بیاد همسنگر دادخواه،  زنده نام داود شبرنگ

 

شخص  آزاده  پیُ مرگ  نمیرد   هرگز

گرزتن  رفت ولی  درقدم  جان باقیست

نام  همسنگر  آزاده  و  فر   هیخته  ما

ثبت تاریخ وطن چوماندگاران با قیست

 

عبدالوکیل کوچی

زنده نام محمد داود شبرنگ فرزند دگروال عبدالرحیم خان زادگاهش قریه ده بالای دره فرخشاه ولسوالی زیبای نجراب ولایت کاپیسا تاریخ تولد اش به اوایل دهه چهل خورشیدی تخمین می شود . محمد داود شبرنگ یکی از اعضای سابقه دار حزب دموکراتیک خلق افغانستان ، از فعالین جنبش ترقیخواهانه کشور واز پیشگامان مبارزه ترقی خواهی و از اساسگذاران هسته حزبی ولسوالی نجراب ولایت کاپیسا دوست وخدمتگذار مردم و از روشنفکران پرتب و تاب انقلابی و فعالین سیاسی وهمدوره وهمیاربنده نگارنده و از همسنگران آزادی خواهی قله های هندوکش بیدار بود. 

زنده یاد محمد داود شبرنگ در مراحل آغازین هسته گذاری کمیته حزبی ولسوالی کاپیسا از همکاران نزدیک محترم عبدالواحد فیضی وهمدوره های شان بود .

خوب بیاد دارم زمانی که بنده چهار سال و اندی پس از تاسیس حزب دموکراتیک خلق افغانستان در سال ۱۳۴۸ خورشیدی در ولسوالی نجراب منحیث معلم ودر بخش حزب  مسولیت با افتخار کمیته حزبی ولایتی کاپیسا را بعهده داشتم رفیق محمد داود شبرنگ منحیث همکار فعال و اکتیف کمیته حزبی ولسوالی نجراب شب وروز در تطبیق دساتیر و اهداف وطنپرستانه حزبی با خستگی ناپذیری وظایف شریفانه در میان مردم بخصوص جوانان را به پیش می برد .

رفیق زنده یاد محمد داود شبرنگ راه حزب و مبارزه آزادی خواهانه را برهنمایی برادر بزرگش عبدالواسع شهید یکی از فعالین حزبی و افسر مبارز قوای مسلح به پیش گرفته بود . هنوز چند سال معدود از تاسیس حزب نگذشته بود که  رفیق محمد داود شبرنگ در راه مبارزه ترقیخواهی سرنوشت خویش را با سرنوشت حزب ومردم اش یکی ساخت .

 رفیق داود شبرنگ که از میان توده ها برخاسته بود همواره در میان فرزندان رنج وغم ولسوالی بمنظور کار روشنگرانه وتنویر اذهان توده ها تا ده ها کیلومتر با پای پیاده بوظایف وطنپرستانه با عبور از کوه ها می شتافت . رفیق شبرنگ شخصیت چیزفهم ، انقلابی ، روشنفکر فرهیخته ، سخنور خوب ، وعالی ترین ترجمان آرمان های زحمتکشان کشور ومبلغ راستین اهداف والای حزب دموکراتیک خلق افغانستان بود .

 رفیق داود شبرنگ انسان خوش برخورد ،مهربان ، دوست دهقانان و یار زحمتکشان بود. بیاد دارم که رفیق داود شبرنگ غذای شباروزی فامیل  خود را با بیچاره گان یتیمان ومظلومان ومحرومان تقسیم میکرد . رفیق داود شبرنگ با کارگران ودهقانان همکاری وهمیاری کرده درغم وشادی آنها شریک وسهیم و خانه محمد داود شبرنگ جایگاه کلیه اعضای حزبی ولسوالی نجراب بود .

زنده یاد محمد داود شبرنگ انسان باگذشت ، فروتن ، تحمل پذیرواز لحاظ شخصی بی توقع  بود .چنانچه پس از پیروزی قیام ثور که ولایت کاپیسا طی چند سالی صرفاً ساختار دولتی آن منحیث لوی ولسوالی بولایت پروان مرتبط بود .محترم محمد ابراهیم دهقان کادرهای ولایت کاپیسا را بمنظور تقرر در پستهای ولسوالی تقاضا نمود ، رفیق داود شبرنگ نخستین کسی بود مستحق وکاردان ، ولی هیچگاه به پیشنهاد تقررش بحیث ولسوال موافقه نکرد ه و رفیق دیگری را پیشنهاد نمود . رفیق زنده یاد محمد داود شبرنگ به پیروزی هاغره نم یشد  وبه شکست ها هرگز رنگ و رخ نمیباخت . زنده یاد محمد داود شبرنگ در زمان شرایط اختفای کارحزبی سیاسی نزدیک بدوسال هردو فامیل های ما دریک مکان زنده گی میکردیم . از همان سنگر رزمی وامکانات ایشان  همواره در راه تطبیق اهداف وطن خواهانه بقیمت جان خود میکوشید . بعد از مرحله نوین رفیق محمد داود شبرنگ مسولیت خطیر کاری را که حزب به عهده اش گذاشته بود با سربلندی وصداقت انجام میداد وپس از تحولات اخیر سیاسی که منجر به فروپاشی حزب ودولت ج د ا گردید رفیق زنده یاد محمد داود شبرنگ برغم شرایط ناگوار کشور،  سربکف در آغوش وطن ودرخدمت هموطنان فعالانه قرار داشت و درمقامات رهبری حزب متحد ملی ترقی مردم افغانستان ( عضو دارلانشا و بیروی اجراییه ) تا آخرین لحظه حیات بخاطر وطن ودر راه مردم وحزب محبوبش نفس می کشید . یادش گرامی، نامش جاودان و روحش شاد .

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۱۷ـ ۲۲۱۱

 

ټاکنۍ ولسواکي او سياسي گوندونه

 

م . کوچی

 ۱۳۹۷ کال د چنگاښ ۱۶مه  د ټاکنو وخت

په اوسني سياسي نظامي  بدحالات کې چې امنيتي ستونزی تر بل هر وخت زياتي دي داسی بريښي چې د ټاکنو د ملي پروسی  له پاره  قوي اراده شتون نه لري د ټاکنو  کمزوري کميسون چی چندان خپلواک هم نه دی د مدريت کاری هم نيمگړئ دی  .د ولس او سياسي گوندونو ناهيلي مخ پر زياتيدو ده، په يوه هیواد کې چي د ترهگريزو فعاليتونو بهرنيو لاسوهنواو جنگونو د اور سری لمبی په زور او ځواک سره لمبي وهي د عامو ولسونو سري غوښي هری خواته سوځي د هرکور مخته د سرو وينو لښتي روان اود جنازو پر سر د خويندو ميندو زږيروي کړيکې، واويلاوی، ناری سوری، ساندی اوريدل کيږي. دسولی څرک نه ليدل کيږي .خو د ملي يوالي حکومت  چلونکي خلکو ته پیغام ورکوي چي په ټاکلي وخت ټاکنې کيږي؟ سياسي گوندونه هم د ټاکنو له پاره خپل دريځونه وړاندی کوي.په افغان هیواد کي اوسني سياسي گوندونه دوه ډوله موجوديت لري.

