د هېواد د تکړه شاعر،لیکوني او مدني فعال ښاغلي حفیظ الله حازم په ویاړستاین غونده جوړه شوه
د روانې کال په ۲۷ اکتوبر ۲۰۱۹ په هالند کې د یو تعداد فرهنګي نهادونو او فرهنګیانو په نوښت او ابتکار د هېواد دیوه تکړه شاعر لیکونکي او مدني فعال حفیظ الله حازم په ویاړ ستاین غونده جوړه شوه.
په غونده کې د کم و زیات پينځو سوو، فرهنګیانو، شاعرانو، لیکوالانو، سیاسي او اجتماعي شخصیتونو ګ‌‌‌‌‌‌ډون درلود، چې د هالند سربېره له جرمني، فرانسې، سویس،بلجیم، انګلستان ترکیه او پولند نه راغلي وو.
په غونده کې زیات شمېر فرهنګیانو چې د محترم ملګري حازم د شعرونو او لیکلنو سره یې آشنایي درلودله په زړه پورې ویناوې وکړې.
د یادولو وړ ده چې وویل شي، په هالند کې د آبادۍ د ګوند په پلاوي توب هم ددغه ګوند یو شمېر کادرونه دغه پرتمین محفل ته دعوت شوي وو؛ چې په دغه غونده کې یې د ښاغلي حازم د اشعارو ، هېوادني ادب او فرهنګ د لا غني کولو په لار کې د نوموړي هڅې او خدمتونه وستایل.
د دغه محفل مکمل راپور لاندې لوستلی شی:
گزارش بزرگداشت از کارکرد های فرهنگی، اجتماعی و مدنی انجنیر حفیظ الله حازم
شام ۲۷ اکتبر ۲۰۱۹ به ابتکار یک عده از نهاد های فرهنگی و مدنی و عده یی از فرهنگیان کشور هالند محفل بزرگداشت از خدمات شاعر ، نویسنده و فعال مدنی و اجتماعی محترم انجنیر حفیظ الله حازم در سالون ( آرزو پارتی سنتر ) در شهر بیفروایک هالند با اشتراک بیش از ۵۰۰ تن ازشعرا، نویسنده گان ، فعالین نهاد های اجتماعی و مدنی از کشورهای هالند، بلجیم، جرمنی، فرانسه، سویس، انگلستان، ترکیه و پولند و یک عده مهمانان خارجی تدویر یافت.
محفل با گرداننده گی گوینده گان معروف و مستعد کشور ما هر یک خانم فوزیه میترا، خانم سومیا فروتن و آقای یارمحمد آراشید افتتاح گردید.
اولین سخنران محفل محترم فهیم ضیایی بود که می بایست بیوگرافی محترم انجنیر حازم را بخوانش گیرد، ولی ایشان با یک نو آوری ویژه از جناب حازم دعوت نمودند تا روی ستیژ تشریف آورده و بیوگرافی را بصورت زنده در خلال سوال و استجواب بیان نماید که این ابتکار آقای ضیایی مورد استقبال گرم حاضرین قرار گرفت.
آقای فرید سیاوش سخنران بعدی بودند که به ستیژ دعوت شدند تا به صحبت های خود بپردازد. ایشان در مورد فرهنگ و ارزش های آن در جوامع مختلف صحبت همه جانبه نمودند.
بعدآ خانم اناهیتا فروغ به نماینده گی از انجمن آریانا به عقب مکروفون قرار گرفته ودرمورد تاسیس و فعالیت های انجمن آریانا و نقش انجنیر حازم منحیث موسس انجمن آریانا و اولین رییس آن و نقش شان در ایجاد تشکل افغانها وارایه کمک به آنان صحبت همه جانبه نموده و بعدآ ایشان از هیات رهبری انجمن آریانا خانم لیدا و خانم جمیله زمان انوری یکی از پیش کسوتان و گوینده گان معروف رادیو تلویزیون افغانستان دعوت نمودند تا روی ستیژتشریف آورده تحایف و هدایایی که انجمن آریانا برای جناب حازم در نظر گرفته اند تقدیم شان بدارند که حازم صاحب هم به ستیژ تشریف آوردند که لوح یاد گار،آوارد و دسته گل زیبایی که تهیه شده بود تقدیم شان نمودند که با ابراز تشکری از جانب حازم پذیرفته شد.
