افغانستان، جغرافیای تاریخی تجزیه ناپذیر
پوهاند دکتر محمد داوود راوش
مقدمه:
درباره این که افغانستان چه ساختارجغرافیایی دارد، نکاتی چند دراین بحث خواهیم داشت و به چالشها و فرصت های بستر تاریخی این جغرافیا اشاراتی می گردد . افغانستان کشور تجزیه ناپذیر و دلایل موجه آن ازنظرنگارنده این سطور ومکث روی ارزشهای آن ازنکات عمده دیگراست.هم چنان اشاره به وضعیت جیودموگرافیک وجیواتنوگرافیک وچالشها وفرصت هایی دراین زمینه ونگاهی هم به مشترکات فرهنگی و زمینه های هرچه بیشتر نزدیک شدن برای ایجاد دولت - ملت بوده می تواند.دراخیر روندهایی که بتوانند درعملکردهای اجتماعی برای بیرون رفت ازوضعیت نیازاند واثرگذارمی باشند ، پرداخت مختصری صورت می گیرد که به نوبه خود می تواند باب بحث گسترده تری را بگشاید.باوردارم که هرطرحی درحد اعلای خود می تواند به برخی از جهات یک چنین روند پیچیده اجتماعی درکشوری مانند افغانستان، نگاهی باشد که برای غنامندی آن باید وباید نظریات دانشمندان عزیز وخبره گان ارایه گردد.تمنا دارم تا دراین زمینه از بزرگمهری شما عزیزان گران ارج بدورنمانم.
نقش جغرافیا برتنوع
افتاده گی جغرافیایی افغانستان که گروه های انسانی را بیشتر درمیان کاسه کوها جا داده به ویژه در دوران گذشته، سبب تنوع به ذات خودش شده است. این به آن معنا است که هر دره ژرف مانند تافته جدا بافته و جزایر مجزا ازهمدیگر بوده که عبور ومرور را به شدت با ارتفاعات موجود دشوار گردانیده نگذاشته که دراین تنوع وحدت عام وتام به وجود آید.
این تنوع که باعث هرنوع تغییری می گردید دراثر امتزاج باهم باعث تغییرات مثبت وبهتر می گردید که برعکس تفاوت های چشمگیری را به بارآورده . اما دردهه های پس از جنگ جهانی دوم وایجاد راه های مواصلاتی و بویژه در دهه اول قرن بیست ویکم با تامین ارتباط با وسایل ارتباط همگانی وفضای مجازی این طلسم تاریخی وجغرافیایی درهم شکست اما مردمان ما با در نظرداشت تامین روابط نیک وحسنه وبرخی مراودات درگذشته درتقابل و رویارویی و تضاد منافع درآمدند ودرگیری های شدید که می توان گفت یکی از عوامل آن همین تضاد منافع می باشد بوقوع پیوست. اگر ارزشهای جغرافیایی و برخی دست آوردهای تاریخی و فشارمنطقه ای و جهانی نمی بود چندین پارچه شدن این جغرافیا علاوه برمسایل دیگر باحضور این این کوه های خشن جدایی آورنده وجداکننده مساعد بود.به ویژه که درکشورم سطح آگاهی به شدت پایین وغرور وتعصب به همان پیمانه فراوان است.بادریغ ودرد که متفکرانی به ویژه در سده هایی اخیر هم نداشته ایم که برای تفکر ملی راه ها وسایل و اندیشه هایی را ارایه دهند. به زبان قرن بیستمی ایدیولوگ و نظریه پردازانی نبوده که بتواند افتخار ارزش وفرهنگ و شعور سیاسی ملی را ارایه دهند و تقویت نمایند.صوفی های سفته وعرفای وارسته بوده اند که برای رهایی وانسجام مردم کاری نداشته اند.اکثریت قریب به اتفاق شاعران هم دریک چنین چنبره ای گویی بوده گی داشته اند که حتا احساسات وطنپرستی شان به علت های گونه گون فراگیر نشده . در دهه حاکمیت ح.د. خ. ا. از طریق سروده ها وموسیقی واشعار میهن پرستانه درآهنگ های هنرمندان این روند تشکل وتکامل روحیه میهن پرستی و سرزمین و جغرافیا و تاریخ و ارزش ها تا حدودی تحقق پذیرفت ولی نارسیده و ناپخته شده سوخت و ازخاکسترش بنای جدید هم اعمارنگردید که ساختن ساختمان از خاکستر خیالی خام را ماند.
اما درباره جدایی فیزیکی یا جغرافیایی باید گفت که این درست می تواند نقطه عطفی باشد دراین راستا که اگر ازاین تنوع وحدت بدرآید حاصل آن مایه فرهنگی دلپذیری خواهد داشت که درنوع خود بی بدیل می تواند باشد.این امر مستلزم آن است که نخبگان با صطلاح درحد ایدیولوگ های داشته باشیم که مهارت وقابلیت ساخت وساز تفکر ملی را با جمعی ازکارگزاران مجرب در اختیار داشته باشند. یعنی این نظریه پردازان درعرصه های مختلف آرا وافکار شان را برای ایجاد و کاردر راستای ساخت وسازملت واحد ارایه بدارند. ارزش ها درگذشته وحال درعرصه های سیاسی اقتصادی ، فرهنگی ودینی برجسته شوند و درخورتوجه مردم قرار گیرند.
افتخارات درگذشته های دور گذشته های نه چندان دور گذشته نزدیک هم درتفکر هم درشخصیت ها اعم از فرهنگی وسیاسی ودینی و... وهم در نمادها برجسته گردند وبرای نگهداشت کارهای صورت پذیرفته و آنچه باید صورت پذیرد به اذهان مردم رسانیده شود. حتا مثالهای از جنگ ۵۰ سال اخیر که حدوداْ نیم قرن را دربرگرفت آورده شود که هیچ جریانی عملاْ با درنظر داشت امکانات نظامی برای جدایی وتجزیه کاری نکرده اند که به گونه افکار مردم ناظر آن بوده باشند. تنظیم های تا دندان مسلح وبا امکانات پولی ومردمی ونیروهای درگیر به یک چنین اقدام تجزیه طلبانه دست نزدند. شاید درهرکشوری نیم قرن جنگ با مداخلات خارجی و یک چنین جغرافیای پیچیده و تنوع اگر درآن این حالات وجود می داشت پیامد تجزیه درآن امر حتمی می بود. اما مردمان ساکن این سرزمین به این حرکت نه تنها مهر تایید نگذاشتند بلکه نه گفتند. باید و باید دقت کرد که این جغرافیا باهمین صورت فیزیکی موجودیتی دارد که تحفظ آن در حفظ منافع خودش ومنطقه وحتا جهان دیده می شود. بنا برآن، به گونه فشرده آنچه در لحظه کنونی مهم به نظر می آید ، توجه به پژوهش های گسترده درزمینه است.
در حد اعلای آن حزب با برنامه که بتواند در انسجام ملی به محور برنامه ملی و ظرفیت کادری یک چنین آرمانی را تحقق دهد، یکی دیگر از ضرورتهای لحظه کنونی است. به باورم زمان آن شاید سپری شده باشد که یک فرد حتا فردی کاریزماتیکی هم بتواند این گسست های ژرف اجتماعی را پیوند دهد. ازاین رو، به حزب سیاسی ضرورت جدی دیده می شود. راه دشوارگذاری برای ملت شدن درپیش داریم ولی قابل عبور است.همت والا ، دولت توانا و اراده محکم می طلبد . زیرا علاوه از تجاوز بیگانگان عناصری درراس جهل مرکب دارند. فروپاشی افغانستان خیلی دور از واقعیت به نظر می رسد و حتا ناممکن ، زیرا صدمات آن منطقه را آسیبی خواهد داد که دیگر کشوری در منطقه بدون جنگ وحتا جنگ دایمی وجود نخواهد داشت. بلوچ به بلوچستان ، ازبیک به ازبکستان ، ترکمن به ترکمنستان وتشیع به ایران ، تاجک به تاجکستان وپشتون به پشتونستان ودیگران درمحور اینها جنگ هفتاد ودوملت را به راه خواهند انداخت . درآن صورت سرزمین وجغرافیا مبدل به پارک ملی عاری از سکنه خواهد شد که پارک ملی آسیا ویا پارک ملی جهان شود. و این امری است محال ومنطقی درآن به نظر نمی آید. اینجا جغرافیای تاریخی است که چنین شکل یافته اراده آزاد فردی محترم است ولی دراین جغرافیا باید و باید بیشتر از هرجایی دیگر، اصل تفکر جمعی رعایت شود تا جایی که ما وقوف داریم و اطلاعی دردست است حد اقل در آسیا با یک چنین جغرافیایی پیچیده وتاریخ پر درد روبرو نیستیم . بنابراین، خودرا به همدیگر پذیری ، تساهل وتسامح آراسته سازیم. هرطرز حکومت ؛ جمهوری فدرالی، جمهوری دمکراتیک، جمهوری اسلامی و حتا شاهی مشروطه و یا جمهوری به رفراندوم گذاشته شود. دراین صورت مردم حق تعیین سرنوشت می یابند ومعضله ای باقی نمی ماند و قانون اساسی مدون محور فعالیت های دولت، جامعه وشهروندان قرار می گیرد. حاکمیت قانون و تطبیق یکسان آن تاکنون یگانه راه حل ایجاد نظم اجتماعی ودولت واحد وملت انسجام یافته به محور آن را تشکیل می دهد.