اوله کټگوري سياسي گوندونه چې ځانو ته ستر پیاوړي گوندونه وايي دا دي  جميعت اسلامي گوند، حزب اسلامي گوند، اتحاد اسلامي گوند، د وحدت اسلامي گوند ، افغان ملت گوند، عدالت گوند ، جنبش اسلامي گوند دا کټگوري گوندونه ځانته ستر او لوی سياسي گوندونه واي. په رښتیا دا گوندونه د تيرو ۱۷ کلونو را  د پخوا په واک کې شريک او زياته پانگونه يې کړی که دولس پلوي نه لري خو زور ، زر او ټوپک لري مقامونه لري. د همدی له برکته يې زيات ثروتونه لاسته راوړل.

 بله ډله سياسي گوندونه ملي دموکرات گوندونه لکه دافغانستان دخلکو دپرمختگ ملي ترقي گوند، د وطن گوند چی لا په رسمي توگه نه دی راوتلی خو د موجوديت له پاره کار فعاليت کوي،د ملي يوالي گوند، دسولي غورځنگ گوند او يو شمیر نور. اوله کټه گوري گوندونه چی وسلوال پريمانه ډلی، پريمانه ډالر، او په اوسني حکومت کې پوره زور او واکمن گوندونه دي د گوندونو د قانون له مخې دوی قانوني اجازه نه لري خو د زور او ځواک له مخې ځان ته دا حق ورکوي، د راتلونکو ټاکنو له پاره همدا اوس منډې ترړی وهي او پر دی ټينگ باور لري چی ميدان زموږ دی هر څه لرو ښه بېلگه يې دا نژدی ورځو کې د مزار د واکمن والي عطا محمد نور سفر د هرات ولايت کي د تورن محمد اسماعيل سره گډه غونډه او خپل دريځ د حزب اسلامي مشر حکمتيار د ټاکنو کميسون سره ناسته او اعلان ، داستاد سياف مټيگونه او ويناوی او نور.

 ملي دموکرات گوندون:

دا کټگوري گوندونه د غوره تگلارو در لودونکي دي خوددوی ستونزی خپل مينځي مخالفتونه  اود پخوانيو روابطو او ضوابطو نه وتل ورته گران  کار ښکاري همدا ستر لامل دی چی دوی تراوسه د مخکنيو مشرانو که ژوندي دي او که مړه شوي د هغو د تيرو کار نامو اوتگلارو پلوي کوي، نوځکه ټول د يوی موخې له پاره د گډ ارمان ته درسيد له پاره مبارزه نه کوي، په څو کوچنيو او غټو ډلو ويشل شوي د باورمندی روحيه کمزوری بريښي يو بل ته د شک په سترگو گوري دا شمیر گوندونه په حکومت کې څوکې نه لري په مادي لحاظ هم کمزوري دي اوله کټگوري گوندونه خو د نن ورځی موډل مبارزه د څوکی  او پيسو او ټوپک په زور واکمن شوي اود همدغو فاکتورونو په واسطه په ټاکنو او مقامونو کې بر لاسي ته ځانونه رسوي، بل لامل يې د خلکو د پوهاوي د نه لرلو له امله دويمه کټگوري گوندونو ته نه ورځي ځکه دا ډول سياسي گوندونه د چا لاس نيوی نشي کولای د خلکو د مجبوريت نه زورواک او مالداره خلک سو استفاده کوي په ټاکنو کې رايه د پيسو په مټ تری اخلي که د ولسونو د پوهاوي سطحه لوړه شي خلک د هغه چا په کړنو او زور زياتی او فاسدو کارونو خبر شي چی دوی کړي هيڅکله به د فاسدو خلکو د رشوت خوړونکو ډلو ټپلو او ددوی اړونده استازو ته رايه ور نکړي.

د سياسي متعهدو گوندونو له پاره اړينه ده چی پخواني رابطې هيری کړي د ملت او ولسونو د د سوکالی او ښیرازی له پاره بايد سره يو موټی شي اود ټاکنو له لاری خپل  وړ استازي ولسي جرگی او ولسواليو شورا گانو ته کانديد او بريالي کړي.

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۱۷ـ ۱۲۱۱

 

 

 پنچشنبه  ۲ نوامبر سال روان ترسایی به دعوت خانم تریزا می ، نخست وزیر دولت بریتانیا از صدمین سال صدور « اعلامیه بلفور » در لندن تجلیل به عمل آمد. دولت و خلق فلسطین ناخرسندی و نفرت خود را در برابر این اقدام ابراز؛ و آنرا توهین به مردم فلسطین خواندند. رامی حمدالله ، نخست وزیر دولت وحدت ملی فلسطین از دولت بریتانیا خواست  تا اینکشور به خاطر ظلم و ستم تاریخی که برطبق اعلامیه بالفور درحق ملت فلسطین روا داشته ، عذرخواهی کند و مسوولیت این ظلم را هم بپذیرد. جرمی کوربین  رهبر حزب کارگر انگلستان از شرکت در این « جشن » خودداری، و به همین دلیل مورد خشم و ناسزاگویی صهیونیست ها  و دولت قرارگرفت. البته شماری از کشورهای و نیروهای ترقی خواه جهان  نیز دربرابر این تصمیم دولت بریتانیا اعتراض، و جانبداری شانرا ازمردم تحت ستم و اشغال فلسطین و تامین صلح عادلانه درمنطقه ابراز داشتند. بدین مناسبت توجه نمایید به مقاله زیر درباره این اعلامیه و اثرات درد بار آن بر مردم فلسطین . بامـداد 

 

آنچه در تاریخ فلسطین به اعلامیه بالفور مشهور شده، نامه ای است در ۱۲۱ کلمه که  جیمز آرتور بالفور ، وزیر امور خارجه وقت انگلستان در تاریخ ۲ نوامبر ۱۹۱۷،  به   ولتر دی روچیلد  یهودی متنفذ در دستگاه حاکمیت انگلستان می نویسد. او در این نامه به روچیلد اعلام می کند که براساس موافقت دولت وقت انگلستان، این کشور خود را در قبال تشکیل وطن قومی یهود در سرزمین فلسطین متعهد می داند.

 فضای جامعه بین المللی در سال ۱۹۱۷ ترسایی

سال ۱۹۱۷ ترسایی که نامه بالفور به روچیلد نوشته می شود در میانه جنگ جهانی اول قرار دارد. انگلستان نیز به عنوان یکی از کشورهای اروپایی درگیر این جنگ است اما در میان همین جنگ فراگیر چنین تصمیم سرنوشت سازی از سوی دولت انگلستان اتخاذ می شود. تصمیمی که تعهد و التزام سنگینی را برعهده این کشور می گذارد.

از سوی دیگر در این زمان کشورهای رقیب انگلستان در منطقه ( فرانسه مهمترین آنها است) نیز درگیر همین جنگ فراگیر هستند. یک سال قبل از این اعلامیه، در سال ۱۹۱۶ رقابت بین انگلستان و فرانسه در تقسیم منطقه و تلاش برای اضمحلال امپراتوری عثمانی آغاز شده است.  آنها در قرارداد مشهور به سایکس- پیکو، منطقه را بین خود تقسیم کرده اند.

