رنجــور روزگــار

(به مناسبت روز جهانی زن )

بانوی دردها،

ای مام دل شکسته رنجور روزگــار

غمگین ترین ترانه دل های سوگوار

تاکی غم چـو کـوه گران می بری بدوش

تاکی زدرد می شکنی گوشه ای خمـوش

تاکی نشسته در دل  خ«ود گریه می کنی

تاکی اسیر کنج قفس بال و پر زنی

بر زخم سینه خنجر خشم دگر زنی

درین فضای سرد وغم آلــود مرگبار

نخل امید خویش  به تیر و تبر زنی

تاکی چوبیقرار،

شام دریغ وحسرت  دیرینه  سرکنی

باآه وناله هرشب خود را سحر کنی

دگر بس است بار ستم ها به شانه ات

چون لاله داغ سینه  خونین نشانه ات

آری دگر بس است

از خویشتن برآی وتلاطم بپا بکن

رسم  پلید کوی اسارت بهم  بریـز

آری بپا بخیز!

پهنای آسمان وطن بال وپر بزن

ساز زمانه را به نوای دگر بزن

بی ترس وبی هراس

از عمق سینه ناله سوزنده تر بزن

دام وقفس شکن

آتش به کام هستی بیدادگر بزن

هرخار وخس بسوز

خود را زدام حلقه غم ها رها بکن

برخیز استوار

تا آنکه دست خویش نیاری زمام خویش

هرگز گره مشکل تو وا نمی شود

بی آنکه هرقدم

با کاروان سیر زمان همسفر شوی

دربی گشوده از پی شب ها نمی شود

بی آنکه این کرانه  دشوار بگذری

این زنده گی برای تو زیبا نمی شود

کاین درد بیکران

هرگز بدست غیر مداوا نمی شود

خورشید گر نتابد ازآنسوی آسمان

شب ها زپا فتاده و فردا نمی شود

باید شکست هر در و دیوار کهنه را

باید دوباره ساخت ز نو عالم دگر

این نکته ثبت دفتر اندیشه ها نمود

بی کار زار مشترک و عزم پایدار

درین فضای سرد

هرگز نشاط راحتی بر پا نمی شود

هرگز جدا زهم

دنیا سرای زیستن ما نمی شود

مارچ ۲۰۱۷ / نورالدین همسنگر

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۵/ ۱۷ـ ۰۸۰۳

گـلـی مــن

داکتر آرین

هشتم مارچ روز جهانی زن را به تمام زنان و دختران آزاده، نجیب، سزاوار و قابل سپاس و ستایش افغانستان، تبریک و تهنیت می گویم و برای همگان میمنت، نیکبختی، شادکامی، تندرستی، پیروزی و آزادی آرزومندم.

زنان، دختران، مادران و خواهران پیام آوران عشق، زیبایی، خرد و مهرورزی در جهان آند. زنان بخشاینده ای عشق است و عشق بایسته زنده گی که بدون آن نمی توان زنده بود، زنان گل های معطر اند دربهشت و فرشته های خوش رنگ و آراسته اند درجهان، نهایت گرانبها که با هیچ گنجی، ثروتی و گوهری نمی توان آنرا خرید، مگربا احترام، دوستی و محبت، با لبخند، نوازش، دلجویی و شفقت، با هدیه، مهربانی، توجه و حرمت، بلی! این شکوهمندی و جلال، طرب و نشاط ، تسکین و آرامش تنها در قدرت و آفرینش زن وجود دارد.

 زن یعنی گل و گل یعنی زیبایی، خوبی و ظرافت، یعنی رایحه، شمیم و نگهت، یعنی بهار، طراوت و تازه گی. زن یعنی همسر و همسر یعنی همسفر و شریک و نیمی از زنده گی، یعنی همتراز، هم ارزش، برابر وهمسان، یعنی رفیق، همدم و همراه، یعنی قرین، یاروهمتا.

زن یعنی الهه، الهه ای قابل پرستش و ستایش، الهه ای مهر و روشنی، تکمیل کننده ای زنده گی، نماد بی گناهی و پاکی، مظهر شادی و خوشحالی است، زن عاطفه، شایسته و خجسته است که از ناز و دلبری جامه به تن دارد و قامتش به مهربانی، لطف و لطافت آراسته شده است.

