فرهنگی و اجتماعی

در رثاى پيرخردمند، استاد فرزانه و خردگستر زنده یاد پوهاند دوکتورغلام سخی مصوون، موسس انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

مرد کهن که در بيشتر از هشت دهه اگاهانه حب الوطن من الايمان نصب العين راه و رسم زنده گى پرافتخاراو بود و به زادگاه ، وطن و مردمش عشق ميورزيد ، در تلاطم امواج روزگار و زماني که زادگاه او ، شهر کابل بخاطرتحقق پلان و ارمان يکى از خبيث ترين دشمنان افغانستان بايد ميسوخت و به تل خاک مبدل ميگرديد ، بالاجبار و بعد از تحمل مصايب عديده راهى ديار غربت ميگردد و بيشتر از دو دهه اخير عمر پر بار خود را در جلای وطن و با نام و خاطرات وطن سپرى و سرانجام بروز ( ٢٦ ) جنورى سال پار به عمر نودو شش سالگى داعی اجل را لبيک و به جاودانگى ميرسد و در ديار غربت در شهر فرايبورگ جرمنى رخ در نقاب کشيد و ما امروز با اندوه فراوان در سالروز وفات شخصيت بى بديل و از غنايم روزگار ، زنده ياد پوهاند داکتر غلام سخى مصوون استاد فرزانه و پر فضيلت ما ، يادشان را گرامى ميداريم و از شخصيت والاى شان تبجيل مينماييم .

فرزانگى و فضيلت علو مقام انسانى است و عروج به اين مرتبت ، مستلزم رياضت است در تمام عمر ، که انسان هاى متعهد به انسانيت و انسان محور همانند استاد گران ارج دوکتور مصوون بخاطر « دولت جاويد » ، زنده گى را با نيکى ، نيکنامى ، صفا ، وفا و محبت سپرى و بدان نايل ميگردند :

دولت جاويد يافت هرکه نيکو نام زيست

کز عقبش ذکر خير زنده کند نام را

زنده ياد پوهاند استاد مصوون از بزرگترين شخصيت هاى ورجاوند علمى و ملى افغانستان و شخصيت پروجاهت حقوقى بين المللى ، يکى از پاسداران سترگ علم و معرفت ، دانش و خرد و ترقی و تمدن و از علم برداران نور و روشنایی ، « پیر خرد » و معرفت ، یکی از معماران معارف و تحصیلات عالی ، استاد سابقه دار و رییس اسبق فاکولته حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل که در بیشتر از نیم قرن چند نسل از محصلان را اموزش داده و شاگردان شان در ارگانهای حراست حقوق ، قوه قضاییه ، لوی څارنوالی ، وزارت عدلیه ، وزارت امور خارجه و سایر ارگان ها مصدر خدمات شایسته بوطن گردیده و تا سطح قاضی القضات ، لوی څارنوال و ریاست دولت مسوولیت داشته اند ، يک ضايعه بزرگ ملى جبران ناپذير ميباشد .

استاد مصوون بزرگوار از مفاخرعلمی افغانستان و شخصیت اکادمیک با وجاهت بود که در مجامع علمی اروپا نیز مورد حرمت قرار دارد و شش دهه قبل از یونورستی هامبورگ دوکتورای خود را در رشته حقوق بین الدول اخذ و دوره های کسب تخصص را در کشور های امریکا و جرمنی سپری و در ده ها کنفرانس های علمی در سطح ملی و بین المللی اشتراک داشته اند .

در صد سال اخیر و با انفاذ نخستین قانون اساسی افغانستان (۱۹۲۴ م ) که ساختن دولت ملی و قانون سالار مطرح است و جدل تاریخی سنت و تجدد بعد از شمس النهار بر مبنای اهداف مشروطه خواهان در وجود قانونگرایان و حاکمیت قانون و دشمنان ان تداوم میابد و از زنده یاد عبد الواسع قندهاری مولف « تمسک القضات الامانیه » بحیث پدر قانون و تقنین یاد می نماییم ، در بعد از جنگ دوم جهانی و انفاذ منشور ملل متحد و میثاق های بین المللی که حقوق بین المللی مدرن در افغانستان مطرح میگردد ، در جمع سایربزرگان ، جايگاه و مقام معنوى پوهاند داکتر مصوون بمثابه یکی از پدران حقوق معاصر در افغانستان ميباشد که در نضج گیری مفهوم قانون و تسجیل ارزش های قبول شده حقوق بین المللی در حقوق ملی و قوام یافتن حاکمیت قانون سهم ارزنده ایفا نموده اند.

