسبتی که امپراتوری کهن سال بریتانیا درسال های دهه ١٩٥٠ ترسایی به سوی مجمع الجزایر اصلی خود عقب می نشست، امپراتوری امریکا جای آن را گرفت و دست نشانده گان خود، به ویژه درعربستان سعودی و ایران، را که تولید کننده گان اصلی مواد سوختی در دنیا بودند را همراه با ونزویلا که در آن زمان تحت کنترل ایالات متحده بود؛ مستقرکرد.

تا همین اواخر، وابسته گی واشنگتن به نفت و گاز خاورنزدیک مانع ازاین بود که به طور جدی درمورد عقب نشینی از منطقه بیاندیشد.

چه تغییری رخ داده که اکنون امریکا به فکر شانه خالی کردن از تعهدات خود در خاورنزدیک افتاده است؟ عامل این تغییر نفت و گاز میان سنگی است که استخراج آن با روش موسوم به « fracking » درسال های نخست دهه ٢٠٠٠ به اوج رسید و وضعیت را دگرگون کرد. این بهره برداری به خاطر افزایش شدید بهای نفت رونق یافت . نفتی که درسال های ٢٠١٣ – ٢٠١٠ترسایی بهای هر بشکه آن از ١٠٠ دلار فراتررفته بود.

ازآن پس امریکا درزمینه مواد سوختی خودکفایی خود را بازیافت و اکنون حتا به مرحله ای رسیده که می تواند روزی به صورت یک صادرکننده بزرگ مواد سوختی درآید (١) و ازاین رومی تواند به شانه خالی کردن از تعهدات خود درخاورنزدیک بیاندیشد. اما  پیش از انجام این کار باید چاره ای برای التیام زخم های کهنه ای بیابد که گاه قدمت آنها به یک قرن میرسد.

به این خاطر، اوباما تقریبا تمام نیروهای امریکایی را ازعراق و افغانستان بیرون کشید. امریکا در بمباران لیبیا به شکلی بسیار محدود مشارکت کرد و از دخالت علیه مقامات دمشق درسوریه خودداری نمود. توافق هسته ای با تهران با گام هایی فشرده درجریان است و واشنگتن اکنون به شدت به اسراییل فشارمی آورد که به فوریت به توافق با فلسطینی ها دست یابد. درهمه جا دیده می شود که واشنگتن مایل به بستن پرونده های خاورنزدیک است تا به کار دیگر خود (چین) بپردازد و کابوس خاورنزدیک را فراموش کند.

این سناریو تا زمانی که بهای نفت بالای ١٠٠ دلارهربشکه باقی مانده بود به خوبی پیش می رفت زیراهزینه تولید هربشکه نفت میان سنگی حدود ٦٠ دلار است و سودی مکفی (حدود ٣٠ تا ٤٠ دلار درهربشکه) برای تولیدکننده گان دربرداشت.

در اینجا بود که عربستان سعودی وارد بازی شد. ریاض مخالف عقب نشینی واشنگتن ازخاورنزدیک، به ویژه پس از انجام توافق هسته ای با تهران است . سعودی ها این توافق را خیلی به نفع ایران می دانند و خود را در خطر آن چیزی می بینند که آنرا « توسعه گری» شیعه می نامند . فراموش نباید کرد که ذخایر عمده مواد سوختی عربستان سعودی در منطقه شیعه نشین این کشورقراردارد.

عربستان سعودی، با توجه به این که دومین ذخایرنفت دنیا را دراختیار دارد تصمیم گرفت که با کارت نفت درزمینه عقب نشینی ازخاورنزدیک بازی کند.

چگونه؟ ریاض علی رغم هشدارهای اوپک تصمیم گرفت که تولید نفت خود را به خلاف منطق بازرگانی با «شکستن قیمت » نفت و اشباع بازار با نفت ارزان افزایش دهد.

این راهبرد خیلی سریع موثر واقع شد. درمدتی کوتاه، بهای نفت کمتراز نصف شد و تا ٤٠ دلار پایین آمد و سپس کم کم افزایش یافت و درسطح ٦٠-٥٥ دلار امریکایی تثبیت شد.

این سیاست کمر تولید نفت میان سنگی را شکست و امروز بیشترتولیدکننده گان این نفت دستخوش بحران، بدهکار و درشرف ورشکسته گی هستند که این امر بخشی از نظام بانکی امریکا را تهدید می کند که با گشاده دستی اعتبارات فراوانی به این تولیدکننده گان جدید نفت داده بود. نه نفت میان سنگی و نه حفاری ها در «عمق دریاها » با قیمت نفت ٤٠ دلار برای هربشکه سودبخش نیست. بسیاری از شرکت های بزرگ نفتی اکنون اعلام کرده اند که از بهره برداری های غیرسودبخش دردریاها دست می کشند و ده ها هزارشغل ازدست رفته است.

ذخایر عربستان سعودی برای آن که جریان نفت را کنترول نماید تکافومی کند. این کشور تولید خود را به شکلی تنظیم می کند که افزایش مختصرکنونی بهای نفت حفظ شود اما نه درحدی که تولید نفت میان سنگی و اعماق دریاها به صرفه باشد.

ریاض به صورت داور مطلق بهای نفت درآمده که عامل تعیین کننده برای اقتصاد ده ها کشور ازجمله روسیه، الجزایر، ونزویلا، نیجریه، مکسیکو، اندونزیا وغیره است.

