بحران عرب و جلوگیری ازتکرار فاجعه در سوریه

عبدالوکیل کوچی

بحران آفرینی در کشورهایی از شمال شرق افریقا گرفته تا جنوب غرب آسیا را به نام انقلاب ها ،خیزش ها ، و اعتراضات ضد دولتی و در مجموع  بهارعرب می خوانند. که از سال های ۲۰۱۰ ترسایی آغاز گردیده است و تا اکنون ادامه دارد. که این خیزش ها در ابتدا به سقوط دولت های تونس ، مصر ، لیبیا و یمن منجرگردید وسال های بعد دامنه جنگ تا لبنان ،عراق و سوریه رسید که تهاجم پی در پی قدرت های منطقه وی وغربی را در پی داشت .گذشته از آن برقابت های سنی شیعه دامن زد که تمامی منطقه خاور میانه را در برگرفت .

تا جایی که معلوم است خطر بروز جنگ و شدت گرفتن تنش های مذهبی وفرقه ای رقابت های ژیوپولیتیکی بر ویژه گی های این جنگ ها سایه افگنده است. طوریکه معلوم است اوج گیری این جنگ ها با دخالت خارجی ها زیر نام دموکراسی ، ردیکال ترین شورشیان را برانگیخته است .

واما در کشور عربی سوریه  با آغاز جنبش نافرمانی مدنی که به قیام بزرگ مبدل گردیده است دوام جنگ داخلی را در پی دارد .درین جنگ خان ومان سوز در اثر دخالت مستقیم قدرت های منطقه وی ودیگر کشورهای مداخله گر بیش از یکصدو بیست هزار نفرکشته سه ونیم میلیون پناهنده ونزدیک به پنج میلیون آواره گردیده است .

این جنگ که گفته میشود خطر تجزیه کشور عربی سوریه را در پی خواهد داشت بیش از آن کشور ها را به دو طرف درگیر جنگ کشانیده است .به طوریکه کشورهای عربی وغربی در حمایت از شورشیان به تربیت وتجهیز وتمویل آنان پرداخته و در آن سوی خط  کشور روسیه ، ایران بنا به روابط دیرینه با دولت سوریه کمک میکنند که اخیراً گرایش بعضی از نهادهای سیاسی عراق نیز به ایتلاف طرفدار دولت سوریه  تبارز یافته است .چنانچه روی این موضعگیری ها ولادیمیرپوتین رییس جمهور روسیه اخیرا اعلام کرد  که مسکو به کمک های خود به دمشق علیه شورشیان ادامه میدهد . به نقل از اخبار خاور میانه فیگارو ، ایران وحزب الله درخط مستقیم جبهه از بشار اسد پشتیبانی میکنند. به قول اخبارجام جم وبه گزارش ایسنا ، امریکا ، انگلیس وفرانسه کمک های خود را به مخالفان سوری ادامه میدهند .

گذشته از همه داعش والقاعده در جبهات جنگ کم از دیگران نبوده اند .بنا به گفته جان کری بارک او باما معتقد است مذاکره با روسیه گام مهم بعدی در تحولات مربوط به سوریه است و ابراز امید کرده است که این گفت و گو ها به زودی انجام می شود . به قول خبر نگار بی بی سی فارسی ،روسیه گفته است که در خواست دولت سوریه را برای اعزام نیروهای نظامی بررسی میکند و در واکنش به اظهارات آقای کری گفته که مسکو هم آماده مذاکره با امریکا است .

با توجه به روند مذاکرات قدرت های بزرگ برسر مسایل حاد منطقه وی وجهانی ،که گذشته های نسبتاً طولانی دارد با نتیجه گیری از مذاکرات گذشته نه چندان دوردر یکی از کشور ها  وشبیه سازی اینگونه مذاکرات در دیگرکشورها بیش از پیش روی نتایج آن شک و تردید ی را به وجود می آورد. به طوریکه بیست وپنج سال قبل میخاییل گرباچف در یک تعامل فکری بزرگ وبرچیدن بساط نظام شوروی سوسیالیستی در اتحاد شوروی سابق معادلات قدرت را در جهان برهم زد. گذشته از آن گرباچف در یک سازش بیرونی بر سر مساله افغانستان که منجر به برکناری زنده یاد ببرک کارمل رهبر فقید حزب دموکراتیک خلق افغانستان گردید . دیری نگذشته بود که دوستی خود با دوکتور نجیب الله را نیز در معرض معامله قرار داد واین در حالی بود که باور واعتماد دوکتور نجیب الله نسبت به گرباچف ودل خوش کردن به سراب مصالحه ملی سرانجام ، نظام دولتی دموکراتیک ، حزب وطن وحیات خودش را درخطر شکست ونابودی قرار داد .

پاکستان واجیران زرخریدی که در میدان جنگ با دولت افغانستان تاب مقاومت را نداشتند پا به معامله نهادند ولب به مذاکره گشودند .که در نتیجه آن طی مذاکرات ۱۹۸۸ ترسایی ژنیو طرف های درگیر در جنگ افغانستان با میانجیگری سازمان ملل متحد فیصله به عمل آمد که به طرف های درگیردرجنگ افغانستان کمک های نظامی قطع گردد. و اما در عمل معلوم گردید که توافقات ژنیو از طرف اتحاد شوروی سابق و دولت افغانستان به صورت یک جانبه رعایت وعملی گردید. ولی از جانب غربی ها اعطای کمک های مالی و تسلیحاتی بر خلاف ارزش های توافقات ژنیو، هم به دولت پاکستان وهم به مخالفان دولت دوکتور نجیب الله  ادامه یافت تا حدی که دولت قانونی ودمو کراتیک جمهوری افغانستان به سقوط کشانیده شد . حزب وطن از هم پاشید ، ریس جمهور دوکتور نجیب الله چندی درمقر سازمان ملل متحد پناهنده بود که نه از طرف سازمان ملل متحد ونی هم به وسیله گرباچف با نفوذی که داشت در جهت رهایی دوکتور اقدام موثرروی دست گرفته نشد تا اینکه توسط رادیکال ترین عاملان اهداف شوم وشیطانی پاکستانی به شهادت رسید وجهان نظاره گر به دارآویختن رییس جمهور قانونی افغانستان بود .اکنون تروریستان ،القاعده وداعش ودیگر تندروان ومخالفان دولت سوریه که مردم این کشور را به خاک وخون کشانیده و زیربناهای اقتصادی را منهدم ، آثارگرانبها وبناهای تاریخی را نابود ساختند ؛ دارایی عامه را غارت ونوامیس ملی آنکشور را خلاف ارزش های اسلامی و انسانی مورد تجاوز قرار میدهند . دولت سوریه در داخل با همکاری بالنسبه مردم ودر خارج با کمک های ایران و روسیه با مقاومت دلیرانه در مقابل تروریستان داعش ، القاعده  و مخالفانش با سرسختی ایستاده گی میکند .

