زما شاعرانه انځورونه
لیکوال: انجنیر عبدالقادرمسعود
هو! زه هغه لیکوال او شاعر یم، چې د ادب او فرهنګ په تیره بیا د پښتو ادب، شعر او شاعرۍ زرغون ګلبڼ به په ډیرو ښکلو او رنګینو ګلونو ښایسته ، سمسور، غوړیدلی، تازه او ښیرازه وساتم .
زه شاعريم او زړه مې غواړي، د خيال پر وزرو مخ پر شينکي آسمان والوځم او له هماغو هسکو څخه پر غرونو رغونو، سيندونو، سمندرونو، شنو جلگو او ورشوو د خپلو وزرونو سيوري کښته پورته ولونم او هغه درستې سترگو ليدلې طبيعي ښکلاوې او رنګينۍ د ذهني او عيني انځورونو په مرغلين کې و پېيم .
هو! زه به په ټوله رښتينولۍ هغه ښايسته ښکلي پېيلی هارونه امېلونه د خپل پښتني- افغاني شعر و ادب په ارته بيرته گلورينه ځولۍ کې راو نغاړم ، سمسور ګلبڼ يې، نه يوازې د زمانې له پاڼرېژو سيليو او توپانونو څخه راوژغورم، بلکې له لا نويو نويو ښايسته ښکلو رنگارنگو گلونو سره د ډېرو اوسنيو او راتلونکو سترگو پر لارو ته ور ډالۍ کړم .
زه هغه څوک یم، چې له پوهې، فرهنګ او ادب سره ژوره مینه او لېوالتيا لرم، او په پېيلې او نا پېيلو ستونو کې د شاعرانه او هنري تخیل، نوښتګر فکر او د لوړې پوهې په تړاو پراخه ليد لرم .
زه غواړم د خپل سپیڅلي، خوالگر او نوښتگر قلم د ارزښتمنو او ګټورو پنځونو له لارې د پښتو شعر و ادب لمن پراخه او بډایه کړم .
زه غواړم هغه لیکوال او شاعر و اوسم، چې په خپلو عیني او ذهني انځورونو کې له ولولو څخه ډک انساني پیغامونه، لوړ فکرونه او خواږه شاعرانه رنګونه ولرم .
زه هغه وينا وال یم ، چې له خپل ګران هیواد او هیوادوالو سره ژوره مینه لرم، او غواړم په خپلو ساندو سندرو کې له سپیڅلې او خوږې مینې څخه ډک افغاني- پښتني او ملي ولولې د ادب مینه والو ته په خوږه، هنري او شاعرانه ژبه وړاندې کړم .
زه هغه څوک یم، چې په زړه، ذهن او روان کې مې د پښتو ژبې ، ادب او فرهنگ سپیڅلې مینه وړې ولولې څپې وهي .
زه هغه ويناوال یم، چې غواړم ، په خپلو لیکنو، شعرونو او ملي ترانو کې مې د افغان ولس پوهه او گروهه، ښاڅ و غرور، ننگ و پت، توره او میړانه، ویاړونه او ملي پښتني او ټولنيز ارزښتونه په خورا ښکلې بڼه انځور شي؛ دا زما انساني- افغاني دنده او پازه ده ، چې د افغان اولس او پښتون ملت او په تیره بیا د خپل ځوان پښت د ملي شعور د راویښولو، روزلو ، پاللو، پاڅولو او هڅولو په لار کې خپلې هاندو هڅې او تاب و توان ته دوام ورکړم ، لوړ انساني- افغاني موخې او ارمانونه او د يوه پتمن بسيا او هوسا ژوند و ژواک لارې چارې ور پر ګوته کړم، او د هیواد د سمسورتیا او پراختیا په تړاو د دوی ذهنیت په شعوري لحاظ د هیواد پالنې ، ازادۍ، استقلال، خپلواکۍ د ملي وحدت، اتحاد او اتفاق او ورورولۍ سره اشنا کړم .