محترم ولی شاهپور رییس اتحادیه سراسری پناهنده گان افغان در هالند سخنران بعدی بود که در مورد شناخت دیرینه و عمیق شان نسبت به جناب حازم منحیث رییس قبلی اتحادیه سراسری پناهنده گان افغان در هالند و همکاری های مشترک شان و سعی و تلاش آقای حازم در جهت تحکیم پایه های این اتحادیه روشنی مفصل انداخت.
سخن ران بعدی مجلس آقای سلویریو رومانیوس رییس اسبق اداره پلیت هالند بود. ایشان در مورد کار و همکاری های مشترک شان با حازم در زمان تصدی ریاست اتحادیه پناهنده گان افغان در هالند و شناخت شخصی شان از برخورد و توانایی های آقای حازم در اداره امورات توضیحات همه جانبه ارایه داشتند.
نوبت سخن به جوان مستعد و مبتکر محترم انجنیر نصیر صافی رییس انجمن پناهنده گان افغانها در شهر اپلدورن داده شد که ایشان سخنان خود را در مورد شناخت و کار های مشترک شان با آقای حازم اختصاص داده بود. محترم صافی در صحبت های خود در مورد محسنات شخصیتی جناب حازم تفصیلات همه جانبه ارایه ودر محور صمیمیت، صداقت و دلسوزی محترم حازم تاکید بعمل آوردند و در ختم سخنان خود آوارد انجمن پناهنده گان افغانها در اپلدورن را با لوح تقدیر و دسته گلی که جناب محترم صبوری صاحب نیز حاضر بودند به آقای حازم تقدیم نمودند.
در فاصله صحبت های دوستان یکی از نقاشان چیره دست کشور ما محترم عارف دامی روی ستیژ تشریف آورده و پورتریت زیبایی را از جناب حازم که با دستان هنر آفرین خود ایجاد کرده بود برای ایشان تقدیم نمود که مورد استقبال گرم حاضرین قرار گرفت. با المقابل آقای حازم نیز با تقدیم یک جلد اثرشعری خود شان از محترم دامی تشکری کردند.
بعدآ محترم داکتر اکبر همت به نماینده گی از فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان رشته سخن را بدست گرفته از سازمان دهنده گان این محفل با شکوه ابراز سپاس و قدر دانی کرده، گفت امید وار هستیم محفل امروزی رهگشای نشست های بزرگ وطنی قرار گرفته و روشنفکران بتوانند گرد هم جمع شوند. ایشان در مورد شناخت دیرینه و خاطرات خود نسبت به حازم صحبت نمودند.
در ختم صحبت آوارد ولوح تقدیر ففتا را با دسته گلی تقدیم انجنیر حازم نمود.
سخن ران بعدی خانم شیما مهجور شاعر خوب کشور ما بود که با ارایه صحبت مختصر در مورد سجایای اخلاقی جناب حازم ،شعری را دکلمه کردند که طرف علاقمندی حضار قرار گرفت.
انجنیر صاحب نظر سلیم سخن ران دیگر این بزرگداشت بود که ایشان یکی از هم صنفی های دوران تحصیل آقای انجنیر حازم بوده و از خاطرات تحصیل و کار های مشترک فرهنگی که در جریان تحصیل انجام داده اند سخن رانی همه جانبه نمودند.
بعدآ ازیک تفریح کوچک بخش اول موسیقی به هنرمندی هنرمند معروف و پر آوازه کشورجناب غفار جان امینی زینت بخش برنامه امشب بود که ایشان با خواندن آهنگ های زیبا و میهنی مجلس را رونق بیشتر بخشیدند.
صحبت کننده دیگر مجلس خانم صالحه وهاب شاعر معاصر کشور ما بود که بعد از صحبت مختصر در مورد کار کردهای ادبی و قلمی آقای حازم شعری را به قراعت گرفتند که با کف زدن های حضار بدرقه گردید.
خانم حسنات وردوجی هم سخنران دیگر این یادواره بود که با دکلمه شعری از آقای حازم مجلس را آذین خوبتری بخشید.
سخن ران بعدی محترم داکتر تاج رامشگر بود که با دکلمه اشعار زیبا توجه همه را جمع کرده بود. ایشان از جناب حازم تقاضا کردند تا لوح افتخاری که از طرف انجمن خانه خورشید تهیه شده بود را به ایشان تفویض نمایند، که این لوح افتخاری با دسته گلی به حازم تقدیم گردید.