مدتی قبل از این قرار داد انگلستان با دادن وعده استقلال به رهبران طوایف بزرگ عرب به آنها اعلام کرده است در صورتی که علیه امپراتوری عثمانی قیام کرده، این امپراتوری را سرنگون کنند، به آنها استقلال خواهد داد. از سوی دیگر جنبش ترک های جوان نیز با تحریک انگلستان از داخل امپراتوری عثمانی حرکت خود را علیه عثمانی ها آغاز کرده است.

همه اینها در حالی اتفاق می افتد که پادشاه عثمانی یک دهه قبل از آغاز جنگ جهانی اول، با درخواست تیودور هرتزل برای تاسیس یک کشور یهودی در قلمرو عثمانی در فلسطین مخالفت کرده، اجازه مهاجرت یهودیان را به فلسطین نداده است.

در حقیقت باید گفت صدوراعلامیه بالفور قدم پایانی از بخش اول طرح انگلستان برای ایجاد کشوری مجعول برای یهودیان است. طرحی که با فریب دادن فرانسه و روسیه آنها را از عرصه رقابت دور کرد و سرانجام بدون اجرای سایکس- پیکو، به ایجاد جامعه ملل و قرارداد سان ریمو در اپریل ۱۹۲۰ ترسایی انجامید. در این کنفرانس کشورهای پیروز جنگ، یعنی فرانسه، انگلستان و روسیه منطقه غرب آسیا را بین خود تقسیم کردند. انگلستان برفلسطین حاکمیت یافت و از سال ۱۹۲۲، به عنوان قیم، قیمومت فلسطین را بر عهده گرفت.  

قیمومیت؛ علیه فلسطین

از سال ۱۹۲۲ تا سال ۱۹۴۸ ترسایی بریتانیا قیمومیت فلسطین را بر عهده داشت. براساس اعلام جامعه ملل، قرار بود انگلستان، طی یک فرآیند کمتر از ۱۰ سال شرایط تاسیس یک کشور مستقل را برای فلسطینیان فراهم کند. بر همین اساس باید به مرور نهادهایی که برای اداره یک کشور مستقل لازم اند در فلسطین به وجود آیند. اما انگلیسی ها که فلسطین را با یک حاکم نظامی مستقل اداره می کردند تمامی شرایط را به نفع یهودیان به پیش بردند.

آغاز خدمات انگلستان به صهیونیستان

نخستین اقدام انگلستان پس از قیمومیت، مهاجرت دادن گروه های یهودی به فلسطین بود. به طور دوره ای و با هماهنگی انگلستان خیل عظیمی از یهودیان طی این ۲۶ سال قیمومیت به فلسطین مهاجرت کردند. به گونه ای که میزان یهودی که زیر ۱۰ درصد بود به بیش از ۲۰ درصد جمعیت رسید.

دومین خدمت انگلستان به یهودیان، سرکوب کردن فلسطینیان در مقابل یهودیان بود. انگلیسی ها در این بخش در دو مسیر عمل کردند:

الفـ عقیم گذاشتن اقدامات بین المللی فلسطینیان، در این دوره ۲۶ ساله قیمومیت هیات های مختلفی از فلسطینیان به جامعه ملل و کشورهای صاحب نفوذ رفتند تا از فاجعه ای که در حال وقوع بود خبر دهند اما انگلستان با ترفند های مختلف و ایجاد رابطه و وعده دادن به طرف های دیگر آنها را ناکام گذاشت.

بـ سرکوب فلسطینیان در داخل فلسطین. در این عرصه فلسطینیان قیام های مختلفی را ترتیب دادند و دست به اسلحه بردند اما درهر دوره انگلستان با روشی این قیام ها را سرکوب کرد. یکی از مهمترین این قیام ها، قیام شیخ عزالدین قسام بود که با مکر انگلستان سرکوب شد.

سومین خدمت انگلستان به یهودیان، این بود که به مرور پست های مهم وکلیدی و زمین ها و امکاناتی را که در اختیار داشت به یهودیان و صهیونیست ها داد. انگلستان اجازه فعالیت گروه های مسلح یهودی را در فلسطین می داد و حتا سلاح آنها را تامین می کرد اما فلسطینیان را از اعتراضات معمولی نیز منع می کرد. این فرآیند تا آخرین روز قیمومیت که چند ساعت قبل از اعلام تاسیس کشور «اسراییل» از سوی یهودی ها بود ادامه داشت. نیروهای انگلیسی که قصد ترک فلسطین را داشتند، تمامی سلاح ها، امکانات، ساختمان ها و دفاتری را که در اختیار داشتند به یهودی ها دادند و دست خالی فلسطین را ترک کردند.

جمع بندی

با نگاهی به داده های فوق که خلاصه ای بسیار فشرده و هدفمند از خدمات انگلستان به یهودیان بود می توان فهمید اولا انگلستان پدراسراییل مجعول است و اگر انگلستان نبود این رژیم به وجود نمی آمد. ثانیا اعلامیه بالفور، بخشی از یک طرح بود که از آغاز رسمی اقدامات انگلستان خبر می داد. انگلستان پس از اعلامیه بالفور به اقدامات خود برای ایجاد رژیم صهیونیستی رسمیت بخشید.

امروز که انگلستان از جشن ۱۰۰ سالگی اعلامیه بالفور سخن می گوید در حقیقت یک قرن حمایت علنی خود از فرزند نامشروع اش را جشن گرفته است و درخواست فلسطینی ها  از این نظام مکار، برای عذرخواهی و لغو آن آب در هاون کوبیدن است.

آنچه باید مورد توجه همه گان قرار گیرد این است که همین نظام فریبکار با لباس میش طی ۳ دهه گذشته خود را در قالب یک ناجی صلح معرفی کرده و با کمک امریکا  ، نقش یک صلحدوست را در عرصه فلسطین بازی می کند./تسنیم

 

بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۱۷ـ ۰۴۱۱

واکاوی ویژه گی های جامعه روسیه تزاری در آستانه انقلاب اکتوبر

( بخش پایانی )

 

علی رستمی 

انقلاب اکتوبر بر شالوده یی قیام ماه فبروری ۱۹۱۷ ترسایی کارگران وسربازن پتروگراد وسایر زحمتکشان روسیه پیروز شد، در آغاز قیام فبرروی حکومت به دست میهن پرستان و انقلابیون واقعی نبود ؛ برای اینکه هنوز بلشویک ها در حالی بسیج  وتکامل صفوف  و رهبری خود بودند، تا توده ها را درعقب خویش بکشاند و رهبری شان پراکنده درتبعید و مخفی گاه ها به سرمی بردند ، به این رو قدرت به دست دموکراسی بورژوازی افتاد، که برای حفظ خویش رنگ سوسیالیزم زده بود،منشویک ها هیچ توانی نداشتند جز آنکه قدرت را به بورژوازی لیبرال تحویل دهند.، ولیبرال ها هم قدرتی که داشتند، به اختیار متفقین جنگ قراردادند.

انقلاب اکتوبر روز ۲۵ اکتوبر با شورش ملونان ناوکان نظامی « گرونشتات » ، اشتراک کارگران و دهقانان وسایر زخمتکشان روسیه، و اشغال کاخ زمستانی  و زندانی کردن وزرای تزار به پیروزی رسید و بلشویک ها به قدرت رسیده و دولت سوسیالیستی رابوجود آوردند.