به نظر میرسد که خارجی ها با توجه به برتری نظامی دولت سوریه گزینه مذاکره رامطرح نموده که طرف توجه همگانی قرار دارد . این همان چیزیست که در گذشته ها در جنگ های افغانستان ، زیر نام نجات از خطر کمونیزم ، در عراق دموکراسی ، در لیبیا جنبش مردمی و حالا در سوریه نام مقبول مذاکره وتفاهم . بآنکه مذاکره وتفاهم بهترین گزینه راه حل بحرانات کشوری ،منطقه وی وجهانی میباشد ، اما آنچه مهم است تطبیق بی چون وچرای راهبردی مذاکرات است که سرنوشت آتیه کشور ها به آن بسته گی دارد طوریکه پیشتر تذکر داده شد،  توافقات ژنیودر رابطه به افغانستان یکی از نمونه مثالهای زنده  گزینه مذاکرات برای سوریه میباشد . که انجام مذاکرات عادلانه برای حل بحران سوریه  وتطبیق بی چون وچرای آن از جانب همه طرف های درگیر بدون شک راه  را برای رسیدن به صلح نزدیک خواهد ساخت  و درغیر این صورت قبول یک جانبه فیصله ها پیامد ناگواری را به وجود خواهد آورد  که  فجایع  لیبیا ، عراق و افغانستان  درسوریه تکرار خواهد شد .

به قول تحلیل گران سیاسی،  بشار اسد که از پشتیبانی مردمی برخوردار بوده است ومزید بر آن کمک های نظامی روسیه وهمکاری ایران به دولت سوریه امکانات فراوان بخشیده است، تا در برابر جنگ آوران وشورشیان درمیدان نبرد ایستاده گی کند. معلوم است که دولت سوریه از گزینه مذاکره استقبال خواهد نمود. مذاکراتی که در مطابقت با منافع علیای کشورش باشد وتمام طرف های درگیر از توافقات حاصله پشتیبانی وپیروی کنند آنگاه نقش طرف های ذیدخل وقدرت های بزرگ جهانی در سرنوشت جنگ و صلح جهانی برجسته گردیده و باورها را به خود جلب خواهند نمود .

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۱ /۱۵ ـ ۰۷۱۰

برنامه و رویداد های بعدی در افغانستان

سرتیر کابلی

اخباراین هفته افغانستان مخصوصن سقوط کُهندَژ ( کندوز) که حاوی تلفات جانی ومالی می باشد خیلی تکاندهنده است. اما قسمی که روحیه پیام دوهفته قبلم میرساند ما باید منتظرچنین رویداد می بودیم ودر آینده نیز باید باشیم. زیرا این همه وقایع  یک امرطبیعی در روند تطبیق پلان حامیان داعش درافغانستان است.

 باوجود کرنش وانعطاف پذیری رهبران روسیه و ایران به مقابل غرب و نادیده گرفتن تعزیرات شدید اقتصادی غرب ومتجاوز خواندن روسیه توسط اوباما، حضور و شیوع داعش درافغانستان نمایانگرآنست که ایالات متحده امریکا و شرکای غربی اش به آسانی ازطریق مذاکرات ابدا حاضرنمی گردند تا از تطبیق پلان های طرح شده شان صرف نظرنمایند. چه ایجاد نظم نوین جهانی، تطبیق محتویات پروژه قرن نوین امریکا و دکترین ولفووتز که جهت استقرار هژمونی امریکا در جهان طرح شده است؛ قسمیکه قبلاً نیز یادآوری نموده ام از سویه اوباما بلند بوده از منشا عالی تری آب می خورد واگر روسیه و ایران این واقعیت را نه پذیرند درحقیقت خود را فریب داده اند.

یکی ازعلل عمده عدم انعطاف غرب این مطلب است که:

 اگرسازمان شانگهای رشد نماید  و ایران، افغانستان، پاکستان وهند منحیث اعضای اصلی پذیرفته شوند .

اگرپلانهای اقتصادی طرح شده یعنی ایجاد خطوط مواصلاتی - تجارتی، اعمارپایپ لاین های نفت وگاز که  ازجمهوریت های آسیای میانه، ایران، افغانستان، پاکستان وهندوستان می گذرند و روسیه را به شرق میانه ، بحرهند و آسیای جنوبی- ایران را به چین وجنوب شرق آسیا وچین وهند را با تمام این مناطق وصل می نماید عملی گردد.

 قاره آسیا با داشتن منابع سرشارطبیعی وحضورچهارابرقدرت اقتصادی و نظامی درمنطقه به مرکز قدرت جهانی تبدیل میگردد که فال نیکی برای افغانستان وخواب پریشان برای امریکا خواهد بود.

ازجانب دیگر روبط نزدیک اقتصادی زمینه را مساعد می گرداند تا روزی این ممالک همه شامل اتحاد اقتصادی یوروآسیا و پیمان سازمان مصوونیت جمعی گردند ولی این همه همان چیزهایست که همه ارمان های امریکا ومتحدینش را نقش برآب میسازد. بناً غرب دلچسی خاصی به افغانستان و پاکستان دارد تا باصدور تروریزم داعش به افغانستان وآسیای میانه و دامن زدن اختلافات مذهبی، قومی ولسانی درمنطقه پروسه انکشاف یوروآسیا را اخلال نماید؛ مگرآنکه بخش اعظم این کیک رادرکنترول خود داشته باشد.

دراخیربه اساس شواهد واخبار واصله می توان پیشگویی نمود که حامیان تروریزم با تسلیم ولایات هلمند، فراه و نیمروز، ننگرهار وکنرها، پکتیا و پکتیکا، تخارو بدخشان وبغلان وکندوز و شیرخان بندردرشمال، و ازپشاورتا وزیرستان شمالی درآن طرف خط  دیورند را به زور ویا ازطریق سازش ( جای شک وجود ندارد اگردرتسلیمی های اخیرمناطقی ازافغانستان دست دولت یعنی دست غنی دخیل نباشد) دولت های افغانستان و پاکستان به طالبان- داعش تسلیم خواهند داد و یک کوریدور ( دهلیز )مصوون انتقال تروریستان، سلاح ومهمات وتریاک هلمند را به آسیای میانه ایجاد خواهند کرد. البته  در صورتی که سران و رهبران دولت های افغانستان و پاکستان مستقل می بودند مانند قذافی ازبین میرفتند. ولی ازاین که  دست نشانده وسازشگراند ازگزند داعش برکنارخواهند بود. البته غرض فریب آرای مردم افغانستان و جهان مانند چهارده سال گذشته حاکمان دست نشانده درکابل برای سال های متمادی ( الی به سررسیدن پروژه مورد نظر) باطالبان یا داعش دریک بازی موش وپشک درجنگ وگریزخواهند بود.

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۴ /۱۵ ـ ۰۲۱۰

حاجی صاحبان را خدا زد یا شیطان؟

( یک بحث عامیانه )

محمد عالم افتخار 

در شروع به کامینتی توجه کنید که پس از نشر مقاله «نه دین ستیزی و دین گریزی؛ که دین شناسی خلاقانه»؛ در پای مطلب پیشینه تر «نامه وارده: اسلام از اول پُر از مشکلات بوده!» به نشر رسیده و به همین دلیل از نشر در ردیف کامینت های عمده در ادامه مقاله اخیر باز مانده بود:

عبدالله خراسانی

این مرد که ولی کوهستانی و استادش عالم افتخارمعلوم می شود یا از همان کمونیست های سابق اند و یا از مرتدان جدید نوکر یهود و امریکا که دین و ناموس و وطن خود را به شراب و کباب و دالر و..و..و.. فروخته اند و خودشان به شیطان تبدیل شده اند و دیگران را از راه حق گمراه می سازند و در دل مسلمانان شبهات شیطانی ایجاد میکنند. نفرین بر شما شیاطین انسانی.