زه به په خپلو پنځونو کې د ګډ سوله ییز ژوند د اصولو په رڼا کې د سولې او سوکاله ژوند او د بشر پالنې پیغامونه، د جنګ، جګړو او جگړه مارو څخه ژوره کرکه په پوره نږه ژبني او ادبي پرداز سره انځور کړم .
زه غواړم، د خپلو ادبي او شاعرانه انځورونو په ژبه د خپل جنگ، جنايت و جهل ځپلې ټولنې او ټاټوبي ترخې خاطرې ، د سویو زړونو او څیرو ګریوانونو تریخ، حقیقي ، ریښتینی او انساني ژوند، د ټولنې دردونه ، د غریبانو، بیوزلو، مظلومانو مسکینانو، خوارانو، غمجنو او یتیمانو کړاوونه ،، ناخوالې او ستونزې، د رنځورو او له زد کړې پوهې لرې پاتې پرگنو، خواري او بدمرغي ، او د دغو ناخوالو او بدمرغيو د رامنځته کوونکيو تورې کرغېړنې څېرې بربنډې کړم او سوز و فرياد يې د نياومنو او انسان دوستو نړيوالو تر غوږو ورسوم ، او د اخلاقي، ټولنیز ژوند د نیمګړتیاوو او کمزورتیاوو لپاره د علاج ګټورې لارې چارې ور پر ګوته کړم .
زه هغه وینا وال یم چې غواړم د خپلې شاعرۍ په رنګینه نړۍ کې د واقعي او عملي تصوف او عرفان د اسرارو او رمزونو مرغلرې او د معرفت او د معنوي نړۍ وړانګې په تړاو علمي او تحقیقي او څیړنیز نظریات د اسلام حقیقي او سپیڅلي ارزښتونو علمي مفاهیم او عملي ګامونه ټولنیز عدالت، انصاف او پاک نفسي، رښتیا او صداقت، انساني او ټولنیز دردونه، خصایل او اخلاقي ارزښتونه په ډیر عالي ، او انساني بڼه د ادب او فرهنګ مینه والو ته وړاندې کړم .
زه هغه لیکوال او شاعر یم، چې زما د ترانو په رنګین او غوړیدلي ګلبڼ کې د ښځو عالي مقام او منزلت ته درناوی، عشق، محبت، مینه او اخلاص، جذابیت او ښایست ، حسن او جمال، دوستي، وفا او صمیمیت، د ریښتینې مینې راز او نیاز، سوز، ساز او ګداز، د پسرلي رنګارنګ او زړه وړونکې نغمې، د طبعیت د مناظرو رنګینه او هنري ښکلا او همداسې نور عالي او هنري ارزښتونه په ډیرو ښکلیو او رنګینو تشبیهاتو، کنایاتو، استعاراتو، رمزونو او ښایسته سیمبولونو کې په ډیر عالي او شاعرانه ترکیبونو او ارزښتونو باید انځور شي، لکه :
د سبا سپینه رڼا، د سحرني نسیم خوږې وږمې، د سهار بادونه، د شنه اسمان ځلانده ستوري او تکه سپینه سپوږمۍ، د سپوږمۍ پلوشې او د سپوږمۍ د رڼا څرک، د افق ښکلا، د اسمان تورې وریځې، شین اسمان او د شنه اسمان تر لاندې په ګلزار کې د بلبلانو ښایست او د دوی مست اوازونه، خوږې نغمې او ترانې، تک شین آسمان لکه د پیغلې کوچۍ شین کمیس چې له هیندارو او پاولیو ډک وي، د ګلانو د ښکلو پاڼو دپاسه د بوراګانو بیړ، دنښترو او چنارونو په شنو څانګو کې د بیلا بیلو الوتونکو او مرغیو مستې سندرې او شور ماشور، د هسکو غرونو د پاسه او د شینکي آسمان