استاد بزرگوار در تدوین لوایح ، مقررات و قوانین زیاد سهیم و در جمع اهل خبره عضویت کمیته تسوید پنجمین قانون اساسی را در دومین جمهوریت افغانستان داشته اند و در مطابقت متن قانون اساسی با معیار های حقوق بین المللی و انعکاس میثاقهای جهانی در مواد ان نقش ارزنده را ایفا نموده و آثار و کتاب هاى ارزشمند ميراث معنوى شانرا تشکيل ميدهد .پوهاند داکتر مصوون شخصیت بزرگ ملی ، مستقل و غیروابسته به احزاب سیاسی و از خادمان صادق وطن که حتا در دوران تقاعد نیز از خدمت بمردم و مسلک و انتقال تجارب به جوانان دورنبود و در سال ( ١٩٨٦م ) با اشتراک مساعی شاگردان و اهل حقوق انجمن حقوقدانان افغانستان را در کشور تاسیس و در اولین کنگره آن بحیث رییس آن انتخاب گردید و در جلای وطن و غربت نیز بخاطر وضع ناهنجارافغانستان و افغانان ناقرار و در دفاع از حق و حقوق افغان و بلند نگهداشتن صدای دفاع از داعیه افغانستان یکدهه قبل با تشویق شاگردان و همسلکان، انجمن حقوقدانان افغان در اروپا را در شهر هامبورگ ایجاد و در سمت اولین رییس ان انتخاب گردید و تا اخيرعمر بمثابه رییس افتخاری برکت شاگردان بود و همت عالی این « پیر خرد » جوانان را در رسیدن به منزل مقصود الهام بخش بود و نام و خاطرات شان براى هميشه رهنماى شاگردان میباشد .

استاد بزرگوار ما شخصیت عالی و محبوب القلوب شاگردان و دوستان و با صفات عالی انسانی ، مهربانی و مروت حیثیت پدرمعنوی را دارد که سراسر زنده گی ، کار ، صداقت و خرد او نمونه ذیقیمت است که همچون برلیان ناب سزاوار حرمت حق شناسان و قدرشناسان قرار خواهد داشت .

روانشان شاد ، ياد و خاطرات شان گرامى و نام سترگ اش جاودان باد !

با حرمت

شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

ميرعبدالواحد سادات ریيس انجمن

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۰ـ ۲۷۰۱

یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .

له اوښکو تر بارانه

زموږ د اوښکو سلسله ، باران ته ورسېده
د وږمې ساه وه ، خونړي توفان ته ورسېده

يوه آرزو وه ، چې د زړه په باغ کې وټوکېده
يوه غوټۍ وه ، په ځوانۍ خزان ته ورسېده

راغله ، سندره يې پر شونډو باندې وښوېېده
د کور خبره وه ، اوس ټول جهان ته ورسېده

د پېښوري بنگړيو شور يې له مړونده وخوت
خوږه ښکالو وه ، خو اووم آسمان ته ورسېده

يوسف لا اوس هم ، د عزيز په بند کې شپې تېروي
د زليخا د مخ شغله ، کنعان ته ورسېده

پرون يې فخر خرڅوه ، په خپله پڅه توره
نن يې پگړۍ ، د تور بازار دوکان ته ورسېده

زاهده مه يې خوځوه ، له خدايه تېره شوله
ستا گډه وډه مسأله ، شيطان ته ورسېده

د اوداسه له کوزه ړۍ دې ، ثواب وڅڅېده
ريا سجده شوه ، د مسجد دالان ته ورسېده

هغه د « عاد » او د « ثمود » کانه په مونږه شوې
له « شامه » تېره شوه بلا ، « يمان » ته ورسېده

وربل دې راوړه چې د زړه گلاب پرې وټومبمه
هسې خو هم ياره ، قصه تاوان ته ورسېده .