اقوام تاریخی در یک جغرافیا در پویه تاریخ پس از گذر از رنج ها که تنوع فرهنگی داشته اند ، توانسته اند فرهنگ جدیدی بیافریند. افغانستان با درنظر داشت موقعیت جیواتنوگرافیک وجیودیموگرافیک خود دارای یک چنین ظرفیت که به ویژه فعلاْ درزنجیره تاریخی بزرگ منطقه ای و جهانی نیز، به خصوص با حضور دست آوردهای تکنالوژی امروزی که فراگیر وهمگانی است، بوده ومی باشد.
مهم مدیریت آن است وبرای ساخت وساز، همه اقوام اصلی اند ، قوم فرعی وغیرمحوری درچنین روندی به گونه مطلق بی معنا وپوچ است. از همه با اهمیت تر محرک های فرهنگی وعناصر پایدار فرهنگی است که در هریک از فرهنگ های موجود در کشور به صورت آشکار واستوار وجود دارد.
پرواضح است که همین عناصر پایدار ومستحکم و تکرار شونده اند که با نفی نفی دیالکتیکی از امتزاج خویش فرهنگ نوین را به بار می آورد. عنصر دیگری که براین همه تنوع فرهنگی می افزاید، کلتورهای متنوع جهان است که افغانها در اثر جنگ های نیم قرنه مهاجرت های حتا دسته جمعی وکتلوی نموده اند. این مهاجرتها وسیر وسفرها اگر تبعات منفی هم دارند، برای گرفت وبرداشت از فرهنگ و زبان ودست آوردهای جهانی که حدودن هفت میلیون افغانها در اطراف واکناف جهان درآن کشورها قراردارند سبب سازبهترین ترکیب نوین تمدنی درآتیه تاریخ خواهد شد.
هرچند پیش بینی آینده های دور به ویژه در روند های اجتماعی منطقی نیست ولی برخی پارامترهای کلتوری را درآمیزش با یکدیگر با درنظرداشت تجربه های تاریخی و درس هایی از تاریخ می توان به گمان درآورد. درافغانستان مشترکات فراوان است ولی با دریغ ودرد روی اختلافات کارشده ودست بیگانه درآن خیلی دراز است. و پارادوکس اساسی این است که ملت قدرت جنگ دارد ولی قدرت هدایتگرندارد. رفتارو نابودی دیگران درکشور فردی تلقی می شود. دربرخی موارد اصلاْ نمی دانند چه می خواهند و گاهی هم برای خود با نوعی بی رویه گی وناشیانگی رفتارمی کنند. از آگاهی و خود آگاهی درمیان مردم خبرچندانی نیست و با خوف و رجا به مسایل و افکار جدید وبهتر می نگرند و آن را به صورت فردی با عقاید وباورخود پیوند می دهند.مردم در برخی حالات ، حالت انفعالی دارند و به اصطلاح سیل بین اند، حتا فهمیده نمی شود چه می خواهند. به چیزهای گویی دلبسته اند ویکنوع تقدیرگرایی دارند که فکر می شود خود را به باد هوا سپرده اند، البته دربرخی حالات وموارد.عبور ازین وضعیت و ایجاد شعورملی وملت واحد طوری که بارها گفته شد دردرازمدت آموزش وپرورش درمیان مدت تامین احتیاجات اقتصادی و رفع چالشهای عدیده دردنیای کار و زحمت ودرکوتاه مدت علاوه برآن عرصه ها ی پایدارمتذکره که کار دوام دار می طلبد، دولت مسوول وپاسخگو وملی می باشد. هیچ مهم نیست که درکدام پیشینه تاریخی درکدام یکی از اتنیک ها چه تفاوت وتفوقی وجود داشته ، مهم این است که از آن ها برای امروز در رشد و اعتلای کشور وایجاد ملت واحد چگونه استفاده می کنیم.
درعرصه تاریخی از تمدن های گندهارا ، بلخ ، غور، غزنه وننگرهارها گرفته تا تخارستان وهریوا وحوزه های بزرگ فرهنگی این جغرافیا ی تاریخی و تمدنی را شکل داده اند و درمنطقه وحوزه بزرگ، تاثیرات بسزایی ازخود به جا گذاشته اند.دردوره های زردشتی و بودایی شهرهای مشترک ونمادهای مشترک وشخصیتهای همه شمول بوده اند. درپس از نشر و پخش اسلام نیز، شخصیت های مدیری چون امیرعلی شیرنوایی ، ناصر خسرو ، خوشحال خان ختک ، سید جمال الدین ، کاتب هزاره وسید اسماعیل شهید بلخی که هرکدام دردنیای فرهنگ وسیاست از بزرگان زمان و زمانه ها بوده ومی باشند؛ حضور داشته اند.
آزادیخواهانی از استیلای خلافت بغداد واستعمار مانند ابومسلم خراسانی ، عمرلیث و طاهرفوشنجی و وزیر محمد اکبر خان و صدها آزادی خواه دیگر که ذکرنام آنها درجای دیگرخواهد آمد، بوده اند.
نمادها ی درگوشه های کشور که هرکدام به آن فخرمی کنیم وآن را از خود می دانیم، نیز وجود دارند که برجسته گردند و برای این که مشترکات همه باشندگان این سرزمین وافتخار همه مااست بیشتر وبهتر تشریح و توضیح گردند.ازآتشکده زردشت تا مجسمه های بودا در بامیان ، ازمندیگگ تا آثارهده ومنارجام و آثار غزنه و هرات وسرخ کوتل بغلان و آی خانم تخار وبرج عیاران وحج پیاده دربلخ وطلاتپه جوزجان برای همگان اهمیت بسزایی دارد که میراث های مشترک دارند وتا به حال شنیده نشده که کسی در داخل و خارج کشور ازشهروندان افغانستان به آن ها افتخارنکنند و مایه فرهنگ پربارتاریخی خود، ندانند.
یکی از مشترکات فوق العاده مهم ، ارزنده و واقعی پیوندهای خونی درسراسر کشور است که ما شاهد هزاران درهزار ازدواج ها میان اقوام وگروه های اتنیکی و مذاهب خود هستیم. به قول یکی ازفیلمبرداران بنام کشورما آقای نجیب هروی که اضافه نیم قرن خودش وبا پدرش همین شغل شریف را داشته، عکس، فیلم و مستندات فراوانی ازچنین مراسم دارند وخود شاهد آن بوده اند، وجود دارد.
چیزمهم دیگر دشمنان مشترک در پویه تاریخ داشته اند که دربرابر آن ها پیوسته رزمیده اند و بیگانه ستیزی مشترک دارند. دراخیر روز هرباشنده ی این سرزمین علیه بیگانه درصورتی که بداند او چشم طمع دارد ، می ایستد.
دریک چشم اندازکلی ازنظرفکری وباورها و ازنقطه نظرافتخارات تاریخی شخصیت ها، ارزشهای تمدنی و بیگانه ستیزی و رابطه خونی و جغرافیا و موقعیت جیوپولیتیکی وژیواتنوگرافیکی و دیموگرافیک واکونومیک، افغانستان کشور تجزیه ناپذیر است. دیگرکشورهای منطقه نیز، برای ایجاد دولت - ملت درآن با نظرداشت منافع خودشان ومنافع ملی افغانستان باید بذل مساعی نمایند.
روندهای اصلی
ما به سه روند اصلی باید توجه جدی مبذول داریم:
الف : روند فکری
ب : روند تشکیلاتی
ج : روند سیاسی
الف : از نظر فکری ومعنوی
ما ارزش مشترک درهرگوشه کشور داریم که همگان به آن حرمت می گذارند وبه آن درعمل احترام دارند و رعایتش می کنند ؛ عنصرفضیلت است.این عنصرمعنویت بزرگ درمیان مردمان درگذشته وحال چه در وجود فرد وخانواده و چه دراجتماع و دیگرنهادهای اجتماعی مورد توجه و تمجید بوده است. طوری که فردی یا خانواده ای یا نهاد اجتماعی درجامعه اگر ازفضایل نیکو، بهتر ویا آراسته برخورداربوده در نزد حتا ناشیانه ترین افراد مورد احترام قرارگرفته. فضیلت صرف به تحصیل و موقف حکومتی یا زر و زور مرتبط نبوده و نیست ودرنزد مردم حتا درویش ها وملنگ ها جایگاه رفیع به سبب مناعت وعلو طبع و بی نیازی شان دارند. یعنی فضیلت بیشترینه بعد اخلاقی و صفات و ارزشهای اخلاقی است که مردم جامعه به آن به دیده قدر می نگرند.
