اشرف غني ته خطاب

پوهاند دوکتور م.ا. زيار

اکسفورډ ۳ دېسېمبر۱۴

 

دغه  کرښې مې له لندن مېشتو افغانانو سره د هېوادمشراشرف غني ته د هرکلي په پلمه کښلې وې، خو د وخت تنگسيا يوازې د افغان سياسي استازي ( سفير) استازي زموږ د ټولو ورغلولپاره بسنده وبلل شوه.

 

د افغان درانه ولسمشر او نورو ښاغلو او اغلو!

که  ښاغلي او اغلې ماته له افغاني دودسره سم د يوه سپين ږيرې په توگه د استازۍ  اجا زه راکوي، تر هر څه له مخه به د افغان ولس د يوه داسې ټو لمنلي مشر د غوراوي مرغه ښه (مبارکي) ووايم او  غلته يې د را تگ او ليدوکتو هرکلی او مننه وکړم!

په ټول ايمان و باور، دا غوراوی د ډېري ولس  له ځانخبرۍ او نيم ځانخبرۍ راڅڅېږي چې  ښاغلی او منلی اشرف غني د يوه کمساري او نټه (انکار) نه منونکي پو هيال او سياستوال په توگه کولای شي، له ورتپلي جنگ، جنايت او جهله يې تر بل هر افغانه ښه ترا د ژغور و ازادۍ لارې چارې وروسنجوي.

افغان  ولس له تاريخي پلوه هغه رنځور بوډا ته ور ته دی چې له پېړيو پېړيو راهيسې پکې پر لپسې بيلابېلو رنځونوځاله کړې او کرو نيکه بڼه يې را خپله کړې ده، او په دې توگه د يوڅانگيز نه، بلکې د اشرف غني  غوندې څو څانگيز در ملگر  ته اړتيا لري.

ډېر به پرشا نه ځو، د همدغې يوويشتمې پېړۍ  په درشل او بيا په تېر ديارلس کلن تش په نامه دولتي پېر کې افغانستان نه يوازې د حکو متولۍ لږه کۍ ځانگړتياوې راخپلې نه کړای شوې ، بلکې  ترسوماليا راروسته د نړۍ له روسته پاتې او د اداري فساد له پلوه يو بېسارې هېواد وبلل شو.

که خبره يوازې پر سياسي پوهه وای، ښاغلی حامد کرزی ترې هم بې برخې نه وو، خو په پای کې يې خپله ناکامي ومنله چې يې دهغو ملياردونو اقتصادي مرستو د تس نس(حيف ميل) کېدا او اداري فساد له مخنيوي سره د ((و خوره- مه مره)) هومره د وږو تږو غم وخوري  او پر نړيوال کچ له لوړترينې جنگي ماشينرۍ او زرگونو زرگونو ازمايلو جنگياليو او نورو پوځي- رغاونيزو  مرستو سره، يو پرتليز(نسبي)امنيت  رامنځته کاندې!

اشرف غني ته په دېرش مېليوني  ټولنه کې دا دومره هيلې او اسرې ځکه راټوکېدلې چې د ده زده کړې او ازمايښتونه (تجربې) تر هرڅه له مخه پرسياسي اقتصاد او ټولنپوهنه راټولېږي او له دې سره د ټولنې او حکومتولۍ پر ټولنوټيزه (اجتما عي- سيا سي) بېخبنا مقوله. په دې مانا چې ده د بېروت امريکايي پوهنتون له ماستري زده کړو، او د کابل پوهنتون له اسيستانتۍ راهيسې په دغه برخه کې پانگوالي او نا پانگوالي اقتصادي سېستمونه هممهاله تر څېړنې، شننې او پرتلنې لاندې نيولی دی. همدا خبره ده چې په اداري او کادري کړنلارکې د ور تپلو(تنظيمي) برخوالو پر وړاندې د«جهاديت»  پرځای پر ورته څانگيزه وړتيا (مسلکي اهليت) ډېر ټينگار کوي!

په دې توگه  اشرف غني له دومره نړيوال  نوم و نښان سره تر بل هر افغانه ، پر دې  ښه ترا پوهېږي او د دې جوگه دی چې د اقتصادي بېخبنا له سمبالتيا سره چې مخبنا په ځان پسې راکاږي، څنگه د ولږې او ورسره ورسره امنيتي ربړې او ستو نزې هوارې کړي، او هممهاله رښتينی « افغاني- ملي  يووالی» ښه ترا پوخ او پيا وړې کاندې!

  مينه او مننه

 

بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۲ـ ۰۸۱۲

 

زنان انگلیسی برای داعش برده گان جنسی پرورش می‌‌دهند

 

میلانی سمیث پژوهشگر زن  در مرکز پژوهش های افراطی گری « کینگز کالج » درانگلستان توضیح داد: تعداد روز افزونی از زنان انگلیسی هستند که از طریق اینترنت  توسط تروریست ها شستشوی مغزی می شوند و اشاره کرده است که صدها دختر انگلیسی وجود دارند که تمایل دارند جهت انجام « جهاد نکاح » به گروه تروریستی داعش بپیوندند.

 

روزنامه  انگلیسی«  دیلی میل »  با انتشار مقاله ای نوشت: کارشناسانی که مناطق تحت سیطره داعش را زیر نظر دارند، تخمین زده‎اند که یازده  زن انگلیسی وجود دارند که با تروریست های این گروه درخط مقدم درگیری ها، رابطه دارند.

دیلی میل اشاره کرده است که این گروه تروریستی، صدها  دختر و زن کرد و ایزدی را  ربوده و عمدا آنان را مورد شکنجه و تجاوز قرار داده اند؛ همچنان این زنان انگلیسی  را بر آنان مسلط کرده  اند تا این زنان را به برده گان جنسی مبدل سازند. علیرغم داستان های هولناکی که از برخورد داعش با این زنان شنیده می شود  دلایلی وجود دارد که تاکید می کند، زنان انگلیسی که به سوریه و عراق آمده اند، همچنان از تروریست های این گروه حمایت می‌‌کنند.

میلانی سمیث  پژوهشگر زن  در مرکز پژوهش های افراطی گری « کینگز کالج » درانگلستان توضیح داد: تعداد روز افزونی از زنان انگلیسی هستند که از طریق اینترنت  توسط تروریست ها شستشوی مغزی می شوند و اشاره کرده است که صدها دختر انگلیسی وجود دارند که تمایل دارند جهت انجام « جهاد نکاح » به گروه تروریستی داعش بپیوندند.

سمیث  توضیح می دهد، به محض ورود این زنان به سوریه و عراق  ازدواج آنان با یکی از تروریست ها امری بسیار آسان است؛ به نحوی که در سایت توییتر، صفحه ای وجود دارد که زنان تصاویر خود را در آن منتشر می سازند تا تروریست‌‌ها همسران مورد علاقه خود را از میان این تصاویر انتخاب کنند.

این پژوهشگر انگلیسی تاکید کرده است که تمایل به استقلال و جدایی، انگیزه و دلیل اصلی بیشتر دختران و زنانی است که حاضر به رفتن به سوریه و عراق می شوند. او می افزاید، این زنان به محض ورود به سوریه و عراق  و ارتباط با داعش، دیگر به هیچ وجه امکان بازگشت و ترک آنجا را نخواهند یافت.

