ژوندي سپرغي


ماپه ایروکې دي
سپرغي ليدلي
پام کوئ
لاس ور،نه وړئ
داتودنغرئ ښکاري پېړیونه تود
چې سړېدل یې چالېدلای ندئ
خو!
دروزګار
نادودې
چې،یي
لمبوته
سم کتلای نشوې
له شرمه پټې سترګې
هرچاته وایې،
چې،اور،مړوینمه
هغه ده،
خدایږو،
چې نغرئ هم
سړېدوته درومې
او،
د سپرغي تنفس
ایرې وروشیندلې
سپرغي په برندو،برندو
غلیمان کاږي
سرې لمنې خواته
او،
ددښنو سترګې
له ایروډ کې شوې
ړندې شوې
څه لیدلي نشي
او،
د سپرغیوزورته
هیڅ ټینګیدلي نشي
اوس نو:
په چیغوچيغو
داسې کوکاري کوي
چې په ایروکې لا سپرغي دي ژوندي
نغرئ لاهم توددئ
دادژوندیو نغرئ
هډو سړښت نه مني
ساده سپېڅلې مينه
هيڅوخت زړښت نه مني
مینه ده تا نده
لاغښتلې ښکاري
او،
ماتېدل نه مني

( نجم الرحمن مواج )

بیکاری جوانان در اتحادیه اروپا

جمعیت جوان، بخش بسیار فعال و پویای جامعه و نیز بخش آسیب پذیر نیروی کار فعال محسوب می شوند، بطور روزانه از عواقب بحران اقتصادی جهان رنج برده و از سیاست های ضد کارگری دولتهای خود تحت فشار هستند.

در نتیجه اعمال این سیاست‌ها امروزه نسل جوان، که جزو آسیب پذیرترین قشرهای جامعه هستند، با بیکاری وسیع و آینده نامطمینی روبرو هستند. آنان قربانی سیاست استخدام‌های موقت بوده که قانون قراردادهای دسته جمعی شامل حال آنها نمی شود. آنان شاهد تبعیض‌ها و رانده شدن به حاشیه اجتماع میباشند.

این نسل جوان به اجبار به کارهای موقت روی میآورند مانند کارهای پاره وقت، کارهای پیمانکاری خصوصی بدون داشتن ایمنی کار و یا حقوق سندیکایی.

امروزه جوانان در شرایط بسیار سختی زندگی می‌کنند. یافتن کار در یک محیط رقابتی شدید بسیار دشواراست. درچنین شرایطی که کارفرماها در پی حداکثر سود خود هستند، بیکاری در بین اغلب جوانان شبیه یک کابوس است.
هم اکنون در اتحادیه اروپا ۲۷ میلیون بیکار وجود دارد که به این رقم باید افزایش بیرویه بیکاری جوانان را نیز اضافه کرد.

بر اساس آمار در ماه فبروری ۲۰۱۳ – که رقم واقعی را نشان نمی‌دهد - رقم بیکاری جوانان دریونان به ۶۴٫۲ درصد افزایش یافته (از ۵۰٫۴ درصد در ماه فبروری سال ۲۰۱۲) ، در هسپانیا به ۵۵٫۵ درصد (از ۵۰٫۵ درصد سال ۲۰۱۲)، در ایتالیا به ۳۸٫۷ درصد  (از ۳۱٫۹ درصد سال ۲۰۱۲)، در پرتگال به ۳۸٫۶ درصد (از ۳۵٫۴ درصد سال ۲۰۱۲)، در سلواکیا ۳۵٫۹ درصد، در ایرلند به ۳۰٫۸ درصد، در قبرس به ۲۸٫۴ درصد، در فرانسه ۲۶٫۹ درصد، در بلژیک ، فینلند، لوکزامبورگ و استونیا حدوداً ۲۰ درصد می‌باشد.

این ارقام برای کشورهای اتحادیه اروپا و منطقه واحد پولی ایرو برابراست با ۲۳٫۶ درصد و ۲۴٫۲ درصد، که می‌توان گفت حدوداً ۵۶۹۴۰۰۰ و ۳۵۸۱۰۰۰ نفر جوان زیر ۲۵ سال بیکارند. در مجموع میزان شاغلین جوان در مدت چهار سال گذشته ۵ درصد کاهش یافته است  یعنی از ۳۷٫۳ درصد به رقم ۳۲٫۸ درصد رسیده است که از میزان شاغلین سنین بالا سه برابر بیشتر افت کرده است.

