یاداشت هـای ضروری به مناسبت روز استــرداد استقلال
۲۸ اسد ۱۳۹۶ ، مطابق ۱۹ اگست ۲۰۱۷ م
آماده گی های گسترده مردم در مرکز و ولایات به خاطر تجلیل از روز استقلال ، بازتاب نوستالژیک یا گرایش به گذشته و مبین اراده ملی برای دستیآبی به استقلال واقعی در شرایط کنونی میباشد .
انجمن حقوقدانان افغان در اروپا مقدم از همه این روز ارزشمند را به مردم غیور ، صبور ، مقاوم و آزادی دوست افغان مبارک می خواهد و با نشر این سند ، از دیدگاه مسلکی و به ایجاز به موارد پر اهمیت به خدمت هموطنان عزیز تقدیم می دارد که اراده مشترک بسوی استقلال واقعی را مساعدت نمایند .
در گام نخست تذکر این واقعیت تاریخی ضروری پنداشته می شود که بالاثر اراده همگانی و جانبازی و فداکاری اجداد و نیاکان غیورما ، افغانستان در طول تاریخ هیچگاهی مستعمره نبوده و موقف تحت الحمایگی ( پروتکتورات ) که از اثر معاهدات استعماری بر افغانستان تحمیل گردیده بود ، با اعلام استقلال و در نتیجه جانثاری آزادی خواهان ملی در جنگ استقلال ، با عقد ( پیمان صلح راولپندی ) امپراطوری بریتانیای کبیر استقلال کامل سیاسی افغانستان را برسمیت شناخت که در ( ۱۹ ) اگست ( ۱۹۱۹ م ) که مصادف به ( ۲۸ ) اسد می شود توسط شاه امان الله تایید و امضا گردید و در بیانیه معروف که در همان روز این ناجی و سمبول استقلال در مسجد عیدگاه ایراد کرد این روز را بحیث روز استقلال اعلام نمود .
بهترین نحوه تجلیل ازین روز سترگ و تاریخی این خواهد بود تا درس های ارزشمند آنرا بیاموزیم ودرک دقیق از این داشته باشیم که :
چگونه استعماررا شکست دادیم وچرا مغلوب « استحمار » شدیم
که عمده ترین آنرا بر میشماریم :
ـ احراز استقلال سیاسی در گام نخست محصول همبستگی ملی تمام اقوام با هم برادر و برابر و تبارز وحدت و وفاق ملی بخاطر خواست مشترک و در برابر دشمن مشترک بود .
ـ احراز استقلال سیاسی در اثر مبارزه و انسجام پیشآهنگ آگاه و استقلال طلب ( مشروطیت اول و دوم ) میسر گردید .
ـ احراز استقلال سیاسی مرهون فکر و اندیشه استقلال خواهی ، آزادی ، احقاق حقوق مردم و نوگرایی مشروطه خواهان می باشد .
با احراز استقلال سیاسی اولین قانون اساسی در افغانستان نافذ و دولت ملی و مدرن اساس گذاری گردید و آزادی و برابری تمام مردم تسجیل و ارجحیت قانون مطرح و ملاک عمل دولت قرار گرفت .
بدینرو جایگاه روز استقلال باید در مبارزه تاریخی علم و جهل و در جدل تاریخی سنت و مدرنیزم که با شمس النهار آغاز یافته بود ، مشخص گردد .
پس جا دارد تا پدران معنوی ما و بنیاد گذاران و رهبران مشروطیت را حرمت نماییم و سمبول استقلال ، آزادی و شاخص ترین نماد نوگرایی و ترقی ، شاه امان الله را احترام و آرمان والای او را گرامی و به مثابه رسالت روشنگرانه تداوم بخشیم .
درک دقیق تاریخی بما کمک مینماید تا دریابیم که چرا و به تحریک کی ها ، ملای لنگ بمثابه دشمن قانون و دولت ملی ، انفاذ قانون اساسی و اصلاحات مترقی را تکفیر و با پیروزی حبیب اله کلکانی ملغی گردید و طی یک قرن و همین اکنون نیز ذهنیت تکفیری تمامیت خواه در وجود زشت ترین اشکال بنیادگرایی « اسلامی » ، دشمنی شانرا با قانون و بنیاد یک دولت ملی و مدرنیزیم دوام می دهند .