او درادامه می گوید: عناصر گروه تروریستی داعش  هیچ باکی از کشتن زنانی که قصد بازگشت به کشور خود را دارند  ندارند؛ و به محض گرفتار شدن در چنگال این تروریست ها دیگر هیچ راه نجاتی وجود نخواهد داشت.

«دیلی میل » اشاره کرده است که درمیان این زنان انگلیسی  دو دختر نوجوان به نام سلما و زهره هلانی با سن ۱۶ سال از شهر مانچستر حضور دارند که پس از رفتن برادر بزرگشان به سوریه جهت جنگ در کنار داعش، این دو نیز به این گروه تروریستی پیوسته اند و هرکدام از آنان با یکی از تروریست‌ها ازدواج کرده اند و اکنون در سوریه حضور دارند.

همچنین دختری ۲۲ ساله به نامه خدیجه دیر  وجود دارد که از طریق فیسبوک با یکی از تروریست های داعشی قرار ازدواج گذاشته و سال ۲۰۱۲ ترسایی جهت عملی نمودن تصمیم خود به سوریه سفر کرده است و اکنون تصاویری از فرزند کوچک خود که سلاح حمل می کند را در اینترنت منتشر کرده است.

« دیلی میل » توضیح داد که بسیاری از زنان انگلیسی، از طریق فعالیت های تروریست ها دراینترنت که تصویری رومانتیک از جنایت ها و خونریزی های خود را در آن به نمایش می گذارند، فریب می‌‌خورند.

گفتنی است  تعداد شهروندان انگلیسی که به گروه تروریستی داعش می پیوندند  به صورت مداوم روبه افزایش است و این امر نگرانی های شدیدی را در انگلستان برانگیخته و دولت دیوید کامرون را مجبور ساخته این افراد را تهدید کند و این بدان مفهوم است که امکان وقوع حملات تروریستی در انگلستان  طی چند ماه اخیر  به شدت فراهم شده است.

درهمین راستا روزنامه ایندیپندنت نیز خاطر نشان ساخته است که اسناد موثق انگلیسی، از دست یابی به یک کلیپ ویدیویی وحشتناک درگوشی تیلفون همراه دانش آموزی صربستانی پرده برداشته است که جنایت سربری را به تصویر می کشد؛ و نیز تصاویر زشت دیگری را بر روی لپ تاب او، پس از بازداشت وی در فرودگاه هیدرو واقع در غرب لندن  یافته‌اند.

دادستان کل  ساره وایت هاوس می گوید این کلیپ بسیار دردآور و هولناک است که امکان پخش ان حتا در دادگاه نیز وجود ندارد.

شایان ذکر است که اخیراً  و در سایه تشدید خطرات ناشی از افراطی گری و تروریسم در انگستان، وزیر داخله آنکشور اعلام کرده بود که حزب کارگر انگلیس به زودی خواستار اجرای اقدامات جدی تری در مبارزه با تروریسم خواهد شد تا هر چه سریع تر در مجلس عوام تصویب گردد و همراستا با آن، اقدامات امنیتی تشدید شود.

بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۱ـ ۰۸۱۲

رییس جمهور جدید افغانستان درمرکز خواستهای داخلی و انتظارات خارجی

عبدالوکیل کوچی   

 

مردم افغانستان ، تیم انتخاباتی ، کشورهای همسایه  و جامعه جهانی  به رهبری امریکا ، هرکدام ازین طرف ها خواستار اجرای تعهدات قبلی.

واما محور اولی و اصلی مردم است که در جوامع مترقی و دموکراتیک  قدرت اساسی بدست آنها شکل می گیرد. هر چند درحال حاضر موقعیت و موقف مردم درکشور ما با شرایط  دموکراتیک فاصله زیادی دارد روی همرفته مردم افغانستان انتخابات گوناگونی را تجربه کرده اند ، از جمعآمد های بزرگ جرگه ای گرفته تا شورا ها که دوره هفتم آن در صدر رویداد های سیاسی وانتخاباتی کشور ما ثبت گردیده است. ولی به هرحال انتخابات برای هرمقام وموقفی که باشد مستلزم اوضاع وشرایطی است که برمبنای آن مبارزات انتخاباتی  راه اندازی میشود . تحلیل شرایط داخلی در کلیه عرصه ها از امور سیاسی گرفته تا اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی با در نظر داشت موقف حقوقی ومیزان صلاحیت های مردم ، ظرفیت ها وآگاهی عمومی جامعه ، رشد بیداری سیاسی مردم ، درجه شناخت واعتماد به کاندیدان ، همچنان مشارکت وسیع مردم ، قانونی بودن انتخابات ،رعایت اصول وقوانین ، عدالت ونظارت به روند انتخاباتی ، دسترسی مردم به امور رای دهی ،سری ومستقیم ،فعالیت های تبلیغاتی وسایرارزش های قبول شده و قانونی اساسات جنبش انتخاباتی را تشکیل می دهد که اجرا و رعایت آن به انتخابات مشروعیت و رسمیت بخشیده  وهمچنان به نتایج آن صحه میگذارد. بالنتیجه معلوم میگردد که  شخص برنده به خواست های خود رسیده است واکنون نوبت پاسخ های عملی به خواست های مردم میرسد که بیصبرانه درانتظارش لحظه شماری میکنند . خواستهایی که رییس جمهورجدید در جریان مبارزه انتخاباتی برای مردم وعده داده بود و اکنون اجراات معجزه آسایی درکار است تا مردم درزنده گی روز مره خویش با گوشت و پوست و استخوان خود آن را در ک واحساس کنند واین از مکلفیت های آغازین کار رییس جمهور جدید میباشد . یکی از تعهدات دولت جدید را مشارکت دادن مردم درامور اجرایی چون  دولتی با پایه های وسیع تشکیل می دهد که برمبنای شایسته سالاری وعاری از هر نوع تعصبات قومی ، سمتی ، لسانی وجنسیتی باشد که این امر در تحکیم وحدت ملی نقش اساسی داشته و آن را استحکام می بخشد زیرا سرزمین انسان و انسانیت بی نهایت پهنا وراست. بگذار بگویم زنده باد عشق به انسان واحترام به مقام انسانی . در مسیر اهداف والای انسانی است که دولت میتواند برنامه های علما تنظیم شده و پروگرام های کاری خود را با توجه به خرد جمعی و مسولانه  درجهت رشد افکارعمومی ،بلند بردن سطح دانش سواد وسواد سیاسی ، رشد زمینه های متوازن اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی وتنظیم شایسته ومعقول روابط بین المللی درپیش گرفته و برمبنای آن میتواند گام های بزرگی را بسوی اهداف بزرگ واستراتیژی های کلان بمنظور تامین رفاه همگانی بردارد. در حال حاضر مردم بلاکشیده وخسته از جنگ افغانستان نخست از همه به صلح وامنیت پایدار نیاز دارند. مردم مستضعف و رنجدیده کشور عجالتا خواهان نان ، لباس ،خانه ، خدمات صحی ، تعلیم  وتحصیل میباشند که این خواسته صرفا یک شعار نبوده بلکه مبرمترین خواست برحق مردم است. مزید برآن گزینه های معقول شایسته سالاری ونظام عادلانه مردم سالاری میتواند بر خلاها وکاستی های زمان گذ شته و فرصت های طلایی از دست رفته را جبران نموده و در راه نوسازی وآبادی کشور وتامین رفاه عمومی گام های موثری بردارد.این در صورتی امکان پذیراست که دولت در مبارزه با فساد اداری و پاک سازی  دوایر از وجود اشخاص سودجو ، مبارزه با پدیده ننگین رشوت و قاچاق ، مبارزه باعناصر خود خواه وغیر مسوول و زورگوی ، نظارت جدی بر اجراات وعملکرد قدمه های دولتی در رده های بلا تا پایین در شهرها تا دورترین قرا و قصبات کشور و مبارزه با قانون شکنی ها ، وارسی به امورات عدلی و قضایی وقوای مقننه ، اتکا به خرد جمعی وتعمیم شیوه های بهتر مدیریت ازمکلفیت هاییست که در صورت اجرای موفقانه آن دولت را دراجرای تعهدات قبلی موفق و ادعای کارایی بودن آن را محقق میسازد و به این ترتیب وحدت ملی استحکام می یابد. البته واضح است که مردم شریف افغانستان تجارب زیادی را از روزگارهای آمده بر سرشان اندوخته و از روند پیچیده سیاسی آموخته اند وهمه چیز را درک و احساس می کنند . دیگرنمیشود مردم را با حرف های میان تهی وزورگویی ها قانع ساخت. اکنون وقت آن رسیده است که مدعوین خدمت به مردم عملا درخدمت مردم قرار بگیرند واین درصورتی ممکن شده میتواند که دولت با تطبیق قوانین ، مفید و در مطابقت با منافع علیای مردم با تحرک وکاردانی ، لیاقت وکارآیی ، مجهز با شیوه های معقول پیشامد  با مردم ، گسترش اصول ، اخلاق  و فرهنگ مترقی کار ، صرفه جویی و پاک نفسی و بلند بردن سطح رفاه همگانی وجنبش سرتاسری خدماتی، گزینش معیارهای خوب دولت داری وشیوه های خوب مدیریت که ازمکلفیت های عاجل دولت است رویدست گرفته شود تا مردم ازمشکلات بیکاری وازچنگال فقرمرض جهل وعقب مانی قرون رهایی یافته مجبور نشوند تا بجای خدمت در وطن آبایی شان راهی کشورهای خارجی شده  جانهای شیرین خود را از دست دهند .البته انجام عملکرد هر دولتی معرف چهره اصلی آن دولت ها بوده که خصلت واقعی آنها را در پروسه زمان آشکارا میسازد. زنده گی نشان می دهد که دولت ها می آیند ومی روند ولی مردم همیشه  وجود دارند و موجودیت مردم جاودانیست. میگویند زورمردم زور خداست .پس زنده باد مردم!