این موقعیت های جدید باراک اوباما را وامی دارد تا در برنامه خود تجدیدنظر کند. بحران تولید نفت میان سنگی به معنای پایان خودکفایی امریکا در زمینه سوخت فسیلی است. ازاین رو، باردیگر وابسته گی آن به خاورنزدیک و ونزویلا ازسرگرفته می شود. درحال حاضربه نظر می آید که عربستان درشرط بندی خود برنده شده باشد. تا چه زمان؟

لوموند ديپلماتيک

١-  بر اساس ارزیابی آژانس بین المللی انرژی(AIE)  در حدود سالهای ٢٠٣٠ترسایی است که ایالات متحده در چارچوب « چند شاخه گی انرژی » می توانند به این سطح برسند، یعنی زمانی که که مصرف کشورهای نوظهور از مصرف کشورهای OCDE  پیشی می گیرد.

بامداد ـ اقتصادی ـ ۱/ ۱۵ـ ۲۳۰۷

جمهوری مردم چین و پی ریزی دوباره راه ابریشم

 سرگشتگی سیاسی افغانستان در شاهراه ابریشم / بخش سوم

دیپلوم انجینرعمرمحسن زاده عضو هیات رییسه شورای اروپایی

در جهان شتابنده کنونی چین یگانه کشوریست که برای آینده های دور خود دارای استراتیژی دقیق توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و برنامه سیاسی میباشد. چشم انداز روشن و سمت گیری دورنمایی این استراتیژی برتعین و تالیف سیاست درونی و بیرونی این کشورمعظم اثرگذار بوده ؛ و چارچوب عملکرد  را در مبارزه شدید رقابت های ژیو ـ پولیتیک و ژیو ـ اکونومیک مشخص میسازد. در شرایط کنونی که دوره شگوفانی اقتصاد صادراتی چین آهسته آهسته به پایان میرسد و آهنگ رُشد اقتصادی رو به نشیب دارد ، تجدید ساختاراقتصاد ملی بر پایه حیات بخشی و تقویت بازارهای درونی و آرایش دگرگونه ای مناسبات اقتصادی با جهان به ویژه برای رونق و اعتلای این بازارها در دستور کار قرار گرفته است. انگیزه تصمیم گیری این راه رشد تا اندازه زیاد هم در نظم اقتصاد جهانی نهفته است ؛ که یک جانبه و نابرابر بوده و چانس های رشد اقتصادی ـ اجتماعی  را برای بیشترینه کشور های جهان محدود و محدود تر میسازد . در چار چوب چنین مناسبات حتا کشوری چون چین نمی تواند در درون موسسات مالی و اقتصادی بین المللی  مانند بانک جهانی ،  صندوق بین المللی ارز و... سهم اثر گذار خود را افزایش دهد و در مقیاس جهان جایگاه شایسته خود را داشته باشد .۱

آن چه که اکنون بصورت قطع مورد پذیرش جمهوری مردم چین بوده نمیتواند هما نا اصل یک قطبی بودن جهان است .از همین رو این کشور پهناور که خواهان جهان چند قطبی است برنظم اقتصادی جهان و بیشترینه استاندارد های پذیرفته شده آن یورش می برد و از نگاه اقتصادی هژمونی جهانی ایالات متحده امریکا را مورد سوال قرار میدهد . برای دگرگونی شرایط و مناسبات موجود ، چین در نظر دارد تا ساختارهای موازی و بدیل های قابل پذیرش را در پهنه زنده گی بین المللی بیآفریند و بر پایه همکاری های متقابلاً سودمند هرچه بیشتر کشور های جهان زمینه های سرمایه گذاری ها و بهره گیری های مشترک و تقسیم بارآور کار را فراهم  سازد .ابتکار راه ابریشم  و تدابیر معقول برای برآورده ساختن آن  یکی از پروژه های بر جسته این راهبرد جهانشمول است ؛که اکنون گام به گام  در میدان عمل سر بیرون میآورد و روز تا روز باورمندی و کشش همگانی را دردرستی وسودمندی آن بیشتر میسازد .اندیشه باز سازی راه ابریشم در واقعیت به معنا ی ترسیم خطوط استراتیژیک برای نظم نوین جهانی است که بایست بر آن درنگ بیشتر نمود :