(صدیق کاوون)

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲/ ۲۰ـ ۲۵۰۱

ماته شوه آینه د یار اوربل نیمګړی پاتی شو
سترگی ځوانیمرګی شوی کجل نیمگړی پاتی شو
ما ویل د مینی سمندر نه به مرجان راوړم
ډوبه شوه بیړی د عشق مزل نیمگړی پاتی شو
ما چی جوړولی هغه زلفی غماز غوڅی کړی
تورپیکی سپین مخ کی ول په ول نیمگړی پاتی شو
شین خال لولپه شو د دوزخ لمبی تری تاوی شوی
عرش دانه دانه شو تاج محل نیمگړی پاتی شو
ما ویل ثریا به د جانان د غاړی هار کړمه
وړانکی شوی وړندی د ستورو ځل نیمگړی پاتی شو
اووریدل کاڼی چنارونو او نښترو کی
شور د شاه زلمیانو او وستل نیمگړی پاتی شو
تویی شول وزرونه د بلبلو په اغزیو کی
و شټیدی زرگی شین ځنگل نیمگړی پاتی شو
ای عسکر (چالاکه) مینه اور کی لوبیدل غواړی
ولی ستا په ژبه کی غزل نیمگړی پاتی شو.

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۴/ ۲۰ـ ۱۸۰۱

اعلامیه انجمن حقوقدانان افغان در اروپا پیرامون مساله جنجالی طرح قانون حمایت حقوق اطفال در پارلمان افغانستان