محور دوم اعضای تیم انتخاباتی است. افراد هواخواه ، شخصیت های مستقل وهمسو وگروهای همکار و با امکانات  که  در زمان مبارزه انتخاباتی با کمک های مادی ومعنوی وهمکاری گسترده وپشتیبانی همه جانبه و مستقیم آنها کاندیدای مورد نظرشان پیروزی را از آن خود میسازد. معلوم شود که رییس جمهور در ازا این کمک ها برانجام  تعهدات قبلی اش  متبنی  بر همکاری های متقابله  و اعطای امتیازات ، واگذاری موقف ها ی بلند ، مقرری ها وجابجایی در مقامات تصمیم گیری های کلان چقدر میتواند پاسخگو باشد و مهم آنست که تقاضا های تیم همکار با پروگرام عمومی دولت درصورت تشکیل با قاعده های وسیع  ومشارکت لایه های مختلف مردم وآنچه را که شایسته سالاری ومردم سالاری میگویند تا کدام اندازه مطابقت دارد. بنظر میرسد اجرای مکمل این امر، رییس جمهور را در تنگنا  قرار خواهد داد. جابجایی تیم همکار و یا دولت با قاعده های وسیع با مشارکت وسیع مردم. یا بعباره دیگرتحکیم وحدت ملی یا تامین خواستهای گروهی ؟  طوریکه گفته آمدیم علاوه برتیم انتخاباتی سه محور مهم دیگر نیز از رییس جمهور انتظاراتی دارند که اجرای آن زمانگیراست. با توجه به انتظارات عمومی اوضاع وشرایط موجود این تصور را دراذهان بوجود می آورد که عدم معرفی اعضای کابینه جدید تا اکنون  نیز مشکلاتی ازین دست باشد .

محور سومی همسایگان است. کشورهای همسایه در اوضاع امنیتی افغانستان نقش اساسی دارند البته نقش مهم که هم میتواند مثبت باشد وهم منفی. به این ترتیب کشورهای همسایه و ذیدخل درقضایای افغانستان با توجه به منافع خود شان درانتخاب رییس جمهورتاثیر گذار بوده و آنها درهمسایگی خود رییسی میخواهند که درمناسبات ومعاملات خوش برخورد باشد. دیده شود که نخستین سفررییس جمهور محمد اشرف غنی به پاکستان ، از روی مناسبات سرد وگرم طرفین پرده خواهد برداشت . جنگهای اعلام ناشده رژیم پاکستان با افغانستان وموضعگیری مداخله گرانه آن در قبال افغانستان که حاصل آن آتش وخون ، ناامنی وبه تعویق افتادن بازسازی زیرساختارهای اقتصادی و فابریکات در کشورما بوده است. هکذا موضعگیری دولت ایران در رابطه به اوضاع جاری درکشورما به بازسازی و نو سازی تاسیسات عام المنفعه اثرگذار بوده بگونه مثال، بتعویق افتادن  بند برق سلما ونفوذ روز افزون فرهنگ بیگانه درکشور ما نیات همسایگان را برملا میسازد. اگراینطور نباشد کدام آقای مسوول و ندانم کار داخلی جوابگوی آنست که فابریکات وموسسات صنعتی ودستگاه های تولیدی کشور وتا سیسات انرژی ، علی الرغم کمک های سیل آسای جامعه جهانی، امریکا، روسیه ، چین  وکشورهند ، تا چه وقت به نفع کشورهای همسایه غیر فعال نگهداشته میشود وجوانان کشورشیران وقهرمانان برای مزدوری به کشور بیگانه مراجعه کنند . آیا جای تاسف نیست که بیش ازاین ادامه پیدا کند .