کمیسیون اروپایی از کشورهای عضو خود خواست که درجهت کاهش بیکاری بین جوانان اقداماتی را انجام دهند؛ و از وزرای کار کشورهای عضودعوت کرد که در جلسه‌ای این موضوع را بررسی کنند. در عین حال پیشنهادهایی به اعضای خود در جهت مقابله با این معضل ارایه داد مانند برنامه « تضمین شغلی جوانان اروپایی». در این برنامه‌، اتحادیه به اعضای خود توصیه می‌کند که در مدت کمتر از چهار ماه بعد از تکمیل برنامه‌های مطالعاتی خود به آنان یا کار پیشنهاد بدهند و یا برنامه‌های آموزش و یا کارآموزی و شغلی ترتیب دهند.

دفتر منطقه اروپایی فدراسیون جهانی سندیکاهای کارگری معتقد است که این برنامه‌ها و سیاست‌ها نمیتواند بر بحران و رکود اقتصادی جاری که بیرحمانه بوده و نیز با طاعون« ریاضت طلبی » آغشته شده، غلبه کند.
سرمایه‌داری یک سیستم اقتصادی بوده که که ایدیولوژی سود طلبی‌اش همراه با گسترش فرهنگ فردگرایی می‌باشد و سعی در زیر سوال بردن مبارزه مشترک و تشکل‌یابی است. با تمام قوا در تلاش است که جوانان را تبدیل به عناصری جدا از هم و گریزان از مسایل اجتماعی کند.

بحران جهانی اقتصادی سرمایه‌داری نشان می‌دهد که هنوز در جامعه طبقات مختلف وجود دارند و مبارزه طبقاتی ادامه دارد. و همزمان با آن شرایط اجتماعی حاضر که جوانان مبارزات و سازماندهی خود را باید در آن شکل دهند بسیار سخت و دشوار می‌باشد....

در اروپا فدراسیون جهانی سندیکاهای کارگری توسط دفاتر منطقه‌ای خود فعال می‌باشد ودر جهت دفاع از حقوق جوانان برای پیدا کردن کارهای دایمی با تمامی حقوق قانونی و بیمه‌ها و حق داشتن تحصیل و مسکن کوشا تلاش می ورزد....

 

( بیانیه دفتر اروپایی فدراسیون جهانی سندیکاهای کارگری در رابطه با بیکاری جوانان در اروپا )

 

اجتماعی ـ بامداد۲/ ۱۳ ـ ۰۵۱۰

 


    چه کنم

من اگرباده ننوشـم چـه کنم
درد را پرده نپوشم چه کنم

بزبان مهرسکوتم بنهــــاد
سرترکیده زهوشم چه کنم


لب پیمانه چو من خشکیده
چومینا قلقل جوشم چه کنم

خــانـه ام لانــه خصمـم  گـشته
حال که من خانه بدوشم چه کنم

بمکید خونم هـزاران انــدوه
اگرازتاک نه دوشــم چه کنم

دست وپا بسته بدست صیاد
کارد بنهاده بگوشـم چه کنم

مرگ موج نزدیک ساحل شدن است
چـومـواج گـــرنـه خـروشــم چه کنـم

 

( نجم الرحمن مـواج )

 

 

 فرهنگی ـ بامداد۳/ ۱۳ـ ۳۰۰۹

 

 

مینــه او حسن

ستوري  ته  آسمان  کښې  یوه  ورځ   ووې  هلال

خـــدای  ادم  له  مینه ورکړه  مونږ  له  تش جمال

 

ز ه  به  په  خندا  ورکړم  دا  خپل  ښایست د کمال

ما  له که یو څاڅکی مینه راکړي  څوک په  سوال

 

مـینــه  حقیقت  حسن  ســایه  د  حقیقــت  ده

حسن  له  زوال   شته  مینه   نه  لري  زوال

( غني  خان )

 

خندا  او  ژړا

د  ساقي لاس  کښې  شراب  دي  یو د غم  یو د خندا

مــا  پیاله  تشــه  نیولې  ستــا  د  فضـل  په  ســـودا

 

اې  ساقي  چې  کوم  دې خوښ  وي  په  خندا  خندا ئې  را

لیونی  یم  کــار  مې  نـشــتــه  پــه  خــنـــدا  او   پــــه  ژړا

 

زه  یم  ستا  د  سترګو  تږی،  تږی   نه   یم  د  خندا

دا  پیاله  مې  کړه  لبریزه  که   خنـدا  وي  که   ژړا

 

خو  چې  تږې  مې پرې  نه  ږدې 

ستـــا   د    حُــسن  میــخــــانــه

(غني  خان)

 

 

فرهنگی ـ بامداد۱/ ۱۳ـ ۰۴۱۰

 