در حالیکه مقدرات تاریخی ما بدست بیگانگان رقم می خورد ، باید بدون احساسات کاذب و بدور از شعارو با شعور و به اتکا به عقلانیت سیاسی و واقعبینی ، جایگاه افغانستان را به مثابه کشور مصیبت زده طراز استبداد آسیایی و جهان « سومی » که تراژیدی آن معلول و محصول مداخلات گسترده خارجی است و طولانی ترین جنگ بر آن تحمیل گردیده و نظام سیاسی و روابط بین المللی آن در چوکات نظام بین المللی و در دور جدید « بازیهای بزرگ » و رقابت جنون آمیز جیوپولتیک بازیگران حریص و سیطره جو ، شکل می گیرد ، تعریف نماییم .مفهوم استقلال سیاسی کثیرالجوانب و در دید مدرن با استقلال اقتصادی و ارزش های جهانی ، حاکمیت ملی ، حقوق شهروندی ، حقوق بشر و توسعه آزادی بمثابه یک کل مرکب مطرح است :
ـ در یک دید محتاطانه و ارزشی به مفهوم استقلال می توان خاطر نشان ساخت که حاکمیت ملی بر طبق قانون اساسی و موازین قبول شده حقوق بین المللی مندرج در میثاق های مصوب سازمان ملل متحد ، به مردم تعلق دارد و با تاسف این اصل به اثر عوامل زیاد داخلی و بیرونی مصدوم گردیده و حتا در یک مداخله وزیر خارجه قبلی امریکا « سخاوتمندانه » میان دو گروه رقیب و پیشتاز انتخاباتی ، بدون توجه به رای ملیونها شهروند افغان « تقسیم » گردید . پس احیای حق حاکمیت ملی به مثابه پیش شرط صحبت به استقلال سیاسی مطرح می گردد .
ـ افغانستان مدتهاست که به قبرستان ارزش های بشری مندرج در اعلامیه حقوق بشر و حقوق بشر دوستانه مبدل گردیده و آماج جنایات علیه بشریت ، جنایات جنگی و ضد بشری و جینوساید می باشد و همه روزه در تمام کشور جنایتکاران تروریست طالب ، داعش و ... کربلا ، صبرا و شطیلا را به قیمت کشتار اهالی ملکی ، تکرار می نمایند و در نتیجه حق حیات مردم با تهدید جدی مواجه می باشد، ولی جنایتکارانی که جرایم بین المللی را مرتکب می گردند در خانه های امن در پاکستان و درین اواخر در ایران بی ترس و هراس زنده گی می نمایند . هیچ محکمه در افغانستان و جهان نمی تواند عساکر امریکایی را که بدفعات جرایم جنگی را مرتکب شده اند ، تعقیب و محاکمه نماید .
ـ آزادی و حقوق شهروندان با مخاطرات جدی مواجه است و مجموع مردم در گرو چند صد زور، زر سالارو قانون ستیز اسیر می باشند ، طاعون فقر ( تا شصت فیصد زیر مرز فقر ) مهاجرت و بی جا شدن کتله وی ، تاراج معادن و غنایم ملی و ... دها عامل دیگر بازتاب حقیقت تلخ زنده گی مردم را می سازد .
ـ دوام و تشدید جنگ خانمانسوز افغانستان را از حق گذار بشاهراه ترقی محروم می سازد و تلاش در جهت قومی و مذهبی ساختن جنگ کشور را به طرف سوریه و یوگوسلاویا شدن می کشاند .
ـ تداوم دولت فساد و فقدان حاکمیت قانون از مردم به قیمت خون فرزندان شان قربانی می گیرد .
با آنچه به ایجاز تذکار یآفت ، منصفانه خواهد بود تا بر مبنای حب الوطن من الایمان ، بدور از حب و بغض و سلامت و ملامت ، به حساب آسیب شناسی ، مطرح نماییم که متاسفانه فرسخ ها با استقلال واقعی فاصله داریم .
هرگاه صادقانه می خواهیم تا روز استقلال را گرامی بداریم ، باید از روز ( ۲۸ ) اسد بمثابه روز تجدید پیمان بخاطر پاسداری از ارزش های والای متذکره باشیم که متضمن و مکمل استقلال واقعی می باشد . یک دولت ملی که حاکمیت قانون ، دموکراسی و عدالت را ملاک عمل قراردهد و بر قوای مسلح ملی و غیر تنظیمی و قومی متکی باشد ، خواهد توانست بیرق سه رنگ ملی افغانستان را به مثابه منبع افتخار و پیوند ملی هر شهروند آزاد افغان و اقوام با هم برادر و برابر ، در کوهپایه های وطن واحد و سرزمین مشترک سرافراز نگهدارد و در سیاست خارجی و روابط بین المللی منافع کشور را با اراده آزاد، جرئت و شجاعت تمثیل نماید.