 محورچهارمی خارجیان ، بدولت های مربوط به کشورهای ذینفع درافغانستان تلقی میشود که در سر نوشت ملت افغانستان اثر گذار هستند . طبعیست آنها فردی را می خواهند که با موجودیتش در قدرت سیاسی افغانستان این گونه منافع تضمین گردد. میزان برخورد کشور های ذیدخل در امور افغانستان  متناسب است به در جه برداشت منافع آنان درین کشور. معلوم است که درکشور فقیر وعقب نگهداشته شده افغانستان آنهم دارای اقتصاد وابسته به خارج ، میزان اثرگذاری خارجیان را در امورات سیاسی ،اقتصادی وکلیه عرصه ها و در صدرآن مسایل امنیتی مشخص ومعین می سازد. البته منافع کشورهای غربی در منطقه و کشور ما بحث بزرگی می طلبد که بلا تر از گنجایش این بحث است . در حالی دوستی با تمام خلقها وملل جهان وجانب داری از صلح جهانی ، ایجاد وتحکیم روابط  دوستانه با سایر ملل جهان از سنن دیرینه مردم افغانستان بوده است ولی از آنجایی که بحث مورد نظرما کشورهای ذیدخل در قضایای فعلی افغانستان است کمک های نظامی و اقتصادی آنها به افغانستان وقتی مثمر ثمر شده میتواند که نتایج آن برای هردو طرف مطلوب وبا منافع علیای مردم افغانستان مطابقت داشته باشد. در حال حاضر مسایل امنیتی و جنگ علیه دهشت افگنی ومقابله با تروریزم جبهه مشترک ما وجامعه جهانی را تشکیل میدهد .البته درین راستا تلاش برای موفقیت مشترک نیازمند راهکار های اصولی وموثری است که رییس جمهور کشورآنرا در پیش گرفته و هر گونه تسهیلاتی را در امر برآوردن خواسته های فوق الذکر فراهم کرده بتواند. در اخیر گفته میتوان که در شکل گیری انتخابات افغانستان هم خارجیان ،هم مردم افغانستان وایتلاف ها وجریانات سیاسی نقش شان مهم وتعین کننده بوده و براکثریت جریانات سیاسی وایتلاف های سیاسی ، خارجیان رول اساسی داشته وبازی گران داخلی درتبانی با بازیگران خارجی سرنوشت ملت را رقم می زنند. بنا بر آن آنها زمامداری میخواهند که به مقتضیات خارجیان نیز پاسخگو باشد .

ای وطن خاک رهت تاج سرم

بال  پروازم  ولی  کو  شهپرم

ملت ما نان می  خواهد  زمن

تیم من فرمان می خواهد زمن

خارجی پیمان می خواهد زمن 

ای خدا یا بر کدامش بنگرم

 تحلیل میزان منافع چهار جانبه وچندین جوانب در مطابقت به منافع علیای مردم افانستان مواضع وبرخورد محورهای داخلی وخارجی را مشخص می سازد.

در حال حاضر مردم افغانستان خوشبختانه میتوانند در رابطه به منافع علیای کشور بهتر فکرکنند واین خود دلیل رشد سیاسی وانکشاف روز افزون سطح فکری وبیان نواندیشی نسل جوان کشورما میباشد که نوید غلبه بر پسمانی ها وحصول موفقیت های بعدی کشور را مژده می دهد .این چشم انداز امید بخش بسته گی به بیداری وهوشیاری مردم دارد که به جنبش مردمی خویش متشکل گردند . برمردم آگاه وبخصوص نسل جوان کشورماست که دریک صف واحد بدورآرمانهای وطنپرستانه و دادخواهانه بسیج گردیده با تصامیم جمعی و  حرکت هدفمندانه با تلاش های مشترک ومردمی  وطن را از حالت کنونی نجات داده صلح وترقی و پیروزی را نصیب مردم افغانستان سازند.    

  بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۲ـ ۱۹۱۱

جوانان افغانستان، علیه « پیرسالاری » و جوانمرگی  آگاهانه و متحدانه به پا خیزید!

                                                (قسمت دوم)

 

محمد عالم افتخار

فصل اول:  « پیری » امرمکرم طبیعی و « پیرسالاری » امر منفور سیاسی

در حالیکه حسب قوانین طبیعت پیری و پُرسالی واقعیت محترم  و مکرم به ویژه در گستره وجدان و عقل انسانی در اغلب فرهنگ های گشن بیخ مشرقزمین میباشد، « پیر سالاری » چون امری سیاسی یعنی  انواع دیکتاتوری  با سو  استفاده از حرمت و کرامت پیری و سالخورده گی  مضر و محکوم و مردود است. کما اینکه  « دین سالاری » به علت دیکتاتوری مبتنی بر سواستفاده از قدسیت دین و دینداری در باور مردمان بودن؛ مضر و محکوم و مردود میباشد.

اینچنین حتا «علم سالاری » میتواند  دیکتاتوری با سواستفاده از اعتبار و اتوریته و جذابیت علم و ساینس باشد  و به همین علت  مضر و محکوم و مردود.

بنابر این  همانگونه که انتقاد و مبارزه و حرکت علیه « دین سالاری » و « علم سالاری» بی حرمتی و ستیزه علیه نفس دین وعلم نیست و بلکه دقیقاً در راستای حفظ و تامین قداست و احترام جایگاه و پایگاه دین و علم نیز میباشد؛ انتقاد و مبارزه و رستاخیز علیه « پیرسالاری » هم بی حرمتی و ستیزه علیه نفس پیری و بزرگسالی نبوده، بلکه در راستای صیانت از حرمت و جایگاه مکرم پیران و بزرگسالان جامعه و خاصتاً پدران و مادران و پدرکلانها و مادرکلانها هم میباشد.

چرا که مفاسد و مظالم و اجحافات « پیرسالاری »  که ناگزیر برضد مصالح رشد و تکامل و ترقی و سعادت و موفقیت جوانان  ( و توامان با « مرد سالاری» برضد مصالح تکامل و ترقی و آزادی و موفقیت زنان و دوشیزه گان) میباشد موجبات خشم و تنفر و،  بیزاری اکثریت مطلق جوامع مربوط را نسبت به خود واقعیت پیری و بزرگسالی هم برمی انگیزد.

بازهم حسب همان قوانین طبیعی؛ سلسله ای از تفاوت ها و ناسازگاریهای عادی و اجتناب ناپذیرمیان نوجوانان و جوانان، میانسالان و کهنسالان وجود میداشته باشد و به سخن دیگر حد فاصل های جسمانی و روانی میان این هر سه رده نسلی در یک جامعه واحد و حتا خانواده های واحد بالطبع وجود دارد. (که در فصل های بعدی بررسی خواهد شد.)

اینجاست که « پیرسالاری » و مفاسد و مظالم آن، معنا و ماهیت حد فاصل طبیعی میان نسل های قبلی و نسل سالمند را هم دگرگون جلوه داده و تضاد های عادی و قابل اغماض فی مابین را به تضاد های پراز کین و تنفرمبدل میدارد.

حتا به همین ملاحظه هم  الزامی است که بساط « پیرسالاری » جاهلانه و ظالمانه در جوامع امروزی برداشته شود تا منجمله حرمت و تکریم پیران و کهنسالان حسب ارزش های والای فرهنگی و سنن پسندیده انسانی موجود درعرف و اداب شرقی محفوظ و محترم بماند.

به لحاظ تاریخی  چیزهایی به مصداق آنچه امروزه « پیرسالاری » میخوانیم، در جوامع تمدنی و ماقبل تمدنی گذشته هم وجود داشته است ولی هیچگاه به اندازه عصر کنونی  در تضاد و تعارض شدید و وخیم با مصالح نسل های جوانتر و منافع عمومی و ترقی و رفاه همگانی نبوده است.

اینجا مجال مکث مفصل بر تحولات و انقلابات متنوع در تاریخ و ماقبل التاریخ جوامع مختلفه بشری را نداریم ولی حتماً باید به یاد داشته باشیم که در این سیر عمومی  تغييرات فوق العاده عميق، کم از کم دو بار اتفاق افتاده است:

يكى با انتقال از زنده گى صيادى به زنده گى كشاورزى، و ديگرى با انتقال از زنده گى كشاورزى به حیات صنعتى.