محترم داکتر حبیب منگل ، رییس شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان سخنران دیگر مجلس بودند که در مورد کار کردهای اجتماعی حازم طی بیست سال گذشته در هالند و نقش فرهنگیان در تشکل هموطنان دور از میهن ما صحبت مفصل و همه جانبه ارایه داشتند.
نوبت سخن به خانم عزیزه عنایت شاعر درد ها و عاطفه ها رسید که خانم عنایت با ارایه صحبت کوتاه در مورد همکاری های مشترک شان با آقای حازم ارایه نموده و قطعه شعری را به خوانش گرفتند که با علاقمندی حضار مواجه گردید.
خانم عنایت دو جلد از کتاب های منتشره اخیر شانرا با دسته گلی به آقای حازم تقدیم نمود که با اظهار امتنان از طرف حازم پذیرفته شد.
بعد از صرف طعام نوبت دوباره به هنرمندان و آواز خوانان محبوب کشور ما رسید که در شروع باز آقای غفار جان امینی با آهنگ های شاد شان به خوشی حضار افزودند و بعدآ هنرمند محبوب و شهیر کشور ما آقای نذیر خارا روی ستیژ تشریف آورده و نخست در مورد آشنایی و دوستی های شخصی و صمیمانه اش با آقای حازم صحبت کوتاهی نموده و بعدآ با اجرای آهنگ های زیبا که با رقص های انسامبل هنرمندان تاجکی همراهی میشد فضای محفل را شادمانه تر ساختند که بعدآ نذیر خارا و بختیار جان جلال لوح افتخاری و آوارد نهاد ( پرو انترمنت ) را که مسوولیت آنرا به عهده دارند با دسته گل زیبا به جناب حازم تقدیم داشتند و محترم بختیار جلال نامه محترم داکتر صاحب جلال را که خود شان نسبت مریضی که عاید حالشان بود و نتوانسته بودند در بزرگداشت شرکت کنند به آقای حازم تقدیم نمود. باید گفت که داکتر صاحب جلال یکی از مبتکرین برگزاری این بزرگداشت میباشند. بالمقابل جناب حازم هم هدیه کوچکی که تهیه شده بود با یک دسته گل به ایشان تقدیم نمودند.
به نماینده گی از انجمن جوانان ایالت بربانت هم محترم ولید جان احمدی لوح تقدیرو آوارد این نهاد را به انجنیر حازم تقدیم نمودند که با صمیمیت پذیرفته شد.
سپس محترم فیضی به نماینده گی ازمرکز فرهنگی کاتب در مورد شخصیت چند بعدی آقای حازم صحبت نموده و از کارکرد هایشان تقدیرکردند و لوح افتخاری این نهاد فرهنگی را با دسته گل به جناب حازم تقدیم نمودند که با سپاس پزیرفته شد.
سخن ران بعدی محفل محترم زهیر اوکتای بودند که با دکلمه شعر اوزبیکی توجه همه حاضرین را بخود معطوف نمود که با کف زدن های حضار همراهی میگردید.
محترم کریم تنویررییس سینماگران افغانستان در اروپا هم سخنگوی دیگر محفل بود که با یاد آوری از فعالیت ها و زحمات آقای حازم بخاطر هموطنان در غربت ما و اهمیت کارهای فرهنگی اوشان نکاتی را ارایه داشته و لوح افتخاری این نهاد را به حازم تفویض نمود که با تشکر مورد قبول قرار گرفت.
آقای نجیب الله مسیر هم روی ستیژ قرار گرفته از برگزارکننده گان این بزرگداشت با شکوه که به افتخار انجنیر حازم تدویر گردیده بود تشکری نموده و در قسمت ادامه همچو برنامه های فرهنگی و اهمیت آن نکاتی را بعرض رسانیدند.
باید خاطر نشان ساخت که در خلال صحبت ها گرداننده گان برنامه با دکلمه اشعار حازم و دیگر شعرای نامدار کشور برنامه را روح فرح بخش میدادند.
بزم غزل و موسیقی با هنرمندی هنرمندان تاجکی به همراهی انسامبل رقص، رقص های زیبای تاجکی تا نیمه های شب ادامه داشت.