با احترام
هیات اجراییه انجمن انجمن حقوقدانان افغان در اروپا
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۴/ ۱۷ـ ۲۰۰۸
به پا شو ! انقلابى كن ، كه يابى كام استقلال
خوشا قومى كه مسعود اند، از فرجام استقلال
به خود بالند ز كيف و نشه يى از جام استقلال
هر آن ملت كه در گيتى اسير و بى پر و بالست
ز صبحش صد شرف دارد، همانا شام استقـلال
هر آنكشور كه جان كيرى ز بهرش رهبرى آورد
ذليل و خــــوار و رسوا گــردد و ناكــام استقـلال
عدالت گر نباشد در مهن، اين واژه كمرنگ است
به پا شــــو! انقلابى كـن ، كه يابى كــام استقلال
بنازم همچو ملت را كه از سعى و تلاش خود
به عزم و و رزم مى آرد به ما پيغام استقلال
شوم قربان آن خلقى، كه آرد عدل و آزادى
فـــدا گــردم زبانى را كه گيرد نـام استقلال
به يورش هاى انگريز،ملت شيران نشد تسليم
كه چون پرورده گشته در هـواى بام استقلال
( زبير واعظى )
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۱۷ـ ۲۰۰۸
اين خــانـه
اين خانه كه پيوسته درآن جنگ روانه ست
پرسيد از ايزد كه اين خانه چــه خـانه ست؟
ويران شده اين خانه و كس را خبرى نيست
گويند كه درين خانه بسى گنج و خزانه ست
درديست درين خانه كه در دهر نه گنجــد
بدبخت جهان گشته و پيوسته فسانه ست
فى الجمله هـــر آنكس كه درينخانه مقيمست
سرگشته و ديوانه به هر صبح و شبانه ست
اين وحشت و كشتار و ستم چيست درين ملك؟
اين خانه ى در مانده چرا چون به ميانه ست؟
بوم و برى اين خانه يكى آتش و دود است
منسوب به اين خانه شدن شرم زمـانه ست
زين خانه نباشيد كه سَقَر گشتـه بـه گـردون
بر من مبريد نام و نشانش كه ز من نه ست
حيران شده گيتى ز چنين خانه ى وحشت
كاين ملت بدبخت، كدام صوب روانه است؟
يارب نظرى كن تو درين خانه كه گويند
«اندر رخ زيباى تو خورشيد نهانه ست»
( زبير واعظى )
بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۴/ ۱۷ـ ۰۹۰۸
شا ه امان الله (رح)غــازی افتخاربا وقار
خصم دونش روسیاه،برباد،باد وشرمسار
( ن.مواج )
حلول نودوهشتمین جشن استرداد استقلال وطن برای کافه ملت غیّور،صبوروپرنورافغان مبارک باد ، روح پرفتوح شهدا وغازیان استرداد استقلال میهن نامی مان افغانستان درراس پیشوای نستوه،فرزند برومندوسرسپرده افغان،آن سپهسالارتحریک شکوهمند ماندگارملی شاه امان الله خان غازی شادباد وجنت برین ماوای شان.
ګران وطن افغانستان د تاریخ په اوږدوکې دیوه سیاسی لابراتواربڼه لرلې ده.په تېره بیا دسړې جګړې په توره لړه کې ددوو انتاګونیستی(نه پخلاکیدونکی)سیستمونودزبرواکی له ناتاره دسیاسی زورازمایلو ډګرهمدا مقدسه خاوره وه چې لا یی دسیاسی جفاګانوټپونه لویشت په لویشت روانه ده اولاپسې غځیږي.