زن یعنی محبوبه، محبوبه ای دلبر، دل نواز، دلربا و دوست داشتنی، جلوه گاه خوش زبانی، خوش قلبی و خوشبویی است، زن یعنی مونث که می سوزد و می سازد، پاکدامن و با صفا، با استقامت و با وفا، دلستان و دل آرام است.

زن یعنی افتخار، عظمت، بزرگواری و سرافرازی است، زن چشم و چراغ خانه و جامعه، قریحه و آفرینگر است، زن مظهر نبرد و پیکار، راهگشای زنده گی نو، ذوق نو، درک نو و افق های نو است. 

 زن موهبت، سعادت، صداقت، عطوفت، صمیمیت، موفقیت، خجسته گی و خوشبختی است وشالوده ای تمام این موهبات، خانواده ای است که اساس زنده گی آنان را احترام، ایثار، همزبانی، انعطاف،عشق، علاقه و محبت نسبت به همدیگر تشکیل داده باشد و هردو برای حفظ و نگداری و بزرگداشتی چنین موهبتی همواره بکوشند.

بعد از این مدیحه که در ثنا و سپاس از زن و جایگاه او ارایه گردید باید وارد اصل موضوع شویم که: چرا عنوان این نوشته « گل من » است؟ پاسخ آن بسیار ساده است، بازهم به خاطر ستایش زن و روز جهانی زن است:

 تنها زنده گی می نمودم، همیشه با گل های خیالم صحبت کرده و به گل دوست داشتنی خود دو بیتی ها می نوشتم، شب ها به بوستان اندیشه های خویش نشسته و فکر می کردم که در پای کدام گل پناه گاه و آشیانه ام خواهد شد، هنوز گلم را نمی شناختم که با خیالبافی در غربت دور از میهنم می گفتم و می نوشتم:

ســلام مـن به تـو ای نازنینم

بـه تــو ای گل نـگار نازنینم

دل من دیده من فرش راهـت

بـیـا ای دخـتر افـغـان زمینم

زمان طولانی و زنده گی بالایم دیر می گذشت، غربت غم انگیز بود و همزبانی نداشتم از سعادت و مصاحبت کسانی که زبان، دل و احساساتم را بدانند محروم بوده و از آنانی که اندیشه و تفکرم را با آنها شریک ساخته و در میان بگذارم بی بهره و بی نصیب، روزگار می گذشت و دلم تنگ می شد:

 چو تنگ آید دلم شعر است فغانم

بـرایــش مـی گــویــم راز نهانم

از ایـن بهتر که من همدم ندارم

فـقط شعر است دوای درد جانم

به همین ترتیب چیزهای نوشته و کاغذ را سیاه می نمودم. بدون تردید هر کس یک گل را از میان گل ها انتخاب می کند، با آن گلی که من معرفی شدم اتفاقا  اسمش«  گل مکی »  بود و آنچه نوشته بودم بیجا نبود، بی هوده و به هدر نرفت، سال گذشته « رساله » از دوبیتی های خود را ترتیب و آماده نشر نمودم که عنوان آن « گلی من » است. و این هم چند بیت از همین رساله:

گــلی دارم، گــلی مســتــانـــه دارم

دلـــی دارم، دلـــی دیــــوانــه دارم

از این مست و از این دیوانه یاران

هـــزاران قــصــه و افســانـه دارم

                ***

خـدا کــرده ز ازل نـام او گل

نصیبش همسری از اهل کابل

خـداونـدا نگـهـدارش ز آفـات

بـه حـق نـالـه هـای زار بلبل

              ***

گـــل نـــازم، گـــل نـــازدانـــه من

به قلبم هست و هم در خانه ای من

گـــل عشــق مـنست و گشــته زیبا

از او شـعـر مـن و افسـانـه ای من

             ***

بـه پـرواز آ، فـراز گلستانم

ببـین انـدر بهاران مهرگانم

منم تنهای تنها، بی وجودت

بـــود خـالی، خـالی آشـیانم

             ***

گلی دارم و در راهست انتظارم

همان روزیکه آیـد هسـت بهارم

بــهـــار زنده گی آغـــاز گــردد

خـدا را صـد هزار شکر گذارم

            ***

گلـم امـشـب بیـادت شـعــر گویم

ز ایــامی کـه گـشـتـه تـیـر گویم

تـرا در جـنـگل و دریـا و ساحل

به شب ماه و سحرگه مهر گویم

              ***

به هجرت من گلم هم روز و هم شب

غــمـیـن و بـیـقـرارم، ســوزم از تب

دوای درد مــن تــنــهــا تــو هســتـی

تـرا خـواهـم ترا خـواهـم مـن از رب

             ***

گلم هرچـه نـویـسـم کـم باشد

ز هجرت بر دیده ام نم باشد

اگـر کـه تـو نـیـایـی نازنیـنم

تــمـام زنده گی ام غــم باشد

         ***

گلم یادم ، به یادت هر لحظه

دو چشم من برایت هر لحظه

بـیـایـی زر بـپـاشم بر قـدمها

ببوسم سر و پایت هر لحظه

              ***

گـل گلاب، گـل مریـم یا یاسمیـن گویمت

گل ریحان یا ارغوان من کدامین گویمت

نـگـویـمـت گـل مـن، زیـب گلستان کسی

گـل بـهـشـت جمالی و بـهتـریــن گویمت

              ***

تـو گل افروز، گل انـدام ، گل زیبای منی

گل دلـسـوز، تــو گل فــام، دل آسای منی

مــه گل نـــواز گل نــاز و هــمـنـام گلــم

که همه روز بی گلم شام، گل یکتای منی

             ***

مــن از روز ازل گلـباز بودم

به بلـبل هـمدم و هـمراز بودم

به ساقی و گل و پیمـانه و می

رفیق و مونس و دمساز بودم

          ***

گشتم همه ترکستان خوارزم و بخار را

دیـدم بـه سمـرقـنـدش، گلهای پریسا را

نـامـد به نظر هرگز مانند " گل نازم "

آذر همه را گشتم، هم بلخ و هریوا را

                   ***

از آن روزی که دیدم نازنینم

گل تاجـیک گل آریــن زمینم

دگر چشمم نبیند هیچ گلی را

بـبـاغ حسن او مسکن گزینم

                 ***

گـهی جـنگ و گه آشـتیـست گل من

گهی قـهـرو گــه رازیــسـت گل من

گـهـی سـجــده و گــه آتــش پرسـتـد

گهی خاموش و گه مستیست گل من

که گل گـویی و هـم بـوستان برنجـد

زگل بـهــتـر نـدانـم چـیسـت گل من

به دل باز و به رخ ناز و به قد ساز

اگر که نیست قبولش کیست گل من

گلم هـــمــدم و هـــم راز" آریــن "

بـرایـم جـان و هم هستیست گل من.

چون روز همبسته گی زنان سراسر جهان است، از یک طرف روز پیکار برای آزادی از اسارت و از جانب دیگر جشن همبسته گی زنان است و طبیعی است که توام با شادی و مسرت نیز برگذار می شود، بیشتر بالای نکات مثبت، عاطفی و امید بخش آن تاکید نمودم  و گرنه وصاف، مخافت ها، ماتم ها، درد ها و رنج های ناگفتنی و اشعار ناسرودنی فراوان است.

خانم های گرانقدر!

جشن تان با شکوه، خانه های تان چراغان و سر شار از شادی و تندرستی باشد.