در پایان مجلس جناب حازم روی ستیژ قرار گرفته و سخن رانی سپاس گزاری شانرا از برگزار کننده گان این محفل اظهار نمودند. حازم از نهاد ها و انجمن های فرهنگی که در برگزاری این بزرگداشت سهم شایسته داشتند، از صحبت کننده ها و نهاد ها و افرادی که با تقدیم تحایف ارزشمند معنوی از کارکرد های ادبی ، فرهنگی و اجتماعی حازم تجلیل بعمل آوردند و افراد و اشخاصی که با قلمی،قدمی و درهمی در آرایش این یادواره سهم گرفته بودند اظهار تشکری و سپاس نمودند.
هم چنان از شرکت و حضور گسترده مهمانان گرامی که از داخل و خارج هالند تشریف آورده بودند، ابراز قدر دانی و شکران نمود.
در اخیر هم تحایفی که از طرف خانواده حازم تهیه شده بود به کسانی که سهم فعال و ارزنده در برگزاری این بزرگداشت داشتند، مورد تقدیر قرار گرفتند.
بصورت ویژه از زحمات و اخلاص صمیمانه محترم غفار جان امینی و محترم نذیر خارا هنر مندان محبوب وطن ما با هدیه کوچک از جانب حازم و دسته گلی قدردانی صورت گرفت.
همچنان در خلال برنامه آثار چاپ شده محترم حازم برای حاضرین مجلس توزیع گردید.
محفل ساعت ۱۲ شب با آرزوهای نیک برای همه حضار به پایان رسید.
قابل یاد آوریست که نسبت ظیقی وقت یک عده بزرگ دوستان نتوانستند به سخن رانی بپردازند و یا اشعار شانرا به قراات بگیرند،کمیسیون تدارک بزرگداشت این محفل از ایشان صمیمانه طلب پوزش دارد.
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۱۹ـ ۰۶۱۱
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است.
Copyright © bamdaad 2019
ماتمسرا
چو عزم ميهنم كردم ندا آمد، ميا اينجا
شر اينجا، محشر اينجا و فريب و صد ريا اينجا
اگر درد و بلا خواهى درين غمخانه، مهمان شو
عليل اينجا، ذليل اينجا، غريب و هم گدا اينجا
اگر شوق سفر دارى، از اين ويرانه دورى كن
غم اينجا، ماتم اينجا، غصه اينجا و جفا اينجا
مشو غافل، ميا اينجا، به جاى خويش سنگين باش
سودر اينجا، پودر اينجا و هزاران مبتلا اينجا
اگر مردن طلب دارى درين دارالگدا ميجو
بم اينجا، ماتم اينجا و هزاران ماجرا اينجا
شنو اين حرفهاى من، فريب ديگران كم خور
من اينجا، مردن اينجا و غم و درد و بلا اينجا
جفا كارى مكن با خود، ميا نزديك اين منزل
ستم اينجا ، رجم اينجا و زنان بينوا اينجا
گل بابونه ميخواهى بيا، اين رهبرانش بين
طالب اينجا، داعش اينجا، هم شرير و مافيا اينجا
گذار اين شوق بيجا را تو، پند بنده را بشنو
من اينجا، كشتن اينجا، بستن اينجا، جنگها اينجا
( زبير واعظى )
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۱۹ـ ۲۱۱۰
Copyright © bamdaad 2019
اعلامیه زنان موفق و سرشناس افغانستان در باره خشونت علیه زنان در رسانه ها و شبکه های اجتماعی
مورخ: ۲۲ میزان ۱۳۹۸ مصادف با ۱۱اکتوبر ۲۰۱۹ ترسایی
شماره مسلسل:۲
آزادی بیان یکی از دستاوردهای ۱۸سال گذشته است، موجی از رسانه های صوتی و تصویری و نوشتاری، رسانه‌های اجتماعی چون فیسبوک و توییتر و تلگرام همه درسال‌های پسین، جای خودش را بین مخاطبین بازکرده واستفاده از رسانه های اجتماعی درافغانستان رشد چشمگیری داشته است.
حضور گرداننده های زن در برنامه های مختلف رادیو و تلویزیون، ده‌ها و صدها خبرنگار زن درسطح کشور و استفاده زنان از رسانه های اجتماعی تصویر زیبایی از بودن و همراهی زنان در کنار مردان را نشان می دهد. امامتاسفانه عدم استفاده درست ازآن، برای برخی ها به ویژه زنان مشکل سازشده وخشونت به بارآورده است.