***

شما عزیزان به نیکویی میدانید که محترم عبدالله خراسانی از کدام تیپ مدعیان دین و دینداری می باشند؛ لذا من در مورد تبصره نمی کنم و حتا از دشنام شان هم سپاس گذاری میدارم چونکه برای من مهم همان یاد کرد ایشان است. شما شاهد استید که من همیشه آرزومندی خود در زمینه را با امانت گرفتن این شعر شاعر  بروز رسانی کرده ام:

                گاه گاه یاد کن به دشنامم         سخن تلخ از تو شیرین است!

اما فقط یکی از عزیزان  حینی که به بهانه تشریفات عیدی از عربستان سعودی با من تماس تیلفونی گرفتند و در ضمن  رویداد های پیهم و سراسر سوال برانگیز امسال را که بر سرِ حاجی صاحبان در خود مکه و محوطه خانه کعبه آمد  شرح دادند؛ فرمودند که به تغییر اوضاع ناهنجار « ام القری و حوالی آن ـ جغرافیای خدایی دین اسلام!» امیدی نیست  ، چرا که دیگر ابومسلم خراسانی پیدا نمیشود و هرگاه تعداد زایرین حج در آینده ها از این بیشتر گردد  سفر حج مانند سفر به مریخ؛ فقط سفر یکطرفه خواهد شد....

از این مکالمه  یک تداعی پیدا میشود که جناب عبدالله  کُنیه سردار قهرمان خراسان ابومسلم  یعنی (خراسانی) را بر خویش نهاده اند  کسی که برضد نخستین امپراطوری اسلامی یا قدر قدرتی امویان؛ قیام تاریخی عظیم به راه انداخت و به جای آن نظم و نظام نسبتاً بهتری در حدود امکانات زمان؛ را بر پای داشت. یعنی که نه تنها هزاران برابر من و محترم  ولی کوهستانی در اسلام « شبهات» ایجاد کرد بلکه اسلام سیاسی رسمی حاکمه را برانداخت و منحرفان و مستبدان مربوط را به سختی هم مجازات نمود.

دراین صورت این جناب عبدالله و همانند های شان؛ آیا حکم کرده می توانند که سپه سالار خراسان ابومسلم و یاران و همسنگرانش « یا از همان کمونیست های سابق اند و یا از مرتدان جدید نوکر یهود و امریکا که دین و ناموس و وطن خودرا به شراب و کباب و دالر و..و..و.. فروخته اند و خودشان به شیطان تبدیل شده اند و دیگران را از راه حق گمراه میسازند و در دل مسلمانان شبهات شیطانی ایجاد میکنند »

شما عزیزان طبعاً این قاعده را در مورد هریک از اندیشمندان اصلاح گر و جنبش ها و حرکت های عدالت خواهانه و حقیقت جویانه؛ مثلاً از حضرت علی و امام حسین و حسن صباح و یارانش در صدر اسلام گرفته تا سید جمال الدین افغانی و تا ابن نبی الجزایری و فتح الله گولن ترکیه ای در همین امروز تعمیم میدهید که طی ۱۴ قرن گذشته با ستمگری ها و مظالم و اجحافات و انحرافات حاکمان اسلامی از یک طرف و با سنگواره شدن فقه و معارف اسلامی توسط «علمای سوء» و خدام استعمار کهن و نوین؛ از طرف دیگر رزمیده، در حد عقل و منطق و قلم و سلاح خویش پیروزی ها به دست آورده  و نیز قربانی های بی شمار را متحمل گردیده اند.

برادر ما از واژه جالب « راه حق » استفاده نموده و به طور یک مطلق افاده داده اند که ایجاد « شبهات » در آن؛ جز کار « شیطانی » و جز مستحق « لعنت » کردن نیست و حتا مرتکب  بی چون و چرا مبدل به « شیطان » میگردد.

بنابر اینکه خیلی ها ممکن است متحیر شوند که ایجاد « شبهات » چگونه میتواند در آنچه که « حق » است اینهمه خطرناک باشد  و « حق! » که چنین سهل و ساده  آسیب پذیر بود  آیا می تواند به راستی «حق» باشد یا خیر؟ کمینه با عرض ممنونیت مجدد از ایشان؛ سعی بنده گی میکنم که بحث این هفته را به حد ممکن؛ عامیانه ساخته و موضوع را اندکی در همین سطح حلاجی نمایم.

***

در مراسم سنگ زنی به بُت شیطان چه گذشت؟

فشرده گزارش خبر گزاری ها:

روز گذشته ( اول عید قربان) در جریان اجرای رمی جمرات (سنگ زنی به بُت شیطان) که بخشی از مناسک حج در مکه عربستان است، کثیری از زایران دراثر ازدحام جمعیت کُشته  و زخمی شدند. مقامات عربستان سعودی شمار کشته شده گان این حادثه را دست کم ۷۸۹ نفر و تعداد زخمی ها را بیش از ۸۰۰ نفر گزارش کرده‌اند.

در مقابل، منابع خبری و برخی مقامات ایرانی تعداد تلفات را بیش از ۱۳۰۰ نفر دانسته و دولت عربستان سعودی را مسوول این واقعه معرفی کرده‌اند.

مرگ ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ زایر مکه در روز عید قربان و در شرایطی اتفاق افتاد که حجاج کشورهای مختلف برای برگزاری مراسم « رمی جمرات » و قربانی کردن گوسفند در منطقه « منا » جمع شده بودند.

حادثه کشته شدن زایران در جریان مراسم رمی جمرات در روز گذشته؛ نخستین حادثه از این نوع طی چند دهه اخیر نیست. به گفته مقامات سعودی، در این بخش از مناسک مهم حج، حدود دو میلیون  زایر از کشورهای مختلف جهان در طول روز در اجرای مراسم پرتاب سنگ به سوی نماد (بُت) شیطان شرکت می‌کنند و در گذشته نیز، ازدحام و بی ‌نظمی جمعیت عامل وقوع حوادث مرگبار در این مراسم شده است.

حدود دو هفته پیش هم در حادثه‌ سوال بر انگیز سقوط جرثقیل در ساحه خود مسجدالحرام حدود ۱۰۰ زایر کشته شدند. هکذا در هوتل های اطراف کعبه و چادرهای حجاج آتش سوزی های مهیبی رخ داد.

در حالیکه مقامات حاکمه ال سعود نسبت به این فاجعه ها به « سو مدیرت حج و بی کفایتی » متهم شدند و حتا گزارش ها از عبور کاروان حامل شهزاده ابن سلمان جانشین ولیعهد و وزیر دفاع  در خلاف مسیر حرکت حاجیان در ساعت فاجعه به نشر رسید که  در نتیجه؛ او که پسر پادشاه کنونی سعودی ملک سلمان است عامل و مسوول جنایت شمرده شد. اما سعودی ها منجمله به دهان باصطلاح مفتی اعظم دربارِ پطرو ـ دالری خویش موضوعات را به «قضا و قدر الهی» نسبت داده؛ خویشتن را «بنده بی دخل» وانمود ساختند.