 قریب تمامی حوادث و وقايع اساسى زنده گانى بشری ناشى از اين دوتغيير جهشی مهم است. درهريك از اين دوره ها، خیلی از اصل ها وسنت ها و روش ها كه  در دوره سابق براى سلامت و سعادت نوع، مفيد محسوب مى شد؛ قسماً یا کلاً مضر شناخته شد و با آشفتگى رو به تغيير نهاد.

  در تبدیل جیات صیادی به زنده گی کشاورزی :

هنوز به دقت نمى دانيم كه انسان كى و چگونه از صيادى به كشاورزى منتقل شد، ولى مى دانيم كه در نتيجه اين انتقال بزرگ به روش ها و قرار داد های اجتماعی جدیدى نياز افتاد و در زنده گی آرام و پايدار كشاورزى، بسيارى از ارزش ها و فضايل كهن عصر شکار و غار نشینی و جنگ های متداوم قبیلوی... به نقايص و معایب بدل شدند. به كار و كوشش، بيش از شجاعت نياز افتاد و ميانه روى؛ مطلوب تر از شدت عمل گشت و صلح مفيدتر از جنگ شناخته شد.

در تبدیل حیات کشاورزی به صنعتی:

چون زنده گی كشاورزى به حيات صنعتى تبديل گرديد  تحولات همه جانبه ترى در جوامع بشرى پديد آمد و تدريجا تمام شرايط و اوضاع اجتماعى تغيير كرد. فعاليت هاى اقتصادى شكل تازه اى به خود گرفت، صنايع دستى از اعتبار افتاد، ماشين هاى كشاورزى به مزارع راه يافت و جاى نيروى انسانى و حيوانى را گرفت... روستاييانِ بیکار شده یا علاقمند مشاغل تازه  براى به دست آوردن شغل  به شهرها هجوم آوردند و در محيط كارخانه ها مشغول به كار شدند... روابط و مناسبات اقتصادی کاملاً جدید و بی پیشینه، باور ها و اخلاق و عادات عمومى را دگرگون كرد.

قبح بعضى از آنچه قبلاً رذايل و گناهان شمرده میشد  از ميان رفت و جامعه نسبت به آن ها بى تفاوت گرديد  و پاره اى از فضايل، ارزش و اهميت خود را از دست داده و مردم نسبت به آن ها بى اعتنا شدند. خلاصه  بر اثر انقلاب صنعتى  باور ها و اعمال و اخلاق مردم به كلى تحول يافت و در نظر مردمان این دوران  بسيارى از خوبى ها، بد و بسيارى از بدى ها، خوب به حساب آمدند.
در زنده گی صنعتى، نه تنها سازمان های اقتصادى قديم دگرگون شده و مى شوند و سازمان هاى اقتصادى جديدى مانند كارخانه و شركت و بانك به وجود مى آيند، بلكه ساير سازمان هاى اجتماعى هم تحول مى پذيرند و سازمان هاى اجتماعى بى سابقه اى نيز ايجاد مى گردند.

تمركز مردم در شهرها:

از يك سو  به جاى دو طبقه عمده زمين دار و دهقان؛ كه در اعصار كشاورزى عامل اصلى توليد جامعه بودند، دو طبقه اصلی سرمايه دار و كارگر صنعتى قد علم مى كنند و باهم  به ستيزه دامنه دارى كه در دوره هاى پيشين؛ ميسر نبود؛ مى پردازند. از سوى ديگر، بسط صنعت موجب توسعه كارخانه ها و تمركز مردم در شهرها مى شود و شهر و شهرنشينى گسترش مى يابد و بدين شيوه، كانون اقتصاد كشور هاى صنعتى از روستاها به شهرها انتقال مى يابند و شهرهاى عظيم صنعتى و تجارى سر بر مى آورند.

واحد اجتماع در حالات كشاورزى و صنعتی:

در دوره كشتكارى، فرد ، واحد اجتماع نبود بلكه جزيى از خانواده بود؛ و خانواده واحد سازنده اجتماع شمرده مى شد، اما در دوره مدرن  فرد (به نام شهروند)؛ واحد اجتماع است و بستگى هاى خونى و خانواده گى، همانند دوره پيش  در رفتار و روحیات فرد، در نقش تعیین کننده اش  بر جا نمی ماند.

در دوره توليد دستى يا خانگى  هر واحد توليد مركب از چند خويشاوند يا دوست نزدیک می بود، ولی در دوره صنعتی  محیط تولید ، محیط غالباً پهناور كارخانه است و كارخانه احاطه ای می باشد که آگنده از هياهوى ماشين هاى پرپيچ و تاب  و جوش و خروش انسان هاى ناآشنا با همدیگر است. یعنی كه در آن  روابط كارگران با يكديگر و مناسبات آنان با كارفرمايان، مانند گذشته ها، صورت خصوصى و خودمانى ندارد.

به تعبیری  انقلاب صنعتی یعنی اینکه  ناگهان  كارخانه ها ظاهر شدند و مردان و زنان و فرزندان شان، خانه و خانواده را ترك گفتند تا در ساختمان هایی كه نه براى پناه دادن انسان ها  بلكه براى حمايت ماشين ها ساخته شده بود، به نحو فردى ـ نه خانواده گى  كار كنند و مزد خود را به نحو فردى دريابند. شهرها بزرگ تر شدند و مردان و زنان به جاى بذرافشانى و جمع آوری خرمن در مزارع  در امكنه بسته و محدود با تسمه ها و قرقره ها و تيغه ها و اره ها و هزاران چرخ و منگنه و دنده آهنى و بازوى پولادى به نبرد مرگ و زنده گی پرداختند. ظهور ماشين هاى نو، عمل زنده گی را پیچیده و پیچیده تر و درك آن را سال به سال مشكل تر ساخت.

انقلاب اطلاعات و دانستنی ها:

در دوران كشاورزى، معمولا  روستا زاده گان قبل از فرا رسيدن بلوغ  به منظور همكارى با پدران و مادران خود به مزارع مى رفتند و در حدود توانايى خويش به كارهاى كشاورزى مى پرداختند و از كودكى با راه و رسم فلاحت آشنا مى شدند. اينان در سنين جوانى ورزيده و كارآزموده بودند و از شخم زنى، بذرافشانى، آبيارى، جمع آورى خرمن، و ديگر فنون كشاورزى آگاهى قریباً كامل داشتند و در بيست سالگى مانند دهقان هاى سى و پنج ساله و چهل ساله مى توانستند مسووليت مزرعه را به عهده بگيرند و كار كشاورزى را به خوبى انجام دهند.

در آن دوران، ساير كارها از قبيل كسب و تجارت و صنايع دستى نیز ساده بوده و نيازى به تحصيلات عالى و تخصصی نداشت.