نقش لینن در پیروزی نهای انقلاب اکتوبر

ولادیمیر ایلچ لینن وقتیکه در  زوریخ  بسر می برد ، درک کرده بود که پیروزی نهایی انقلاب را تنها کارگران و دهقانان تحت رهبری بلشویک ها می تواند به پیروزی برسانند. ، و بلشویک ها  درآن وقت فعال بودند که برای تسخیر قدرت پس از سرنگونی سلطنت در روسیه آماده گی بگیرند . لینن درسال 1913 مضمونی  زیر عنوان«اقدام ماه می » وضع اجتماعی روسیه را بحرانی و انقلابی ارزیابی کرده بود .برای اینکه اکثریت اعظیم از زحمتکشان خرد  و بزرگ بویژه دهقانان در وضع رقتبار اقتصادی قرار داشتند، و به وقوع انقلاب خوشبین بود. برعلاوه لینن دررابطه به فعالیت حزب سوسیال دموکرات وتغییر وضع سیاسی واجتماعی  در «  نامه های ازراه دور» درمارچ ۱۹۱۷ نوشته  بود :«  بلشویک ها پیش از روزهای مهاجرت کمیته مرکزی (لنین و زینوویف) در حال جهش بسوی کسب قدرت بوده اند و این موضوع درموضع گیری بلشویک ها در۱۹۱۴ ترسایی مورد تغییر ماهیت جنگ امپریالیستی به جنگ داخلی ارزیابی گردید که قبلاً درکنگره لندن درسال ۱۹۰۳ مطرح شده بود».

طوریکه  لیون تروتسکی در کتاب تاریخ انقلاب روسیه مینویسد: «  لینن در سوم اپریل ۱۹۱۷ ترسایی به پتروگراد آمده بود، چنین اقدام های را انجام داد، او اقدام به اصلاح خط سیاسی نشریه یی مرکزی حزب کرد. این کار صورت گرفت. او اقدام به تعریف اهداف طبقه کارگر نمود. لینن به طور خستگی ناپذیر اصرار داشت که بلشویک های میلیتانت باید  به کاراغالش گری ومتقاعد سازی  برتوده یی کارگران پیروز شوند.»

برخی از اعضای کمیته رهبر ی حزب  به شمول لینن که مغز متفکر حزب را تشکیل میدادند، درجریان وقایع انقلابی در خارج قرارداشتند. همه امور رهبری به لینن وخانمش کروپسکایا تعلق داشت؛ لینن با شنیدن قیام در زوریخ  درتب وتلاش بود ، تا بتواند  به هرقسمی  می شود به روسیه بیاید ، درجست و جوی راه فرار برای  برگشت بوطن خودبود، تا درحوادث بزرگی دوران ساز سهم فعال بگیرد، اومیخواست که به صفت یک انسان کر و لال از طریق سویس به روسیه بیاید، اما مجال آنرا نیافت ، بانهم در روزششم مارچ لینن توسط تیلگرام از طریق استکهلم به پتروگراد،  بنام « نامه های از راه دورخود » ، نظریه ها و تحلیل وتجزیه خودرا از وضع انقلابی روسیه به روزنامه  پراودا  ارسال میکرد.  راجع به موضع گیری که کرنسکی وبا توافق با چیدزه  درمورد جنگ گرفته بودند ، ومی خواستند  ذهن کارگران را درمورد جنگ تغییر بدهند واز جنگ دفاع نمایند، و شکل  دفاعی را بخود گرفته بودند، به بلشویک ها هوشدار داده بود، چنانچه در روز هفتم مارچ  بازهم لینن برای  دوستانش از استکهلم مینویسد:«  اگر حزب ما دراین فریب بزرگ کوچک ترین مشارکتی بجوید، خود را تا ابد بی ابرو خواهد ساخت و با این کار حکم مرگ سیاسی خود را امضا خواهد کرد.. من ترجیح می دهم که با هر عضوی از اعضا  حزب، حال هرکه می خواهد باشد، قطع رابطه کنم و تن به وطن پرستی سوسیالیستی ندهم..»  لینن بعداز کوشش های بی نهایت زیادی انقلابی و مراجعه به دولت های متفقین بالخصوص درالمان موافق شد تا دوباره بوطن خود عودت نماید. رفقای لینن برای استقبال  به فنلند رفتند، تا ازاو پذیرایی نمایند. لنین بعد از ورود در اتاق تزار با چیدزه برخورد کرد که بین هم کلماتی ردو بدل نمودند وچیدزه برایش گفت:«  رفیق لنین به نام شورای پتروگراد و به نام انقلاب ، بازگشت ترا به روسیه خوش آمد می گویم.. اما ما معتقدیم  دموکراسی انقلابی درحال حاضر پیش از هر چیز موظف است که انقلاب را درمقابل هرنوع حمله یی، اعم ازخارجی و داخلی صیانت کند. امیدوارم که تو نیز در راه کوشش برای رسیدن به این هدف به ما بپیوندی.»

  لینن بعداز ملاقات با کمیته اجراییه  رو به سربازان نموده، با صحبت های پرشورانقلابی خود خواستار دفاع ازانقلاب  وهمبستگی با طبقه کارگر جهان ومبارزه بی امان علیه استثمارکننده گان سرمایداری جهانی گردید.  .لینن برای تصرف زمین برای دهقانا ن و تصرف قدرت بدون جمهوری پارلمانی  تنها با گردان پیشاهنگ طبقه کارگر شورای نماینده گان کارگران، سربازن و دهقانان را خواستار بود. لنین بعد از مدت نظریات خود را زیر عنوان«تزهای چهارم اپریل »  چنین بیان نمود:

« "تاکتیک ما، رای عدم اعتماد، حمایت نکردن از حکومت جدید،  ، تسلیح طبقه کارگر یگانه تضمین است، انتخاب فبروری برای دومای پتروگراد، عدم توافق با سایر احزاب.»

لینن بعد از یک دوره تبعید ،که دوبار روز سوم اپریل ۱۹۱۷ ترسایی به شهر پتروگراد مواصلت نمود، دراین زمان بود که  سوسیال دموکرات ها روح و نفس تازه میگرند و جسورانه با صدای بلند سخن میگویند.

در روزهای اول انقلاب بلشویک ها متحرانه به انقلاب میدند وتردد داشتند که چه اقدام انجام شود؛ در نخستین اعلامیه خود از کارگران و دهقانان خواسته بودند، تا نماینده گان خویشرا درحکومت موقت انتخاب نمایند و بعداز مناقشه های زیادی میان اعضای کمیته مرکزی حزب درمورد حکومت موقت روز چهارم مارچ از طرف دفتر کمیته مرکزی حزب درمورد ماهیت حکومت موقت و مبارزه برای دیکتاتوری دموکراتیک طبقه کارگر و دهقانان قطعه نامه یی صارد نمودند.

بعدازانکه لینن دوباره به روسیه بازگشت کرد، از طرف حکومت موقت نسبت فعالیت هایش با تعداد از اعضای رهبری بلشویک ها حکم توقیف آنها  صادر می شود، براین اساس دوباره لینن با رفقای خود مخفی میگردد. لینن  بعد از تسخیر کاخ زمستانی توسط کمیته انقلابی کارگران و سبربازان، از مخفیگاه بیرون و در جمع انبوهی مردم حاضر شد و برنامه انقلابی را چنین مشخص میساخت:« درهم شکستن دستگاه پیشین حکومت، ایجاد نظام جدیدی از مدیریت از طریق شورها، به عمل آوردن اقدامات لارم برای اختتام فوری جنگ، اتکا بر جنبش های انقلابی درسایر کشورها، الغا حقوق  مالکیت زمین داران و جلب اعتماد دهقانان ازاین راه، برقراری نظارت کارگران برتولید.»