***

البته در همچو موارد مرسوم است که مراتب اندوه و تاثرات ابراز شود و خصوصاً به بازمانده گان جان باخته گان؛ عرض تسلیت گردد؛ ولی متأسفانه فاجعه ای به این پهنا و بزرگی کمتر در جهان کنونی چنین احساسات و عواطف بر انگیخت. شاید علل عمقی عقلانی و روانی آنرا این بحث به آفتاب اندازد.

باری  «راه حق» که امثال جناب « عبدالله خراسانی »  مدعی آن اند ، درین راستا این است که «حج» فریضه و (به اصطلاح شیعیان)  واجب اسلامی است و هر مرد و زن مسلمان که استطاعت مالی داشته باشد  به ادای آن مکلف میباشد. این جا می بینیم که حج چیز مستقل بالذات نبوده و به کُلیت کلانتر اسلام مربوط میباشد. اسلام هم نام دینی است که حضرت محمد عربی قریشی آورده و به وسیله قرآن آنرا معرفی داشته است.

در تاریخ بشریت و نیز در عقل بشر مسلم میباشد که توده های بشری مشتمل بر قبایل  و عشایر و سایر انواع اجتماعات محدود و منحصر به خویش می اشند که اساساً توسط زبانهای مخصوص به خودشان از سایرین تفکیک می گردند. گرچه چیز های مابه الامتیاز دیگر هم بین انسان ا فراوان است؛ مانند نژاد و جنس و گروه های خونی و مناطق زیستی وغیره اما هیچ عنصر دیگری همانند زبان؛ ویژه گی بخش انسان ها از هم نبوده و در متمایز گردانیدن تار و پود فرهنگ و معنویات آنان سهم تعیین کننده نداشته است و ندارد.

بر این حقیقت اعلم  هیچ کتاب و منبع دینی و فرهنگی دیگر به اندازه قرآن ـ منبع اصلی و اساسی اسلام ـ شاید صراحت و تاکیدات مکرر در مکرر نداشته باشد که اینجا برای اجتناب از طولانی شدن بیش از حد سخن  وارد آن نمی شویم.

در آخرین تحلیل، قرآن عربی است و اسلام عربی! و قرآن هم بیانگر همین حقیقت است که هر قوم را پیغمبری است و هر زمان را رهبری!

به طور یک گل  اسلام در زمینه اوامر و نواحی و حرام و حلال...؛ دو نوع احکام دارد که بیشتر محققان اسلام و علمای بزرگ و معتبر مسلمان  آنها را چنین نامیده اند:

۱ ـ احکام امضایی

۲ ـ احکام ابداعی

 احکام امضایی شامل همان مواردی میشود که قبل از بعثت پیامبر اسلام و نزول قرآن  در جامعه قریش و عرب رسم و رواج و عنعنه  و معمول بوده و پیامبر اسلام و قرآن برآن ها مهر تایید گذاشته است.

احکام ابداعی شامل مواردی میشود که رسوم و عنعنات و اعتقاداتی از اعراب را منسوخ کرده و به جای آنها تعاملات نو برقرار ساخته  و یا اساساً چیز های کاملا نو پدید آورده است.

به تناسب احکام ابداعی؛ احکام امضایی چندین برابر افزون تر میباشد و برهان آن هم نزد خردمندان روشن است و آن اینکه هرگز نمی توان تمامی فرهنگ  و روحیات و عادات و اعتیادات یک قوم و کتله را ویران نموده و به جای آن چیزهای تمام  و کمال نو و بی سابقه را تحمیل و تعمیل کرد.

حج قریب با تمامی مناسک آن؛ در زمره متبارز ترین احکام امضایی اسلام می باشد.

حجِ خانه کعبه از جمله عنعنات قرن ها و شاید هزاره ها قبل عرب هاست که حتا پیش از اجداد بلافصل حضرت محمد هم معمول و مروج و محترم بوده است.

پیامبر اسلام در مورد صرف این پیام را داشت که بُت های چندگانه به حیث خدایان در خانه کعبه غیر قابل قبول است. خانه کعبه صرف از آن « اله اکبر » می باشد که تمثالی از آن نیز در کعبه وجود داشت و مورد پرستش بود.

 سوره قریش در قرآن  تبیینِ عین مدعاست. ولی پیامبر با تمثال اله یا هبل نیز مخالفت کرد و فرمود: الهِ مشخص و معرف که با افزودن « ال » معرفه؛ « الله » میشود؛ در آسمان و یا هم در لامکان می باشد، احد است و صمد است، لم یلد و لم یولد است به احدی کفوی و همانندی ندارد. (سوره اخلاص)

  معنای واژه « مشرکان مکه » که در قرآن و منابع اسلامی فراوان می آید؛ همانا این است که آنان به « الهه بزرگ » که در تواریخ هبل هم خوانده میشود، دختران و پسران و یاوران و حریفان قایل بودند که تنها در درون خانه کعبه ۳۵۹ تا بت و مجسمه سنگی از آنها تراشیده و گذاشته بودند. و همه را در امور و اقتدار خدایی با الهه بزرگ « هبل »  شریک می پنداشتند.

اسلام  و حضرت محمد تقدس کعبه و حتا حرمت شهاب سنگ « حجر الاسود » و عنعنه « رمی جمرات »  را کماکان امضا و توشیح نموده صرف حکم «فلیعبدو رب هذی البیت» را جاری ساخت که بر اساس آن خانه بُت های چندین گانه به خانه  الله واحد تحول یافت.

جهت تصریح تاریخی می افزایم؛ چنانکه همه میدانیم نام پدر حضرت محمد « عبدالله » بود.

این نام داستان مهمی دارد و آن اینکه منجمله طبق کتاب « پیامبر » تالیف زین العابدین رهنما عبدالمطلب که جد حضرت محمد و حاجب کعبه بود؛ برای هبل؛ بُت بزرگترین کعبه نذر نمود که اگر برایش ده پسر عطا کند؛ دهمی را به پای وی قربانی می نماید.

تصادفاً او صاحب ده پسر شد و دهمی را عندالموقع جهت ادای دین آورد به کعبه  تا در پای هبل قربانی کند و اما بنابر جاذبه زیبایی خاص پسر و عواطف پدری؛ طی تدبیری  صد شتر را نیز حاضر کرد.

آن وقت حسب عنعنات «جاهلیت» در کعبه در موارد مهم قرعه ای به نام «ازلام» می انداختند.

عبدالمطلب از متصدی قرعه ازلام خواست تا بین صد شتر و پسر قرعه بیاندازد تا اگر هبل بزرگ به قربانی شترها راضی شود و پسر را به وی مسترد نماید. خلاصه پس از صد و اندی قرعه انداختن؛ نام شترها برآمد و آنها را در دم به طریقه خاص و بسیار بی رحمانه ذبح شتر؛ نحر کردند و بر پسرک به شکرانه اینکه الهه بزرگ او را بخشیده است؛ عبدالله یعنی غلام الهه نام نهادند.

خلاصه با تحقق رسالت حضرت محمد عربی قریشی خانه کعبه از مرکز چند خدایی پرستی عربی به مرکز تک خدایی یا یگانه پرستی عربی تحول یافت  ولی در رسم و عنعنه و مناسک حج تغییر و تعدیل مهمی نیامد و حضرت پیامبر شخصاً هم چنان حج کردند که نیاکانشان در «جاهلیت» ادا می نمودند.