فرزندان كسبه و تجار و ديگر طبقات نيز از كودكى به مراكز كسب پدران مى رفتند و طرز كار آنان را تدريجاً فرامى گرفتند و در سنين جوانى براى قبول مسووليت آن كار آماده گى داشتند. در نتيجه:

کشاورززاده گان و فرزندان كسبه و تجار  در سنين جوانى  به موازات بلوغ جنسى و جسمی  از بلوغ فنی ـ اقتصادى نيز برخوردار میشدند.
خلاصه با انقلاب صنعتى وضع زنده گی بشر از ریشه دگرگون گرديده و فعاليت هاى اقتصادى و اجتماعی و سیاسی و فرهنگی ... شكل کاملاً متفاوت و پیچیده اى به خود گرفت. لهذا كاركردن در محيط صنعتى و متعلقات آن مانند مارکیت ها و بانک ها و تاسیسات مختلفه و دست يافتن به موفقیت مالى و ارتقای مقام و منزلت  مستلزم تخصص گشت.

پر واضح است که فراگرفتن معلومات تخصصى، عمدتاً در دوران نوجوانی و جوانی؛ صرف چندین سال وقت وتلاش و کوشش فشرده لازم دارد.

دیگر جوانانى كه مى خواهند دريكى از رشته های تولیدی و خدماتی و مدیریتی... كارشناس و متخصص شوند، بايد به مجرد فراغت از تعلیمات عمومی  از پى تحصيلات عالى حتا در دور ها و دور ترین جای ها بگردند یعنی که دیگر مانند کشاور زاده گان و فرزندان کسبه و تجار قدیم  طی نشست و برخاست و کار با پدران و بزرگسالان خویش  همه کاره و چه بسا هیچکاره نمیشوند.

از طرف دیگر پدران و اولیای سالخورده این جوانان و سایران که مدارج تحصیلات عالی را با موفقیت عالی یا لازم پشت سر گذارده اند، دیگر با اتکا به تجارب و سرگذشت متعارف عمرخویش استاد و کار آموز و در نتیجه رهبری کننده ای آنها (همچون دوران سپری شده کشاورزی) نیستند و چه بسا به لحاظ مهارت های تخصصی  بسیار عقب مانده و بیچاره بوده و ناگزیر از پیروی از جوانان دانشمند و متخصص میباشند.

قابل دقت خیلی جدی این است که تفاوت و حتا تضاد مهارت و توانایی میان جوانان و پیران جامعه  صرفاً به ساحات تولید صنعتی و فابریکاتی؛ منحصر نمانده عرصه های سیاست و اداره و دیپلوماسی وغیره را نیز اشغال و احتوا می نماید. چرا که عصر مدرن  تمامی ساحات زنده گانی را بغرنج و پیچیده و نیازمند آموزش ها و دانش های اختصاصی میگرداند.

گستره پهناور تر انقلاب:

در روزگار گذشته  عرف ها، قوانین و آداب عمومى اغلب داراى وضع پايدار و ثابتى بوده و دگرگونى آن به كندى و در طول حيات چند نسل صورت مى گرفت، ولى در دنياى مدرن، با پيشرفت روزافزون صنعت و ماشين، زنده گی مردم به سرعت تحول مى يابد و به موازات تغيير شرايط زنده گی، عرف ها و مقررات و اخلاق عمومى و آداب اجتماعى نيز تغيير مى کند، تا جاىی كه گاهى بعضى از عرف ها و مقررات و آداب و رسوم  در طول زنده گی يك نسل چند بار عوض مى شود.

به سخن دیگر در آن گذشته  باورها و معارف، اطلاعات و معلومات، قوانين و مقررات، اخلاق و سنن و آداب و رسوم... مانند ساختمان هاى محكمى بودند كه مى توانستند ساليان دراز در جامعه استوار و مستقر بمانند تا بر اثرگذشت زمان تدريجاً فرسوده شوند و خود به خود  ويران گردند، ولى پيشرفت صنعت و ماشين، جوامع بشرى را به صورت مناطق زلزله خيز درآورده  نه فقط بنیاد های دوران کهن بلکه بناهاى نوِین باور ها و اطلاعات و معلومات و عرف ها و مقررات قانونى و اخلاقى... در مقابل چشم هاى حيرت زده مردم، يكى پس از ديگرى، فرو مى ريزند و جاى خود را به چیز های کاملاً تازه یا آپدیت شده مى دهند و ديرى نمى پايد كه تحولات صنعتى و تکنولوژیکی، آن چیز های جديدتر را نيز متزلزل مى كند و سپس تعویض مینماید.

هکذا بر اثر انقلاب صنعتى و تکنولوژیک ، نه تنها قاره ها که سراسر كره زمين به صورت يك خانه بزرگ یا دهکده درآمده و جوامع بشرى از تمامی کم و کیف اوضاع و احوال يكديگر آگاه شده اند و آگاه میشوند.

راديو و تلويزيون، جرايد و مجلات ، کتاب ها، فيلم هاى سينمايى، شبکه های ماهواره ای و انترنیت و ديگر وسايل ارتباطات جمعى، تولید و معیشت و اخلاق و آداب... هر يك از ملل و اقوام بشرى را در معرض ‍ ديد و شنيد ساير مردمان جهان قرار مى دهد و از اين راه  اقلاً پاره هایى از باور ها و خلقيات و راه و رسم و آگاهی ها و فنون خوب و بد و عادات پسنديده و ناپسند بعضى از ملت ها مورد تقليد و اقتباس مردمان ديگر قرار مى گيرد.

بزرگسالان و ثبات و محافظه کارى:

مى دانيم كه بزرگسالان تا اندازه اى محتاط و محافظه كاراند و با گذشت عمر وتجربه هايى که درمدرسه زنده گی خویش اندوخته اند داراى ثبات نسبى میباشند و ديرتر به تقليدها و اقتباس ها تن مى دهند، ولى نسل جوان كه طبعى نو طلب و تجارب کمتر دارد و در مقابل پديده هاى تازه زنده گی حساس تر است، خيلى زود تحت تا ثير روش هاى جديد قرار مى گيرد و به سرعت اطلاعات و مهارت ها و اخلاق و اعمال خويش را به آن ها منطبق مى كند.

البته این موارد دارای جنبه های اشتباه و سو و منفی هم استند و کماکان میتوانند باشند ولی رویهمرفته  توانایی های جوانان برای انطباق با اوضاع و احوال جدید عصر و دریافت مهارت ها و آپدیت تخصص های مربوطه طبیعتاً به مراتب بیشتر از بزرگسالان و پیران میباشد و این یعنی اینکه در عصر مدرن علی القاعده جوانان درساحات گوناگون کار و مانور از پیران جلو افتاده اند و جلوتر گام برمی دارند.

از اینجاست که دیگر  حفظ تسلط های استبدادی بر محیط های کار و تولید و اداره و منجمنت و رهبری اجتماعی و سیاسی و سازمانی و دولتی و حزبی محضاً با بهانه استناد بر سن بالا و تجربه؟ زیاد ـ در حالیکه جوانان دانشمند و متخصص و مستعد و مستحق کار و مقام  در هر ساحه فراوان حضور و وجود دارد چیزی جز دیکتاتوری منحوس « پیرسالارانه » نیست.

خاصه که چنین دیکتاتوری ها همانند کشور ما فوق العاده منحط  و فاسد و ارتجاعی و سیاه  و مافیایی و جنایتکارانه باشد و به علت ادامه استیلای آن روزانه صدها جوان و نوجوان و زن و کودک معصوم و مظلوم همچون محصل شهید دانشکده روانشناسی کابل قدسیه و گروه صد ها نفری نونهالان ورزشکار قتل عام شده در پکتیکا جوانمرگ گردد.