 گردهمایی جهانی و کمربند مشترک اقتصادی

در ماه مارچ سال روان ترسایی سران دولت ها ، روسای حکومات ، وزرا، کارشناسان و دیپلومات های بیش از شصت و پنج کشور جهان و نماینده گان  سازمان های معتبر بین المللی در شهرک « بو آو» در جزیره « هاینان » چین  گرد آمدند تا با طرح باز سازی راه تاریخی ابریشم آشنا گردند . شی جین پینگ رییس دولت جمهوری مردم چین در سخنرانی با اهمیت خویش  بزرگترین پروژه سده بیست و یکم را به معرفی نشست وسخن خود را با این ضرب المثل افریقایی آراسته ساخت که : « اگر میخواهی تیز بروی ، پس تنها برو ! اگر میخواهی دور بروی ، با دیگران یکجا برو ! »  شی جین پینگ در کنفرانس اقتصادی بو آو با بیان این گفته مردمی تصریح نمود که رویکرد  باز سازی راه ابریشم  برنامه دراز مدت است و جمهوری مردم چین در این راهپیمایی سخت آرزومند است تا با جهان همراه باشد. همنوایی و همراهی پیش شرط های مهمی برای برآورده سازی  پروژه و انگیزه ای برای مشارکت گسترده جهان میباشند ؛ زیرا چین با پیشکش نمودن اندیشه کمربند مشترک اقتصادی آما ده است تا توانایی ها و ظرفیت های مادی و فنی خود را با دیگران تقسیم نماید و بر مبنای « پلان عمل  » که ازسوی کمیسیون توسعه و ریفورم دولتی و وزارت های خارجه و اقتصاد آن کشور تدوین گردیده ،  دست بکار گردد . پلان عمل در واقعیت طرح پیشنهادی است که در چارچوب آن هر کشوری در تفاهم و همکاری ، پروژه های سرمایه گذاری را  پیریزی  و از میکانیزم های مالی مختص به آن استفاده میکند . چین همه کشورهای واقع در مسیر راه ابریشم را به مثابه خشت های ساختمانی شبکه ای از دالان های اقتصادی و زون های تجارت آزاد می نگرد و آرزو دارد تا در گفتمان دو جانبه  مسایل تمویل ، هماهنگ سازی و ساختمان زیرساخت ها را مشخص سازد. از دید کنونی کار شناسان چینایی ابتکار راه ابریشم در برگیرنده  دو راه اساسی زمینی و دریایی است که نخستین پکن را از مسیر آسیای میانه و غربی و اروپای جنوب شرقی به بندرهای روتردام و هامبورگ پیوند میدهد؛ و دومی از مسیر جنوب شرق آسیا و افریقا بسوی اروپا کشیده میشود . البته همه این راه ها به مثابه شبکه وسیع مد نظرگرفته شده اند و درآینده میتوانند توسعه یابند. اکنون باید شاهرگ های مهم انتقالاتی ساخته شوند ، بخش های اتصال نیافته با هم بسته شوند، شبکه های انرژی گاز و نفت با هم وصل گردند ، میدان های هوایی ، بندرها ، خطوط راه آهن ، شبکه های برق فرامرزی، شبکه ارتباط سیم های بافته شده از رشته های شیشه یی  و... توسعه یابند .چین آرزومند است تا موانع گوناگون در راه سرمایه گذاری و تجارت برکنار گردیده و رژیم های گمرکی و مالیاتی میان کشورهای  سهمگیرنده در درازنای راه ابریشم همسان شوند. ستاره بخت پروژه راه ابریشم چین از اینرو نیکوست که کشورهای زیادی در سراسر جهان و به ویژه در آسیا و افریقا نیاز شدید به زیرساخت ها دارند و این نیازمندی ها را ظرفیت های اضافی چین درهمه شاخه هایی از صنایع سنگین ، ساختمان ، راه آهن سازی و... مرفوع  ساخته و بازار-ای جدید فروش را ایجاد نموده میتوانند . به گفته شی جین پینگ در کنفرانس بو آو ، چین با توجه به همین بازارهای پُر توان حجم تجارت  خود را با کشورهای راه ابریشم در ده سال آینده به پیمانه ای دو هزار و پنجصد میلیارد دالر ارتقا خواهد بخشید . برای سازماندهی بهتر و صرفه جویی در زمان و مصارف پروژه سازی  توجه بر اینست که همه تصدی های تولید کننده فرآورده های اختصاصی ، زنجیره محکمی را تشکیل داده و در تقسیم کار تکنولوژیک  نقش سازنده ای را ایفا نمایند .

برخی ازاگاهان سیاسی ایالات متحده امریکا اندیشه راه ابریشم چین را با پلان مارشال خود پس از جنگ جهانی دوم مقایسه نموده و معترف اند که بر خلاف ادعای گوش کر کننده هفتاد ساله ، این پلان به هیچ وجه فداکاری و از خود گذری امریکایی نبوده ؛ بل استراتیژی بود برای به پا ایستا ده کردن شرکای مهم تجارتی و ایجاد نظم جهانی درتحت رهبری آن کشور .موسساتی چون  صندوق بین المللی ارز و بانک جهانی اهرم های اساسی این نظم جهانی بوده واستند . ۲

