لافوکان جهان متحد شوید ! 

میرعبدالواحد سادات

به بهانه اظهارات اخیر « جنرال » سمیع سادات

این اقا که « مقر فرمانده »شان در واشنگتن در یک تعمیر مجلل نزدیک به قصر سپید است ، هرازگاهی و در حالیکه سیگار دود مینماید ، سخنان مشمیز کننده و اراجیف را بخورد رسانه ها میدهد .

البته در افغانستان در پهلوی آفات و بلیات فراوان ، لافوک های حرفوی و تا سطح امپراپوف کم نیستند که حرف های شان ببرکت کهکشان انترنیت ثبت تاریخ و برای همه قابل دسترسی است .

در «ورق گردانی وضع » جهان این اقایان که فرسخ ها دور از وطن ، زندگی مسافری و مهاجرت را سپری مینمایند ، هر باریکه اقای ترامپ ( زنگی مست گوش بریده » ، اقای تزار پوتین و یا کدام قلدر و ارباب دیگر جهان ، « سرفه » نموده و حرف و حدیث به آدرس افغانستان ایراد نمایند ، مزاج شان تغیر و نقل مجلس رسانه ها می‌شوند و از آسمان و ریسمان گز مینمایند .

میدانیم که درین شب وروز و بعد از « پیشدستی » پوتین و صدور حکم محکمه جزایی بین المللی ، در رابطه به رهبر طالبان ، بازار این حرافان گرم است و چنانچه اقای « جنرال » دو روز قبل و از همان « مقر فرمانده » ، اخطار صادر کرد :

« آماده بازداشت آن‌ها هستند…

می‌دانم آنها مقاومت می‌کنند و ممکن است به این دلیل به آنها شلیک کنیم. »

واه ، واه نام خدا !

دعوی مردان این عصر انفعالی بیش نیست

شیر می‌غرند و چون وامی‌رسی بزغاله‌اند

( حضرت بیدل )

البته انگیزه مکث و مرور این قلم موارد آتی است :

شاید اقای « جنرال » متوجه عواقب ، لاف و‌پتاق خود نباشد .

در گام نخست :

حکم آن محکمه مشهور و نه چندان با اعتبار جهان را مسخره مینماید :

آیا در اساسنامه آن محکمه چنین ، حکم وجود دارد که :

فیصله آنرا ، این اقا تطبیق نماید ! ! !

شاید اقای « جنرال » مربوط « بلک واتر » باشد .

اما بیاد داسته باشد که دولت امریکا به اساسنامه آن محکمه الحاق نکرده است .

از جانب دیگر :

چنین سفاهت و بلاهت ، سرو صدای مهره های فساد و تباهی افغانستان ، صاف و ساده ، بنفع رهبر طالبان و شرکای جرمی او تمام میشود .

و حرف اخیر اینکه :

این اقا و اشخاص مماثل او باید بدانند که :

افغانستان و مردم آن بسیار بزرگ اند و فقط در وجود طالبانیزیم ، زعامت تندرو و متحجر طالبان و فساد سالاران اجزای کلیپتوکراسی ، شرکت سهامی دیروز ، تاجران دین و دکانداران « جهاد » خلاصه نمیشوند .

توجه فرمایید :

به مبارزه شیرزنان افغانستان درین حدود چهار سال اخیر !

پاسداران شجاع داعیه برحق زنان و دختران افغان چگونه دشمن حقوق و ازادی شانرا در محکمه جزایی بین المللی ، مطرح ساخته اند .

در همین شب و روز غم انگیز و فاجعه بزرگ انسانی ناشی از اخراج جبری مهاجران افغان از ایران و‌پاکستان ،مشاهده نموده اند ، که :

که چگونه و با فداکاری بینظیر ، زنان و‌مردان هرات باستان ، نیمروز و بادغیس ، جنبش بزرگ مدنی و انسانی کمک به هموطنان عزیز و مستضعف ما ، براه انداخته اند که خوشبختانه مورد استقبال و پشتیبانی اکثریت افغانان در داخل و خارج افغانستان قرارگرفته است .

این حماسه مردمی « انقلاب امید » است که از زنده بودن ملت افغانستان در این کسوف تاریخ مژده میدهد ، حماسه ای که سیلی محکم بر رخ جمهوری‌ها قلابی و به اصطلاح اسلامی ایران و‌پاکستان است که در جمع حامیان غاصبان حقوق و ازادی مردم و همین زعامت دیوبندی طالبان قرار دارند ، که دین و آیین افغانستان را بگروگان گرفته اند .