منتسکیو درجایی گفته :« که فضیلت اساس دموکراسی است .» (هگل، گیورگ، (۱۳۹۳)، ۳۶۳) حال اگربرای تامین عدالت اجتماعی به دمکراسی نیاز داریم به همان اندازه برای تحقق دمکراسی به فضیلت ضرورت است. این روند آنقدر پیچیده هم نیست، تامین عدالت اجتماعی و تحقق دموکراسی درهرجامعه مستقیما متناسب است با سطح آگاهی و خود آگاهی فردی واجتماعی همان جامعه.درجامعه ما با تکیه برفضایل موجود، اندیشه ملی را که به نحوی شکل دارد، می توان انسجام بهتر وبیشتر داد و بربنیاد آن وحدت ملی ودولت ـ ملت را بوجود آورد.درباره فضایل اجتماعی موجود درجامعه ما می توان بیشتر بحث نمود وضرورت آن نیزاست اما دراین جا به مثابه فکرمحوری درافکار اجتماعی به گونه اجمال بسنده می نماییم، که بخشی ازآن به باورنگارنده عبارت اند از: کرامت وفضیلت.
ازنظر کرامت انسانی ما همه انسانیم وبا هم برابرکه جای حرفی و بحثی درآن نیست.
فضیلت با عناصر ذیل بیشترینه بیان می گردد که هرکدام به نوبه خود ایجاب بحث مفصلی را می نماید، اما به گونه ای اجمال فضیلت را درآگاهی و دانایی انسان می توان دریافت که ازتحصیل وتعلیم وآموزش فرد که دارای تخصص اگر باشد ویا در زمینه ای آموزش دیده باشد و دیدگاه درباره خود، جامعه و جهان پیرامون داشته باشد؛ منشامی گیرد. قدر مسلم اینکه سطح آموزش می تواند حایز اهمیت باشد واما درهرصورت امری است نسبی و پیوسته درحال شدن .
عنصردیگری که فضیلت آدمی را مکمل است ، هما نا مجموعه ای ازصفات اخلاقی ونورم های رفتار فردی وشخصی است، که می توان آن را کدکس صفات اخلاقی و در یک کلمه « خصلت » نامید.خصلت از کرکتر ذاتی یا وجود شخصیتی و تربیت درخانواده ، نهادهای آموزشی وکار وجامعه منشا می یابد، که عامل پرورش نقش اساسی درآن می تواند داشته باشد. این آگاهی فرد و خصوصیات شخصی اگر رشد آزاد و مستقلانه هم داشته باشد واکثریت جامعه دارای آن باشند، وعناصر مثبت این شاخص ها بیشتر باشد؛ جامعه هم ازفضیلت بیشتر برخوردارمی باشد.
علاوه براین، دوعنصراز نظر رشد تاریخی و تاریخمندی ودریافت تجارب تاریخی البته با فراگیری تاریخ که حضورحافظه تاریخی فرد می تواند او را از تجارب بهره مند گرداند ؛ نیز، یکی از عناصر اصلی فضیلت فرد را تشکیل می دهد، که با این مجموعه ای از چنین صفات افراد جامعه ای را با حضور حافظه تاریخی به بارآورده می تواند.دریک چنین جامعه ای که افرادش دارای این ویژه گی هایی از فضیلت باشند، یعنی دارای نوعی از دانایی و آگاهی معین و مجموعه ای از صفات اخلاقی که تعهد به اصولی از اصل های انسانی را درخود داشته باشد، و حافظه ای تاریخی فرد وجامعه درسطح معینی از آن چه حد اقلی نیازمندی است، بهره مند باشد، ما می توانیم برای تحقق عدالت اجتماعی از راهی پیاده نمودن اهداف دموکراتیک و مردم سالاری ودموکراسی نایل آییم.دشوارخواهد بود که برای تطبیق دموکراسی حتا درسطح ابتدایی آن ، بدون موجودیت فضیلت فردی واجتماعی ، کارموثری به پیش برده بتوانیم.به این صورت و دریک چشم اندازکلی باید و باید برای اینکه جامعه سالم متشکل از افراد سالم داشته باشیم به رشد آگاهی که آموزش و پرورش اساس آن است و راه توسعه پایدار ازآن می گذرد، توجه جدی مبذول داریم. این رشد آگاهی و آموزش و پرورش آفرینشگرخصایل وبارآورنده تجارب فردی و اجتماعی نیز، می شود که ما می توانیم زمینه ای بهتر تحقق عدالت اجتماعی ودموکراسی را فراهم آوریم.
هم چنان، با درنظرداشت رشد جوامع انسانی وفرهنگ همدیگرپذیری یکی از خصوصیات برجسته ای دیگرکه در زمانه ما بیش از هرزمان، مطرح است و جزیی از فضایل والای انسان به شمارمی رود، همانا تحمل، گذشت، شکیبایی وبرد باری است.
دراینجا به مثابه ای یک اصل مهم که درفرد وجامعه ای بافضیلت باید وباید وجود داشته باشد؛ « تحمل مخالف» است.تحمل مخالف و آرای متفاوت نه تنها و صرف برای اینکه صاحب تحمل هستیم بلکه به صفت نیازمبرم تکامل فردی واجتماعی که دینامیزم حرکت فکری و اجتماعی را هدایت کند، می باشد. این تحمل پذیری درجامعه ای ما که پس از جنگ های خانمانسوز قرار داریم ، اهمیت بسزایی کسب می کند وما باید این فضیلت تحمل پذیری را داشته باشیم و برای تعمیم آن برنامه داشته باشیم و آگاهی دهی نماییم تا به اهداف یک جامعه ای مرفه که تامین عدالت اجتماعی و تحقق دموکراسی محورهای اصلی آن باشد، نایل آییم. آشکاراست که فرهنگ تساهل وتسامح وهمدیگرپذیری وتحمل مخالف، هم ریشه درآگاهی دارد وهم چنان درخصلت وسجایای اخلاقی وتجارب انسانی که آن را می توان ازعناصر پایه دارفضیلت در وجود فرد و جامعه دانست.
درتفکر وشعور اجتماعی جامعه به مثابه مشترکات اساسی عناصر زیادی وجود دارند که عده ای از آنها را چنین درمی یابیم. سنت جلیل جوانمردی و« عیاری » که ازآن درسراسر کشور مردمان ما پاس می دارند وبه دیده قدرمی نگرند. زنان ومردان عیار و ازخودگذر درتاریخ قدیم و معاصر افغانستان که الگوها ونمونه هایی درهربخشی ازکشور وجود داشته و نقل آن ها که اعم از بزرگان ومشاهیر زن ومرد توسط مادربزرگ ها وپدربزرگ ها برای مان شده است، یکی دیگر از ارزشهای معنوی و شخصیتی است که که می تواند پیوند دهنده و تامین کننده روابط نیک باشد. قصه های پرارزش فلکوریک . از لیلی ومجنون تا شیرین و فرهاد و رابعه وبکتاش وعایشه وملامحمد جان وآدم خان ودرخانی وشاه وعروس وسیاه موی وجلالی وصدها ی دیگردرمیان مردم به صفت داستان های مردمی ومشترک درشکل گیری ایجاد فرهنگ واحد نقش بسزایی داشته اند که باید به مثابه نقطه وصل درافکار وتشکل و تکامل شعور داستانی مردمان ما مد نظر باشند.
شاید برای زبان شناسان پرواضح باشد که حروف الفبای هردو زبان فارسی دری و پشتو از الف تا ی ، آنقدر مشترک باشند که در کمتر زبان های دیگر دنیا سراغ آن را داریم . هم چنان کلمات و اندرزها وضرب المثل ها و... این که هردو زبان از یک ریشه سانسکریت اند وخواهر وبرادریکدیگرباشند، جای حرف نیست.
دین اسلام به مثابه باور بنیادی وعقاید وآرا باشنده گان این مرز وبوم معنویتی است که درآن همه برادر وبرابر اند جزدرعبادات شان. تامین عدالت دراسلام در صدر وظایف دولت اسلامی برای همه شهروندان به طور مساوی است.حق وحقوق اتباع درشریعت وپیروی احکام شریعت درغم وشادی وزنده گی مردم درهمه جای کشور با درنظرداشت ویژه گی محلات وسنت ها و... وهم چنان حکومت داری و دولت مداری در دوره های مختلف تاریخ پس از ایجاد خط و پیدایی آیین زردشت و ترویج بودیزم ونشر وپخش اسلام در۱۴۰۰ سال قبل و پس از خلفای اموی و عباسی و به میان آمدن دولت های مستقل دراین خطه فرهنگی وبالاخره، درسال ۱۷۴۷ تاسیس حکومت مستقل افغانستان به اشتراک همه اقوام ساکن درکشور تحت قیادت امپراتور احمد شاه ابدالی . ازهمان زمان تا اکنون سرزمین واحد ، اقتصاد و شیون دولت داری واحد و فرهنگ همدیگر پذیری وجود داشته وکماکان دارد.دربزرگ شهرها ازهمه ملیت ها واقوام وگروه های مذهبی بوده وهستند.
به این صورت افغانستان یکی از ترکیب های نوین درتاریخ معاصر که بنا برضرورتی به وجود آمده وبنا برضرورتی وجود دارد و وجود آن را باید بیشترنهادینه کرد.. قدرمسلم اینکه مبتنی برفضیلت وآگاهی مردم هرنوع نظامی متناسب به آن،ماهیتی خواهد داشت درخور تایید که با نگهداشت ارزش ها معطوف به حرکت پیشرونده باشد. عنصرپیشرفت و ترقی با تامین عدالت اجتماعی جوهر نظام را تشکیل می دهد.