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱۱/ ۱۷ـ ۰۷۰۳

هشتم مارچ روز جهانی زن مبارک باد

انجینر نورمحمد سلطانی

هشتم مارچ ، برای زنان سراسر دنیا روزی حساس است. این روز در ابتدا به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی آغاز شد. در هشتم مارچ ۱۸۵۷  زنان کارگر کارگاه‌های پارچه ‌بافی و لباس ‌دوزی در نیویورک آمریکا به خیابان‌ها ریختند و خواهان افزایش دست‌مزد، کاهش ساعات کار و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار شدند. این تظاهرات با حمله پولیس و لت و کوب زنان برهم خورد.
سال ۱۹۰۷ ترسایی به مناسبت پنجاهمین سالگرد تظاهرات نیویورک در هشتم مارچ ، زنان دست به تظاهرات زدند.بعد از آن ایده انتخاب روزی از سال به‌ عنوان «روز زن»  نخستین بار در جریان مبارزه زنان نیویورک با شعار «حق رای برای زنان» مطرح شد. دو هزار زن تظاهرکننده در ۱۹۰۹ پیشنهاد کردند که هر سال در روز یک‌شنبه آخر فبروری ، یک تظاهرات سراسری در امریکا به مناسبت «روز زن»  برگزار شود.
در سال ۱۹۱۰  دومین کنفرانس زنان سوسیالیست  که کلارا زتکین از رهبران آن بود، به مساله تعیین « روز بین‌المللی زن» پرداخت. زنان سوسیالیست اتریشی قبلا روز اول ماه می را پیشنهاد کرده بودند. اما اول ماه می، جایگاه و مفهومی داشت که می ‌توانست اهمیت و جایگاه مبارزه مشخص بر سر مساله زن را تحت ‌الشعاع قرار دهد. زنان سوسیالیست المان، روز ۱۹ مارچ را پیشنهاد کردند. مناسبت این روز، مبارزات انقلابی در سال ۱۸۴۸ علیه رژیم پادشاهی پروس بود که به عقب ‌نشینی لفظی حکومت در نوزدهم مارچ همان سال، منجمله در مورد مطالبات زنان، انجامید. دومین کنفرانس زنان سوسیالیست تاریخ برگزاری نخستین مراسم « روز زن » را ۱۹ مارچ ۱۹۱۱ تعیین کرد.
بعد از انتشار قطعنامه کنفرانس درمورد تعیین « روز جهانی زن »، انترناسیونال دوم از این تصمیم حمایت کرد، و نخستین تشکیلاتی بود که این روز را به رسمیت شناخت.
۱۹ مارچ ۱۹۱۱ خیابان‌های المان، اتریش، سوییس و دنمارک با مارش زنان به لرزه درآمد. شمار زنان تظاهرکننده در اتریش به ۳۰ هزار نفر می ‌رسید. نیروهای پولیس به تظاهرات حمله بردند و به زدن زنان پرداختند و گروهی را دستگیرکردند
سال ۱۹۱۳  « دبیرخانه بین‌المللی زنان » (یکی از نهادهای انترناسیونال سوسیالیستی دوم)، هشتم مارچ را با خاطره مبارزه زنان کارگر در امریکا، به‌عنوان « روز جهانی زن» انتخاب کرد. در همان سال، زنان زحمتکش و زنان روشنفکر انقلابی در روسیه تزاری در سراسر اروپا، مراسم «۸ مارچ» را بشکل تظاهرات و میتینگ برگزار کردند.در سال ۱۹۱۴ ترسایی جنگ جهانی اول درگرفت. در اروپا که مرکز جنگ بود، زنان انقلابی تلاش کردند تظاهرات ۸ مارچ ۱۹۱۵ و ۱۹۱۶ را تحت شعار مرکزی «علیه جنگ امپریالیستی » برگزارکنند. در کشورهای درگیر جنگ، طبقات مختلف به موافقان و مخالفان جنگ تقسیم شده بودند و انشعاب در صفوف جنبش زنان، مانع از برگزاری سراسری و گسترده «روز جهانی زن» شد.
در سال ۱۹۱۷ تظاهرات زنان کارگر در پتروگراد علیه گرسنگی و جنگ و تزاریزم، بانگ آغازین انقلاب روسیه بود. کارگران شهر در پشتیبانی از این تظاهرات، اعلام اعتصاب عمومی کردند. ۸ مارچ ۱۹۱۷ به یک روز فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب روسیه تبدیل شد.