رسانه های افغانستان به عنوان یکی ازپرنفوذ ترین ومفید ترین امکانات دردست داشته برای کاهش این خشونت‌ها می توانند نقش مهمی را بازی کنند، لذا بسیارمهم است که در کنار رعایت اصل آزادی بیان به محتوای برنامه ها و نشرات رسانه ها توسط مسوولین رسانه ها، نهادهای دولتی مسوول و نهادهای مدنی توجه بیشتر وجدی تری صورت بگیرد.
۱- ساخت حساب‌های جعلی،استفاده ازنگاره های شخصی زنان و دختران ،دریافت پیام های توهین آمیز بصورت شخصی، ترورشخصیت زنان، نشراتهام هایی اخلاقی درمورد زنان فعال مدنی وسیاسی؛عرصه را برای حضور زنان در رسانه های اجتماعی تنگ ترساخته است. جوانان ازسواستفاده ازنام و نگاره های دختران و زنان بپرهیزند. تا جلومحدودیت و کم کاری دختران و زنان درشبکه ها ازبین برود.
۲- خشونت انلاین علیه زنان مانند نشرویدیوها ومعلومات شخصی زنان دردنیای مجازی یکباردیگرسبب کنارزدن زنان ازفعالیت های اجتماعی،اقتصادی وسیاسی شده وسبب خشم،آشفته گی وافسرده گی زنان و گاهی هم سبب بروزکشمکش هایی خانواده گی می شود.
۳ - نشرفکاهی ها وطنزهایی خردکننده به نقش زنان، بخش هایی ازاین سواستفاده ها دررسانه ها وشبکه های اجتماعی است که زمینه افزایش خشونت علیه زنان رادراجتماع وخانواده ها افزایش می دهد.
تهیه کننده گان برنامه های طنزتوجه بیشتری کنند که رسانه ها برای مخاطبان آنان حکم مکتب را دارند، پس برای آموزش مثبت افکارعامه درمقابل حقوق زنان باید دقیق وجدی باشند ومسوولیت وجدانی، انسانی و رسانه ی شان را ادا کنند.
۴ - انتقاد کردن ازچهره های سیاسی یا سران حکومت با تنزیل آنان تا درجه پوشش زنانه و زن بودن، باور به حقیر بودن زنان را گسترش می دهد، باید جلو چنین برخوردهای نادرست گرفته شود.
۵ ـ درنشرنمایش نامه ها سریال ها و فیلم هایی خارجی معیارهای سالم و اخلاقی مدنظرگرفته شود.
۶ - بارها شاهد بودیم که به محض کوچکترین بحث های لفظی درفضای مجازی،موجی از توهین به طرف مقابل بافحش های رکیک جنسی (دشنام دادن به زن، مادرو...) سرازیرمی شوند که تاثیر بسیارمنفی روانی را روی افراد می گذارند.ازچنین برخورد بصورت قطع جلوگیری شود.
۷ ـ براساس قانون، توهین وتحقیرشخصیت زنان جرم پنداشته می شود وحتا تاثیرات روانی منفی از یک برنامه را میتوان تحت پیگرد قانونی قرار داد، به هر اندازه که رسانه ای مخاطب دارد، به همان اندازه میزان آسیب پذیری خانواده‌ها و زنان ازبرنامه هایی با پیام منفی،سبب افزایش خشونت علیه زنان در میان خانواده ها می شود.
۸ ـ وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان مسوول کنترول بررسانه های اجتماعی است.باید جدیت کامل به خرچ دهد تا خشونت علیه زنان از مسیر این برنامه ها کم و گمرنگ شود.
تبعیض نسبت به زن ازآن جهت که تساوی حقوق زن و مرد را محدود و یا انکارمی کند اساساْ ناعادلانه بوده وحیثیت انسانی را تخطیه می نماید.بنابرآن دربرنامه ها ازتبعیض دربرابرزنان جلوگیری شود.
درپایان ما زنان و مردان برابری خواه وعدالت طلب، ازجوانان و رسانه های اجتماعی تقاضا می نماییم که عدالت و انسانیت را به یاد آورند وبه خشونت علیه زنان ازمسیرشبکه ها و رسانه های های اجتماعی پایان دهند.
زنان موفق و سرشناس افغانستان
زنان پیشگام افغانستان
همیاری زنان افغانستان
همایش اروپایی زنان افغانستان
اتاق تفکر زنان
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲۳/ ۱۹ـ ۱۵۱۰
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است.
Copyright © bamdaad 2019
اعلامیه شورای جهانی صلح درباره تجاوز و حمله ترکیه به سوریه
شورای جهانی صلح تجاوز جدید، سومین تجاوز ارتش ترکیه به سوریه را قویاً محکوم می کند.