ب) تشکیلاتی
اگر نکاتی درباره ارزشهای مشترک وعناصر فکری به مثابه قطب نمای حرکت اجتماعی دربالا ارایه گردید، ابداْ به معنای کلام کامل ومتن شامل به همه عرصه های روند پیچیده ومیان درمیان و پرتناقض جامعه ما نیست بهتراست از زوایای دیگر نیز، به عطف توجه صورت گیرد.
درباره اینکه تشکیلات یکی از راه های پیوند سراسری اجتماعی- سیاسی به مثابه هسته ای درجامعه نیاز است، بحث های فراوانی به ویژه پس از رنسانس صورت گرفته. عملآ پیدایی و حضور احزاب ونهادهای مدنی و اتحادیه ها موید آن است.گسست های موجود درجامعه ما بیشتر از هرزمان دیگر نیاز به احزاب ملی سراسری دارد. نهادهای مدنی که ویژه گی های کشور شمول داشته باشند و نیز دارای تفکرملی باشند می توانند به مثابه حلقات پیرامونی احزاب دربستر اجتماعی برای دموکراتیزه ساختن هیات اجتماعی کاهش گسست های موجود مفید ومثمر ثمرواقع شوند.اتحادیه ها اعم ازکارگری ، دهقانی و اصناف، نیز پروسه تحکیم مناسبات اجتماعی را نیرو بخشیده واستحکام می دهند. به این صورت برای زدودن گسست های اجتماعی ما به راهکارهای مدرن مطابق اقتضای عصر و زمان توسل جوییم تا باشد شیرازه وحدت ملی و تجزیه ناپذیری را درکوتاه مدت ودرازمدت نگهداری کنیم.
ج: سیاسی
آنچه درباره سیاست ، باید گفت دریک کلام سیاست مداران بدون فهم تاریخی و برخورد منطقی که لازمه آن دانش آکادمیک است و تحصیلات استاندارد از حوزه سیاست به دور نگهداشته شوند.درحوزه سیاست و سیاستگذاری، تحصیل، تجربه، تعهد وتقوی درمحور گزینش کادرهای سیاسی قرارداده شود.تجربه دهه های اخیر نشان داده که هرفرد من درآوردی درسیاست قدم گذاشته، حمایت شده وفاجعه بارآورده ، چند رییس جمهور و وزیر خارجه مثال های برجسته ای اند که با دریغ و درد بیشتر از هرجای دنیا ما آن را داریم که باد و باران حوادث و بحران ها وطوفان ها ایشان را صدرنشینان گردانید.
درسیاست، سیاست کادری و ثبات کادری ، یکی از نکات فوق العاده مهم و ارزشمند است که به این روند پیچیده حرکت اجتماعی ماهیت ومعنا می بخشد، زیرا هرنوع برنامه ونسخه ای را این کادرها اند که تطبیق می نمایند. درتعامل با کشورهای منطقه وجهان سیاست بیطرفی مثبت و فعال درعرصه سیاست خارجی با رعایت منافع ملی باید در دستورکار قرارگیرد؛ معقول خواهد بود . بنا به تجربه تاریخی وتحلیل منطقی اوضاع که طرز حکومت توسط رفراندوم معین گردد که ازهمه مهمتر ماهیت نظام است
نتیجه گیری:
آنچه درباره جغرافیا و پیشینه تاریخی، ارزشها ومشترکات فرهنگی وتجزیه ناپذیری افغانستان و برخی راه حل ها دراین نبشته اشاراتی شد، موید آن است که افغانستان ترکیب نوینی درتاریخ معاصر ازاقوام ، ارزشها وجغرافیای تاریخی است که با درنظرداشت کلیه چالش ها فرصت های برای بودن دولت ـ ملت می باشد.ازنظر روابط منطقه ای بنا به ساختاراجتماعی، اتنیکی و حتا جغرافیایی، موجودیت افغانستان فراهم کننده وعامل ثبات میان کشورهای منطقه است.
ازنگاه اینکه به چه راهکارهایی درعرصه ایجاد تفکرملی، تشکیلات و اتخاذ سیاست های خردمندانه عطف توجه صورت پذیرد، پرداخته شده که درنتیجه می توان گفت این سه عرصه حیات اجتماعی یکی از نیازهای مبرم انسجام و استحکام دولت - ملت و ملت واحد بوده می تواند. مسایلی که دراین نبشته به آن ها اشاراتی صورت گرفت، اگر بتواند زمینه ای برای گشایش بحث هایی باشد، حداعلی خواست آن برآورده خواهد گردید.
منابع
هگل، گیورگ ویلهلم فریدریش(۱۳۹۳) فلسفه تاریخ، ترجمه: زیباجبلی، تهران: انتشارات شفیعی.
غبار، میرغلام محمد(۱۳۶۶ ) جغرافیای تاریخی افغانستان، کابل: مطبعه دولتی.
حبیبی، عبدالحی، (۱۳۶۵) تاریخ مختصر افغانستان ، کابل : مطبعه دولتی.
تمام.
استراحتگاه کالیوری ریسورت ، گولیم ، کشور البانیا، جنوری ۲۰۲۲
بامـداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۲ـ۰۹۰۳
Copyright ©bamdaad 2022
هشتم مارچ ، روزهمبسته گی جهانی زنان
سیده طلوع
هشتم مارچ، روز جهانی زن در بسیاری از کشورهای جهان گرامی داشته می شود. 8 مارچ روزیست که زنان جهان بدون توجه به گرایشات مختلف فکری، عقیدتی، نژادی و ... به یادآوری موفقیت ها و دستاوردهای شان می پردازند. در حقیقت، این روز مجالی است برای نگاه کردن به گذشته در مسیر تلاش ها، منازعه ها و فعالیت های پیشین، و بیشتر برای نگریستن در راستای حرکت های پیشرو برای بازکردن راه در جهت شکوفایی استعدادها و فرصت هایی که در انتظار نسل آینده زنان است.
انگیزه انتخاب 8 مارچ به عنوان روز جهانی زن
سالانه میلیونها تن زن و مرد در نقاط مختلف جهان در روز هشتم مارچ ، با ترتیب اجتماعات و گردهمایی ها این روز را گرامی میدارند. انتخاب روز هشتم مارچ به عنوان روز زن بخاطر مبارزه زنان کارگر فابریکه نساجی کتان در سال ۱۸۵۷ میلادی در شهر نیویورک امریکا برمی گردد.
شرایط کاری سخت و غیرانسانی با دستمزد کم کارگران زن در اوایل قرن بیستم که همراه با مردان در کشورهای صنعتی وارد فابریکات و بازار کاری شده بودند آنان را وادار به مبارزه علیه این بیعدالتی به شکل سازمان یافته و منظم نمود. در اين روز كارگران نساجى زن در يک كارخانه بزرگ پوشاک براى اعتراض عليه شرايط بسيار سخت كارى و وضعيت اقتصادی شان دست به اعتصاب زدند. خاطره اين اعتصاب براى كارگران فابریکه نساجى باقى ماند. نارضايتى عمومى ازاين شرايط براى زنان كارگر ادامه داشت
هشتم مارچ سال ۱۹۰۸ میلادی
بعد از گذشت بیش از پنجاه سال، کارگران زن کارخانـه نساجی کتان در شهر نیویورک به منظور احیا خاطره اعتصاب در این روز را که تبعیض، محرومیت و فشار کار و حقوق بسیار کم زنان را بیاد میآورد دست به اعتصاب زدند، صاحب این کارخانه به همراه نگهبانان بخاطر جلوگیری از همبستگی کارگران بخش های دیگر با اعتصاب گران و عدم سرایت آن به بخش های دیگر ، این زنان را در محل کارشان محبوس ساخت و بعداْ به دلایل نامعلوم کارخانه آتش گرفت و فقط تعداد کمی از زنان توانستند از این حادثه نجات یابند و مابقی ۱۲۹ تن از زنان کارگر در این آتش سوختند
به همین دلیل روز هشتم مارچ بطور سنتی بنام روز مبارزه زنان علیه بی عدالتی و فشار علیه زنان در خاطره ها باقی ماند. در سال هاى بعد در كشورهاى مختلف اروپايى و امريكا مبارزه زنان به شكل تظاهرات و اعتصاب کاری علیه فشار، تبعیض و استعمار کاری و همینطور برای داشتن حقوق برابر در اجتماع ادامه پیدا کرد
از جمله یکی از مهمترین مدافعان حقوق زن در المان خانم کلارا زتکین (۱۸۵۷-۱۹۳۳) خواسته های مبارزان زن در آالمان را مبنی بر هشت ساعت کار در روز، تعصیلات ویژه در ایام زایمان و سایر حقوق طبق قانون را تقاضا کرد.
در اروپا دومین کنفرانس سوسیالیستی زنان که در آن صد زن مبارز از هفده کشور جهان شرکت داشتند، در اثر پیشنهاد خانم کلارا زتکین در روز۲۷ آگست سال ۱۹۱۰ میلادی درکوپنهاگن پایتخت دانمارک روز هشتم مارچ به عنوان روز زن و روز همبستگی بخاطر دفاع از حقوق زنان و مبارزه در مقابل تبعیض های گوناگون علیه زنان بر گزیده شد. در واقع می توان گفت آغاز حرکت برای شکل گیری یک روز و اختصاص آن به زنان، ابتدا از دل فعالیت های اعتراضی زنان کارگر در آغاز قرن بیستم در امریکای شمالی و سراسر اروپا نطفه بست.