در قرآن مجید سوره خاص و مطول به نام سوره حج موجود است که بنده قبلاً آنرا انالیز کرده ام. درین سوره و نیز در سراسر قرآن حتا اشاره ای که حج بر همه جهانیان و در مجموع اسلام بر سایر غیرعرب زبانان تکلیف شده باشد وجود ندارد.

اما دعاوی استعماری کشور گشایان و امپراتوری سازان اموی و مقلدان شان که دین را سراپا ایدیولوژی و سیاست گرفته اند؛ برضد قرآن است که حتا میگوید: اگر این کتاب را برغیرعرب زبانان نازل کرده بودیم و پیامبر آنرا به عرب ها می خواند؛ به آن ایمان نمی آوردند؛ یعنی حالا که عربی است؛ بر غیر عرب زبانان؛ هم چونان است که بر آن ایمان نیاورند.

آن دعاوی ضد قرانی این است ؛ که اسلام ابوصفیانی و اموی عرب زبان و غیرعرب زبان ندارد. همگان در سرتاسر کره زمین و لابد کرات دیگر و تمام کاینات یا باید مسلمان ـ آنهم به گونه موالی عرب ها ـ شوند و لذا منجمله حج و رمی جمرات کنند و یا قتال گردند.

اینک به فرض محال تصور می کنیم که تمامی بیش از ۷ میلیارد انسان کنونی در اقصا نقاط عالم که حدود و پهنای آن در وقتش به پیامبر اسلام هم نمی توانست معلوم باشد؛ مسلمان و حج کننده بگردند. در نتیجه حالا که از کم و بیش یک و نیم میلیارد مسلمان سالانه متجاوز از دو میلیون نفر به حج می آیند و چنین ازدحام های مرگبار ایجاد می نمایند اگر در عین محل ۱۰ ـ ۱۲ ـ ۱۴ میلیون نفر حضور یابند وضع از چه قرار خواهد شد؟ آیا عقل هم یک کمی خوب چیز نیست؟!

بر علاوه احتمال اینکه نفوس بشر در قرن های آینده در کره زمین به ۱۰۰ ـ ۱۵۰ میلیارد نفر و بیشتر برسد  نیز وجود دارد. در آن صورت که اگر همه مسلمان باشند؛ حج کننده گان سالیانه شان کم از کم به یک میلیارد یا هزار میلیون تن میرسد و آنگاه تصور فرمایید که این همه نفوس در کعبه و وادی منا و منطقه  رمی جمرات و حتا تمامی شبه جزیره عربستان چگونه می گنجند؟

گفتنی است که تحمیلات خلاف قرآن در معنای حقیقی آن چنین تضاد ها و حتا شرم آورتر از آنها را در مورد روزه و نماز هم ایجاد کرده است. چنانکه در مناطق نزدیک به قطب ها که روز ها بیش از اندازه متصوره درعربستان کوتاه و دراز می شوند تا اینکه به مناطق شش ماه روز و شش ماه شب در آنها می رسد؛ تطبیق احکام عنعنه وی نماز و روزه ویژه «اُم القری و حوالی آن ـ یعنی جغرافیای قرآنی و خدایی اسلام » اصلاً غیر ممکن شده و توجیه و تاویل ها در مورد مسخره و ننگین می گردد.(۱)

همانها که دعوی دارند که دین اسلام  یک دین ابراهیمی است چطور فراموش می کنند و یا خود را به کوری و کری می اندازند که دین های ابراهیمی همه ادیان قومی می باشند؛ منجمله دین موسی پیامبر که قرآن پُر ازداستان وحکایت و روایت و تکریم و توصیف او و دینش میباشد؛ صرف به بنی اسرائیل و ۱۲ سبت قوم یهود تعلق دارد. حرام و حلالش مختص آنهاست؛ امر و نهی اش تنها بر همانها نافذ است وغیره.

متدینان یهود اعم از رسول و نبی و راسخان در دانش دینی و عوام در طول تاریخ بیش از ۳ هزار ساله شان نه تنها دین خویش را بر دیگران تحمیل ننموده اند ؛ بلکه داوطلبان قبول دین شان را نیز نپذیرفته اند و اگر احیاً پذیرفته باشند هم به مشکل و با طی مراحل و امتحان های سخت جسمی و روحی پذیرفته اند.

صرف مورد مسیحیت اندکی تفاوت میکند چرا که مسیحیت وقتی توانست پا گیرد که امپراتور روم کنستانتین؛ گویا به آن گروید و آن را دین و درحقیقت ایدیولوژی رسمی امپراتوری قرار داد. با آنهم ترویج مسیحیت بین ملت ها و اهالی زبان های دیگر اساساً به طریق تبلیغ و تنویر و تشویق های مادی و معنوی و امتیازات فرهنگی و تمدنی وغیره بوده است نه با شمشیر و سلاح و جهل و جنونِ صرف مانند جُهال و غُلاط لومپن و دزد و بربر و برده گیر جهادی و طالبی و داعشی... قدیم و جدید.

حتا در جنگ های جاهلانه و سفاکانه صلیبی قرون وسطی علیه قوای مسلمانان هم هدف حاکمان مسیحی تحمیل مسیحیت بر مسلمانان یا محو اسلام نه بلکه آزاد سازی اراضی ای بود که ایشان حق خدا دادی و یکی از مراکز استراتیژیک مذهبی خویش می پنداشتند.

در حال حاضرمسلماً برتری های آفتابی و بی چون و چرا و سرسام آور تمدن مغربزمین، امتیاز بی بدیل مسیحیت در برابر ادیانی چون اسلام است که معتقدان به آن در جهل و عقب مانده گی و دربدری گرفتار اند تا جایی که اکنون دعای عیدی خیلی از مسلمانان خاصه جوانتران؛ به جای « داخل حاجی ها و غازی ها!» به « داخل اروپا و امریکا! » تغییر کرده است.

تمام این ها به هدف تاکید بر اصالت قومی و زبانی ادیان و فرهنگ ها به طور یک کل  آن هم حسب معتبر ترین سند مسلمانان ( قرآن مجید ) مطرح و بروز رسانی میشود.

حضراتی امثال عبدالله خراسانی که ادعا  و وسواس « راه حق » دارند باید بدانند که عقاید و ادیان و مذاهب همه بلا استثنا و بدون ذره ای کم و کاست؛ « حقیقت » و « راه حق » می باشند. بشر قدیم همیشه در جستجوی « حقیقت » بوده بالاخره هر کتله و قوم و قبیله وحشی و نیمه وحشی و بربر قدیم بنابر توان ذهنی و تخیلی خویش  چیز هایی را به جای همان « گمشدهِ خود » گرفته و دسته جمعی « باور» کرده اند. لذا ادیان و مذاهب همان باورهای سخت و بی تزلزل کتله های هرچه بزرگتر آدم هاست و هر کدام به نوبه خویش « حقیقت » تام وتمام است، چرا که اگر ذره ای خلل در « حقیقت بودن» آنها پدید آمد دیگر « باور» شده نمیتواند وعقیده بر آن خاتمه یابد!