 

 

سنګسار می نه کړی  

 

د زبیر شیرزاد لیکنه

ملا صاحب ستا اجازه د مولوی صاحب نه مخکی غواړم. او له تا وروسته بیا د مولوی صاحب نه اجازه غواړم، دا ځکه زه پوهیږم چه مولوی صاحب د تا نه مخکی د دنیوی او اخروی په مسایلو کی په دیوبندی او قم کی غټ غټ کتابونه لوستی او ځان بیا له تا پوه گڼی او د مولوی صاحب نوم یی تر لاسه کړی. خو د مدرسی زده کونکی چه طالب ورته وایی البته هدف می دغه "طالبان" چه د اشغالګرو په مقابل کی جنګیږی نه دی، خو خیر دی، دا چه دوی هم خفه نشی، دا چه زه د خدای سره خبری کوم له هغو هم اجازه غواړم، هغوی هم هیله لری چه سبا ورځ به ملا او مولوی صاحب شی، بیا به زما له خبرو خبر شی او ګیله به رانه وکړی.

دا لا څه چه د میر، ملا، ملک، سا دات، خواجه، اخوند، قوماندان، آمر او تفنګسالارو نه هم اجازه غواړم، ځکه د ځمکی په سر دا دوی دی، چه فتوا ورکوی، څوک د کتاب، څوک د زر او څوک د زور په اساس فتوا ورکوی. هغه فتواوی، کومی چه ددوی په ګټه او دنورو په تاوان وی. هو که چیری او یا چا سنګسار کړم، بیا د قیامت په ورځ به د دوی ګریوان ته لاس واچوم، تر څو دوی شهادت ورکړی او ووایی چه ده له مونږه د فتوا صادرونکو څخه اجازه غوښتی وه. او وبه وایی چه ده بی زمونږ له اجازی دا لوی عزم یی نه دی کړی، چه لویه خدایه تا سره خبری وکړی. دا منم چه غیر د میر او ملا، قوماندان او توپک والا نه، بل هر څوک چه ووایی زه د خدای سره خبری کوم، د دوی په فکر کافر، بی دین ملحد او ګناهکار دی. او د سنګسار وړ دی او فتوا بیا د دوی صلاحیت دی، دا ځکه دوی بی د نورو له مشوری، خوښی او رایی په زور، ځانونه د محراب او منبر مالکان ګڼی، او میکروفون یعنی بلند ګوی هم تل دوی سره ده او هغه یی خپل د پلار او نیکو نه ورته پاتی میراثی مال ګڼی، خدا یه زه ځان په تا سپارم. او که و یی نه سپارم بی له دی چه دوی پوه شی چه نن د تا سره، د تا لوی ذات سره خبری کوم، بیا به می دوی سنګسار کړی، او زه به نه یم او مړ به یم، خدایه تا ټول بشریت او د هغو ادیانو ته ویلی او زمونږ ملا جان یی همدا اوس هم وایی او ستا په مقدس کتاب چه ما او زما پلار پری ایمان راوړی هم لیکل شوی چه تا پیدا کړی یو، او ته مو پناه کولی او ساه مو هم اخستلی شی، خدایه بیا دا نور چه فتوا ورکوی او ما وژنی، نو دا څوک دی؟ ما ته خو دوی مشرکین ښکاری. ځکه چه یوازی او یوازی ته احد یی، ما ستا د رحمت او برکت نه ډک کتاب کی هغه هم په اوداسه سره لوستلی: اقرا باسم ربک، او ما د ملا صاحب نه هم *بسم الله الرحمن الرحیم* او د بل هر څه نه مخکی می* قـل هوالله احد الله الصمد لم یلد ولم یولد ولم یکن له کفواً احد*. د معنی سره د تا د پاره او د ځان د پاره او د دنیا په مخ د خوندور ژوند د پاره لوستلی. نو دا نور څوک دی؟ چه زما د سنګسار او وژلو هوډ یی کړی او نا روا فتوا ورکوی، زه خو خدایه هیڅ ګناهګار نه یم. ما خو نه دچا مال چور کړی او نه می خوړلی او نه د چا ځمکه می غارت کړی او غلا ته می غنیمت هم نه ده ویلی او نه هم د غلا او چور له برکته نوی ارباب ځان ته وایم، خدایه ما خو نه د چا لور او نه د چا زوی او نه هم د چا ناموس ته بد کتلی، او نه می د دغو غلو او داړه مارانو او ناحقه فتوا ګرو په شان پری تجاوز کړی، نو دا د سنګسار د فـتوا مالکان څوک دی؟