په سیاسی جغرافیایی تاریخی ارزښت یي نه تمېږم داپدې چی ټولودرنوفرهنګپالو اوپرخپلوکی مینانوته په بشپړه مالومه ده،مایی یوه برخه په شعری کلام پنځولی اوستاسو درانه چوپړته وړاندې کوم. په مینه مینه
سیاسی لابراتواره
له سکندره تردې دمه وارپه وارمخ یې له واره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
ګران وطنه خلاصوودې دظلمونوله ناتاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
ټول قومونه دې دي وروڼه
ډېردرانه دي لکه غـــرونه
تل داوکړي یې ســــرونـه
غلیمان دې شېبه نه وو په لمن کې په کراره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
واوښتل څلويښت کلونه
غځولي چـــا جنګــــونه
کارېدل راکټ بمـــونه
هم دې سورپوځ ځغولای ناتو هم ده ناکراره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
که کونړکه نورستان دئ
که پنجشیردئ که لغمان دئ
که پکتیا،غزنی بامیان دئ
پاکستان کوکاری اورم ترابده له ننګرهاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
ای تورزن ملــته پاڅــــه
ځان وژغوره له وسواسه
تېر ویاړونه کړه ترلاسه
کړه میدان اوبدخشان دې لاس په لاس له کندهاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
خوست غزنی که کاپیسا ده
که نیمروزهــرات فــراه ده
بلـــخ کنـــدوزکـه پکتیـکا ده
نړۍ ټوله یې خوځولې دمېړانې له شعاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
سرپل فاریا ب جوزجان دې
کابل بادغیــس ارزګـان دې
لوګـــرزابـــل اوبغـــلان دې
وارپه واردي نښه شوي ګونګه ژبه له اظهاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
دښمن سخت خپلوکې ښکېل کړئ
هم بــدل یې په خېل خېل کړئ
خپل وطن کې یې په جېل کړئ
غوړه مال اوبی ایمان به څه کولای شي له ډاره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
تخارغــوراوسمنګـــان دې
دایکـندی زابــل پروان دې
هره لوېشت جانان جانان دې
اراده که کاندي غوټه سربه غوڅ کړئ له ښاماره
سیاسی لابراتواره ـ سیاسی لابراتواره
( نجم الدین مواج)
بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۶/ ۱۷ـ ۱۷۰۸
هنگامی که وزير امور خارجه ايالات متحده امريکا، کالين پاول قصد داشت تصاوير (جعلی ) خود را در مورد سلاحهای کشتار جمعی صدام حسين در ساختمان سارمان ملل متحد در نيويورک نمايش دهـد، قبلاً پافشاری کرده بود که نمونه کپی «گرنيکا» که در همان سالن به ديوار آويخته بود، با پرده پوشيده شود. به گفته يک ديپلومات امريکايی وقتی که پاول در مورد جنگ سخن میگفت، تصوير زنان کودکان و حيواناتی که فرياد میکشيدند و درد و رنج ناشی از بمبارانها را به نمايش میگذاردند، «دکور مناسبی» نبود.
۱۲ جولای ۱۹۳۷ ترسایی يعنی ۷۵ سال پيش از اين پابلو پيکاسو « گرنيکا »، اين اثر جاودانه و ماندگار خود را در نمايشگاه جهانی پاريس برای اولين بار در معرض ديد مردم قرار داد.
از حملات هوايی لژيون کوندور به شهر گرنيکا باسکن لند هنوز سه ماه نگذشته بود. روز ۲۶ اپريل جنگندههای المان فاشيستی با همکاری واحد هاینيرو داوطلب ايتاليايی اين شهر را با خاک يکسان کردند. تعداد قربانيان اين حمله بين چندين صد تا ۱۵٠٠ کشته تخمين زده می شود. اولين حمله تروريستی عظيم يک ناوگان هوايی به مردم غيرنظامی در سطح جهان خشم و برافروختگی عظيمی به دنبال داشت.
در سال ۱۹۳۶ ترسایی پيکاسو از طرف دولت اسپانيا مؤظف گرديده بود تصويری برای غرفه اسپانيا در نمايشگاه جهانی پاريس تهيه نمايد. پيکاسو بیدرنگ سوژه انتخاب اوليه خود، «نقاش و مدلش» را لغو کرد و در عضو به بازتاب هنری حمله هوايی پرداخت. نتيجه اين کوشش مبدل به مسأله روز در سطح جهان شد که هنوز نيز مطرح است. تا اکنون هيچ تصوير ديگری مثل اين اثر جاويدان ۳۴۹ سانتی در ۷۷۷ سانتی متر اين طور در ضمير مشترک بشريت عليه جنگ و خشونت تاثيرگـذار نبوده است. هرچند که پيکاسو در اين اثر خود تنها از نمودهای محيط فرهنگی خود مثل گاو، اسپ و يا مريم مقدس وغيره استفاده کرده بود، ولی زبان تصويری که موجودات مظلوم و رنج ديده را روی پرده ثبت کرده بود، در کليه تمدنها بی واسطه تفهيم شد. اثرگذاری اين اثر هنری تا به امروز قابل قياس با هيچ اثر ديگری در جهان نيست.
هنگامی که وزير امور خارجه ايالات متحده امريکا، کالين پاول قصد داشت تصاوير (جعلی ) خود را در مورد سلاحهای کشتار جمعی صدام حسين در ساختمان سارمان ملل متحد در نيويورک نمايش دهـد، قبلاً پافشاری کرده بود که نمونه کپی «گرنيکا» که در همان سالن به ديوار آويخته بود، با پرده پوشيده شود. به گفته يک ديپلومات امريکايی وقتی که پاول در مورد جنگ سخن میگفت، تصوير زنان کودکان و حيواناتی که فرياد میکشيدند و درد و رنج ناشی از بمبارانها را به نمايش میگذاردند، «دکور مناسبی» نبود./ او ست
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲/ ۱۷ـ ۰۶۰۸