سال ۱۹۲۱، « کنفرانس زنان انترناسیونال سوم کمونیستی » در مسکو برگزار شد. در آن کنفرانس، روز ۸ مارچ به‌عنوان « روز جهانی زن» بتصویب رسید. کنفرانس، زنان سراسر دنیا را به گسترش مبارزه علیه نظم موجود و برای تحقق خواسته‌هایشان فراخواند.
از اواسط دهه ۱۹۳۰، دنیا یک بار دیگر بسوی جنگ جهانی جدید روان شد. برگزاری تظاهرات «روز جهانی زن» در کشورهایی که تحت سلطه فاشیزم بودند، غیرقانونی اعلام شد. علیرغم این ممنوعیت، در هشتم مارچ ۱۹۳۶ترسایی زنان در برلین تظاهرات کردند. در همان روز، اسپانیای فاشیست شاهد تظاهرات هشتم مارچ در مادرید بود. ۳۰ هزار زن کمونیست و جمهوریخواه، شعار « آزادی و صلح » سر دادند.
در پی جنگ جهانی دوم، انقلابات و جنبش های رهایی‌بخش در کشورهای متعددی درگرفت و ۸ ماچ را«روز جهانی زن»  و فعالیت می کردند.
در دهه ۱۹۶۰، درکشورهای اسیا و افریقا و امریکای لاتین جنبش های رهایی ‌بخش به پا خاسته بود. در کشورهای سرمایه‌ داری پیشرفته نیز جنبش ها و مبارزات انقلابی و ترقی خواهانه بالا گرفته بود و جنبش رهایی زن نیز اوج و گسترشی چشمگیر یافت.
در امریکا و اروپا، زنان علیه سنن و قیود و قوانین مردسالارانه و احکام اسارت بار کلیسایی به پا خواستند. درجنبش زنان موضوعاتی نظیر حق طلاق، حق سقط جنین، تامین شغلی، منع آزار جنسی، ضدیت با هرزه‌ نگاری، کاهش ساعات کار روزانه وغیره مطرح شد. این جنبش موفق شد در برخی از این زمینه‌ها پیشروی کند. در تظاهرات هشتم مارچ ۱۹۶۹ ترسایی  زنان دردانشگاه برکلی در امریکا گرد آمدند و علیه جنگ در ویتنام تظاهرات کردند.
بالاخره در سال ۱۹۷۷ سازمان ملل  متحد در قطعنامه‌ای ۸ مارچ را با عنوان « روز حقوق زنان و صلح بین‌المللی» وارد تقویم رسمی خود کرد.
و اما در كشور ما افغانستان درحاليكه مردم ما در ساحه اقتصادی و اجتماعی نه تنها كوچك ترین ترقی و پيشرفت نكرده اند بلكه هنوزهم خشونت عليه زنان و دختران وجود دارد كه ما نمونه های بسياری از خشونت هارا به چشم سر مشاهده مي كنيم از قبيل خود سوزی زنان و دختران، سنگ سار نمودن زنان و اعدام و ترور نمودن زنان و بالاخره محروم ساختن دختران و زنان از رفتن به مكتب و فاكولته كه در حقيقت امر محروم ساختن زنان و دختران از آموختن علم و دانش است كه روز به روز اين خشونت ها بيش ترو بيش تر مي گردد .
خلاصه مردم ما بطور مجموعی صرف نظر از اينكه به كدم مليت و نژاد و يا زن و مرد از نگاه جنسيت تعلق دارند از كوچكترين آزادي های فكری و تحصيلی و شغلی برخوردار نيستند كه علل و عوامل همه عقب مانده گی های فكری، اجتماعی و اقتصادی همه و همه به دوش زمامداران خود كامه و منفعت جو و پول پرست بوده كه بجز از كشت و كشتار مردم وچورو چپاول دارايي های عامه كوچك ترين خدمتی به مردم و وطن نكرده اند و در حال حاضر نيز نه تنها از اعمال غيرانسانی شان درگذشته ندامت نمی كشند بلكه به كاركردهای ظالمانه و جاهلانه خود افتخار مي نمايند و بازهم در فكر فريب، حيله و نيرنگ ديگری هستند كه با زهم به سرنوشت مردم ما چه در داخل و چه در خارج افغانستان مسلط شده و اهداف شوم و پليد خود را كه همانا كينه توزی با مردم است دنبال نمايند