جمهوری مردم چین که دوشادوش سایر کشورهای جهان برای  اصلاح و تغیر ساختاری این نهادهای بین المللی تلاش نمود و سرانجام در نتیجه موضعگیری های شدید ایالات متحده امریکا به دستاوردی نایل نگردیدِ  اینک به ابتکار خود ساختارهای موازی را ایجاد میکند . چین بدین باوراست که شکل دهی یک سیستم اقتصادی جهانی نه تنها به سرعت بخشیدن همکاری های همه جانبه منطقه وی و وضع پایدار ژیو ـ پولیتیک نیاز دارد بلکه به موسسات مالی پاسخگو نیز ضرورت دارد . از همین رو برای تحقق  پروژه باز سازی راه ابریشم، در ماه اکتوبر سال گذشته ترسایی  ڼ بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیر ساخت ها  ة ایجاد گردید که تا اکنون بیش از شصت کشور جهان  به شمول کشور های خیلی نزدیک به ایالات متحده امریکا در آن عضویت حاصل کرده اند . البته مرام کشور های چون المان ، بریتانیا ، فرانسه ، استرالیا  و ... از اشتراک در این بانک پُراعتبار که بیش از نیمی سرمایه آنرا چین تامین نموده  در گام نخست گرفتن قرضه نیست ، بلکه دریافت سفارش هایست که پروژه راه ابریشم به کمپنی های کشورهای عضو این بانک می سپارد. در این جا به وضاحت میتوان دید که اندیشه راه ابریشم چین با ژرف نگری قابل ستایش تدوین گردیده ؛ چه همه برنامه ها  تنها برای دستیابی به مواد خام و چانس های بازاریابی برای تصدی های چینایی نیست ، بلکه کشاندن کشورهای جهان به سیاست صنعتی آنکشور درعرصه های استراتیژیک و همکاری های مالی است و این امر بذات خود میتواند نقطه عطفی در نقش جهانی چین باشد. هنوز یک سال از تاسیس بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیرساخت ها نگذ شته  ولی کارآرایی و درست اندیشی آن ، نهاد های کهنه کار چون بانک جهانی ، صندوق بین المللی ارز و تاسیسات وابسته به آنها چون بانک انکشاف آسیایی را سخت نگران ساخته است. اینها میتوانند اصول ، ساختار ها و راهکارهای خود را اصلاح نمایند  اما تغیرایدیالوژی و پالیسی مالی که از پایه نیولیبرال است مایه درماندهگی آنها خواهد شد. ۳  پذیرش جهانی بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیرساخت ها درمناسبات بین المللی نوعی از مشروعیتی را ایجاد نموده است که مبتنی برآن ، پلان های دیگر جمهوری مردم چین در رابطه با پروژه راه ابریشم تقویت بیشتر میگردند . به گونه نمونه میتوان از سیستم تادیاتی بین المللی چین بنام ڼ سیپز ة یاد نمود . جمهوری مردم چین در نظر دارد به منظور فراهم آوری تسهیلات در معاملات تجارتی  فرامرزی ، ارز داخلی خود « یوان » را بکارگیرد .این سیستم مصارفات صادرات را کاهش داده ، عملکرد ها را سریعتر ساخته و پلاتفورم واحد را ایجاد مینماید . از این رو سپیز گامی برای بین المللی ساختن یوان است . کار شناسان باور دارند که بین المللی شدن یوان  در لحظه کنونی خواست چین نیست ولی این کشور سخت ارزو دارد تا پول ملی آن که در پنج سال گذشته ارزشش به صورت متداوم به سی وسه در صد ارتقا یافته است کم از کم به ارز بدیل دالر در آسیا مبدل گردد . نمونه دیگر میتواند تدابیر و اقدامات حکومت چین در فراهم آوری تسهیلات برای سرمایه گذاری تشبثات چینایی در بیرون آنکشور باشد. تصدی ها تنها در ظرف سه روز میتوانند از مقامات رسمی اجازه نامه لازم را بدست آورند . پرتفوی سهم گیری چین در سراسر جهان خیلی گسترده است وتشبثات چینی در سال پیش ترسایی  بیش از یک صد میلیارد دالر را در بیرون از کشور سرمایه گذاری کرده اند . جمهوری مردم چین در حفاظت راه های تجارتی ، بنادر چینایی در سراسر جهان و سرمایه گذاری های آنکشور در بیرون سخت جدی است و چنانچه رویداد های کنونی یمن نشان داد در این راه از بکارگیری نیروی نظامی نیزهراس ندارد. نخست وزیر چین ، لی کیکیا نگ در اپریل سال روان ترسابی خطلب به موسسات تولیدی ، تجارتی و مالی آنکشور شعار داد : « بروید و به جهان یورش برید ! » . با اعلام استراتیژی راه ابریشم این یورش آغاز گردیده و به آهنگ تُند به پیش میرود .در این جا چند نمونه ای از تیز گامی این روند را می آورم :