(قبض و بسط این معانی را در ادامه فصل میخوانید)

 

 بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۴ـ ۰۲۱۲

 

آزادی وعدالت دو روی یک سکه اند

داکتر حمید مفید

نخست بنگریم آزادی چیست ؟

آیزا برلین نویسنده و دانشمند جامعه شناس ۲۰۰ تعریف یا شناسه برای آزادی ارایه داشته است او به این باوراست ، که تعریف دقیق و ژرف برای آزادی وجود ندارد.

هگل فیلسوف غرب به این باور است ، که آزادی جوهر حیات است ، همچنان که کشش جوهرآب است، پیش از آنکه به شناسایی ژرف ودقیق آزادی بپردازیم ، لازم است تا بدانیم ، که برای رسیدن به این برگه سبزتاریخ چه جنایت های که روی نداده است ، چی بازی های که انجام نشده است و چه جانهای که در راه رسیدن به آن باخته نشده اند .برای رسیدن به این مجسمه طلایی چه حقوق های بنیادینی که سلب نشده اند و چه فاجعه های که به خاطر آن ویا برای آن انجام نشده اند، آزادی علیرغم بزرگی نامش هیچگاهی وتوسط هیچ دانشمندی به درستی شناسایی یا تعریف نشده است، آزادی شاید گنگ ترین ومبهم ترین معانی را دربر بگیرد، که دانشمندان به آن پرداخته اند.

واژه ای آزادی در ژرفای قلب تاریخ تمدن بشری به گونه های گوناگونی نمایان شده است  بر خی آن را عالیترین دست آورد بشری برخی  آن را رهایی از هرگونه قید و وابسته گی ، برخی آن را وارسته گی وبرخی آن را دست آورد ویا فرایند مبارزات تاریخی بشری می داند ،که انسان در انجام وانتخاب یک عمل (optionality)  آزاد باشد ،اگر شخصی بخواهد ، آن عمل را انجام بدهد ، کسی مانع او نشود واگر نخواهد آن را انجام بدهد کسی او را وادار به انجام آن نسازد. اگر انسان بتواند همه ای تصمیم های را که می گیرد ، عملی کند وکسی یا سازمانی اندیشه ، گفتار و کردار او را محدود نکند و در قید وبند درنیاورد ، این حالت را آزادی مطلق می دانند، یعنی آزادی بی حد ومرز است ، اما چون انسان ها به گونه همزیستگاهی یا اجتماعی زیست می کنند ،نمی توانند آزادی مطلق داشته باشند، زیرا آزادی بی پیمانه و بی مرز یک انسان به پایمال کردن آزادی دیگران می انجامد واین خود محدود ساختن آزادی است ، به همین سبب است ، که همزیستگاه های بشری با وضع قوانین ومقررات اجتماعی وسیاسی واقتصادی ویژه، هم پاسدار آزادی های افراد دیگر اجتماع  می شوند ، وهم حد ومرز برای اینگونه آزادی ها به وجود می آورند .

قانون ها واعلامیه های سازمانهای جهانی نیز آزادی های مردم جهان وحد ومرز های آن ها را در جامعه جهانی بشری معین ومشخص می سازد. کشور های که توانسته اند بر حاکمان خود کامه پیروز شوند وحکومت های فردی واستبدادی را بر اندازند ، آزادی های فردی واجتماعی را تآمین کنند  جوامع ازاد بشری نامیده می شوند.امروز با انکه اصول وآزادی های فردی واجتماعی در جامعه کنونی جهان مشخص شده است مگر هنوز راه درازی در پیش است ، تا این آزادی ها که بر قانون واعلامیه نقش یافته اند در نظام ها وحکومت های سیاسی گوناگون جهان به سود مردم بسته شوند . شکل های تازه استعمار و وابستگی های سیاسی واقتصادی ونظامی و فرهنگی بعضی از کشورها به قدرت های بزرگ سبب محدود شدن وحتا از میان رفتن آزادی های فردی واجتماعی در برخی از کشور های شده اند.

انسان موجود سوداندیش است ، یعنی هرچه را که ذهن وخیالش بپسندد، همان را به سود خیال ودرکش می کشاند، او تنها به خاطر سود ومنفعت خودش می رزمد وبه  دنبال همان پاسخی  است ، که خودش می خواهد ، همه رهبران جهان زیر نام آزادی، آزادی های دیگران را به نابودی کشانیده اند.امروز آزادی به مثابه دستمال و دست لوط غرب وجهان سرمایه داری به منظور سرکوبی جنبش های رهایی بخش ملی وبدنامی ادیان غیر مسیحی استفاده می شود .

انواع آزادی :

دانشمندان وپژوهشگران آزادی را اینگونه بخش بندی کرده اند .: آزادی های سیاسی و احزاب ، آزادی مدنی ، آزادی اقتصادی ، آزادی مذهبی ، آزادی پوشش  لباس ، آزادی تجمع های صلح آمیز ، آزادی انتخاببات ارگانهای دولتی ومحلی ، آزادی جنسی ، آزادی های مسافرت وگردش بدون تبعیض، آزادی تباری و قومی ،آزادی های بیان و آزادی پس از بیان دیدگاه ونظر ، آزادی رسانه یی ومطبوعاتی ،آزادی انتقاد ونظردهی ، آزادی اعتراض ، آزادی مقاومت ، آزادی تولید ، آزادی انتخاب همسر ، آزادی انتخاب سرزمین برای زیستن ، آزادی آموزش وتدریس  آزادی انتخاب جنسیت وتغییر جنسیت  ودیگر آزادی ها .اگر به شناسایی تمام انواع آزادی بپردازیم ، شاید از حوصله این نگارش وخواننده بیرون بجهد ، از اینرو به همین جوهر آزادی بسنده می شود وشاید با زودی در باره هربخش آزادی سخنهای پیریزی گردد.

وایدون بنگریم ، که عدالت چیست؟

هیچ پرسشی تا اکنون  درگفتمان همزیستگاهی بشری که  تا این اندازه  گفتمان بر انگیز باشد  ، مطرح نگردیده است ، هیچ پرسشی که تا ایدون به خاطر آن خون واشک ریخته شده باشد  ، تا این اندازه مهم نبوده است وهیچ پرسشی که که تا اکنون مورد بحث نابغه های واندیشمندان از افلاطون تا کانت واز ارسطوتالیس تا نیچه را به خود مصروف ساخته باشد ، وتا ایدون نیز بی پاسخ مانده باشد ،به دیده نمی رسد. برخی به این باور اند ، که عدالت یا دادگرایی از ویژه گی های نهادین نظم اجتماعی می باشد ، مگر نظم متذکره ملازمه ندارد وگواه بر روابط متقابل انسانهاست ، عدالت در درجه دوم یک صفت ممتاز انسانیست ، زیرا شخصی عادل است ، که رفتارش با قواعد یک نظم اجتماعی یا همزیستگاهی که عادلانه پنداشته می شود و تطابق نماید.