پس از یک دوره تمرکز نیروهای مسلح ترکیه در مرزهای سوریه و حملات هوایی متوالی علیه هدف های سوری، این روزها با حمله نیروهای زمینی تجاوز به سوریه به نحو خطرناکی تشدید شده است.
این تجاوز به بخش شمال شرقی سوریه در ادامه تجاوزات قبلی به بخش شمال غربی سوریه و به مثابه بخشی از نقشه‌های توسعه طبانه رژیم ترکیه به بهانه امنیت ترکیه است. این تجاوز با هم دستی کامل ایالات متحده امریکا و متحدین آن، که چندین سال است در منطقه نیرو مستقر کرده اند، انجام می شود.
این تجاوز و تحمل خاموش آن به وسیله طرف های متعدد هم چنین تهدیدات و خطرات جدیدی برای خلق‌های منطقه در صدر آنها برای مردم سوریه ( که به مدت ۸ سال از تجاوز بی سابقه و کاملاً هماهنگ امپریالیستی، که طی آن ایالات متحده امریکا، ناتو، اتحادیه اروپایی، ترکیه و دیگر متحدین منطقه ای آن ها به ده‌ها هزار مزدورمسلح برای یک تغییر رژیم خشونت بار در دمشق پناه، کمک مالی، تعلیم و آموزش داده اند ) رنج برده اند، به وجود می آورد.
تجاوز ترکیه و اشغال قلمرو حاکمیت سوریه تنها موجب آواره گی جدید و افزایش جریان آواره گان می شود. ادعای ترکیه برای ایجاد یک « منطقه امن» در امتداد مرزهای سوریه ریاکارانه است و نمی تواند نیات آن را برای ایجاد یک منطقه بزرگ تحت کنترول ترکیه و تغییر ماهیت حمعیتی منطقه پنهان سازد. تهدید واقعی برای صلح و ثبات از نقشه های امپریالیستی برای کنترول منابع انرژی، خط لوله‌ها و مناطق نفوذ با هم دستی رژیم های مایل در خاورمیانه ناشی می شود.
شورای جهانی صلح، در حالی که تجاوز را قاطعانه محکوم می کند، خواهان خروج نیروهای اشغالگر خارجی است، و از حق مردم سوریه برای تعیین آزادانه آینده و سرنوشت خویش حمایت می کند
شورای جهانی صلح، در حالی که تجاوز را قاطعانه محکوم می کند، خواهان خروج نیروهای اشغالگر خارجی است، و از حق مردم سوریه برای تعیین آزادانه آینده و سرنوشت خویش حمایت می‌کند.
ما همبسته گی خود را با مردم دلیر سوریه و با نیروهای ضدامپریالیست در ترکیه اعلام می کنیم و اعضا و دوستان شورای جهانی صلح را به اقدامات و ابتکارات برای محکوم کردن تجاوز جاری فرامی خوانیم.
۱۰ اکتوبر ۲۰۱۹ ترسایی
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۱۹ـ ۱۶۱۰
Copyright © bamdaad 2019
پدرود داکتر ببرک ارغند
ریالیزم مردمی
نیلاب موج سلام
ریالیزم سوسیالیستی/ مارکسیستی یک شاخص اثرگزار و به قول نظریه پردازان گونه ی زیبایی شناختی سیاسی است و پیامدهای شگرف بر گونه های دیگر ادبیات داشته است. غولانی چون ماکسیم گورکی، لیوتولستوی، میخاییل شولوخف، برتولت برشت، هاینرش بل، ناظم حکمت، اندری برتون، لیون تروتسکی، ژآن پل سارتر، دوریس لسینگ و شمار دیگر مردمی نوشته اند. و تنها این نه بل تا جایی این ریالیزم را شکل داده اند. اصلا این گونه ی ادبیات چشم ناپوشیدنی و کتمان ناکردنیست.
محرومیت های طیف فرودست و رنجهای بیکرانش را داستان نوشتن پوزشخواهی نمی طلبد، بل ستودنی و احترام برانگیز است. داستاننویس افغانستان یا جای دیگر برای آن که برای توده ها نوشته است، نیاز به دفاعیه و آوردن دلیل ندارد. و گزینش خط سیاسی یک تصمیم شخصی و فردی است. هر شهروند این حق را دارد که به یک جریان سیاسی بپیوندند یا نپیوندد. بگذریم از این که گزینش آگاهانه یک خط مشخص دلیرانه و به مراتب تغییر دهنده تر از جریانی را پی نگرفتن است. آن گاه نمیتوانیم به تمامی احزاب و حرکتها بتازیم و همه را مسوول بدانیم جز خودمان را. این باشد برای مبحث دیگر که حجم آن در این فرصت نمیگنجد.