در سال ۱۹۰۹نخستین روز جهانی زن در ایالات متحده امریکا در۲۸ فبروری ۱۹۰۹ برپا شد. حزب سوسیالیست امریکا این روز را به افتخار و تجلیل از اعتصاب کارگران نساجی نیویورک ، که در آن زنان علیه شرایط کاری خود اعتراض کرده بودند، برگزید.
در سال ۱۹۱۰کنگره جهانی سوسیالیست ها، طی جلسه ای در کوپنهاگن، «روز زن» را روز بین المللی زنان اعلان، و آن را به عنوان حرکتی در جهت کسب حقوق زنان و گسترش حمایت به منظور دستیابی زنان به حق رای در سراسر جهان، تثبیت کرد. طرح پیشنهادی با موافقت بیش از یکصد تن از زنان از۱۷ کشور جهان در این کنگره به تصویب رسید و نخستین پیامد آن، انتخاب سه زن در پارلمان فینلاند بود. در این کنگره تاریخ ثابتی برای برگزاری مراسم انتخاب نشد.
درسال۱۹۱۱ میلادی بازتاب کنگره کوپنهاگن سبب شد که روز جهانی زن برای نخستین بار (۱۹ مارچ) در اتریش، دانمارک، المان و سوییس برگزار شود، یعنی در کشورهایی که بیش از یک میلیون زن و مرد در تظاهرات بزرگی شرکت و حق رای برای زنان، امکان دستیابی به مشاغل دولتی، حقوق زنان برای کار، آموزش حرفه ای و پایان تبعیض شغلی را مطالبه نمودند.
در سالهای ۱۹۱۳-۱۹۱۴با شروع جنگ جهانی، روز جهانی زن، دستمایه ای برای جنبش های زنان در سراسر جهان شد تا آن را به روزی برای اعتراض به جنگ جهانی تبدیل کنند. زنان روسی، به عنوان بخشی از جنبش صلح خواهی، نخستین مراسم روز جهانی زن را در آخرین یکشنبه ماه فبروری برگزار کردند. زنان در دیگر نقاط اروپا نیز حول و حوش ۸ مارچ در اعتراض به جنگ و با ابراز همبستگی با دیگر فعالان، تظاهرات باشکوهی برپا ساختند
درسال۱۹۱۱ زنان روسی، علیه عاقبت شوم جنگ، آخرین یکشنبه فبروری را برای اعتراض و اعتصاب خود و با درخواست « نان و صلح » انتخاب کردند ( که براساس تقویم گریگوری روز ۸ مارچ قطعیت پیدا کرد). چهار روز بعد، تزار روسیه استعفا داد و دولت موقت حق رای برای زنان را به رسمیت شناخت
سازمان ملل متحد و برابری جنسی
قطعنامه سازمان ملل متحد که در سال ۱۹۴۵ امضا شد، نخستین توافقنامه ای بود که اصل برابری زن و مرد را تصریح کرد. از آن زمان تا کنون، این قطعنامه بین المللی که منجر به ارایه استراتیژی ها، استانداردها، برنامه ها و اهداف مختلف از سوی سازمان ملل شده، در پیشرفت موقعیت و وضعیت زنان در سرتاسر جهان موثر بوده است.
پس از سال ها، سازمان ملل متحد و آژانس های تخصصی اش مشارکت زنان را به عنوان شرکا برابر با مردان در دستیابی به پرورش، صلح، امنیت، و احترام کامل برای حقوق بشر مداوم، ترفیع داده اند. قدرت و اختیار زنان، نشان از چهره آشکار تلاشهای سازمان ملل متحد با نظارت و تصحیح چالش های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در سراسر جهان دارد.
امروز تجلیل از روز جهانی زن
در چندین ساله اخیر، ۸ مارچ روز جهانی زن برای زنان، نه تنها در کشورهای توسعه یافته که در جوامع درحال توسعه نیز به صورت گسترده تری مطرح و ابعاد تازه ای به خود گرفته است. جنبش رو به رشد جهانی زنان، که با برگزاری چهار کنفرانس بین المللی زنان توسط سازمان ملل متحد جهان تعمیق یافته است، در تبدیل روز جهانی زن به صف آرایی و اعتراض در جهت دستیابی زنان به حقوق شان و مشارکت آنان در عرصه های سیاسی و اقتصادی یاری بسیار رسانده است.
علاوه بر این، زنان جهان در روز جهانی زن تلاش کرده اند تا این روز را به فرصتی برای انعکاس پیشرفت ها و دستاوردهای به دست آمده، و کنشهای شجاعانه و نیز عزم راسخ زنان عادی (که نقش شگفت آوری را در تاریخ کشورها و جوامع شان ایفا کرده اند) تبدیل کرده و این دستاوردها را گرامی بدارند.
گرامی باد روز همبسته گی زنان جهان !
بامـداد ـ سیاسی ـ ۵/ ۲۲ـ۰۶۰۳
Copyright ©bamdaad 2022
آیا امریکا به دنبال جایگزینی زلنسکی است؟
اخبار روز یازدهم جنگ روسیه و اوکرایین
امروز روز یازدهم جنگ روسیه و اوکرایین است. پیش بینی شده که امروز مردم کیف روز بسیار سختی را در پیش خواهند داشت و با توجه به اینکه تا اکنون نیروهای روس در نزدیکی پایتخت اوکرایین مستقر شدهاند، احتمال حملات بسیار سنگین تر وجود دارد. در این گزارش مهمترین اخبار جنگ روسیه و اوکرایین در روز یازدهم جمع آوری شده است.
عملیات نظامی ارتش روسیه با در دست گرفتن کنترول مناطقی از اوکرایین که از پنج شنبه هفته گذشته (۵ حوت) آغاز شده است، برای یازدهمین روز متوالی ادامه یافته است و تا اکنون ضربات شدیدی به زیرساخت های اوکرایین وارد شده است.
در بیانیه امروز وزارت دفاع روسیه آمده که تا روز یکشنبه ۲۲۰۳ زیرساخت های نظامی اوکرایین توسط ارتش روس منهدم شده است. در مقابل نیز اوکرایین هم آمارهایی از وارد کردن ضرباتی به ارتش روسیه منتشر کرده است.
ارسال تجهیزات نظامی به اوکرایین
اگرچه روسیه به کشورهای دیگر هشدار داده که از ارسال تجهیزات به اوکرایین خود داری کنند، اما امروز سخن گوی کاخ سفید گفته دولت بایدن در حال مذاکره با پولند درباره توافق احتمالی برای کمک به ارایه هواپیماهای جنگنده دوران شوروی به اوکرایین است.
البته در روزهای گذشته خبرگزاری اوکرایینی « اوکرینفرم » روز پنجشنبه به نقل از وزارت خارجه این کشور اعلام کرده بود که ۱۹ کشور به طور منظم به این کشور کمک های نظامی ارسال می کنند. این کمکها شامل جدید ترین سلاح ها، مهمات، تجهیزات حفاظتی و پزشکی و نیز سوخت می شود.
پیش از آغاز جنگ نیز روسیه از ارسال سلاح به اوکرایین ابراز نگرانی کرده بود. ماه گذشته سرگیی شویگو وزیر دفاع روسیه در دیدار با بن والاس همتای انگلیسی خود گفته بود « کشورهای غربی باید از پمپاژ سلاح به اوکرایین دست بردارند، همچنین در اسرع وقت به واشنگتن و ناتو در خصوص تضمینهای امنیتی پاسخ خواهیم داد.»
تلاش برای تصرف کیف
یکی از مهمترین برنامههای روسیه تصرف کیف و شرق اوکرایین است. تا اکنون نیروهای روس در نزدیکی پایتخت اوکرایین مستقر شدهاند و موشک باران خود را به این منطقه انجام دادهاند. وزارت داخله اوکرایین اعلام کرده امروز روز سختی برای مردم کیف خواهد بود.
الجزیره به نقل از خبرنگار خود از شنیده شدن صدای انفجارهای جدید در کیف پایتخت اوکرایین خبر داده است. بسیاری از زیرساختهای کیف بر اثر حملات روسیه از بین رفته اند.
خروج آواره گان از اوکرایین
یکی از مهمترین دستاوردهای دو دور مذاکره این بود که روسیه اجازه دهـد دالان هایی برای خروج پناهجویان و آواره گان جنگی باز شود. صبح امروز خبرگزاری اینترفکس روسیه به نقل از اداره پولیس دونتسک گزارش داده که « کریدورهای بشردوستانه صبح امروز (یکشنبه) در شهرهای ماریوپل و ولنوواخا باز میشود. »
این احتمال وجود دارد که کریدورهایی برای خروج آواره گان در خارکوف هم باز خواهد شد. این اتفاق هنوز رخ نداده است اما احتمال آن بسیار بالاست. البته ادوارد باسورین معاون فرمانده ارتش جمهوری خلق دونتسک امروز اعلام کرد که نیروهای گردان های ملی گرایان اوکرایینی مانع از خروج ساکنان غیرنظامی از شهرهای ماریوپول و ولناواخا می شوند.