به عبارت دیگر انسان به تنهایی قادر به یافتن خوشبختی نیست ، واز آن رو است که ان را در اجتماع جستجو می کند ، بر این بنا عدالت خوشبختی اجتماعی است ، خوشبختی است، که بوسیله یک نظام اجتماعی تضمین شده است ، افلاطون به این مفهوم و با یکسان پنداشتن عدالت با خوشبختی به چنین فرایند رسید ، که فقط یک انسان عادل خوشبخت است ، وغیرعادل نمیتواند خوشبخت باشد ، مسلمآ اعلام اینکه عدالت خوشبختی است ،نمی تواند پاسخ نهایی باشد ، چه این فقط تغییر است ،چون ایدون پرسشی که مطرح می شود ، اینست که «خوشبختی چسیت ؟»

این نکته روشن است که تا هنگامی که خوشبختی  به مفهوم اصلی ومحدود و خوشبختی فردی وبه معنی خوشبختی انسان  یا آنچه که شخص خودش میخواهد تفسیر گردد، امکان وجود یک نظم عادلانه نخواهد بود ، زبرا که ناممکن است که خوشبختی فرد دردیگری به طور مستقیم یا غیر مستقیم درتعارض قرار نگیرد. وهردوی آنها به درستی  اشتباهی باور داشته باشند ، که بدون داشتن  دیدگاه همسو نسبت به خوشبختی در یک ردیف قرار بگیرند، از اینرو لازم است ، تا خوشبختی را تنها در اجتماع جستجو کرد .

خوشبختی اجتماعی چیست ؟

خوشبختی اجتماعی آنست ، که در یک اجتماع تمام مردم از نعمات اجتماعی که به همه انسانها تعلق دارد ، به طور یکسان استفاده کنند ، یعنی نعمات مادی برای همه انسانها یکسان باشد، و یا همه انسانها از آنچه که در جامعه میسر است یکسان بهره بگیرند، گرچه این امرناممکن است ، مگربدون تشویش باید پذیرفت ، که از نعمات اجتماعی ، مانند : برق ، آب  آشامیدنی ، تیلفون ، خدمات صحی و پزشکی، خوراکه ، پوشاکه ، ومنزل یکسان استفاده کنند ، اینست عدالت اجتماعی ، واینست خوشبختی اجتماعی هرگاه این عدالت در جامعه پدیدار نباشد ، نمیتواند ، آزادی و دموکراسی در جامعه عملی کرد.

انواع عدالت :

‫- عدالت اجتماعی :

عدالت اجتماعی یعنی در یک همزیستگاه بشری ، مردم بدون تبعیض وامتیاز از همه حقوق وامتیاز های همزیستگاهی یا اجتماعی بهره ور گردند .

در یک جامعه  بشری ملیت های گوناگون در کنار هم زیست می کنند ، اینها همه انسان هستند ومعیار سنجش هویت های ملی نباید ، مناسبات تباری ، زبانی وقومی باشد ، بلکه در جامعه معیار شخصیت ها ، امیتاز های کار وپست ها ومقامهای دولتی نه بر معیار وابسته گی های تباری، بلکه بر معیار لیاقت وکاردانی استوار باشد.

در کشور هندوستان که نزدیک به ۱،۲ میلیارد انسان زیست می کند ، کاندیدهای مختلف از تبار ها ووابسته های دینی گوناگون نامزد می شوند ، در این کشور رای دهنده گان نیز بر بنیاد کارایی  وکاردانی رای می دهند ، یعنی برنامه های سیاسی احزاب را می نگرند وبه آنها رای می دهند ، با آنکه نفوس هندو نسبت به مسلمانان ، مسیحیان وسکهه ها چندین مرتبه افزود است ، مگر با آنهم صدراعظم پیشین هندوستان از حزب کانگرس و از لحاظ دینی ویا تباری به سکهه ها که به مشکل نفوس آنها به بیست میلیون نفرمی رسد، انتخاب شد. درآنجا کسی نگفت ، که چرا یک سکهه صدراعظم کشورهندوستان شد، به درستی دیده می شود، که درعدالت اجتماعی معیار ، انسان است وتوانایی هایش وکارکرد هایش ، نه تبار، خویش ، خانواده ، خون، زبان و وابستگی های سیاسی اش.اگردرهمزیستگاهی غیر ازاین معیارها معیار گمارش به پست های دولتی چیزی دیگری باشد، آن جامعه ، جامعه عادلانه نیست و آن همزیستگاه  یک همزیستگاه سالم انسانی نیست، وغیرعادلانه است. درکشور های مانند ، افغانستان ، ایران ، پاکستان ، ازبکستان ، ترکمنستان و حتا  در کل کشور های تازی زبان  برخی از کشور های شاخ افریقا ، که معیارگمارش شخصیت ، درپست ها ومقام های دولتی مناسبات تباری ، خونی، دینی، زبانی ، منطقوی ، خانواده گی وسیاسی اند ، یک جامعه یا همزیستگاهی که درآن ارزش های عدالت همزیستگاهی بدیده نمی آید ویک جامعه غیرعادلانه می باشد، حتا به جراات می توان نوشت ، که درهمزیستگاه های سوسیالیستی پیشین ، نیز که معیار گمارش شخصیت های اداری وابسته گی سیاسی وایدیولوژیکی بود ، عدالت اداری واجتماعی پدیدار نبود.

کوتاهی سخن: تا زمانی که دراداره های دولتی ، کادر ها بر بنیاد استعداد ، کارآیی ، لیاقت ، آموزه ها وآموخته ها گماشته نشوند و بنابر رعایت گویا ترکیب ملی وترکیب  زبانی ، ترکیب  منطقوی ،واسطه وپول کادرها درپست های کلیدی گماشته شوند ، اثاری ازعدالت همزیستگاهی اداری وجود ندارد و وجود نخواهد داشت، ایدون که مساله ترکیب کابینه جدید ، مطرح است ، اگر معیار ها سیاسی ، زبانی ، تباری یا قومی ، منطقه وی ، که از فلان منطقه باید ، یک نفر وزیربه دیده نگریسته شود ، مطرح گردد، عدالت اداری بهیچروی پدیدار نخواهد شد.

دولت وحدت ملی نباید ، با بدیده نگریستن ، ارزشهای چون: معیاری جهادی، سیاسی ، تباری یا قومی ، منطقوی ، زبانی ، که کاندید ، باید ، به دوزبان دسترسی داشته بشد ویا از فلان منطقه زبانی باشد ، کادرها را پیش نماید، معیار کاندیدان پست های وزیر ومعادل آن باید، تنها و تنها لیاقت ، تحصیل ، کاردانی ، آموخته ها و وتجارب کاری به دیده نگریسته شود ، اگر ۹۰ در صد کابینه از نورستان و وابسته به ملیت یا تبارالیانی  یا نورستانی باشد، نباید ، با آن مخالفت کرد ، اجازه داده شود  تا کادرهای مسلکی و وارد درکار به کار گماشته شوند ، چه بهتر اگر وزیر یک وزارت ازبا تجربه ترین ، با اندوخته ترین و دانسته ترین کادر خود همان اداره پیشنهاد شود ، بهترین و والاترین کارخواهد بود ، دراین حالت ، کادرها وکارگزاران ورزیده یک وزارت امیدوار می باشد ، که اگر صادقانه ، عاشقانه وکارگزارانه  کار نماید ، روزی وزیر خواهد شد.

 بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۱ـ ۱۹۱۱