 اوهم چنین گفت: «  سومین انقلاب روسیه سرانجام باید به پیروزی سوسیالیزم منجر شود.»

 قابل تذکار است که در دوماه اول ۱۹۱۷  روسیه هنوز کشور شاهی سلطنتی بود؛ هشت ماه بعد بلشویک ها قدرت بدست گرفتند. بالاخره حمله با سیل خروشان کارگران و سربازن بالای قصرزمسنانی  تورید   و دومای دولتی از ماه مارچ به بعدا آغاز شد، تا قدرت عالی سراسری روسیه را بدست گیرد.این توده های همه کارگران و دهقانان و سربازن انقلابی بودند،که چرخ انقلاب را بدست داشتند. آنها بودند که میلیوکوف را از وزارت برانداختند و شوراهای  آن ها بود که صلح روسیه را به جهانیان با شعار بدون الحاق، بدون غرامت ، با حق تعین سرنوشت برای همه خلق ها  اعلام داشتند.

 انچه دربالا گفته آمدیم حقیقت براین است ،که انقلاب اکتوبر  برشالوده تظادهای عمیق طبقاتی پیروز شد . جنبش بزرگی توده یی درعقب این تحول عظیم جهانی قرارداشت که سرسختانه هم از وطن و از آرمانهای طبقاتی و صنفی خود دفاع می نمودند. بی جا نخواهد بود که نقش نیروهای انقلابی ومترقی دروجود بلشویک ها تحت سازماندهی و رهبری ولادیمیر ایلچ لینن در تارک این پیروزی قرارداشت، که جنبش را اگاهانه ومتابق به شرایط وضع ملی و بین المللی رهبری نمود . نقش لینن در شکل دادن بین المللی دوم  وحنبش کارگری وکمونیستی  باشعار« کارگران جهان متحد شوید » برای تامین  صلح  و ضد جنگ  علیه جنگ افروزان کشورها سرمایداری  درتاریخ جهان یی دگرگون شده، از شکوهمندی بی نظیری برخورداراست ،که اولین شعار صلح خواهی جنبش  چپ کمونیستی در جهان علیه جنگ طنین انداز شد.

لینن سازمانده خلاق وپرتوان انقلابی وچیره دست بود ،از معرفت نظری وسیاسی ، وبه مثابه کوره یی بود،که دران تئوری های جنبش انقلابی بلشویکها ساخته وپرداخته میشد؛  لینن هم رزم وفادار  آرمانهای مارکس و سوسیالیزم بود ،او یک خطوه هم از اصول اهداف انقلابی عدول نمی کرد ، لینن نمی خواست با احزاب ریفرمستی  چپ لیبرال  وسرمایداری که به هژمونی طبقه کارگر اعتقاد نه داشتند سازش کند،  اوبادرک وضع انقلابی در روسیه هرنوع سازش با منشویکها ونماینده گان بورژوازی دردولت شورا ها رد میکرد، اوخواستارانتقال کامل قدرت به شورا های کارگران ودهقانان بود ،وخواستاردولت نوین انقلابی به اشتراک نمایندگان طبقه کارگرودهقانان تحت رهبری حزب سوسیال دموکراتها(بلشویکها) بود، برای انکه شوراهانمایانگر  ساختار نوین وزائیده شرایط تکامل یافته  انقلابی در روسیه بود . حتی درانقلاب ۱۹۱۸ و۱۹۱۹  طبقه کارگر صنعتی ترین کشور اروپایی یعنی المان نه توانستند، به همچو سازماندهی قوی دست یازند.

 انقلاب اکتوبردر ظرف هشت ماه به پیروزی نهای خود رسید.به این رو انقلاب روسیه از لحاظ شرایط اولیه " انقلاب دموکراتیک" بود. این انقلاب موضوع دموکراسی را میخواست طوری دیگری مطرح کند و طوریکه لیون تروتسکی مینویسد:«  انقلاب مسأله دموکراسی سیاسی را به شکل جدید مطرح کرد. درهمان حال که کارگر ها سراسر کشور را زیر پوشش شوراها درمی اوردند،وسربازها وبخشی از دهقان ها را هم دران شوراها می گنجاندند،بورژوازی هنوز سرگرم چانه زدن بود مجلس موسسان را تشکیل بدهیم یا ندهیم؟ » 

بنابراین در این مدت طولانی روند انقلاب الی  پیروزی نهای جای برای تبلیغات دشمنان اکتوبر باقی نمی ماند ،که بگویند این حادثه یک کودتا وضد دموکراتیک بود . طوری که درروزهای 24 و25 اکتوبر دولت موقت با فرار کرنسکی که پایه های قدرتش به لرزه درآمده بود و مدافع گر نداشت سقوط نمود، دومین کنگره شوراها درشب ۲۵ اکتوبرسازماندهی شد ، درحالی که کمیته های نظامی یکجا با کارگران و دهقانان انقلابی به کاخ زمستانی حمله و در حال یپشروی بودند،درکنگره ۶۷۰ نماینده وجود داشت که ازجمله ۳۰۰ تن آنها بلشویک ها و ۸۵ تن نمایده گان سوسیالیست های انقلابی  که همه شامل کمیته نظامی انقلابی بودند.،بعد ازمدتی برپایی کنگره و بحث درآن سوسیالیست ها  رفرمیست ها ی راست کنگره را ترک نمودند. بناً برای تبلیغات بی اساس منحرفین جای باقی نمی ماند که بگویند، انقلاب اکتوبر کودتا بود! در حالیکه کودتا یک عمل مخفیانه  و با قیام غیرمترقبه عده و گروه از افسران ارتش دریک کشور صورت میگرد، نه با تظاهرات واعتراضات به روز روشن  توسط توده های مردمی در مدت هشت ماه !

تاریخ شاهد است،  انقلاب اکتوبر ازدرون دردها ورنجهای بیکران کارگر، دهقان و سایر زحمتکشان روسیه علیه دیکتاتور ی تزار با تغیر وتبدیل حکومت ها و تعین و سبکدوشی ده ها کدر توانست موافقانه لهیب درخشان خودرا درقلعه های کاخ زمستانی به اهتزار دراورد.