نویسنده برای خود و خواننده خود مینویسد. بخاطر انقلابی که در او به وقوع پیوسته و آتشش فرونمی نشیند. و این رسالتیست که در برابر انسان، ادبیات و جهان دارد. کسی که میخواهد بخواند. اویی که نمیخواهد نخواند. داستاننویس مینویسد. با به فرجام رساندن هر داستان یک پیمانش به کرسی میرسد. منتقدی که بخاطر گزینش خط سیاسی یک نویسنده آثار همو را نادیده میگیرد، منتقد نیست بل دگم اندیش است و با خودش مشکل دارد. این مشکل نویسنده نیست. منتقد بدون ذهنی گرایی و عقده مندی سره را از ناسره جدا میسازد و تونلی فراروی نگاهش نیست. درست است که یک تعهد نقد دوامبری، پیشبری و به ثمر رسانی آثار بعدی و برتر نمایی کار داستاننویس است یعنی بایستی در زمان حیات و پرکاری نویسنده به نوشت بیاید واما نقدهای غیرجانبدارانه با افق دید گسترده بعدترها به نگاشت می آیند. به گونه نمونه، دیدگاه ها و نقد هایی که امروز به انتقاد از سه، چهار دهه پیش نوشته میشوند از زاویه نگاه واقعبینی و نازک سنجی تفاوت زیاد از نقد های دیروز دارند زیرا
یکم، هر نسلی که ظهور مینماید و مینویسد دید شفافتر و غیر آگنده تر نسبت به نسل پیشین دارد.
دوم، با گذشت زمان اسنادی که به آفتابی شدن رویدادها کمک میکنند، بیرون داده میشوند. به ویژه وقتی اسناد از سوی کنشگران آنها بیرون داده شوند.
سوم، گذشت زمان پرده غبارآلود را از فراروی نگاه آنانی که سوگند به دیدن تنها سپید و سیاه نخورده اند، برمیدارد.
سرآغاز
گپ هایی در پیرامون رمان پرآوازه پهلوان مراد و اسپی که اصیل نبود خوانده و شنیده بودم. به یک دوست مشترک و خیلی نزدیک داکتر ببرک ارغند نوشتم، از کجا میتوانم آن را به دست بیاورم؟ یک هفته نگذشته بود که رمان با نامه کوتاه داکتر ارغند به من رسید. آن نخستین رمان داستاننویس بود که میخواندمش. سپس سفر پرنده گان بیبال را خواندم. لبخند شیطان را. شراره را. کفتربازان را. خانواده ما را و زنی از خوابگاه را. پنج سال پیش در برنامه نکو داشت از شخصیت و کارکردهای داکتر ببرک ارغند که با شصت و پنج سالگی ایشان سرمیخورد و برای صحبت در برنامه دعوتم نموده بودند، با داکتر ارغند و بانو پری ارغند همسر و همراه شان در شهر زوله نیدرلند رویارو و از نزدیک معرفی گشتم.
برترین ها و ویژگی ها
رمان شورانگیز پهلوان مراد و اسپی که اصیل نبود احتوا مینماید. با آن میتوان افسون شد، اندیشید، خندید و برآشفت. یک آمیزش پرفکت از سوژه نو، به نقش آوری کمالمند پرسوناژها، ستیژ آرایی رفیع، بیان روان و پر هیجان و فرجام پراوج و تراژید. برای من این رمان نه تنها در میان رمانهای فارسی بل در میان رمانهای جهانی از برترینهاست.
زبردستی نویسنده در صحنه آرایی در کل فراشگفت آورست. به ویژه در رمانهای پهلوان مراد و اسپی که اصیل نبود و کفتربازان. صحنه ها سنجیده، فنی و با چنان تیزبینی و موشگافیی مصور گشته اند که ریشه آشنایی نویسنده با این دو فیگور، اسپ و کفتر را نمیتوان تنها در مطالعه و شنیده گی ها جست. داکتر ببرک ارغند سه پدیده را خیلی میشناخت. با آنها از کودکی انس گرفته بود. دو تا از آن سه پدیده، اسپ و کفتر میباشند. بیشتر پاره های صحنه های کفتربازی در رمان کفتر بازان به گاه اختفا نویسنده در زمان حاکمیت حفیظ الله امین برمیگردند. جایی که ایشان مخفی بود به بام کفترخانه یی راه داشت. از آن مخفیگاه در روزهای سیاه وطن بیرون، آسمان و کفتر ها را نگاه میکرد(*).