 همگرایی پاکستان در پروژه راه ابریشم

جمهوری مردم چین کار برآورده سازی پروژه راه ابریشم را از پاکستان به مثابه متحد سیاسی داراز مدت خود آغاز کرد .هنوز چند روزی از کنفرانس اقتصادی « بوآو  » نگذشته بود که شی جین پینگ بکس سفر بست و با سوغات فراوان روی به پاکستان نمود .کارداران سیاسی و نظامی پاکستانی نیزاز او چنان پذیرایی کردند که در تاریخ کوتا ه این کشور مانند ی نداشت . هشت هواپیمای شکاری در هوا شی جین پینگ را همراهی کردند و در زمین نیز همه خرد و بزرگ در خدمت حاضر شدند . آخر این شخص مبلغ چهل و شش میلیارد دالر را برای ساختمان مشترک « دهلیز بزرگ اقتصادی » با خود آورده بود و این مقدار چندین برابر حجم پول هایست که ایالات متحده امریکا در درازنای ده ها سال در اقتصاد پاکستان فرو ریخته است . رهبر چین با قدر دانی از روابط نزدیک و همکاری های دوجانبه میان دو کشور پروژه راه ابریشم را از نگاه اقتصادی و ژیو ـ پولیتیک برای پاکستان با اهمیت خواند و افزود : « پاکستان با این پروژه به آرزوی دیرین خود خواهد رسید و به  ببر نو آسیا مبدل خواهد گردید. » وی در سخنرانی خود در پارلمان پاکستان این کشور را فرا خواند تا در « جامعه هم سرنوشت آسیایی » که در ماه مارچ سال روان ترسایی تاسیس شد شرکت نماید . رییس جمهور چین آرزو دارد تا پاکستان را به نخستین خشت ساختمانی پلان های توسعه وی خود مبدل سازد . دهلیز اقتصادی چین ـ پاکستان که از شهر کاروانی کاشغر درچین آغاز میگردد سه هزار کیلو متر درازی داشته و با گذر از معبر جاده چهل متری قراقروم به بندر گوادر منتهی میشود .چینایی ها این بندر نهایت با اهمیت آب عمیق را دو سال پیش برای مدت چهل سال به اجاره گرفته بودند . در آن سال چنان پنداشته میشد که بنا بر نبود زیر ساخت های ضروری چون شاهراه های ارتباطی میان گوادر و کراچی از یک سو و گوادر و کویته ـ پشاور و شمال غرب پاکستان از سوی دیگر اجاره بندر بیشتر به منظور کنترول بحر هند و خلیج فارس بوده است . اما اینک با ساختمان هر دو شاهراه اساسی ، چین راه مستقیم به اقیانوس هند و تنگه هرمز پیدا نموده و هر دو راه خشکه و دریایی ابریشم را در این نقطه استراتیژیک با هم گره میزند . چین نه تنها به بازار های پزتوان پاکستانی چیره میگردد؛ بلکه از راه کوتاه انتقال دریایی به آسانی به نفت عرب نیز دست میآبد . البته کشه پلان های چارچوبی چین در پاکستان به مراتب بیشتر از این پروژه های زیر بنایی است .شی جین پینگ در سفرش در مجموع پنجاه و یک قرار داد و معاهده را با پاکستان به امضا  رسانید و این کشور را هرچه تنگتر در آغوش گرفت ..در این روز ها که گرمی هوا جان صدها پاکستانی را تباه میکند و در همه جا ها نبود برق مردم را بیچاره ساخته است ؛ دست کمک چین برای رفع  نیازمندی های انرژی برق به سوی این کشور دراز گردیده است. در شمار پروژه های توافق شده یکی هم ساختمان بند برق آبی « کاروت » بالای دریای جیلم ( یکی از دریا های پنجگانه پنجاب )  به ارزش یک عشاریه شصت و پنج میلیارد دالر است که تا پنج سال دیگر به اتمام میرسد و مدیریت آنرا چین برای مدت سی سال در اختیار خواهد داشت .دو کنسرن بزرگ پاکستانی و چینایی بنام های « پاکستان پرایویت پاور » و « انجمن سه تنگی » این بند بزرگ را تا سال دوهزار و بیست ترسایی اعمار می نمایند و مصارف آنرا صندوق راه ابریشم به عهده گرفته است .البته در پهلوی این دستگاه تولید انرژی برق ، وزارت آب و برق پاکستان چهارده پروژه دیگر را نیز با چین به امضا رسانیده است . وزارت های مالیه ، پلان ، بنادر و کشتیرانی ، علوم و تکنالوژی ، راه آهن ، نفت و کمیسیون انرژی اتومی پاکستان هم در باره هفده پروژه اساسی و با اهمیت دیگر با مراجع چینی قرارگذاشته اند که تحقق آنها چهره اقتصادی این کشور را دگرگون خواهد ساخت . از اینرو نخستین گام  استراتیژی راه ابریشم و اهداف بلند بالای آن در همسایگی افغانستان با موفقیت برداشته شد و جا داشت تا ممنون حسین رییس جمهور پاکستان مدال افتخار آنکشور را به شی جین پینگ تقدیم نماید. در این راستا  قطعه « سور» بدست پاکستان افتاد که هر لحظه در بازی های سیاسی منطقه ای و جهانی از آن کار خواهد گرفت .

  گرایش منطقه ای بسوی راه ابریشم

در باره همنوایی کشور های آسیای میانه و فدراسیون روسیه با اندیشه راه ابریشم در بخش دوم این جستار گفته هایی اشاره گونه  آمدند .در اینجا نیز بنا بر پهنه بزرگ این  گذارده نمیتوان به ژرفا پیچید و همه جوانب آنرا به بیان گرفت . تنها نمونه هایی از قرارها ، عملکرد ها  و روا بط همکاری میان کشورهای آسیایی با جمهوری مردم چین برای همگرایی در «  جامعه هم سر نوشت آسیایی »  به مثابه معرفه هایی  پیشکش  میشوند تا در شناخت گرایش همگانی یاری رسانند :