زلنسکی برکنار می شود؟
یکی از مهمترین اخباری که امروز منتشر شد، احتمال برکناری و جایگزینی زلنسکی بود که در روزنامه امریکایی نیویورک تایمز منتشر شده است. این روزنامه نوشته کاخ سفید به دنبال یافتن جایگزینی برای ولادیمیر زلنسکی رییس جمهور اوکرایین هستند. به گفته مقامات چند دولت غربی، امریکا و متحدانش درباره چگونگی تامین امنیت خط جانشینی در اوکرایین در صورت دستگیری یا کشته شدن ولادیمیر زلنسکی توسط نیروهای روسی بحث کردهاند.
خبرگزاری ایمنا نوشته به ادعای این روزنامه امریکایی، نگرانی ها در درجه اول در خصوص اطمینان از وجود یک دولت به شکلی مستقل در اوکرایین است، حتا اگر روسیه راهی برای انتصاب یک دولت دست نشانده در کیف بیابد. مقامات غربی گفتند که به رسمیت شناختن یک رهبر مستقل، به جلوگیری از مشروعیت هررهبرتحت حمایت روسیه کمک می کند. آن ها در ادامه مدعی شدند که حضور و سخنرانیهای انگیزشی زلنسکی از عوامل کلیدی در حفظ روحیه ارتش و مردم اوکرایین بوده و مهم است که ادامه پیدا کند.
بر اساس این گزارش، تمرکز بر جانشینی تا حدی به این دلیل است که قانون اساسی اوکرایین در این مورد نامشخص است وبه این دلیل که زلنسکی گفته که نمی خواهد کشورش را ترک کند. طبق این گزارش، او به طعنه خطاب به مقا های غربی گفته که «من به مهمات نیاز دارم، نه سواری».
به نوشته این روزنامه امریکایی، با وجود گزارش ها، مقامات امریکایی پیشنهاد خارج کردن رییس جمهور اوکرایین یا توصیه او به خروج را رد می کنند و دولتهای غربی عزم او را برای ماندن و جنگیدن تحسین کردهاند.
براساس این گزارش، امریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا دولتی را که توسط روسیه تشکیل شود، به رسمیت نمی شناسند و معتقدند تضعیف دولت تحت کنترول مسکو در کیف برای ایالات متحده امریکا و متحدانش در صورتی آسان تر است که یک رهبر (به ادعای مقام های غربی) مستقل و به رسمیت شناخته شده، وجود داشته باشد.
تعلیق فعالیت ویزا و ماسترکارت در روسیه
ویزا و ماسترکارت عملیات خود را در روسیه به حالت تعلیق درآوردند. تلاشی هماهنگ که به منظور انزوای بیشتر اقتصاد روسیه از جامعه بینالمللی بعد از تصمیم ولادیمیر پوتین برای حمله به اوکرایین انجام گرفته است. تجارت نیوز نوشته در بیانیه هایی جداگانه که به فاصله دقایقی بعد از هم منتشر شد، ویزا و ماسترکارت با استناد به هجوم روسیه به اوکرایین و وقایع غیرقابل قبولی که شاهد آن هستیم، اعلام کردند که تصمیم به چنین اقدامی گرفته اند.
منبع : رویداد ۲۴
بامـداد ـ سیاسی ـ ۲/ ۲۲ـ۰۶۰۳
Copyright ©bamdaad 2022
جنگ اوکرایین با زنگ خطر « نان » در شرقمیانه
جنگ و درگیری میان روسیه و اوکرایین که در کنار هم ، بیش از یک چهارمِ گندم جهان را تولید می کنند موجب شده تا قیمت گندم به بالاترین حد در ۱۳ سال اخیر برسد. مساله ای که در نوع خود زنگ خطر و هشدار را در کشورهای شرقمیانه ای که تا حد زیادی به واردات کالاهای اساسی از جمله گندم وابسته هستند، به صدا درآورده است….
پایگاه خبری «میدل ایست مانیتور» در گزارشی، به تاثیرگذاری عمیق « جنگ اوکرایین » بر قیمت مواد غذایی بویژه « نان » در کشورهای شرقمیانه اشاره کرده است.
این پایگاه خبری در گزارش خود با اشاره به این مساله که روسیه و اوکرایین در زمره تامین کننده گان اصلی گندم و روغن خوراکیِ کشورهای شرقمیانه نظیر یمن، لبنان و مصر هستند تاکید دارد که وقوع جنگ اوکرایین، عملا موجب شده تا این دسته از کشورها، با چالش اساسی و جدی افزایش بهای مواد غذایی رو به رو شوند. مساله ای که بویژه در بحبوحه پاندمی کرونا و با توجه به این مساله که قیمت های مواد غذایی حتا قبل از آغاز پاندمی و جنگ اوکرایین نیز برای مردم کشورهای شرقمیانه بالا بودند، می تواند نشان دهنده ایجاد بحرانی فراگیر در آینده نزدیک از حیث به خطر افتادنِ جدی امنیت غذایی مردم شرقمیانه باشد.
به گزارش فرارو، میدل ایست مانیتور در این رابطه مینویسد: « جنگ اوکرایین می تواند آثار و تبعات خود را حتا هزاران کیلومتر دورتر از میدانهای این نبرد، نشان دهد. در این رابطه الهام ، زنی ۳۲ ساله از اتباع کشور یمن شدیدا ابراز نگرانی می کند که تبعات ویرانگر جنگ اوکرایین می تواند به وضوح در وضعیت غذاییِ خانواده وی اثرگذار باشد.
الهام (وی در خواست کرده که نام وی به طور کامل ذکر نشود)، به « بنیاد تامسون رویترز » می گوید: « ...قیمت گندم و نان حتا قبل از جنگ اوکرایین نیز برای ما به شدت گران بود. از این رو، من نمی توانم تصور کنم که چه بر سر ما خواهد آمد وقتی قیمتها حتا از وضعیت کنونی نیز فراتر روند. »
در بخشی دیگر از شرقمیانه یعنی لبنان نیز که از حیث دسترسی به مواد غذایی فقیر محسوب می شود، مردم این کشور تلاشهای زیادی برای خریدِ بیش از نیاز خود در زمینه نان انجام می دهند تا از آسیبهای احتمالی افزایش قیمت ناگهانی این ماده غذاییِ مهم در امان بمانند. این در حالی است که نانوایان در مصر از افزایش قیمت آرد در این کشور که در نوع خود می تواند منجر به افزایش قیمت نان نیز شود خبر می دهند.
یک مقام ارشارشد برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد می گوید: « در اقصی نقاط شرقمیانه و شمال افریقا، افزایش قیمت مواد غذایی که تا حد زیادی ناشی از جنگ اوکرایین و تحولات مرتبط با آن است می تواند میلیونها انسان را بیش از هر زمان دیگری به دامان فقرِ غذایی گسیل کند».
باید توجه داشت که منطقه شرقمیانه به طور خاص نسبت به افزایش قیمت پایه مواد غذایی به دلیل تولید محلیِ ناکافی و نرخ های بالای فقر آسیب پذیر است. نباید فراموش کرد که جرقه «بهار عربی » درسال ۲۰۱۱ ترسایی نیز در ابتدا به دلیل اعتراض مردم به افزایش بهای مواد غذایی خورد.
مصر که در نوع خود بزرگترین واردکننده گندم جهان است، قریب به ۹۰ درصد از گندم مورد نیاز خود را از روسیه و اوکرایین وارد می کند. در این راستا، مقام های مصری با نگرانیِ تمام شاهد تحولات اوکرایین هستند.
با ادامه جنگ در اوکرایین، بهای غله جات و دانه های روغنی به رشد بی سابقه و تاریخی خود ادامه می دهد. روسیه و اوکرایین، دو کشور بزرگ صادرکننده گندم در جهان بوده و در مجموع ۲۹ درصد از صادرات جهانی را تشکیل می دهند. عمده این صادرات از طریق بنادر واقع در دریای سیاه انجام می شود. همچنین اوکرایین با صادرات حدود ۴.۵ میلیون تن درماه، یکی از چهار صادرکننده بزرگ دانه جواری در جهان است
به گزارش ار. اف. ای، حمله روسیه به اوکرایین و ادامه جنگ در خاک این کشور، موجب افزایش بی سابقه بهای غلات و دانه های روغنی شده است. همزمان، نگرانی از بروز اختلال در مسیر عبور کشتی ها از تنگه های باسپورس و داردانل که به دریای سیاه منتهی می شود، همچنین تحریم های اقتصادی فزاینده علیه روسیه، از جمله عوامل افزاینده بهای غلات و دانه های روغنی در جهان است.
هر چند که بر اساس اعلام مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، انقره، عبور هر گونه «کشتی جنگی » از مسیرهای منتهی به تنگه های باسپورس و داردانل را ممنوع اعلام کرده است، با این وجود، بخش عمدهای از بازارهای جهانی، در شرایط بحرانی کنونی، امکان دسترسی به بازارهای روسیه و اوکرایین را غیرممکن می دانند، موضوعی که عرضه جهانی غله جات و دانه های روغنی را برای مدت نامحدودی به شدت کاهش می دهد.