تا اینجا وضع امثال عبدالله خراسانی خیلی ها رقت انگیز و درد شان به ظاهر بی درمان است. اما جای خوشبختی درین است که قرآن کتاب مقدس مسلمانان با اینکه ابداً چیز علمی و منطقی و فلسفی... نیست کتاب با « معنی»، منطق پذیر، عقلانیت طلب، حتا « تفکر خواه » در زمان و مکان و در پهنای طبیعت و کاینات میباشد؛ لذا نه تنها درگستره تعابیر و تاویلات و تفاسیر خویش توسط گذشته گان مغرض یا معذور و مجبور انتقاد و اجتهاد را مجاز میدارد و حتا حکم میکند بلکه عین عملیه ها را درنصوص و متون خویش (البته برای راسخان دردانش)هم بلا مانع قرار داده است!

به هر حال در مورد تجاوزات صورت گرفته از حدود و ثغورجغرافیای خدایی و قرآنی دین اسلام؛ گذشته؛ گذشته است و آن را نمی توان برگشتاند. لذا ملت ها و مردمانی که در گذشته به هر قیمتی مسلمان و حتا مانند مصر و سوریه  عرب ساخته شده اند در برابر عمل انجام شده قرار دارند و از اینجاست که عرب ها و غیرعرب های مسلمان بایستی تمامی مسایل ناشی از جغرافیا ها و فرهنگ های پیشین و اوضاع قومی، ملی، منطقه وی و بین المللی مخصوص به خود وغیره را خلاقانه و مبتکرانه با تدین خویش تلفیق نموده از تحجر و سنگواره شدن در دین و چه بسا فرقه مذهبی احتراز نمایند و منجمله پاره ای از سنن و یا عنعنات به درد نخور و زمان گذشته اسلامی ـ عربی مانند موارد مربوط به غلامی و برده گی؛ یا صرفاً عربی را مستدل و محترمانه  ومنطقی حذف وتعویض بدارند که درین سلسله مناسک حج ، عربیت (و حتا «جاهلیت») ریشه دارتر و مبرهن تر دارد و چنانکه این همه تجارب عینی هم اثبات کرده می رود که ساحات معین حج چون منا برای پذیرایی نفوس چندین میلیونی سراسر جهان، خلق و آماده نشده و فقط بسنده برای عرب ها و نهایتاً عرب شده گان است که طبق نص خود قرآن میتوانند با « پای پیاده یا سوار بر شترهای لاغر» به مسجد الحرام بشتابند و بس! (۲)

البته تمام این ها بدان معنی نیست که فردا هرکس و ناکس؛ میتواند با اسلام و اسلامیت تصفیه حساب نموده راه و روش و منش دیگری را به پیش گیرد. اینجا کار سخت و سهمگین و دقیق دانشمندان و خلاقیت های متعالی ایشان از یک طرف؛ و اراده سیاسی بینا و توانا منطقه وی و جهانی از طرف دیگر درمقام های قدرت حاکمه و مراکز جمعی علم وعقل ؛ الزامی است تا مسایل مشترک و متضاد و متنازع فیه... همه حلاجی شده مورد تفاهم  و توافق حتا الامکان قرار گیرد  و راه توده های مردم روشن و پیمودنی گردد.

درین گونه موارد مثال تجویز اجتهادی حضرت امام ابوحنیفه؛ میتواند الگو قرار گیرد که خواندن نماز و دعا و خطبه وغیره را با ترجمه رسا و زیبا به زبان های غیرعربی مجاز و برجای تر و سودمند تر دانسته است.

اگر هنوز درنیافته اید که امسال حاجی صاحبان را نزدیک بت های رجم شونده  خدا زد یا شیطان؛ برای ورود کاملتر به موضوع از دیدگاه این کمترین و نیز برای دریافت انالیز سوره مبارکه حج  لطفاً به نوشتار تحقیقی و ژرفتر « حقیقت و دروغ در باره حج قرآنی و حج صفیانی ـ مافیایی! » مراجعه فرمایید. (۳) 

رویکرد ها:

۱ ـ برای دریافت تحقیق و تتبع اینجانب در مورد به این جا مراجعه نمایید:

http://ariaye.com/dai12/siasi/eftekhar10.htl

۲ ـ محضاً به قسم نمونه به همین عنعنه (رمی جمرات) و معانی و مصداق های آن توجه و تعمق فرمایید:

رمی جمره در مراسم حج زمان جاهلیت

از اسناد و شواهد تاریخی و نیز از اشعار شعرای عرب در عصر جاهلیت استفاده می شود که در مراسم حج که پیش از ظهور اسلام در میان بت پرستان جزیرة العرب برگزار میشد ؛ رمی جمره نیز جزا  از اعمال حج بوده و از محل جمرات بنام جمار یاد می شده است.

ابن هشام در حوادث عصر جاهلیت مینویسد: غوث بن مُرّ و پس از او فرزندانش متولّی کوچ حاجیان از عرفات به مشعر و از مشعر به منا و از منا به مکه بودند. روز کوچ از منا (یوم النّفر) که فرا میرسید، می بایست یکی از این متولیان ابتدا خود رمی جمره کند و سپس به حجاج اجازه رمی دهد. کسانی که شتاب داشتند که رمی جمره کرده زودتر به سمت مکه حرکت کنند، به وی می گفتند: برخیز و سنگ بزن تا با تو سنگ بزنیم.  او میگفت: نه به خدا سوگند، دست نگهدارید تا ظهر شود. شتابنده گان او را با سنگ میزدند و میگفتند: وای بر تو، برخیز و سنگ بزن، ولی او همچنان خودداری میکرد. وقتی که ظهر می شد برمی خاست و سنگ میزد و مردم نیز با او سنگ می زدند.

در اوایل بعثت پیامبر اسلام ( ص ) که جان آن حضرت از طرف قبایل بُت پرست مکه به شدت مورد تهدید بود، ابوطالب، عموی حضرت، اعلام حمایت از پیامبر کرد و در این باره قصیده بلندی سرود و طی آن به ذات اقدس خدا و به مظاهر مقدس حج مانند: کعبه، حجرالأسود، مقام ابراهیم و... سوگند یاد کرد که در حمایت از پیامبر خدا عقب نشینی نخواهد کرد. از آن جمله به جمره سوگند یاد کرد و گفت:

وبالجَمْرة الکبری اذا صَمَدوا لها *** یَؤُمون قَذْفاً رأسها بالجنادل

سوگند به جمره کبری، آن هنگام که (حاجیان) می خواهند با سنگ بر سرآن بزنند.

از ابن قیس رقیّات؛ سرودهایی به این صورت به دست ما رسیده است:

فمنی فالجِمار من عبد شمس *** مُقْفِرات، فَبَلْدَح فحِراء

سرزمین منا و جمار که بی آب و علفند، و نیز منطقه بَلْدَح و حراء، همه از آن عبد شمس است.

از مجنون [بنی عامر] نقل شده است که گویا لیلی را در موسم حج در منا و خیف جست و جو کرد و او را نیافت و با آه و حسرت چنین سرود:

وَ لَمْ اَرَ لیلی بعد موقف ساعة *** بخیف مِنی ترمی جِمار المُحَصّب

و یبدی الحصی منها، اذا قذفت به *** من البرد اطراف البنان المَخَضّب

لیلی را ندیدم که پس از مقداری توقف در خیف منا، در سرزمین مُحَصَّب، به جمار، سنگ بزند و هنگامی که سنگریزه ها را پرتاب میکند، سرانگشتان خضاب شده او، از زیر لباسش نمایان گردد.