گسترده گی مناسبات میا ن فدراسیون روسیه و جمهوری چین را میتوان  نه تنها درارقام واعداد دید بلکه کیفیت همکاری ها درعرصه های مهم راهبردی هم بیانگر نزدیکی و تفاهم میان هر دو کشور است . روسیه نیازمندی های شدید انرژی و مواد خام چین را تامین می نماید و در مقابل چین با ذخایربزرگ پولی خود وام های ضروری را برای بی اثر ساختن تعزیرات مالی و اقتصادی غرب در اختیار همسایه شمالی خود قرار میدهد . بر پایه همین همکاری و اعتماد روسیه در نظر دارد تا با چین یکجا صنایع هستوی خود را رُشد دهد . روس ـ اتوم  کنسر ن بزرگی است که در سال های پسین ، پیروزی های درخشانی دا شته  و درسال پیشین ترسایی به حجم بیش از یکصد ملیارد دالر سفارش داشته است . اینک بانک ها و رساننده گان انرژی چینایی  دست بکار شده اند  و پروژه  تولید برق اتمی « تیان وان » در بحیره زرد را در دستور کار قرار داده اند . دو بلاک ریا کتورهای این دستگاه بکار آغاز نموده اند و دوی دیگر آن در حال ساختمان اند. کشورهای روسیه و چین در نظر دارند  تا در باره تولید « انرژی نو » با هم همکاری کنند . اکنون هر دو کشور در باره « ساختمان دستگاه های تولید برق اتومی شناور » و تعمیل پروژه های مشترک در کشورهای سومی  با هم مذاکره مینمایند . همکاری در عرصه تکنالوژی نظامی میان هر دوکشورهم ابعاد نوینی کسب نموده است .جمهوری مردم چین که در صادرات و واردات سلاح مقام جهانی سوم را دارد بیش از شصت در صد سلاح های وارداتی خود را از فدراسیون روسیه خریداری مینماید . افزایش بودیجه نظامی چین تا اندازه زیاد  با پروژه راه ابریشم ارتباط دارد ؛ زیرا افزون بر حفاظت حاکمیت و امنیت کشوری ، حفاظت راه های تجارتی ، سرمایه گذاری های آنکشور در بیرون و دفاع از بنادر چین در سراسر جهان از وظا یف اساسی ارتش چین است .فدراسیون روسیه برای چین بازار بزرگیست که بدان توجه ویژه ای دارد .اکنون حجم تجارت سالانه میان هر دو کشور به نود و پنج ملیارد دالر با لغ میگردد و چینائیی ها اروپاییان را در آنجا به پسگرد  وامیدارند .در بازارهای روسیه نه تنها جنبش کالا و سرمایه به مشاهده میرسد؛ بل کارگران چینی در بازار کار سایبریا و سایر نکات نیز سرازیر گردیده اند. ماسکو تسهیلات لازم را برای کارگران چینایی و ترکی فراهم نموده است .

قزاقستان به مثابه نهمین کشور پهناور جهان دارای دو استراتیژی انکشافی است که به تر تیب تا سال های ۲۰۳۰ و ۲۰۵۰ ترسایی میرسند . در پایان این سال ها باید این سرزمین در زمره سی کشور پیشرفته جهان بشمار آید . رهبری قزاقستان که کشورهای ناروی و سینگا پور را به مثابه الگوهای رُشد پذیرفته است؛  سرنوشت برنامه های خود را با استراتیژی راه ابریشم پیوند داده است .این  امر را سرمایه گذاری چین به ارزش نزدیک به بیست و چهار میلیارد دالر در ده سال پیش به وضاحت نشان میدهد . جمهوری مردم چین در کشور های تاجکستان ، ترکمنستان ، ازبکستان  و قرغیزستان نیز در ده سال گذشته بیش از ده میلیارد دالر در بخش های زیربنایی سرمایه گذاری کرده است .همه این کشور ها طرح راه ابریشم را پذیرفته اند .

راه ابریشم در یایی در آسیا در شرق از نقطه « ملا کا » آغاز میگردد و بسوی خلیج فارس و سواحل شرقی افریقا ادامه میآبد .چین سالها پیش کمر بندی را بنام « رشته مروارید » در حوزه اقیانوس هند ایجاد نموده و در توسعه بنادر پاکستان ، سریلانکا ، میانمار و بنگله دیش سرمایه گذاری کرده بود .با اعلام استراتیژی راه ابریشم اهمیت این پروژه های استراتیژیک یکبار دیگر آشکار شد .لست فعالیت های چین در این حوزه خیلی درازاست .این کشور درسال پیش اضافه از پنج میلیارد یورو را برای زیر ساخت های سریلانکا اختصاص داد ، میدان هوایی نوی را در مالدیو اعمار نمود و پروژه بندری را در سیشل رویدست گرفت .کشور هند در برابر ابتکارات چین در دورا دور خود شگفت زده شد و با درک اهمیت جهانی پروژه کمر بند مشترک اقتصادی ناگزیر گردید تا خود نیز جایگاه خویش را دراین تحول اقتصادی ـ سیاسی تثبیت نماید .دیپلوماسی هند اگر از یکسو متوجه مهار کردن نفوذ منطقه ای چین است ولی از سوی دیگر سعی دارد تا از امکانات نو درتقویت همکاری های اقتصادی دو جانبه بهره گیرد . این گذارده در دیدار رسمی رییس جمهور هند نارندرا مودی در ماه می سال روان ترسایی به چین مورد گفتمان قرارگرفت . چین به آرزومندی جانب هند مبنی بر سرمایه گذاری در بازسازی زیر بناهای آنکشور پاسخ مثبت داد و اظهار آماده گی کرد که در بازسازی میدان های هوایی ، شاهراه ها و بندرهای هندی به ارزش یک تریلیون دالر سرمایه گذاری خواهد نمود. اکنون چین یکی از بزرگترین شرکای تجارتی هند است و حجم تجارت آن با هند در سال پیش به اندازه شصت و یک میلیارد دالر بود. البته شی جین پینگ در سفرسال پیش خود به هند  دوازده تفاهمنامه همکاری  اقتصادی و تجارتی را به امضأ رسانیده بود که زمینه های کار مستدام را میان هر دو کشور رقیب در اقیانوس هند فراهم میسازند .