. به طور مثال چند روز پیش اعلامیه ای که از طرف شورای علمای افغانستان از طرف دفتر سخنگوی ریاست جمهوری نشر گردید، تمام حقوق اجتماعی ، تحصیلی ،شخصی و سیاسی زنان و دختران را زیرپا می کرد و واضحاً اصرار می کرد تا با اجرای قوانین خود خلق ما را دوباره به لجنزار افکار قرون وسطایی سوق دهند.
هشتم مارچ روز جهانی زن را بر تمام زنان زحمتکش و ستمدیده افغانستان و جهان تبریک گفته؛ و آرزومندم روزی همه زنان نیز بدون تبعیض جنسیتی ، دست به دست و کنار برادران خود برای آبادانی و یک پارچه گی وطن عزیز افغانستان و همچنان جهان روان باشند.

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱۱/ ۱۷ـ ۰۸۰۳

روزجهانی زن درکشورهالند

به پیشواز هشتم مارچ روز جهانی زن ،محفل باشکوهی از سوی شورای سراسری زنان افغان در هالند بتاریخ ۴ مارچ در شهر آرنهم کشور شاهی هالند دایر گردید.گرداننده گی این محفل را که خانم یاسمین همسنگر سکرترمسوول شورای سراسری زنان افغان در هالند و یکی از فعالین سابقه دار نهضت زنان افغانستان وبانو نیلوفر زیارمل عضوفعال شورا بدوش داشتند، در آغاز خانم سهیلا زحمت رییس شورای سراسری زنان افغان درهالند درپیوند با هشتم مارچ روز جهانی زن صحبت نموده ،از اقدامات ارزنده شورا درزمینه تشکل وآگاهی دهی زنان درعرصه های مختلف یاددهانی کرده وحمایت قاطع خود را از نهضت داد خواهی زنان در داخل کشور ابراز داشت.
همچنان خانم سهیلا زحمت ازآنها یی که در برگزاری محفل خجسته روزجهانی زن در شهر آرنهم سهم فعال گرفته بودند سپاسگزاری نمود.
بعدا خانم سعیده طلوع معاون شورای سراسری زنان افغان درهالند وریس انجمن همبستگی زنان شهر اندوفن ،خانم یاسمین زیارمل معاون شورای سراسری زنان افغان درهالند، خانم جمیله زمان انوری نطاق ورزیده وسابقه دار رادیو تلویزیون ،خانم زلیخا پوپل فعال سیاسی و اجتماعی،محترم ولی محمد زیارمل فعال سیاسی واجتماعی ،خانم ناهید علومی مدیر مسوول فصلنامهبانو وسکرتر مسوول اتحادیه انجمن افغان ها در هالند،خانم انجنیر فردیانا شاعر ، نویسنده ونقاش چیره دست، خانم داکتر فهیمه پوپل فعال اجتماعی ، خانم عزیزه عنایت شاعر ونویسنده شناخته شده ،خانم فتانه مقتدر شاعر ونطاق ورزیده ،خانم زیبا یارزی عضوهیت رهبری ،خانم فاطمه سیامی نطاق سابقه دار رادیو تلویزیون وخانم ستوری احمدی ضمن سخنرانی های شان درمورد اهمیت برگزاری روز جهانی زن از کار وفعالیت های سازنده شان در عرصه های گوناگون اجتماعی وفرهنگی بخاطر دفاع از حقوق وآزادی های مسلم زنان یاد آوری نموده وقسمت های از تلاشهای شانرا تصویری به نمایش گزاشتند.
در ادامه محفل دسته گلهای زیبایی که از طرف شورای سراسری زنان افغان در هالند تهیه گردیده بود برای تعداد اززنان بپاس قدردانی از کار وتلاشهای آگاهانه آنها در عرصه های گوناگون توسط محمد ولی زیارمل ،نورالدین همسنگر ُپروفیسور داکترنثار احمد صدیقی،خانم سهیلا زحمت ،خانم سعیده طلوع ،خانم زلیخا پوپل ، خانم یاسمین زیارمل وخانم ماری کریم زاده اهدا گردید.
بدین مناسبت پیامهای تبریکیه نیز از جانب ولی محمد شاهپور ریس اتحادیه انجمن افغانها درهالند وخانم ناهیدد صدیق علومی مدیر مسوول فصلنامهبانو یگانه نشریه زن دراروپا عنوانی شورای سراسری زنان افغان در هالند مواصلت ورزیده بود.
محفل با اجرای کنسرت جالب و دیدنی توسط هنرمند با استعداد وخوش آواز کشور داود حبیبی  در اوج احساسات حاضرین بپایان رسید.

گزارشگر شورای زنان افغان درهالند
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۵/ ۱۷ـ ۰۷۰۳