مولود چاووش اوغلو، با بیان اینکه انقره به این نتیجه رسیده است که وضعیت در اوکرایین به جنگ تبدیل شده است، اعلام کرد: ترکیه مقررات کنوانسیون مونترو را به طور شفاف اعمال خواهد کرد. بر اساس کنوانسیون مونترو، ترکیه هر دو تنگه باسپورس و داردانل را کنترول می کند. بر طبق این کنوانسیون، ترکیه این اختیار را دارد که عبور کشتی های جنگی روسیه و اوکرایین را که پایگاه دایمی آنها در دریای سیاه نیست، مسدود کند.
کشورهای غربی، به ویژه در روزهای اخیر، با اقدامات تحریمی علیه روسیه و قطع دسترسی موسسات مالی روسیه به نظام جهانی مبادلات بین بانکی، سوییفت، همچنین، بستن حریم هوایی خود بر روی شرکت های هواپیمایی روسی، گامی فراتر برداشته اند که خود عاملی بر افزایش این بحران است.
ازجمله دیگر عوامل تاثیرگذار بر این بحران، درخواست ولودیمیر زلنسکی، از جامعه جهانی، مبنی بر بستن بنادر خود بر روی تمامی کشتی های روسیه و اعلام توقف هرگونه فعالیت دریایی اوکرایین تا پایان جنگ است.
همچنین، با ادامه جنگ در اوکرایین، گزارش هایی مبنی بر انفجار در بنادر اوکرایین منتشر شده است.
از دیگر عوامل تاثیرگذار بر صادرات غله جات و دانه های روغنی، زمان کشت این محصولات است. شروع کاشت جو بهاری و جواری که برای چند هفته آینده در اوکرایین برنامه ریزی شده بود، به دلیل تهاجم روسیه و بروز جنگ در این کشور زیر سوال رفته است. همین موضوع خطری جدی برای دوره آتی عرضه این محصولات به بازار خواهد بود.
کشورهایی در حوزه شرقمیانه و افریقا، از جمله الجزایر، مصر، لبنان، سوریه و یمن از جمله بزرگترین واردکننده گان گندم از کشورهای اوکرایین و روسیه هستند. این کشورها به دلیل افزایش بهای دانه های روغنی و گندم، همچنین توقف صادرات از مبادی اوکرایین و روسیه، نسبت به کاهش ذخایر خود ابراز نگرانی می کنند.
بر اساس اعلام وزارت سیاست ارضی اوکرایین، این کشور در سال ۲۰۲۱ ترسایی بالغ بر ۸۴ میلیون تن غله و دانه های روغنی برداشت کرده است. این میزان برداشت، بر اساس بیانیه روز ۲۱ دسامبر ۲۰۲۱ وزارت سیاست ارضی اوکرایین، طی ۳۰ سال گذشته، از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بی سابقه بوده است./شرق
منبع تصویر :foodwatch.org
بامـداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۲۲ـ۰۶۰۳
Copyright ©bamdaad 2022
پوتین: با این شرایط به عملیات نظامی خود در اوکرایین پایان می دهیم
رییس جمهور روسیه اعلام نمود که که اوکرایین باید جمهوریهای لوهانسک و دونتسک را به رسمیت بشناسد، بعد عملیات نظامی متوقف خواهد شد.
به گزارش اسپوتنیک، ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه در گفت وگو با همتای ونزویلا ی خود اظهار داشته است که در صورتی که کیف از غیرنظامیان در دنباس محافظت می کند و جمهوری های لوهانسک و دونتسک را به رسمیت بشناسد و حاکمیت روسیه را بر کریمه را تایید کند، عملیات نظامی تمام می شود.
ولادیمیر پوتین خاطرنشان کرد که هدف روسیه از این عملیات، غیرنظامی سازی اوکرایین است.
درعین حال رییس جمهور ونزویلا در گفت و گو با رییس جمهور روسیه ، کارکردهای بی ثبات کننده امریکا و ناتو عامل این امر است و وی از گام های قاطع روسیه در اوکرایین پشتیبانی قوی کرد.
سرویس های اطلاعاتی ناتو پشت جعلیات ضد روسی درباره عملیات روسیه در اوکرایین هستند
شایان ذکر است، روسیه بامداد روز پنجشنبه ۲۴ فبروری عملیات نظامی خود را در اوکرایین آغاز کرد. رییس جمهور ولادیمیر پوتین هدف آن را « حمایت از افرادی که به مدت هشت سال مورد قلدری و نسل کشی رژیم کیف قرار گرفته اند » نامید.
به گفته وی، برای این منظور، برنامه ریزی شده است که « غیرنازی سازی و غیرنظامی سازی اوکرایین » انجام شود، تا همه جنایتکاران جنگی که مسوول « جنایت های خونین علیه غیرنظامیان » در دنباس هستند، به دست عدالت سپرده شوند.
به گفته وزارت دفاع فدراسیون روسیه، نیروهای مسلح فقط به زیرساخت های نظامی و نیروهای اوکرایینی حمله می کنند، هیچ چیز جمعیت غیرنظامی را تهدید نمی کند. با حمایت نیروهای مسلح فدراسیون روسیه، گروه های نظامی جمهوری های خلق دونتسک و لوهانسک در حال توسعه یک حمله هستند.
رییس جمهور روسیه تاکید کرد: صحبتی از اشغال اوکرایین نیست.
تحریم سخنرانی لاوروف در ژنیو توسط نماینده گان امریکا و گروه هفت
وزارت خارجه کانادا خبر داد: نماینده گان امریکا و سایر کشورهای عضو گروه هفت و اتحادیه اروپا سخنرانی لاوروف در ژنیو را بایکوت کردند.
برخی اعضای هیات های غربی کنفرانس خلع سلاح در ژنیو به نشانه تحریم سالون جلسه در زمان سخنرانی وزیر خارجه روسیه سرگی لاوروف ترک کردند.
به گزارش اسپوتنیک، فرانس پرس در این خصوص گزارش داد.
در این اطلاعیه آمده است: دیپلومات ها سالون جلسه را در آغاز سخنرانی لاوروف که پیشتر ضبط شده بود، ترک کردند.
وقتی سخنرانی شروع شد، دیپلومات ها تعداد زیادی از کشورهای که در کنفرانس حضور داشتند، سالون را ترک کردند و در خارج از سالون این بایکوت را تشویق کرده و دست زدند. در بین افراد باقی مانده در سالون هیات هایی از یمن، الجزایر، ونزویلا، سوریه و تونس بودند.
رسانه های اوکرایینی: اصابت بمب به برج تلویزیون کیف
رسانه های اوکرایینی اطلاع دادند که بمبی به برج تلویزیون کیف اصابت کرده است.
رسانه های محلی اوکرایین می نویسند که برج تلویزیون کیف پخش برنامه هایش را متوقف کرده است. شبکه ها برنامه های از پیش ضبط شده را پخش می کنند.
روسیه بامداد روز پنجشنبه ۲۴ فبروری عملیات نظامی خود را در اوکرایین آغاز کرد. رییس جمهور ولادیمیر پوتین هدف آن را « حمایت از افرادی که به مدت هشت سال مورد قلدری و نسل کشی رژیم کیف قرار گرفته اند» نامید.
به گفته وی، برای این منظور، برنامه ریزی شده است که « غیر نازی سازی و غیرنظامی سازی اوکرایین » انجام شود، تا همه جنایتکاران جنگی که مسوول «جنایت های خونین علیه غیرنظامیان » در دنباس هستند، به دست عدالت سپرده شوند.
به گفته وزارت دفاع فدراسیون روسیه، نیروهای مسلح فقط به زیرساخت های نظامی و نیروهای اوکرایینی حمله می کنند، هیچ چیز جمعیت غیرنظامی را تهدید نمی کند. با حمایت نیروهای مسلح فدراسیون روسیه، گروه های نظامی جمهوری های خلق دونتسک و لوهانسک در حال توسعه یک حمله هستند.
رییس جمهور روسیه تاکید کرد: صحبتی از اشغال اوکرایین نیست. صبح روز دوشنبه بیش از ۱.۱ هزار شی مورد اصابت قرارگرفت: فرودگاه ها، پست های فرماندهی، ایستگاه های رادار وغیره. قلمرو اطراف نیروگاه های هسته ای چرنوبیل و زاپروژیه (در حال فعالیت) تحت کنترول در آمد. هشت سال بعد، کانال کریمه شمالی رفع انسداد شد و کار برای بازگرداندن آب به کریمه در حال انجام است.
تهاجم در چند جهت ادامه دارد، کیف از سمت غرب مسدود شده است. با این حال، نقشه دقیق مناطق اوکرایین که ارتش روسیه در آن فعالیت می کند، هنوز به طور رسمی منتشر نشده است. نیروهای مسلح روسیه به برتری هوایی بر کل اوکرایین دست یافتند.
به گفته وزارت دفاع فدراسیون روسیه، کشته و زخمی در میان نیروهای روسی وجود دارد، اما تلفات در میان نیروهای اوکرایینی و ملی گرایان چندین برابر است. هنوز آمار دقیقی منتشر نشده است.
دپارتمان نظامی روسیه تعدادی از موارد زمین گذاشتن داوطلبانه اسلحه توسط سربازان اوکرایینی را گزارش می دهد - امنیت آنها تضمین شده و به خانواده های خود باز می گردند. درهمین حال، نیروهای امنیتی اوکرایین درحال استقرار چندین موشک انداز درست درمناطق مسکونی کیف و سایر شهرهای اوکرایین هستند. پوتین آن را یک تاکتیک تروریستی خواند.