ما خو نه فساد کی برخه اخستلی او نه می د فاسدینو سره د جوال خوله نیولی نو دوی می ولی د سنګسار حکم ور کوی؟ خدایه زه نن تا سره خبری کوم. ای رب العالمینه، د دنیا په سر می داسی څوک و نه موند چه د زړه خواله ورسره وکړم، زما لاس خو د تا د کور د جنت په تیګه چه ټول یی په حجرا لاسود پیژنی هم لږیدلی، نن د تا سره خبری کوم، فقط تا سره. ما خو هره ورځ د تا د کوره او هره شپه او هر ساعت د یو وار په ځای څو واری د طواف په نامه دور وهلی، بیا هم دوی می ولی او د څه د پاره لوی کافر او ملحد ګڼی، خدایه دوی نو څوک دی چه مسلمان ته ملحد وایی؟ خدایه د توان او قدرت مالک خو یوازی ته یی؟ ستا له نومونو یو نوم قادر او بل هم رحیم دی. دا ناولی زورور لا څوک دی؟ خدایه ما خو لوستلی، هر څوک کولی شی چه اودس وکړی او تا سره خبری وکړی. نو دوی می ولی د تا سره د خبرو په ګناه د وژلو دار ته بیا یی؟ او راته وایی چه ته ګناهکار یی؟ خدایه د تا خو غله، ظالم او غارتګر، سود خور د یتیم او کونډو آزارونکی، زما په شان نه خوښیږی او کرکه تری کوی، او هغوی تا بد کاره په ټولو ادیانو کی معرفی کړی دی، او لعنت دی پری ویلی او زه هم د تا د پاره د دوی پر ضد د دنیا پر مخ مبارزه کوم، ای ربه ته لږ توان راکه چه دغه ظالمان، غله او چپاولګر د ځمکی له سره ورک او بیوزلی تری خلاص کړم څنگه خدایه زه پوهیږم په دی کار کی ستا رضایت هم شته؟ ای ربه زه خو به بد کار نه کوم. زه ستا رضایت غواړم، نو ولی خدایه دا غله، دا داړه ماران، دا قاتلین دا ستا، زما او د بیوزلو دشمنان، بیا هغه کسان چه داړه ماران، غله او قاتلین نه دی، او داړه ماری، قتل او غلا او تجاوز نه کوی نو ولی دوی بیا د صادقینو مومن لشکر ته کافر، ملحد او بی دین وایی او ته یی ژبه ورته نه غوڅوی، خدایه دا ښه انصاف او عدالت نه دی چه دوی بیوزلی رټی، څنګه خدایه زه خو به بده خبره نه کوم.

خدایه ما خو تا سره له اوه کلنی خبری شروع کړی په سخت یخنی او ګرمی کی د تا د کور دړه می ټکولی او تا ویل مونږه ټولو ته همیشه د خپل لویی په هکله ویلی دی چه* الله الصمد* زه لوی یم. خدایه نو دا نور لویان چه د لویی دعوا کوی دا څوګ دی؟ خدایه زه رښتیا وایم ستا د کور نه لا مخکی می مورجانی او پلار جان ویلی زویه ووایه الله اکبر، نو دا نور چا اکبران کړي؟ زه خو یو تا اکبر ګڼم، خدایه زه پوهیږم چه څومره تا سره وغږیږم ته هم خوشحاله کیږی او زه هم خوشحاله کیږم ؟ دا نور ولی زما د ژبی پریکولو قصد او امر یی کړی؟ خدایه زه غواړم هره ورځ او هره میاشت او ټول ژوند تا سره خبری وکړم؟ خو دوی می بیا د هری ورځی، هری میاشت او هر کال د تا سره د خبرو په ګناه نیسی. وهی می رټی می، خدایه اجازه راکړه چه بی علمه او عالم ملا جان ته ووایم چه ما د خدای سره خبری کړی، او په رښتیا می کړی او په اوداسه سره می خبری کړی او په اعوذو بالله می شروع کړی او په والناس می ختم کړی. خو دوی له دنیا بیخبره بیا هم نه پوهیږی چه ما په رښتیا تا سره خبری کړی؟ او دوی می دروغجن کافر، بی دین، ملحد او بی مذهب بولی خدایه دوی ته لږ د صراط المستقیم هدایت وکړی او یا یی نابود کړه چه ما سنګسار نه کړی؟ او زه به بیا مړ یم بیا به چا سره خبری وکړم. خدایه لویه خدایه اودس می لا تازه ده ما ته زما د خبرو یو، یو جواب راکړه.

 

اجتماعی ـ بامداد۱/ ۱۳ ـ ۳۰۰۹