۲۰ جنوری ۲۰۲۰م

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا مراتب تشویش خویش را پیرامون ایجاد و ادامه موانع در مراحل تصویب مسوده قانون حمایت حقوق اطفال در افغانستان ابراز مینماید. مایه تعجب است که مراحل تصویب نهائی قانون حمایت حقوق اطفال و بعد از تصویب از جانب ولسی جرگه یکبار دیگر به ممانعت حلقات پاسدار تاریکی و تحجر، تاجران دین در پارلمان افغانستان مواجه گردیده است . این ممانعت فقط بر بنیاد ایده های بدون توجیه اسلامی ، در تقابل صریح با اساسات حقوق بشری، کنوانسیون بین المللی حمایت حقوق اطفال ، قوانین نافذه کشور، قانون مدنی سال ۱۳۵۵ کشور که با سابقه پنجاه ساله در منطقه بی مثال میباشد و قانون اساسی نافذ افغانستان در گروگان قرارگرفته شده است. با تآسف که گروگانگیری در تمام عرصه حیات و زنده گی اجتماعی و سیاسی به یک پدیده شوم، عام ومانع هر گونه روزنه های مبنی بر تمدن، ترقی، انکشاف و پروسه حاکمیت قانون مبدل شده است. علاوتاْ این پدیده وسیله تداوم بحران و حفظ سیطره تاریک اندیشان تنظیمی- طالبی در کشور میباشد که نمی خواهند به انارشی، قانون شکنی ، ارتکاب جنایات شدید ضد انسانی برعلیه اطفال و زنان بلاخره نکته پایان گذاشته شود. این حلقه پارلمانی در تبانی با زورمندان و بقایای عقب مانده تنظیم های جهادی ، نقش دولت و حاکمیت قانونی دولت را در مداخله مشروع و متکی بریک قانون در حفظ و حمایت شهروندان ،بخصوص اطفال کشور ، بگروگانگیری گرفته اند.
کاملاْ روشن است که در قوانین اکثریت کشورها ، منجمله کشورهای اسلامی موضوع سن بلوغ و سن رشد دو مفاهیم جداگانه اند که بر هر یک تعارف و نورم های حقوقی معین شده اند. البته سن بلوغ نظر به درجه سن جسمانی و تاثیرات اقلیمی میتواند متفاوت باشند که در اثر آنان تغیرات در قد، اندام و رشد هورمون های جنسی و جنسیتی در وجود نوجوانان متبارزمیگردند. ولی سن رشد مربوط میشود به رشد و درجه انکشاف عقلانی که این پروسه در سنین ۱۸- ۲۳ سالگی تکمیل میگردد. روی همین واقعیت علمی و بشرشناسی ،اطفال نوجوان در سنین صغارت , بعد از ۱۲ سالگی الی سن رشد بیشتر تابع احساسات نوجوانی میگردند تا بایع توانائی تعقل و تفکر منطقی و میزان نتیجه گیری کسب تجربه ازیک عمل . به همین دلیل است که طفل نوجوان در خانواده و جامعه ضرورت به مواظبت بیشتر و به حق حمایت قانونی و حق مداخله دولت و ارگانهای حراست حقوق دارد. نباید از این واقعیت چشم پوشید که طفل نوجوان الی سن رشد در خانواده و اجتماع بیشتر آسیب پذیر میباشند و نباید همچنان از واقعیت های تلخ در جامعه کنونی انکار نمود که :
نوجوانان ما به ساده گی قربانی جنایات جنسی و بچه بازی میگردند،
نوجوانان ما ممکن روی احساسات سنی بزودی و بدون توانایی از تعقل و فکر تصامیم نادرست میگیرند،
نوجوانان ما تحت تاثری احساسات، مورد سواستفاده حلقات جنگی و تروریستی و افکار بنیادگرایی مذهبی میگردند، و حتیا برای شان وعده رفتن آنی به بهشت و « حورو غلمان » داده میشود،
نوجوان ما امکان دارد روی تصامیم بدون تعقل و عدم اندیشه از عواقب عمل خویش به ساده گی تصامیم دوستی به جنس مخالف، تمایل به استفاده مواد مخدر، جرایم مخففه جنایی را عملی کنند و نمیتواند عواقب عمل مویش را سنجش و پیشبینی نماید،
نوجوان ما بدلیل سن نوجوانی تخطی از هرگونه نورم ها و ضابطه های خانواده گی و اجتماعی را امتحان میکند و در برابر پذیرش این نورم ها مقاومت مینماید.
روی این دلایل و واقعیت های تثبیت شده در حوادث و ایجاد خطرات مبنی در عدم مصوونیت جسمی و روانی طفل در سنین الی سن رشد مکلفیت و مسوولیت دولت و ارگانهای حراست حقوق است تا طفل را مورد حمایت ، محافظت خویش قرار داده بخاطر تجدید تربیت طفل اقدامات حمایتی قانونی را روی دست گیرد.

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا معتقد بر این امر است که بدون مداخله دولت و تعین قانونی سن رشد ۱۸-۲۳ ، تآمین حمایت حقوق طفل یک بازی سیاسی ، با روپوش اسلامی ، بحق انسانی طفل و مصوونیت خانواده خواهد بود.
انجمن حقوقدانان افغان در اروپا همچنان معتقد بر این اصل حقوقی است که نباید مساله سن بلوغ و مکلفیت های که از دیدگاه افراد محدود تحت نام شریعت مطرح میگردد، بدون توجیه با سن رشد ،یکسان ، مورد پرخاش، جدل و دعوا قرار داده شود.
دولت بحیث یک موسسه سیاسی، بزرگترین مسوولیت را در تامین منافع ، مصوونیت و رفاه عامه ، قانونگذاری، حراست و تطبیق قانون دارد ، مسوولیت برزگ را همچنان درعرصه تامین حقوق طفل ، مادر و خانواده دارد. در حالات که خطرات ناشی از امنیت و مصوونیت فزیکی و روانی طفل حاد باشد ولی دولت حق مداخله قانونی را نداشته باشد، بیان پذیرش تظلم و میدان باز کردن برای انحرافات اجتماعی برای طفل و ادامه سواستفاده جسمی و جنسی اطفال در کشور خواهد بود که سالانه به لشکر آسیب دیده ها و آسیب پذیرهای جسمی و روانی اضافه تر خواهد شد وعلاوتاْ به جرایم شدید استفاده جنسی از کودکان مهر تایید و تشویق گذاشته خواهد شد.
انجمن از تمامی وکلای پارلمان افغانستان تقاضا مینماید تا به حق طفل افغان که آسیب دیده ترین بزرگترین قربانی جنگ اند، با وسعت نظر تمکین نمایند که هیچگونه تقابل و تضاد با ارزش های دینی ما ندارد.
شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا ضمن این پیام و بیان مواضع و نکات نظر خویش با تمام نهاد های حمایت حقوق شهروندان، مجتمع جامعه مدنی و وکلای محترم پارلمان افغانستان که در راستای تصویب مسوده قانون حمایت حقوق اطفال صدا بلند کرده و پیگیرانه تلاش میورزند، همصدا بوده از خواست های آنان حمایت مینماید.
با احترام