با حرمت

یاداشت : من در دور اول ریاست جمهوری آقای ترامپ ، ایشانرا به تأسی از کلام حضرت مولانا :

تیغ دادن در کف زنگی مست

فتنه آرد در کف بد گوهران  ،

«ملقب » به « زنگی » مست نمودم و میدانیم که در حمله سال قبل ، گوش شان مصدوم گردید . که اصطلاح گوش بریده و خطرناک بودن آن را« حریفان نکته سنج » بخوبی میدانند .

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۱/ ۲۵ـ ۲۱۰۷   

Copyright ©bamdaad 2025

 خالق  « قرارداد اجتماعی » را گرامی میداریم 

تتبع و نگارش از : میرعبدالواحد سادات 

دوم جولای مصادف به دوصدو چهل و هفتمین سال وفات یکی از تاثیرگذارترین نمایندگان

 عصرروشنگری اروپا و برجسته ترین نقاد آن عصر ژان ژاک روسو است . اندیشمندی که تفکر او همچنان الهام‌ بخش بسیاری از جنبش‌ های فکری، سیاسی و اجتماعی در جهان مدرن است.

ژان ژاک روسو (۱۷۱۲–۱۷۷۸ م ) یکی از متفکران برجسته عصر روشنگری فرانسه است که اندیشه‌ های او تاثیرعمیقی بر فلسفه سیاسی، آموزش و نظریه اجتماعی گذاشت.

زندگی شخصی او پراز فراز و نشیب بود، اما او در قرن هجدهم توانست جایگاه خود را در میان متفکران برجسته فرانسه تثبیت کند. اندیشه‌ های روسو در آستانه انقلاب فرانسه شکل گرفت و بسیاری از انقلابیون بعدها او را پیامبر آزادی و برابری خواندند

روسو بنیانگذار دموکراسی مدرن و ناقد  اخلاقی قدرت است.هرچند متفکران پس از او مسیرهای مختلفی را پیمودند، همگی به ‌نوعی از نقد او بر نابرابری، جامعه، و مشروعیت الهام گرفته‌ اند.امروزه روسو به‌عنوان بنیان ‌گذار نظریه مشارکتی دموکراسی، مدافع اخلاق سیاسی، و منتقد تمدن مدرن شناخته می ‌شود.

روسو تاثیر شگرفی بر انقلاب فرانسه داشت. مفاهیمی چون حاکمیت ملی ، برابری شهروندان، و نقد اشرافیت، الهام ‌بخش نسل‌های بعدی و شعارهای انقلاب: 

آزادی، برابری، برادری

گردید .

اندیشه های این فیلسوف بزرگ سویسی به ادامه جان لاک ، توماس هاپس و مونتسکیو، 

تحقق فکراساسی خروج و  گذار از وضعیت طبیعی به وضعیت حقوقی  و نظام مدنی را در کتاب معروف  « قرارداداجتماعی » مطرح ساخت . این خروج از نظر روسو ، گذار از« خود بیگانگی » و دولت خود کامه  ( که به قانون و عدالت ارزش قایل نیست ) باید محصول اراده عمومی باشد . اراده آزاد « شهروند»  که بر جامعه، سیاست و دولت تاثیر وارد نماید . 

روسو که به عدالت باورمند  وآنرا معیار مشروعیت میداند . 

محور اندیشه روسو، بازسازی تصویر انسان در وضع طبیعی است. چگونه می ‌توان از انسان‌هایی که آزاد به دنیا آمده‌اند، جامعه‌ ای ساخت که در آن همچنان آزاد باقی بمانند؟

او برخلاف توماس هابز که انسان را در حالت طبیعی موجودی خودخواه و خطرناک می‌ دید، معتقد بود که انسان پیش از پیدایش تمدن، موجودی صلح‌ طلب، ساده و مهربان بوده است. به تعبیر او، «انسان به ‌طورطبیعی خوب است، اما جامعه او را فاسد می‌ کند.»

روسو ریشه‌ اصلی فساد را در پیدایش مالکیت خصوصی می ‌بیند. به باور او، اولین کسی که تکه ‌زمینی را حصار کشید و گفت: 

 «این مال من است»، بذر نابرابری، جنگ، رقابت و ستم را کاشت. این دیدگاه، زمینه ‌ای مهم برای نقد نظام‌ های نابرابر اجتماعی و اقتصادی است.

انسان در طبیعت خوب و بی‌آزار است ، اما با شکل‌ گیری تمدن و مالکیت خصوصی، فساد و نابرابری پدیدمی‌آید.