آنتونی بلینکن خواستار اخراج روسیه از شورای حقوق بشر سازمان ملل مطرح شد
آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه امریکا همزمان با ششمین روز جنگ در اوکرایین، پیشنهاد اخراج روسیه را از شورای حقوق بشر سازمان ملل مطرح کرد .
آنتونی بلینکن وزیر خارجه مریکا روز سه شنبه به وقت محلی در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل ضمن محکوم کردن روسیه به خاطر نقض حقوق بشر و قوانین بشردوستانه بین المللی روسیه در طول حمله به اوکرایین، پیشنهاد اخراج مسکو را از شورای حقوق بشر سازمان ملل را مطرح کرد.
بلینکن ادامه داد آیا یک عضو سازمان ملل که سعی می کند سرزمین یک عضو دیگر سازمان ملل را تصرف کند درحالی که مرتکب نقض وحشتناک حقوق بشر می شود و رنج و سختی زیادی برای انسان ها به ارمغان می آورد، اجازه دارد در شورای حقوق بشر سازمان ملل بماند؟
در شورای حقوق بشر سازمان ملل ۴۷ عضو وجود دارد که از سوی مجمع عمومی این سازمان انتخاب می شوند که روسیه یکی از این اعضاست.
وزیر خارجه امریکا همچنین از کشورهایی چون چین انتقاد کرد که به صورت آشکار روسیه را مسوول این بحران معرفی نکرده اند.
وی اظهار داشت اعضای شورا نباید چنین استدال کنند که همه طرف ها مسوولیت یک سانی در قبال حمله غیرقانونی یک طرف دارند. (مساله اوکرایین) یکسان نیست، این استدلال اشتباه است و مسوولیت پذیری را در جای مناسب خود قرار نمی دهد.همین امر در مورد اعضایی که به اشتباه استدلال می کنند که محکوم کردن نقض حقوق بشر « سیاسی کردن » وضعیت است، صدق می کند. این استدلال نقض حقوق بشر را نادیده می گیرد.
بلینکن همچنین از شورای حقوق بشر سازمان ملل خواست تا با اتحاد، از وقوع یک جنگ مرگبارتر جلوگیری کند.
وی گفت که اینها نقض حقوق بشری بوده که این شورا برای جلوگیری از آنها ایجاد شده است. اگر الان ما با یکدیگر متحد نشویم، پس چه زمانی این اتحاد ایجاد خواهد شد؟
وزیر خارجه آمریکا همچنین با انتقاد از کشتار غیرنظامیان به شورای حقوق بشر سازمان ملل گفت که روسیه در حملات خود به مدارس، بیمارستان ها و ساختمانهای مسکونی صدمه می زند.
وی گفت که روسیه در حال تخریب زیرساخت های حیاتی هستند که به میلیون ها نفر در سراسر اوکرایین خدماتی چون آب آشامیدنی، گاز برای گرما در طول زمستان و برق ارایه می دهند. اتوبوس های غیرنظامی، خودروها و حتا آمبولانس ها گلوله باران شده اند. روسیه این کار را هر روز در سراسر اوکرایین انجام می دهد.
وزارت دفاع روسیه در ششمین روز عملیات نظامی در اوکرایین از نابودی ۱۳۲۵ مرکز و انواع زیرساخت های نظامی اوکرایین خبر داد و ولودیمیر زلنسکی رییس جمهوری اوکرایین هم اعلام کرده که همه شهرهای بزرگ این کشور در محاصره نیروهای روسیه قرار دارند.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه دوشنبه ۲۱ فبروری با انتقاد از بی توجهی غرب به نگرانی های امنیتی مسکو اعلام کرد که کشورش استقلال جمهوری های خلق دونتسک و لوگانتسک را به رسمیت می شناسد و در کاخ کرملین قراردادهای همکاری و دوستی را با سران این جمهوریها امضا کرد.
سواستفاده امریکا از قدرت، اعمال تحریم تخطی از حقوق بشر است
براساس گزارش نقض حقوق بشر امریکا در سال ۲۰۲۱ ترسایی که امروز منتشر شد امریکا با سواستفاده از قدرت و تحریم حقوق انسان ها را در دیگر کشورها نقض می کند.
به نقل از خبرگزاری «شینهوا»ی چین، براساس گزارشی که امروز از سوی دفتر اطلاعات شورای دولتی امریکا منتشر شد این کشور همواره به دنبال قدرت طلبی، یکجانبه گرایی و مداخله گری بوده است و اغلب از قدرتی که منجر کشتار تعداد بسیار زیاد از غیرنظامی شده، استفاده کرده است.
جنگ های امریکا تا اکنون جان میلیون ها نفر را گرفته است. از آغاز قرن بیست و یکم امریکا یک سری عملیات نظامی خارجی جهانی به اسم عملیات ضد تروریستی به راه انداخته است که منجر به مرگ یک میلیون انسان شده است.
براساس مطالعه « هزینه های جنگ » که توسط موسسه « واتسن» در امور بین الملل «دانشگاه براون» انجام شد این جنگ های ضد تروریزم امریکا که در ۲۰ سال گذشته به راه انداخته شده موجب مرگ بیش از ۹۲۹ هزار نفر شده است.
عملیات ۲۰ ساله نظامی ارتش امریکا در افغانستان موجب مرگ ۱۷۴ هزار نفر در این کشور از جمله بیش از ۳۰ هزار غیرنظامی و مجروح شدن بیش از ۶۰ هزار نفر شده است.
این گزارش ضمن توصیف زندان « گوآنتانامو» به عنوان صحنه رسوایی شکنجه های مکرر، افزود: طبق گزارشی که پنل مستقل کارشناسان حقوق بشری تهیه کرده و توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه ۱۰ جنوری ۲۰۲۲ ترسایی منتشر شده است، دو دهه بازداشت مستبدانه بدون برگزاری دادگاه در کنار شکنجه و رفتار بد تخطی از قوانین بین المللی حقوق بشر و لکه ننگی برای دولت امریکاست.
یا علیه پوتین موضع بگیر یا اخراجی!
هر روز تعداد بیشتری از هنرمندان روسی در غرب به دلیل « تهاجم روسیه» به اوکرایین تحت فشار قرار می گیرند. دیتر ریتر، شهردار مونشن از والری گرگیف، رهبر ارکستر فیلارمونیک مونشن خواسته است که از «حاکم روسیه پوتین» فاصله بگیرد در غیر این صورت اخراج خواهد شد.
به گزارش رسانه حکومتی بایریشه روندفونک شهردار مونشن ، دیتر ریتر، از رهبر ارکستر فیلارمونیک مونیخ، والری گرگیف، خواسته است تا از «حمله روسیه » به اوکرایین فاصله بگیرد. در غیر این صورت، به گفته شهردار، رهبر ارکستر فیل هارمونی تهدید به اخراج می شود.
اگر والری گرگیف تا روز دوشنبه به وضوح خود را در اینجا قرار ندهد، دیگر نمی تواند رهبر ارکستر فیلارمونیک ما بماند.»
گرگیف ۶۸ ساله از سال ۲۰۱۵ رهبر ارکستر فیلارمونیک مونشن است. این نوازنده اهل قفقاز به عنوان یکی از شناخته شده ترین رهبران ارکستر در جهان شناخته می شود. او علاوه بر کارگردانی تیاتر معتبر روسیه ماریینسکی، که برای چندین دهه آن را بر عهده داشته است، همچنین به طور منظم برخی از بزرگترین و شناخته شده ترین ارکسترهای جهان را رهبری می کند. گرگیف تا سال ۲۰۲۵ ترسایی در مونشن قرارداد دارد. او سالانه ۳۰ تا ۴۰ کنسرت را اجرا می کند.
قرار یک خبر دیگر شهردار شهر مونیخ آلمان دیتر رایتر (حزب سوسیال دمکرات المان) والری گرگیف، رهبر ارکستر فیلارمونیک مونیخ را به دلیل موضع نگرفتن علیه پوتین، رییس جمهور روسیه برکنار کرد. گرگیف علیرغم اینکه از او خواسته شد به طور واضح و صریح از جنگ روسیه علیه اوکرایین فاصله بگیرد، اظهار نظری در این مورد نکرد، رایتر این تصمیم را امروز سه شنبه اعلام کرد.
این یک رفتار بی سابقه است: مونشن امروز قرارداد خود را با ارکستر فیلارمونیک مونیخ والری گرگیف رهبر ارکستر ستاره روسی فسخ کرد زیرا او علیه مداخله روسیه در اوکرایین موضع نگرفت و هیچ اظهار نظری نکرد.
در پایان هفته گذشته، رایتر در نامهای اولتیماتومی برای گرگیف ارسال کرد که اگر روسها تا روز دوشنبه علناً از پوتین رییسجمهور روسیه و سیاستهای او فاصله نگیرند، برکنار خواهد شد.
گرگیف ۶۸ ساله از سال ۲۰۱۵ رهبر ارکستر فیلارمونیک مونیخ است.
بامـداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۲ـ۰۱۰۳
Copyright ©bamdaad 2022