اینها همه گواهی میدهد که رمی جمار در عصر جاهلیت، جزئی از مناسک حج بوده است

تفصیل این مقال را که خیلی جالب و مستند و متکی بر منابع متعدد است؛ زیر نام « راز و رمز حج / جمرات کجاست؟» در آدرس پایین بخوانید و در مورد اینکه در آنها آورده شده است که مناسک حج و جمرات از حضر آدم و یا حضرت ابراهیم برجا مانده صرف از خود بپرسید. در صورتیکه چنین بوده باشد؛ چرا دیگر ادیان ابراهیمی منجمله یهودیت و عیسویت  حج و جمرات ندارند. مگر آنها وارث پیشینه تر و بهینه تر حضرات آدم و ابراهیم نیستند؟

http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4789/6436/73419/%D8%B1%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D8%B1%D9%85%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%AC%D8%AC%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA

۳ ـ مهربانی کرده به اینجا اشاره نمایید:

http://ariay.com/dari10/siasi2/eftekhar3.html  

اگر مشتاق مطالب در فارمیت pdf استید؛ لطفاً به « رسانه نور »  به بخش اختصاصی اینجانب مراجعه فرمایید؛ سایت وزین وطندار هم مجموعه ای از تألیفات بنده را طی صفحه اختصاصی در خدمت شما قرار میدهد و مزیداً با جستجو در مرورگر گوگل و سایر موتورهای جستجو میتوانید به چکیده های این قلم و اندیشه راه ببرید.

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۵ /۱۵ ـ ۰۲۱۰

نورمحمد غفوری

انسان د ژوندي او ټولنیز موجود په حیث د بشري ټولنې په د ننه کې د ټاکلو اړیکو په جال کې ژوند کوي چې ځینې یې د زیږیدو او لوئیدو د محل، شرایطو او اوضاع له لوری ورباندي تپل شوی او بدلون یې تر ډیرې اندازې د فرد له واکه وتلی کار دی او یا خو د هغه چاپیریال د خلکو جمعی ارادې او فعالیت ته اړتیا لري. خو انسان کولای شی چې د ځینو نورو اړیکو په بدلون، نوښت او پریکوڼ کې د خپلې ارادې سره سمه برخه واخلي او یا یې پخپل زړه انتخاب او جوړې کړي. پوهانو دا ټولنیزې اړیکې چې په ټولنه کې د انسانانو تر منځ شتون لري، په غوره ډول په سیاسی، ټولنیزو، کلتوری او اقتصادی برخو ویشلې چې سیاسي برخه یې په لوړه سطحه او پیچلې اړیکې دي. سیاسي هدفونه ټولې هغه موخې په بر کې نیسي چې د سیاسي اړیکو په ډګر کې د هغو له پاره هاند او هڅې کیږي.

د جامعې د اړیکو سیاسي ډګر لکه چې له نامه څخه يې ښکاري له سیاست سره پیوند لري. د سیاست له پاره پوهانو په ډیر شمیر او رنګ، رنګ (تقریبا ۲۰۰) تعریفونه وړاندې کړي. سیاسي هدفونه هم د همدې تعریفونو په رڼا کې څیړل کیدای شي.

څرنګه چې د هغومره ډیرو تعریفونو څیړل په یوه لیکنه کې نه په زړه پورې، نه لازم او نه اړین دی؛ نو د سیاسی علومو پوهانو دا په دریو غوره ګروپو او مهمو کتګوریو ویشلي دي:

لومړی: د سیاست هغه تعریفونه دي چې سیاست له ځواک سره تړلی او د (قدرت علم) بولی. دا تعریف له ډیر پخوانه د سیاست له پاره په نظر کې نیول شوی. ددې تعریف پر اساس سیاسي هدفونه د سیاسي قدرت د ترلاسه کولو او د هغو د ساتلو لارې چارې او میتودونه دي. یا په یوه جمله کې ویلای شو چې سیاسی هدف د سیاسی قدرت تر لاسه کول، ساتل او په هغو کې د ځان شریکول دي.

دوهم: د سیاست هغه تعریفونه دی چې (سیاست د دولت) علم بولي. ددې کتګوري تعریفونو پربنسټ سیاست د دولتی چارو څیړل او تر بحث لاندي نیول دي چې په رڼا کې یې سیاسي هدفونه د دولتی چارو د سمون او اغیزمنتیا له پاره هر ډول هڅې او کوښښونه جوړوی. 

دریم: د سیاست هغه نور ډول، ډول تعریفونه چې د پاسنیو دوو کتګوریو څخه د باندې مطرح شوي، خو په یو شکل نه یو شکل له پاسنیو کتګوریو سره اړیکه نیسي. ځیني سیاست پوهان وایی چې سیاست هغه علم دی چې موږته راښئي چې څوک بریالیتوب تر لاسه کوي، څه وخت یې تر لاسه کوي، ولي او څنګه بریالیتوب ته رسیږي؟  په دې صورت کې سیاسی هدفونه هم په سیاسي لوبو کې د وړلو د وخت پیژندلو، علت او روشونو زده کړه ده.

د آلمان ستر ټولنپیژندونکي (ماکس ویبر) بیا سیاست هغه شغل او هڅې بولي چې د سیاسی قدرت د ترلاسه کولو او په نورو باندې د نفوذ د عملي کولو له پاره سرته رسیږي. دلته سیاسي هدفونه د قدرت تر لاسه کول او یا په مختلفو (ولسوالیو، ولایتي او یا هیوادنیو) سطحو کې په سیاسي ځواک کې د ځان شریکول دي.

د ټولنې مختلف افراد د سیاسي ځواک د ترلاسه کولو او په هغو کې د شریکولو له پاره یو له بله متفاوتې انګیزې لري. ځینی غواړي چې سیاسي قدرت ددې له پاره تر لاسه کړي چې هغه د ولسونو د خدمت او د وطن د سمسورتیا له پاره په کار واچوي. ځیني نور بیا سیاسی قدرت د شخصی هدفونو د ترلاسه کولو- د خلکو تر لاس او فشارلاندې ساتلو، د شخصی شتمنیو زیاتولو، د عیش او عشرت له پاره د شرایطو برابرولو، د ځمکو د غصبولو، د بلډنګونو د لوړولو او د خپلو جیبونو او بانکی حسابونو د پړسولو وسیله بولی او غواړي چې له دې لارې د وسلو، پیسو او احترام څښتن شي. ځیني بیا هسې د قدرت د نیولو لیوال وی او هدف یې د ځان ښودنه او د رقیبانو ناکامي وی او له دې څخه لذت او خوند اخلي.

په مجموع کې ویلای شو چې ټول هغه کوښښونه، چلندونه او روشونه چې د ټولنیز یوځایي ژوندانه د تنظیم او سمون له پاره په پریکړو کې د برخې اخیستو او د دولتي میکانیزمونو د اداره کولو له پاره سرته رسیږي، سیاست دی. سیاست د ټولنیزو ګروپونو رهنمایي کول او د سیاسي قدرت د استعمال له لارې مطلوب لوري ته د ټولنې بوول دي. سیاست د سیاسي ځواک د ارګانونو د مختلفو پوړونو ترمنځ د اړیکو تنظیم او له هغو سره د ولسونو د مناسباتو ټاکل دي. سیاست د ښه حقوقی نظم رامنځته کول او د سولې، آزادۍ، برابرۍ، ورورولۍ او عدالت پلي کول دي. سیاست ټول هغه فعالیتونه په غیږ کې نیسي چې د ټولنیزو ستونزو د حلولو، د ټول ملت د هوساینې او د ټول هیواد د ښیګڼو له پاره کارول کیږي. سیاست د ټولنې په ټولو برخو او پوړیو کې د مختلفو طبقو او قشرونو ترمنځ د موجودو او مسلطو مناسباتو د ساتلو یا تغیر او ښیګڼې له پاره هڅې او هاند دی. دا هڅې او کوښښونه د هیواد په دننه کې د مختلفو ټولنیزو ګروپو او طبقو  د ګټو او علایقو ترمنځ کشمکشونه او ټکرونه او د هغو د حل له پاره د لارو چارو موندل هم په غیږکې نیسي.