نقد تمدن و ستایش طبیعت

روسو در رساله‌ «گفتار در باب نابرابری» تمدن را عامل فساد انسان می‌ داند.او معتقد است که انسان در «وضع طبیعی» موجودی خوب و بی‌آزار است.

اما با پیدایش مالکیت خصوصی، نابرابری، رقابت، حسادت و بی‌عدالتی پدید می‌آید.

در فلسفه سیاسی، روسو را می ‌توان نقطه مقابل لیبرالیزم کلاسیک جان لاک و نقطه آغاز دموکراسی مشارکتی دانست.

اندیشه‌ او همچنین برمتفکرانی  بزرگ چون  کارل مارکس، هگل، هابرماس و بسیاری از نظریه‌ پردازان عدالت اجتماعی اثرگذاشت.

بر خلاف هابز یا لاک، روسو به دموکراسی مستقیم باور دارد، نه حکومت نمایندگان.

روسو ، ما را دعوت می ‌کند به بازاندیشی در باب این پرسش که:

« آیا آزادی، تنها در فردگرایی و مالکیت معنا دارد؟ یا در مشارکت، برابری و همبستگی اجتماعی؟»

روسو در اثر دیگر خود « در باره قانون » به بسط نظریات در باره آزادی و قانون میپردازد  و قانون را مبین اراده عمومی میداند که به « آزادی » معنی می بخشد . قانون که ناشی از اراده فردی و جدا از مفاهیم حق و عدالت باشد ، از نظر او قانون پنداشته نمی شود . 

اندیشه های روسو که واضع اصطلاح  « حقوق بشر » است ، بر انقلابات کبیر فرانسه و امریکا  تاثیرسترگ داشته است . 

قرارداد اجتماعی (Contract Social)

مهم ‌ترین اثر روسو در فلسفه سیاسی است.روسو بر این باور است که انسان‌ها برای زندگی جمعی باید قراردادی اجتماعی ببندند.دراین قرارداد، افراد آزادی طبیعی خود را واگذار می ‌کنند تا به آزادی مدنی برسند.

اراده عمومی  مفهوم محوری در نظریه سیاسی روسو است،  جوهر اصلی حاکمیت است و باید اراده کل جامعه را بیان کند، نه اراده اکثریت یا اقلیت.

آزادی نزد روسو نه صرفاً رهایی از اجبار، بلکه زیستن براساس قوانینی است که انسان خود برای خود وضع می‌ کند.

در چارچوب قرارداد اجتماعی، آزادی به معنای اطاعت از اراده‌ای است که خود فرد در تدوین آن نقش داشته است

دین مدنی و نظم اجتماعی :

روسو درپایان کتاب قرارداد اجتماعی به مفهومی مهم به نام دین مدنی اشاره می ‌کند.از نظر او، جامعه نیازمند ارزش ‌هایی اخلاقی و مشترک است که مردم را به وفاداری به قانون و خیر جمعی تشویق کند.او با دین وابسته به قدرت سیاسی مخالف بود، اما به نوعی معنویت جمعی برای حفظ همبستگی اجتماعی می اندیشید . 

ژان ژاک روسو فیلسوفی است که در تقاطع اخلاق، سیاست، آموزش و آزادی ایستاده است . روسو متفکری است که آزادی، برابری، اخلاق، آموزش و جامعه‌ عادلانه را در چارچوبی نوین تعریف کرد. اندیشه‌ های او هم بر انقلاب فرانسه تأثیر گذاشت و هم بر نظریه‌ پردازان مدرن دموکراسی، آموزش و جامعه ‌شناسی سیاسی

دراین کسوف تاریخ و در فقدان نظام قانون مند در افغانستان ، مطالعه آثار این فیلسوف و بانی نظریه قرارداد اجتماعی که تکامل « قرارداد دولت » توماس هاپس و هم در مقابل آن می باشد ، حایز اهمیت بزرگ برای علاقمندان علوم سیاسی  ، طرف داران حاکمیت قانون و نظام قانونمند می باشد . 

منحیث حسن ختام این مختصر ،  چند سخن وخشورانه فیلسوف بزرگ عصر روشنگری را مرور مینماییم: 

روسو می ‌گوید:

ـ آزادی یعنی اطاعت از قانونی که خود آن را وضع کرده‌ام.

- اندیشه های صرفاً ذهنی و کلی ،منشا بزرگترین خطاهای بشرند. 

- هرکس لطف بهارمیخواهد باید دشواری زمستان را تحمل کند

- ایمان داشتن به توانایی های خویش ، نیمی از موفقیت و کامیابی است . 