نتیجه:

به یقین  انقلابیکه مارکس از آن درمانفیست ودر آثارخود تعریف و توضیح داده است،که باید دراروپا و یا درچند کشوری رشد یافته  صنعتی  درجهان رخ میداد، اینچنین نشد. مارکس در«هجدهم برومر لویی بناپارت » درباره انقلاب تاکید کرده بود:« انسانها خود سازنده گان تاریخ خویش اند. ولی نه طبق دلخواه خود و اوضاع و احوالی که خود انتخاب کرده اند، بلکه دراوضاع واحوال موجودی که ازگذشته به ارث رسیده ومستقیماً با آن روبه رو هستند.» با درنظرداشت این امر نمی توان به ساده گی وخوشبینانه  و مطابق آرزو و دلخواه انسانها درهرشرایط که بخواهند انقلاب بوقوع بپیوندد. بلکه مطابق فرمان شرایط بر شالوده یی رشد وتکامل تضادهای اشتی ناپذیر اجتماعی میباشد. انقلاب زایده وضعیت نابرابری و انزجار و تنفر مردم از حکومت است ؛ وضع درجامعه بوجود میاید که بالاییها نمی تواند  به مانند گذشته حکومتداری خودرا ادامه دهند، وپایینی ها نخواهند به مانند قبل بالای شان حکومت شود، به این رو جامعه دربحران اقتصادی، سیاسی وتشتت فکری قرارمیگیرد.

طوریکه انقلاب اکتوبر چنین مراحل را  سپری نمود: چنانکه کمون پاریس در۱۸۷۱ شورای کارگری را تشکیل کرد در روسیه نیز بعد ازانقلاب ۱۹۰۵  تشکیل شد .برعلاوه با تغیرات توسط شوراهای کارگری درزنده گی زحمتکشان وستم دیده گان درس های از کمون پاریس بود ، که کارل مارکس آنرا جمع بندی وبعداً در نخستین دولت کارگران دراکتوبر ۱۹۱۷ تحقق یافت.

انقلاب اکتوبر دراصل خود انقلاب دموکراتیک بود که در دو فازاهدافش تحقق پذیرفت. اولین کاری که انجام داد: ازبین بردن دستگاهی بوروکراتیک سلطنتی تزار، توسط نیروی که درصنعت مدرن تولد شده بود، میباشد.

دوم، اولین بار دولت که ممثل اراده یی بالفعل  کارگران ودهقانان بود درجهان نهادینه  شد.،وجهان داخل مرحله دوران تاریخی نوین گردید.

جای گاهی انقلاب اکتوبر نسبت به دو انقلاب دیگر، اولی درانگلستان درقرن هفدهم و دومی درقرن هجده درفرانسه،  بر شالوده ارزش های مادی ومعنوی درجهان فرق دارد. چنانکه لیون تروتسکی درکتاب تاریخ انقلاب روسیه مینویسد: « هریک از انقلاب های بزرگ منادی مرحله تازه یی درجامعه بورژوازی واشکال تازه یی از اگاهی طبقات ان جامعه بودند. درست به همان شکل که فرانسه از فراز نهضت تجدد دین عبور کرد.    همچنان دراوسط قرن هفدهم، انقلاب بورژوازی درانگلستان درهئیت نهضت تجدد دین گسترش یافت . مبارزه برای حق دعا برطبق محتویات کتاب دعای هر شخصی ، با مبارزات برعلیه پادشاه ،اشرافیت، امرای کلیسا و رم، یک سان تلقی می شد. روسیه هم از فراز دموکراسی صوری گام برداشت .حزب انقلابی روسیه، که انگ خودرا برتمامی یک عصر زده است. بیان وظایف انقلاب را نه درانجیل جست و جو کرد ونه درآن مسیحیت این جهانی شده یی که دموکراسی « ناب »  نامیده می شود. بلکه آن بیان را در روابط مادی طبقات اجتماعی جست. نظام شورایی ساده ترین ، صریح ترین وشفاف ترین بیان ممکن را به این روابط بخشید. حاکمیت زحمتکشان برای نخستین بار درنظام شورائی تحقق یافته است».

 انقلاب ۲۵ اکتوبر در پتروگراد نه تنها تاریخ روسیه را بلکه تاریخ معاصر جهان را تغییر و دگرگون ، و جهان را داخل مناسبات نوین  اقتصادی واجتماعی نمود ؛حاکمیت اجتماعی  به عوض مالکیت خصوصی بر وسایل تولید تامین شد .  

انقلابی که  درنخستین اقدام خود به جنگ اول جهانی خاتمه داد ،و نوید صلح و خوشبختی را به جهانیان وعده داد، برای اولین بار حقوق زن مرد مساوی اعلام شد ،ساعت روزانه کار را از ۱۶ ساعت  به ۷ ساعت تنزیل داد و قدرت به دست کارگران و دهقانان انتقال یافت. انقلابی که شعارها و مواضع  آن پشتبانی از اقشار و طبقات محروم وستم دیده گان وکارگران علیه سرمایداران بود، برای همه نان، مسکن ،کار ، برابری ، مساوات وحل مناقشات ملی و جنسی بین مرد و زن برای اولین بار  شامل اهداف بنیادی دولت شوراها قرار گرفت.  زنان به مانند مردان از تمام حقوق  شهروند ی در عرصه ها ی اجتماعی و سیاسی  برخوردار گردیدند. انقلاب اکتوبر دراولین روزهای پیروزیش ازطرف جهان امپریالیستی با کدورت و خشونت  14 کشور جهان مواجه شد ، تمام نیروهای خود را بسیج ساختند تا به هرنوع شود آنرا در بسترش خفه و نابود بسازند . موضع گیری خصمانه  منشویک ها ، کمپپرادورها  و لیبرال ها وغیره احزاب دست راستی علیه دولت جوان کارگران و دهقانان باعث تقویه نیروهای مسلح شورشی گردید، جنگ داحلی باپشتبانی کشورها ی امریکا، انگلیس ، فرانسه وجاپان و تزار و روس های سفید از ۱۹۱۷ الی  ۱۹۲۲ ادامه داشت. امابا مبارزه شدید انقلابی و با قوت و پشتبانی عظیم مردم زحمتکش  روس دشمنان انقلاب سرکوب و انقلاب به پیروزی نهایی خود نایل شد.

درنتیجه پیروزی انقلاب اکتوبر ، اتحادجماهیر اشتراکیه شوروی به تاریخ ۳۰ دسامبر ۱۹۲۲ ترسایی از اتحاد روسیه و۱۴ کشورسابق ازامپراتوری تزار به مثابه حاکمیت شورایی کارگران و دهقانان بعد از کمون پاریس درسال ۱۸۷۱ تشکیل گردید.  ملغی تما م قراردادهای ظالمانه تزار از طرف لینن در جهان اعلام شد.بر بنیاد این اصل دولت جدید روسیه به رهبری لینن بعد ازانقلاب اکتوبر، اولین کشوری بود ، استقلال افغانستان  را در ۱۹۱۹ ترسایی  که ازتحت تسلط انگلیس ها بدست آمده بود،  برسمیت شناخت. قراردادهای همکاری اقتصادی و نظامی و فرهنگی میان دو دولت به امضا رسید. اتحادشووی یگانه کشوربود که با دفاع جانانه و بی مانند درجنگ دوم جهانی  فاشیزم هیتلری  را به شکست مواجه ساخته و جهان را از زیر یوغ سلطه فاشیزم برای ابد نجات داد. بعد ازختم جنگ دوم جهانی ۱ بر۶ حصه کره زمین را کشورهای سوسیالیستی تشکیل داد، که به مثابه  دژ استوار ومتین دردفاع از ستم کشان ، تهی دستان استثمارشونده گان که زیریوغ ستم استعماری کشورهای غربی قرار داشتند ، تبارز کرد. بر بنیاد این رویکردها بود،که جنبش های استقلال طلبانه و آزدیخوهانه ملی و دموکراتیک  و ضد اپارتاید و تبعیض نژادی در کشورهای اسیا ، افریقا امریکا لاتین بوجود آمد  . اما امپریالیزم جهانی که ساحه نفوذ استعماری  و استثماری خود را هر روز درجهان تنگ تر میدید تصامیمی  زشت را علیه رشد کشورهای سوسیالیستی در راس اتحاد جماهیرشوری اتخاذ نمود .به این رو، تحریم های اقتصادی و مداخلات مستقیم  درمسایل داخلی اتحاد شوروی و سایرکشورهای سوسیالیستی ازجمله دراروپایی شرقی وبراه اندازی « ۶۵ » کودتا درکشورها با براندازی حکومت های مردمی به تدریج  زمینه را برای فروپاشی اتحادشوروی مهیا  و بعد از ۱۹۹۱ ترسایی  دولت شورها تخریب گردید. با ازبین رفتن اتحاد شوروی تراژیدی بزرگی درجهان بویژه در افغانستان وشرق میانه بوجود آمد با یک قطبی شدن جهان ، امپریالیزم جهانی در راس امریکا و شرکایش درجهان دست باز  وخود را یکه تازمیدان یافتند، هرآنچه درمقابل حریف های قبلی خود توانستند نمودند. از آنجمله  با تجاوزهای مستقیم  وغیرمستقیم به بهانه مختلفی به کشورهای عراق لیبیا، سوریه ، یوگوسلاویا، افغانستان و اوکرایین لشکر کشی نظامی نموده، که میلیون ها انسان های این سرزمین آواره و به قتل رسیدند واین غایله هنوزهم ادامه دارد!