چین در رابطه با انکشاف مناسبات اقتصادی و تجارتی با دیگر کشور های آسیایی به ویژه جاپان از خویشتن داری کار میگیرد و از هرگونه کشیده گی و تحریک سیاسی که به زیان روابط بازرگانی باشد می پرهیزد . در هر جایی که برای بهبودی مناسبات دو جانبه ضرورتی باشد ، در آن صورت سیاست پیشگیرانه چین  به موقع عمل میکند . پذیرایی گرم چین در ماه پیش از رهبر اوپوزیسیون میانمار ، سان سووکی که احتمالاً در انتخابات آینده آنکشور برنده خواهد شد نشانه ای از دیپلوماسی موفق جمهوری مردم چین است که همگرایی به اندیشه راه ابریشم را تقویت میکند .

 یک کمر بند و یک راه

در طرح بازسازی راه ابریشم سر منزل نهایی بسوی غرب ، اتحادیه اروپاست . شی جین پینگ در سال ۲۰۱۳ ترسایی این قاره پیشرفته صنعتی را فراخواند تا یکجا با کشور چین«  کمر بند مشترک اقتصادی » را به امتداد راه ابریشم به منظور رونق بخشیدن « تجارت آزاد » و سازمان دادن  سیستم اقتصادی جهان ایجاد نماید .از دیگاه چین اندیشه « یک کمربند و یک راه » همکاری های منطقه ای را ژرفترساخته و فرایند آن بهره گیری باز، متوازن و مشترک برای همگان خواهد بود . اتحادیه اروپا و چین که بیست و پنج در صد نفوس جهان را تشکیل میدهند  دارای روابط گسترده اقتصادی و تجارتی اند . بیلانس تجارت میان هر دو درسال پیش ترسایی بیش از پنجصد و سی ونُه میلیارد یورو بود ؛ با این هم  پلان « یک کمربند و یک راه »  توانایی های بازار را در درون منطقه ها باز نموده  ، سرمایه گذاری ها و مصرف را ارتقا داده و تقاضا و اشتغال بیشتر را ببارخواهد آورد . جمهوری مردم چین باور دارد که در فرآیند ساختمان این کمر بند ، امنیت پایدار و ثبات ژیو ـ پولیتیک تضمین خواهد شد. ژاو بیم سفیر چین در ویانا بارها تصریح میدارد که طرح « یک کمربند و یک راه » سه شاهراه با اهمیت را در بر میگیرد : « راه صلح ، راه رشد و راه امکانات » . این کمر بند بایست ارتباط سریعتری همه کشور ها و همه منطقه ها  و با هم پیوسته گی استراتیژیک آنها را تامین نماید . البته افزون بر این خواست کلی ، نگاه ژرف بین متوجه آن کشورهایست که در آنها ظرفیت های بزرگ زیرساختی و امکانات آفرینش و تقویت بازارها  و نیروی خرید وجود دارند . از همین رو جمهوری مردم چین اروپای شرق را برای همکاری های همه جانبه مساعد دانسته و آرزومند است تا راه دریایی ابریشم را از طریق بندر یونانی « پری یوس » با سر زمین های اروپای شرق وصل سازد . کنسرن ترابری چینایی بنام « کاسکو » شش سال پیش این بندراستراتیژیک را برای مدت سی و پنج سال به اجاره گرفت و از آنجا انتقالات به بحیره سیاه و جنوب اروپا را سازماندهی میکرد . چین تا اکنون بیش از شانزده ملیار یورو را درکشورهای مجارستان ، صربستان ، بوسنیا و هرز گاوینیا ، ماسدونیا و یونان سرمایه گذاری نموده و در نظر دارد تا حجم این سرمایه گذاری ها را به بیش از یکصدو ده میلیارد یورو افزایش دهد . به همین منظور قراراست تا در ماه دسامبر سال روان ترسایی روسای شانزده کشور اروپایی و چین در بلگراد گردهم آمده و برنامه مشخص کاری را به تصویب برسانند . لی کی کیانک نخست وزیر چین پروژه های مهمی را برای ساختمان زیربنا ها و مدرنیزه سازی آنها پیشنهاد کرده است . از این شمار یکی هم اعمار خط آهن بلگراد ـ بوداپست  به درازی سه صدو پنجاه کیلومتر است که زمان ا نتقال کالا را بسوی شرق بطور قابل ملاحظه کوتاه میسازد .درخور توجه است که غرب این حوزه را از مدت بیست سال بدینسو بهمثابه  بازار توسعه یافته داخلی تلقی نموده  ولی برای بازسازی آن کارلازم را انجام نداده است .اکنون هم اتحادیه اروپا توانایی آنرا ندارد تا این مقدار پول را برای انکشاف این حوزه سرمایه گذاری نماید . بدیهی است که تمویل ، پلانگذاری و رهبری ساختمان پروژه های زیربنایی در جنوب و شرق اروپا نفوذ چین را در این منطقه نیز ارتقأ میبخشد .البته جمهوری مردم چین در سراسر قاره اروپا دست به تشبثات گسترده اقتصادی و تجارتی زده و درهمه جا حضور فعال دارد. به گونه نمونه بانک مرکزی چین در یکسال گذشته اضافه از پنج میلیا رد یورو را در تصدی های ایتالیایی فروریخته و افزون بر سکتور انرژی ( شرکت های نفتی ) کمپنی های بزرگ صنعتی و کنسرن های مالی ایتالیایی را آماج گرفته است . بانک ساختمان چین چندی پیش نمایندهگی خویش را درشهر میلان گشود و در نظر دارد تا در معامله بزرگ خرید کنسرن « تایر پریلی » سهیم گردد . این گونه عملکرد چین تا اندازه زیاد در همه کشورهای اروپایی به چشم میخورد و برپایه چنین شیوه رفتار میتوان تصور نمود که اروپایی ها نیز با سهمگیری فعال خود در برنامه های همکاری مشترک در امر پیروزی استراتیژی راه ابریشم گام میگذارند .