- انسان آزاد آفریده شده است اما همیشه در زنجیری است که خود بافته است.

ـ آموزش باید به رشد فردیت و آزادی انسان کمک کند.

- میتوان حقیقتی را دوست نداشت ، اما نمیتوان منکر آن شد

- بزرگترین تفاوت انسان و حیوان ،فهم و اندیشه نیست ، بلکه اراده و اختیار اوست . 

ـ انسان آزاد زاده می ‌شود، اما همه ‌جا در زنجیرست.

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۱/ ۲۵ـ ۰۷۰۷  

Copyright ©bamdaad 2025

یادداشت یک رفیق

(۵ )

اکنون طنین آواز انسجام پارچه های پسا فروپاشی  جریان دموکراتیک از گوشه وکنار جهان شنیده میشود ، که امید وار کننده است.

دراین صدا جلوه های از راهکار انسجام ولایه بندی مکانیزم آن با تاسف باز تاب ندارد .

این نگارنده نکات زیرین را به عنوان  سخن نخستین مورد بحث در راستای یاد شده ، پیشنهاد میدارد :

ـ  ترقیخواهان نه یک تصادف ونه تراوش ذهن یک شخص بوده ، بلکه برخاسته از یک نیاز والزامیت زمان ماست، که چهره جدیدی از مجموعه ای جریان دموکراتیک را  به نمایش می ‌گذارد. 

نباید فراموش کرد که  شرایط امروزین  بگونه ای رقم خورده که اگر حال ما به این مهم نپردازیم ، دیگران بگونه ای خودشان به آن راه خواهند رفت.

ترقیخواهان همچنان نه یک الهام وشهود ، بلکه ندای زمان است.

ـ ترقیخواهان را باید بعنوان یک گفتمانی که در آن اندیشه ها ،تفاهم ، و دیدگاهای سیاسی با هم گفت و گو می ‌کنند، پذیرفت. این گپ وگفت باید در مداری سمت داده شود تا به  نقطه تلاقی ومشترک برسد و تنوع را به آشتی برساند.

ـ درگام نخست باید فورمات ترقیخواهان را ایجاد و باهم در آن فورمات تعریفی ازخویش وتدوین  راهکار و « نقشه راه » برای رسیدن به انسجام و وفاق را بسر رسانید.

بی تردید این یک رویکرد موثر و پیش زمینه ای انسجام است که ما را از فضای پراگندگی پسافروپاشی، بسلامت عبور میدهد .

ـ  امروز در جهان ومنطقه واقعیت های جدیدی زاده شده اند که الزاماْ به عنوان باید ها آنرا درک کرد و به فهم رساند.

اینگونه است که آهنگ تعاملات جديد منطقه شنیده می‌ شود. 

باید متناسب به فضای جدید بوجود آمده در منطقه بقول معروف : اسب را زین کرد ، تا باد در بیرق ترقیخواهان بوزد.

ـ بایسته است که برای نیل به یادشده ها، گفتمان های سلطه گرانه و جناح گرانه را از زبان ادبیات خویش برداشت، وفکری دشمن پندار را کنار گذاشت  ، تا فضای اعتماد رفیقانه بوجود آید و زمینه ای شنیدن و گوش دادن به همدیگر باز سازی شود .

باید ها :

ـ پرداختن به گذشته تنها برای امروز متفاوت الزامی است .

ـ باید فراتر از خاطرات پویایی داشت و حرکت کرد .

ـ باید هویت امروزین را نه بردوش گذشته ، بلکه بر بنیاد و مولفه های حال تعریف کرد.

ـ  ترقیخواهان با اینکه به سنت عدالت گرایی وفادار اند ، بایستی به چالش ‌های امروزین نه با اولگوهای دیروزین ، نیز پاسخ  مناسب داشته باشند.

ـ اندیشه سیاسی مدرن ، تفاوت نظریات، اختلافات ، شکافه ها... میان افراد وجریان های جمعی را جز از طبعیت روندهایی سیاسی می‌ داند. باید تنوع و تمایز فکری را از طریق  گفت وگپ های فراگیر  وساز کار های همکاری محور به آشتی رساند.

ـ  وباید از اکنون به سازماندهی فورمات ترقیخواهان پرداخت، در غیر آن از کنار فرصت عبور خواهیم کرد. 