شعار نابودی تروریزم نه تنها در حرف باقی مانده، بلکه دوبرابررشد و تکامل نموده و ده ها گروه  های خُرد و بزرگ به کمک امریکا ، انگلیس واسراییل به مانند: القاعده، طالبان، جبهه النصر بوکو حرام و داعش  تشکیل و رشد وگسترش یافته، که هنوزهم  برای سرکوب نیروهای دموکراتیک  دراین کشورها فعال می باشند.

 اتحادشوروی بعد از ۴۰ سال جنگ سرد با امریکا  ازدرون پاشید ،اما دستاوردها وارزش های معنوی و مادی که  درطول عمرخود برشالوده یی آموزه های انقلاب اکتوبربدست آورده بود ، هنوزهم برای نیروهای چپ که گرایشات طبقاتی دارند، دراذهان شان باقی و دارای اهمیت بزرگ تاریخی دارد. با درنظرداشت ایده های مثبت و منفی و طرفدارن و مخالفین انقلاب اکتوبر، همه بالای یک مولفه کلی و با ارزش معتقد هستند، که انقلاب اکتوبر نه تنها تحول عظیم را در سرتا سر روسیه بلکه در تمام جهان بوجود آورد،  که هفتاد وچهارسال عمر کرد وتا ایدون که بیست  وشش سال از تخریب آن می گذرد، پس لرزه های آن محسوس است.

طوریکه کانت در مورد انقلاب فرانسه گفته بود: «  چنین پدیده یی در تاریخ بشرهرگز فراموش نه خواهد شد.. اگرچه انقلاب شکست خورد ، اما پیشگویی فلسفی آن قدر خود را از دست نداده است. زیرا این رخداد اهمیت زیادی دارد، با منافع بشریت پیوند دارد و نفوذ آن درهمه نقاط جهان آنقدر زیاد است که درشرایط مطلوب برای بازگشت به تلاش هایی ازاین نوع، به حافظه مردم باز می گردد.»

 انقلاب اکتوبر بخاطر رنج های بیکران طبقه کارگر و ایجاد جامع بدون طبقه  وعاری از استعمار بربنیاد عدالت اجتماعی و آزادی و برابری ولغو کارمزدی به پیروزی رسید. شوربختانه نسبت اشتباه ها تیوریکی وخودخواهی وقدرت طلبی ان مولفه ها به چالش کشانیده شد. تجارب پیروزی انقلاب اکتوبر الی شکست و فروپاشی اتحاد شوروی ما رامی آموزند: تمام احزب  دموکراتیک چپ  و سازمان ها وگروه ها وجنبش های عدالتخوهانه اجتماعی ، برای آرزوی کسب قدرت باید چونان مبارزه طولانی و موثر را درمیان مردم انجام دهد که با پشتبانی و انتخاب آنها به قله های پیروزی نایل آیند. هیج نهاد نه باید تنها به فکر رسیدن  قدرت و کسب امتیازهای مادی و معنوی گروهی خود باشد . بلکه هرنوع موفقیت را بخاطر جلب اعتماد  مردم  بر بنیاد رهبری جمعی غرض ازبین بردن فقر ، ستم ،استثمار و تامین عدالت اجتماعی  و « دموکراسی»  واقعی بکار ببرند، تا روابط و مناسبات  دموکراتیک  جمعی ،ـ زادی وبرابری عادلانه را تضمین نماید./ اکتوبر ۲۰۱۷

 

رویکردها:

ـ تاریخ انقلاب روسیه، لیون تروتسکی

ـ جان ریدی ،« ده روزیکه جهان را لرزاند »

ـ آثار منتخب لینن جلداول، قسمت دوم

 

بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۱۷ـ ۰۷۱۱

قمـار سیاسـی در اسپانیا

اردشیر ز.‌قنواتی

دراسپانیا بعد از برگزاری همه‌ پرسی استقلال کاتالونیا ، سیر تحولات شتابناک آن می ‌رود تا تبدیل به یک بحران عمیق ملی شود که در صورت پافشاری دولت مادرید و حامیان استقلال بر مطالبات خود، حتا می‌ تواند موجب بروز خشونت در این کشور اروپایی شود. برگزاری همه‌ پرسی در اول ماه اکتوبر بر خلاف تصور رهبران استقلال‌ طلب کاتالونیا و دولت خودمختار  کارلوس پوجدمون ، با واکنش بسیار تند مادرید و  ماریانو راخوی ، نخست ‌وزیر این کشور، روبه‌ رو شد که از این موضوع برای مرعوب ‌کردن احزاب اپوزیسیون  و حمایت ملی در پشت‌ سر خود استفاده کرد. در فاصله بین روز برگزاری همه‌ پرسی و جلسه پارلمان محلی کاتالونیا  در ١٠ اکتوبر که تمام شواهد نشان می ‌داد مادرید توانسته است اسپانیا، اتحادیه اروپایی  و جامعه جهانی را با خود همراه کند، متاسفانه رهبران استقلال ‌طلب با اشتباه محاسبه از توازن قدرت داخلی و خارجی با اتکای به رای حدود ٩٠ درصدی در انتخاباتی که حدود ٤٣ درصد در آن شرکت کرده بودند، دچار یک خطای استراتیژیک شدند که امروز باید در گوشه رینگ زیر ضربات سنگین طرف مقابل قراربگیرند.
شباهت کامل این همه‌ پرسی با همه‌ پرسی  استقلال کردستان عراق که تقریبا به فاصله چند روز با همدیگر برگزار شدند، به یک نتیجه مشترک ختم شد و آن اینکه  در نبود حمایت خارجی قدرتمند در پشت‌ سر این اقدامات در دنیایی که نظم آن متکی بر هژمونی قدرت و مناسبات منطقه ‌ای است، هرگونه تغییر جغرافیای سیاسی با مقاومت داخلی و خارجی مواجه می‌ شود و در ذات خود به استقبال رفتن به سمت یک شکست و نتیجه از قبل محتوم است. از آنجا که موتور محرکه هر دو همه‌ پرسی در کاتالونیای اسپانیا و کردستان عراق تقابل ناسیونالیسم محلی در مقابل ناسیونالیزم  و حاکمیت ملی بوده و هیچ سنخیتی با روندهای انقلابی نداشت، لاجرم تعیین ‌کننده نتیجه نیز تابع تناسب قوای موجود بوده و از قبل فرجام آن قابل پیش ‌بینی بود.
نکته جالب و تا حدود زیادی قابل ابهام، در چگونگی مواجهه میانجی‌ گران بین‌المللی و منطقه‌ ای با وضعیت در این دو «همه‌ پرسی» تقریبا هم‌ زمان بود. درحالی‌ که درباره روابط متشنج بغداد ـ اربیل نیروهای فرامنطقه ‌ای و همسایگان این کشور در حین مخالفت با موضوع به صورت مستمر درصدد میانجی‌ گری و مدیریت بحران بودند، اما در روابط مخدوش ‌شده بین مادرید ـ بارسلونا تقریبا هیچ اقدامی برای میانجی گری انجام نشد و حتا اتحادیه اروپا ضمن حمایت از مواضع مادرید، گامی در جهت مدیریت بحران برنداشت.
بی‌ توجهی به آنچه در کاتالونیا می‌ گذشت، دولت پوجدمون را در برزخی رها کرد که امکان مصالحه را تا حدود زیادی مسدود کرده و امروز نیروی قوی ‌تر تمام خواست و میل خود را می‌ تواند بر نیروی ضعیف ‌تر تحمیل کند. متاسفانه این پالس‌ها و نشانه‌ های بازدارنده گی را رهبران کاتالونیا به ‌درستی در تحلیل و محاسبات خود لحاظ نکردند و در فاصله ٩ روزه بین برگزاری همه ‌پرسی و اولین جلسه پارلمان که زیر فشار مادرید ـ بروکسل مجبور به تعلیق نتیجه آن شد، به دلیل عدم استفاده از این موضع به‌ عنوان یک فرصت برای مصالحه و کسب امتیاز، نه‌ تنها برای دولت محلی کاتالونیا حاصلی نداشت که به ‌نظر می ‌رسید سیاست‌مداران اروپایی ترجیح می ‌دهند عنصر نافرمان را به‌ شدت تنبیه کنند.
این رویه اتحادیه اروپا قبلا نیز درباره بحران سیاسی یونان به کار گرفته شده بود و با تمکین کامل حزب حاکم «سیریزا» و گردن‌نهادن به خواست اين اتحادیه تنها اجازه بازگشت به نقطه صفر را در حاصل کار به‌همراه  داشت  .رهبران استقلال‌ طلب کاتالان از آنجا که به‌ نظر می ‌رسد هیچ درک درستی از مناسبات قدرت در عرصه ملی و منطقه ای، به‌ ویژه ماهیت و مکانیزم جاری در اتحادیه اروپا ندارند، امروز در مقابل عمل انجام ‌شده کاملا خلع‌ سلاح شده و در شرایطی که دولت مادرید با استفاده از ماده ١٥٥ قانون اساسی دولت محلی را منحل کرده است، تنها اهرم فشار را در مقاومت دموکراتیک حامیان استقلال می ‌دانند.
انحلال دولت محلی از سوی سنای اسپانیا در روز ٢٧ اکتوبر که با تشبث با همان اصل ١٥٥ قانون اساسی انجام گرفت و از طرف دولت معاون نخست ‌وزیر  ثریا ساینز دو سانتاماریا  را مسوول اداره منطقه کاتالونیا کرد، از هم ‌اکنون به همان نسبت که در این ایالت تنش و آنارشی را حاکم کرد، تا حدودی مواضع ماریانو راخوی و راست‌ گرایان در کل اسپانیا را هم تقویت کرده است. اعلان زمان برگزاری انتخابات پیش از موعد در کاتالونیا از سوی دولت مرکزی اسپانیا برای روز ٢١ دسامبر در بحبوحه این کشاکش سیاسی و میتینگ‌ های بزرگ خیابانی خبر از یک تنش دوماهه در کاتالونیا می ‌دهد که امکان بروز خشونت در آن بسیار بالا رفته است.
هرچند حدود نیمی از مردم کاتالونیا مخالف استقلال این منطقه از اسپانیا بودند، اما بخش بزرگی از این مخالفان در طبقه‌ بندی موافقان مادرید نخواهند بود و آنان نیز هم‌ اکنون در خیابان علیه اقدامات دولت مرکزی در کنار موافقان همه‌ پرسی در اعتراضات شرکت دارند. این‌ بار توهم  قدرت ظاهرا گریبان راخوی را هم گرفته و او با بستن تمام راه‌های مصالحه ملی تنها به فکر بازسازی موقعیت سیاسی خود با استفاده از شرایط است که در هفته‌ های آینده چنانچه مخالفان او در کاتالونیا این‌ بار درست عمل کنند، هم اینکه «حزب مردم» او در این انتخابات محلی به‌ شدت شکست می‌ خورد و هم اینکه جناح چپ اسپانیا  فرصت می‌ یابد تا سیاست‌های تندروانه او را به نقد کشیده و موقعیت حبابی کنونی را از او سلب کند.
در چنین شرایطی که هیچ شانسی برای استقلال ‌طلبان برای رسیدن به خواست تاریخی آنان وجود ندارد، این نیروی بزرگ در کاتالونیا باید روابط خود را با چپ کاتالان و جناح چپ اسپانیا ترمیم  و در جهت همکاری حول یک پلاتفورم مشترک با آنان حرکت کند. هم‌ اکنون با جلسات تقریبا هم ‌زمان پارلمان محلی کاتالونیا در روز جمعه، ٢٧ اکتوبر که با رای ٧٠ نماینده از ١٣٥ نماینده پارلمان رای به اعلان استقلال داد و در مقابل مجلس سنای اسپانیا نیز در همان روز رای به انحلال دولت محلی کاتالونیا داد، اسپانیا وارد یک بحران سیاسی شده است که از هم ‌اکنون به دلیل سیال‌ بودن رخدادها و تحولات پیش ‌رو نمی ‌توان تصویر روشنی از نتیجه کار و فرجام این وضعیت بحرانی را مشخص کرد. آنچه اما تا حدود زیادی می ‌توان انتظار داشت، تشدید بحران در اسپانیای از قبل درگیر بحران اقتصادی و همچنین تشدید تنش و کم ‌ثباتی در کاتالونیای دوقطبی ‌شده است. اتحادیه اروپا نیز به‌ لحاظ عدم ایفای نقش میانجی‌ گرانه خود به دلیل حمایت یک‌ جانبه از مادرید تا حدود زیادی اعتبار خود را در سطح منطقه ‌ای و جهانی از دست خواهد داد و این موضوع هیچ کمکی به حفظ وحدت و یک پارچه گی این اتحادیه تضعیف ‌شده  نمی‌ کند./ ص م

 

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۱۷ـ ۰۳۱۱