پانویس ها :

۱ ـ صندوق بین المللی ارز کور خود و بینای مردم است . این موسسه مهم پولی از همه کشورهای رو به انکشاف ریفورم میخواهد ولی خود برغم خواسته ها و مصوبات اکثریت اعضا ، حاضر به اصلاحات ضروری ساختاری نیست . در این سازمان ایالات متحده امریکا و متحدین اروپایی آن دارای موقف مسلط و تعین کننده اند . ایالات متحده با حق ویتوی خود میتواند  هر تصمیمی را ساقط سازد . پنج سال پیش در گردهمایی بزرگ این سازمان صد ها وزیر مالیه و روسای بانک های مرکزی از سراسر جهان در باره وضع اقتصاد جهانی و سیستم بانک ها به شور پراختند و فیصله نمودند تا شش در صد سهم آرأ از کشور های پیشرفته صنعتی مانند ایالات متحده ، سویس ، فرانسه  و المان که امتیاز بیشتر از حد خود دارند به کشور های رو به انکشاف در حال پیشرفت مانند چین و برازیل انتقال یابد .اما این گام کوچک هم در عمل تطبیق نگردید زیرا اکثریت جمهوریخواه در کنگرس ایالات متحده امریکا ریفورم های صندوق بین المللی را مغایر با منافع خود دانستند و انرا رد کردند .

۲ ـ  دانشمند ایالات متحده امریکا  جان بریمر در مقاله ای  ( منتشره روز نامه استاندارد مورخ  ۲۱ ماه می ۲۰۱۵ ترسایی  ) رابطه جمهوری مردم چین را با ایالات متحده امریکا به نگرش گرفته و سیاست خارجی انکشور را ارزیابی میکند . برای اگاهی مزید کتاب نوش بنام ڼ ابر قدرت ة فاکت های بیشتری را ارایه میدارد :

Jan Bremmer

Three choices for America`s  rolle in the World – 2015

۳ ـ  کریستین لا گارد رییسه صنوق بین ا لمللی ارز در کم حرفی در باره رویداد های مهم جهان مانند انکشافات یونان شهرت دارد. اما او تأسیس بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیرساخت ها را بمثابه شلاقی به ایالات متحده امریکا توصیف نمود و تفاهم خود را نسبت انزجار کشورهای عضو این صندوق در برابر موضعگیری های این کشور ابراز نمود .

قابل یادهانی است که ایالات متحده امریکا در رابطه با ابتکار تاسیس بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیر ساخت ها دارای موقف ناپایدار است . در آغاز آنرا رد نموده و حتا کشورهای دیگر را برای عدم اشتراک در آن ترغیب مینمود . اما  جان کری وزیر امور خارجه ایالات متحده در نشست ماه می ۲۰۱۵ ترسائی خود با وانگ ای وزیر خارجه چین  حرف های گذشته را بد فهمی دانسته و مفکوره بانک نو را مثبت خواند . وانگ ای با قدردانی از این گفته بار دیگر تصریح نمود : « آسیا در گام نخست آسیای آسیایی هاست .»

اساسگذاران بانک سرمایه گذاری آسیایی برای زیرساخت ها جین لیکون چینایی را به حیث رییس این بانک برگزیدند . این شخص تیزهوش سال های زیادی را در روستا های چین سپری نمود وبا زنده گی دهقانان از نزدیک آشنا شد ، سپس در دانشگاه زبان های خارجی پکن درس خواند . در سال ۲۰۰۷ ترسایی معاون بانک انکشاف آسیایی بود و پس از آن در بانک جهانی ایفای وظیفه مینمود . جین لیکون مدتی را در دانشگاه بوستون به سر برد و برای چندی به صفت معین وزارت مالیه چین کار نمود . او تعهد سپرده است که در بانک نو به شیوه دیگر نسبت به بانک جهانی مدیریت خواهد نمود .

یاد داشت :

در این جستار بنا بر تراکم گذارده ها ، در باره روابط اقتصادی و تجارتی چین با قاره های آمریکا و افریقا تماس گرفته نشده است که البته در جای دیگر به آنها پرداخته خواهد شد. جمهوری مردم چین که از مدت بیش از سه دهه در قاره افریقا فعالیت دارد و هم اکنون بیش از یک میلیون کارگر و کار شناس آن در آنجا مصروف کاراند درنظر دارد تا در رابطه با راه ابریشم نیز مجموعه سرمایه گذاری های خود را افزایش داده و حجم آنرا به بیش از چهار صد میلیارد دالر ارتقا دهد. این چنین برنامه ها با امریکای لاتین نیز در نشست مشترک سران کشورهای عضو سازمان سیلاک و چین در ماه جنوری سال روان در پکن پیریزی گردیدند که بر پایه آن حجم تجارت این دو حوزه در ده سال آینده به ارزش بیش از پنجصد میلیارد دالر بیشتر خواهد گردید .

بامداد ـ سیاسی ـ ۱ /۱۵ ـ ۱۳۰۷