به گپ آوری طبیعی کرکترها در نقش های شان در تمامی داستان ها، از دیگر مهارت های داکتر ارغند است. بای، کاکه و خراباتی، سرباز، چاپ انداز، زن عشوه گر، کفترباز و دیگر شخصیت ها نقش خود را یک به یک بازی میکنند. نیز گویش های گونه گون زبان های افغانستان در رمان ها بیان خارق العاده طبیعی دارند.
داکتر ارغند از انگشت شمار داستان نویسان وطن است که ستم جنسیتی و طبقاتی را ماهرانه به چالش کشیده و این دو پدیده زشت را برنامه ریزی شده و صریح اما هنرمندانه در قالب داستان ریخته است. بی آن که به رخ قالبی ضربه وارد نموده باشد. به ویژه در رمان های سفر پرنده گان بی بال، خانواده ما، زنی از خوابگاه و چندین داستان کوتاه گزینه شراره آسیب پذیر ترین های افغانستان یعنی زنان سوژه استند.
داکتر ارغند باوجود نبرد پرشوری که برای بازتاب تامین عدالت اجتماعی و برابری طبقاتی و جنسیتی با قلمش پیش میبرد فراموش نمینماید، نسیم ملایم شبهای تابستان و عطر پرجذبه خاک آمیخته با باران را در داستانهایش بازبدمد. از خاطر نمیبرد، ماه زده گی درخشان را در داستانهایش بازبتابد تا دمی فضا پراغتشاش ناآرامی های وطن را گم نماییم . فراموش نمی کند، ما را با دیالوگهای چاشنیدار از ته دل بخنداند زیرا خندیدن یعنی کم بها دادن هر آن چه قصد دریدن ما را دارد.
فکر میکنم اگر روزی شاید در دهه های آینده سینما افغانستان به جایی برسد و بتواند فلم جدی و ماندگار تولید نماید، با ساختن پهلوان مراد و اسپی که اصیل نبود و کفتربازان فلم های پرحرارت و پرخروشی که روایتگر ارزشها و درد های عمیق جامعه افغانی، خوبی های مردمان آن سرزمین و زیبایی هایش باشند، روی پرده خواهند آمد.
پدرود
زهی خجسته گی که فرصت آشنایی و دوستی با این داستاننویس بزرگ، نوآور، فروتن و گردن فراز را داشته ام. داستاننویس پرفهم و پر آرمانهای سترگ برای افغانستان را. انسانها به گونه های متفاوت از دوستان و شخصیت های برازنده وداع میگیرند. هر چه غیرنمایشی تر، واقعی تر. دشوار است فعل زمان ماضی را در پیوند با داکتر ببرک ارغند به کار ببریم. و نامانوس است که به جای آرزوی تندرستی و عمر طولانی، روان آفرینشگر رمان پهلوان مراد و اسپی که اصیل نبود را شاد بخواهیم. اما همین است آن چه امروز میگذرد. و امروز که برابر با سالروز تولد داکتر ببرک ارغند است، با این نوشته از ایشان پدرود میگیرم. روان شان را آسوده میخواهم که نام و آثارش میمانند و میدرخشند.
ویلدوا- المان، نزدهم سپتامبر دوهزار و نزده
پی نوشت ها:
(*) نامه داکتر ببرک ارغند مورخ ده، ده، دوهزار و شانزده
(**)نوشته های من بر شماری از آثار داکتر ببرک ارغند ارچند مستلزم ویرایش دوباره اند:
سوار بر سمند تا ناکجاها
http://www.h-obaidi.com/Afghanasamai-Obaidi…/nilab-salam.htm
جذبه کفتربازان
http://www.bamdaad.org/ejtema…/2161-2016-10-18-19-05-06.html
پرندگان بیبال در آبهای سیال
http://www.kotiposti.net/msaleha/nai_8/sh_8/p_%203.html
خانواده ما بستر رویا های در خون خفته
بامداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲/ ۱۹ـ ۱۵۱۰
Copyright © bamdaad 2019