هغه څوک چې د سیاست ډګر ته را وړاندې کیږی، لازمه ده چې د خپلو ګټو په پیژندلو، د علایقو په تشخیص او د هدفونوپه روښانه کولو کې زیار وباسي. هغه کسان، سیاسي سازمانونه اوګوندونه چې په هیوادنۍ او بهرنۍ کچه یې خپلې سیاسي موخې په روښانه ډول نه وی تشخیص او فورمول بندي کړې، د هدف په لور د تلو آسانه، نږدې او کم مصرفه لاریې نه وي معلومه کړې؛ د سیاست په پراخه ګرداب کې د سختو غوټو سره سره بریالیتوب ته نه شي رسیدای. په نورو عباراتو ویلای شو چې یوه شخص او سیاسی ډلې ته لازمه ده چې خپل د اوږدې مودې غایي او ستراتیژیک سیاسی هدفونه ښه وپیژنی، د همدغو ستراتیژیکو اساسي هدفونو په رڼا کې د هرې انتخاباتی دورې له پاره د ولس د مینې او علاقې وړ د منځنۍ مودې (متوسط المدت) پلانونه او عملی پروګرامونه را وباسي او د هر کال او ټاکلې پیښې په وړاندې د لنډې مودې او ورځې مهم شعارونه تشخیص او خلکوته وړاندې کړي. یوازې د اوږدي، منځنۍ او لنډې مودې د پلانونو، شعارونو او پروګرامونو په وړاندې کولو سره ګوند کولای شی چې د خلکو ترمنځ د ژوندي او فعال ارګانیسم په حیث تبارز وکړي او د پرګنو سره په دوامدار تماس کې خپل حیثیت او اعتبار لوړ وساتي. د سیاسي ګوند له پاره یوازې د اوږدې مودې د ستراتیژیکو هدفونو تدوین او ملت ته وړاندې کول د بریالیتوب ډاډمنه وسیله نه شی ګرځیدای. د ګوند د اوږدې مودې په غایی او ستراتیژیک مرام کې ټولې اساسي غوښتنې په لنډه او نسبتا مجرده بڼه تدوین او د ملي منافعو په چوکاټ کې د هغو ټولنیزو طبقو او ګروپونو ګټې تسجیل کیږي چې ګوند یې د دفاع او ساتلو له پاره ځان ژمن بولی.

خو د زمانې په اوږدو کې د شرایطو له بدلون سره سم د همدې اساسی اهدافو د تطبیق او د په نظر کې نیول شوو ټولنیزو ګروپونو او طبقاتو د ګټو د ساتلو له پاره د انتخاباتو په هره دوره کې د جمهوري ریاست، ولسی شورا، ولایتی شوراګانو او ولسوالي شوراګانو د چوکیو د ترلاسه کولو له پاره په هره سطحه د داسې موخو، پالیسیو او تکتیکونو ټاکلو او ملت ته وړاندې کولو ته اړتیا ده چې په معینو شرایطو او ټاکلي ټولنیز، اقتصادی او کلتوری حالت کې د ګوند له پاره بریا تضمین کړي.

دا خبره هم د یادولو وړ ده چې سیاسی فعالیتونه د سیاسی موخو د ترلاسه کولو له پاره کیږي او دا بیا د ټولنیزو فعالیتونو سره توپیر لري. سیاسی ګوند یو محدود ټولنیز محلی عام المنفعه سازمان نه دی چې په وعظ ، نصیحت او په معین محل کې د خیریه پروژو په سرته رسولو اکتفأ وکړی؛ بلکې هر سیاسی ګوند د دولتی چارو په سمون کې د پراخه ونډې اخیستو او امکاناتو د ترلاسه کولو په خاطر د سیاسی ځواک د ترلاسه کولو او د واک په مختلفو سطحو کې د ګډون له پاره زیار باسي. سیاسی ګوند کال پر کال او د انتخاباتو په هر دوران کې خپل فعالیتونه ارزوی او خپل بریالیتوبونه پر ګوته کوي. بریالي سیاسي ګوندونه هغه دي چې په هر کال او هره انتخاباتی دوره کې په دولتی واک کې د ګډون زیات امکان تر لاسه کړي او په ملت کې د خپلو پلویانو اندازه ډیره کړي. هغه ګوندونه چې د خپلې سیاسي بوختیا او د غړو له ستړیا سره سره د سیاسي ځواک په مختلفو سطحو کې د ګډون په اړه پرمختګونه ونه لري، په تدریج سره د ولسونو ترمنځ خپل اعتبار جګ نه کړي او د رایو سلنه یې زیاته نه شي؛ ناکام ګوندونه دی چې باید د خپل فعالیت او رهبرۍ په روشونو او میکانیزمونو کې بدلون راولي. همدا علت دی چې دموکراتیک ګوندونه د هرې انتخاباتی دورې په پای کې پخپلو فعالیتونو د سره نظر کوي. که ګوند د پرمختګ په حال کې وي، نو د فعالیت همغه تر کار لاندې اساسی روشونه پراخوي او د موجودې رهبرۍ کادرونه (او یا په کم تغیر او تکمیل سره) د راتلونکې مودې له پاره هم په کار ګماري. خو که ګوند په کومه انتخاباتی دوره کې د پرمختګ په حال کې نه وی او په دولتی ځواک کې یې برخه نه وي زیاته شوې، د ولس ترمنځ یې اوتوریته او حیثیت لوړ نه وي تللی، د رایو فیصدی یې نه وي جګه شوې، د ګوند په غړو کې د کار او فعالیت انګیزه او علاقه کمه وي؛ نو ګوند د خپل فعالیت په روشونو او د رهبرۍ په میتودونو کې بدلون راولي، د نوو رهبري کادرونو د کار او ابتکار له پاره لاره خلاصوي او ولسونو ته د رهبرۍ نوي بدیلونه وړاندې کوي. که ګوندونه وخت په وخت د خپل فعالیت په معمولو طریقو کې بدلون را نه ولي، د پخوانیو یو ډوله (یکنواخته)، بې نتیجو او ناکامو روشونو په پایله کې یې غړی له فعالیته لویږی، نا امیده او مأیوسه کیږي او د ګوند او ګوندیانو د فعالیت مثمریت او مولدیت کمیږي. باید په یاد ولرو چې د ګوندي فعالیت د هرې نوې طریقی د عملي کولو له پاره نویو ابتکارونو او نویو رهبري څېرو ته هم اړتیاده.

بامداد ـ دیدگاه ـ ۳ /۱۵ ـ ۰۲۱۰