از نام شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

میر عبدالواحد سادات
رییس انجمن

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۰ـ ۲۰۰۱

داکتر فیل

دردمند

نیاکان ما قصه میکردند، امیر عبدالرحمن خان یکی از پادشاهان گذشته غرض تداوی فیل های خویش یک داکتر را از هند برتانوی خواست، داکتر زمانیکه به کابل آمده غرض معاینات فیل کار خویش را شروع نمود. ساعت ها بدور فیل میگشت و هیچ حرف نمیزد، عبدالرحمن خان ازاین کار وی دلتنگ شده و با خشم از وی پرسید چرا اینقدر بدور فیل میگردی چرا کاری را انجام نمیدهی!

داکتر در جواب وی گفت قربان شوم من تا هنوز نمیدانم که سر و عقب فیل کدام است تا زمانیکه بین سر و عقب فیل فرق کرده نتوانم نمیتوانم کاری را انجام دهم.

با سپری شدن قریب به ۱۳۰ سال از آن زمان تا به امروز یک عده افراد و گروه ها مانند داکتر فیل زمان عبدالرحمن خان که از خصوصیات و نیازمندی های کشور و مردم آگاهی لازم نداشته و ندارند طی نزده سال گذشته با طرح و تصویب راهبردها غیرعلمی و غیر انطباقی در تمام عرصه ها از جمله اقتصادی زمینه ورود سیل آسایی اجناس و مواد کم کیفیت، تجملی، غیرضروری، یا اجناس و موادیکه در داخل تولید، خواست های هموطنان ما را مرفوع مینمود ده ها هزار دستگاه کوچک و بزرگ را ورشکست، میلیونها تن کارگران و کارمندان ماهر آنرا غرض کاریابی به کشورهای منطقه و جهان با قبول توهین، تحقیر وادار ساختند، هزاران تن آنها قربانی هوس های قاچاقبران انسان ها و طعمه نهنگ اوقیانوس ها گردیده اند، با وجودیکه باساس پیشنهادات رهبری وقت اتحادیه ملی پیشه وران بخاطر حمایت از تولیدات داخلی فرامین از طرف ریاست جمهوری صاد گردید اما به نسبت عملی نشدن اکثریت فیصله ها تاثیر آن احساس نمی شود.

در نهایت امر برعلاوه مداخلات صریح کشورهای منطقه و جهان درامور داخلی کشور ما یکی از عوامل عمده دشواری های امروز از جمله افزایش سرقت های مسلحانه، آدم ربائی، فقر، بیکاری، روآوردن جوانان به مواد مخدر، فرار مغزها، سرمایه ها بخارج کشور، قرار گرفتن افغانستان در صف کشور های فاسد و آلوده جهان اتخاذ تصامیم فوق الذکر میباشد که میلیون ها تن را دراین هوای سرد زمستان با مشکلات ها مواجه ساخته است.

بباور ما تا زمانیکه رییس جمهور آینده کشور با تقرر افراد دانشمند و دلسوز در مقامات کلیدی از جمله اقتصادی برخورد واقع بینانه ننماید ، نمیتوان با وعده های ریاکارانه خسارات جبران ناپذیر متذکره را کاهش داد.

بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲/ ۲۰ـ ۱۸۰۱

More Articles...