باحرمت

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۱/ ۲۵ـ ۱۳۰۷  

Copyright ©bamdaad 2025

 چرا فدراتیف روسیه در شناخت حاکمیت طالبان نسبت به سایرممالک پیشقدم شد ؟

 محـمـد ولـی

منافع روسیه در شناخت امارت اسلامی افغانستان روی چند نقطه می‌ چرخد:

۱ ـ  حفظ توازن حضور با کشورهای غربی بخصوص ایالات متحده امریکا حفظ این توازن در گذشته ها در بحرانی ترین حالات افغانستان مدنظر بوده است . پس از سقوط دولت امانی و بر سر اقتداری بچه سقو نه تنها شوروی که المان و ایتالیا هم در حضور سفرای شان در افغانستان با انگلیس در رقابت بودند . طبق نگارش لودویک آدمک در کتاب سیاست خارجی افغانستان در نیمه اول قرن بیستم سفرای المان و ایتالیا گفته بودند تا همفریز سفیر انگلیس از افغانستان بیرون نشده آنها در افغانستان را ترک نمی ‌کنند. سفیر شوروی هم در جریان نه ماه حاکمیت سقوی ها در کابل باقی مانده بود .

حالا هم فدراتیف روسیه حفظ مناسبات دیپلوماتیک با افغانستان را طبق منافع خود و منافع جانب افغانستان می ‌داند و نمی ‌خواهد در سیاست خارجی افغانستان بی تاثیر باشد .

۲ـ  روی منافع امنیتی اش در سرحدات جنوبی کشورهای آسیای میانه که درمناسبات با فدراتیف روسیه حافظ سرحدات جنوبی آن نیز می ‌باشند ( حضور یک فرقه عسکری روسیه در تاجکستان روی همین ملحوظ است ) .

۳ ـ  داشتن مناسبات نیک و رسمی با افغانستان می‌ تواند باعث عقد توافقات رسمی در مورد آسیای میانه از خطر نفوذ تروریزم از افغانستان باشد . در زمان سلطنت اعلیحضرت امان الله خان چنین معاهده در مورد امنیت و عدم مداخله وجود داشت و در زمان سلطنت اعلیحضرت محمد نادر در سال ۱۹۳۹ مجددآ چنین قرارداد رسمیت داشت .

روسیه از تحرکات مورد حمایت امریکا در نفوذ تروریزم به آسیای میانه تشویش دارد ، تجربه حوادث چهل سال اخیر که شوروی از همین سرحدات متضرر گردید نزد مراجع فدراتیف روسیه محفوظ است .

۴ـ  اهداف جیوایکونومیک درافغانستان ؛ زیرا این چهار راه شرق و غرب و شمال و جنوب نقش بلندی در آینده تجارت و ترانزیت بخصوص تمدید خطوط را ه آهن می ‌تواند داشته باشد . داشته های غنی زیرزمینی کشور نیز مشوق چنین مناسبات بوده و هست .

۵ـ  جهان اسیر رقابت قدرت‌های بزرگ است و این رقابت ها در مناطق دارای اهمیت استراتیژیک بیشتر متمرکز میباشد . افغانستان یکی ازاین مناطق دارای اهمیت استراتیژیک است .

امریکایی ها با پالیسی همیشگی تهدید ، مانور قدرت ، وضع تعزیرات ، تشویق به شورشگری، حمایت از تروریستان زیر نامهای مختلف با کشورهای غیرتابع عمل می‌ کند ، اما روس ها با تاسیس روابط سیاسی و دیپلوماتیک،متعهد ساختن دولت‌ها بربنیاد عقد معاهدات و قانونی سازی تعهدات طرفین عمل می‌ نمایند.

چنین مناسبات بدون برسمیت شناسی فاقد ارزش حقوقی میباشد از این جهت برای اعتبار دهی حقوقی به توافقات ضرور است تا جانب مقابل برسمیت شناخته شده صاحب اهلیت عقد معاهدات گردد . سرحد طولانی ۲۳۸۰ کیلومتری افغانستان با کشورهای آسیای میانه ( متحدین فدراتیف روسیه ) که از لحاظ وضعیت اراضی پیچیده و متنوع است ( کوه بندها ، دریای امو و همجواری با ترکمنستان ) امکانات نفوذ تخریبکاران و تروریست‌ها را که منشا آنها به مراکز استخباراتی امریکا می‌ رسد متناسب با تنوع موقعیت اراضی متنوع‌ تر ساخته و بیشتر ممکن می‌ سازد.

روی همین ملحوظ ،و منافع فدراتیف روسیه علاقمند کنایات رسمی دیپلوماتیک با دولت افغانستان بوده و است و در برسمیت شناسی پیشقدم می ‌کند.

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۵/ ۲۵ـ ۰۴۰۷ 

Copyright ©bamdaad 2025