تر لاندې دګربټو ، بازانو، باښو او لیکه لیکه زاڼو هسکې او ټیټې الوتنې، په تازه، ښیرازه او غوړیدلي ګلبڼ کې د توتیانو مستي او د شور شتوالی، څپاند، څپاند، مست او لیوني سیندونه او د آبشارونو زمزمې او غږونه، د سیندونو د څپو غورځنګونه، د بهاندو چینو رڼې اوسړې اوبه، د سیندونو، غرونواو رغونو تر منځ ښکلي اوزړه راښکونکي ږغونه او نغمې ، په شنوباغونو کې د چنچڼو خوږې سندرې ،د تورو سترګو غرڅنیو دمنډو رامنډو ښکلا، په ګودرونو کې د منګیواو د پیغلو د بنګړیوشرنګهار ، په شنه او زرغون بهار کې دمرغانوخوږې خوږې کوکیء، د پسرلي رنګارنګ او ښایسته ښایسته ګلونه او د ګلونو خندا اوغوړیدل، دپسرلي روح نوازه نسیم، د ګلانو ښکلې ګیډی او د نارنج غوړیدلي او تازه ګلان ، د سنځلو په بوی او عطرونو معطره او غوړیدلې فضا ، دڅانګو او د پاڼو شینوالی، د شنو ونو د پاڼو رپیدا او غږونه، د باغونو ښیرازي او تازګي، د ځنګلونو او وچ ډاګونو، دښتو، پولې، کروندیو، ورشوګانو او د شنو درو او غونډیو او ښکلو او زرغونو شنیلیو سمسورتیا او پراختیا، په شنیلیو کې د پرخو د مرجانونو اوریدل، د غرونو شنې لمنې، د وچو اوسپیرو دښتو او دکیږدیو تر څنګ د روانو کاروانونو ښکلا، د باغونو د تنکي ګلونو او غوړیدلیو غوټیو او ګیډیو ښایست او ښکلا، د څانګو او ګلونو د وژمې زنګیدل، د بهار ګل څانګې او د خاټول غنچې، د باغ د ګلونو دسبا پرخې اوعطرونه، سرې غونچې ، شنه چمنونه او دګلونو د ګهیځ پرخې، دشنو بوټو، شنو ونو او باغونو غوړیدل ، دګلونو د نازکو پاڼو د پاسه د شبنم رڼې رڼې مرغلرې، د پرخی په ژړا کې د ګلونو سره خندا، د طبعیت پاکه او رڼه هوا، د سبا ښیرازه او تازه وږمه ، نری باران ، پراخې ورشوګانې، د ځلانده لمر زرینې وړانګې، د لمر راختل او د غرونو شاته پناه کیدل او د لمر په زرینو پلوشو کې د آسمان د څنډو سره لمن ، د آسمان د هسکوغرونو په سر د بوډی د ټال (شنې زرغونې) ښکلی انځور، د سحر نوې او ځلیدلې پلوشې، دنګ دنګ غرونه او رغونه او په غرونو کې د اوچتو بازانو الوتنې ، دغرونو په لمنو او څړ ځایونو کې د شپون خورې ورې رمې ، ښایسته چمنونه او د شپونکي د شپیلی خوږې نغمې او سرودونه، مستانه موسم او جانانه فضا او په دې ښکلې او رنګینه فضا کې د حسن او مینې شتوالې، او همداسې دمجنون او د لیلی پاکه او سپیڅلې مینه او د مینې جادو، د تاندو جنکیو په سپینو غاړو کې د سپینو زرو سپین امیلونه او د هغوی د سپینو تنديو د پاسه سره ټیکونه ، د سرکو شونډو د پاسه سور پیزوان اوسپینې نتکۍ ، په غوږونوکې د لښتیو او سکڼو ښایست، د پیمخو او شاپیریو سینګار شوي صورتونه ، د یوې ساده، معصومې او ښکلې جلکې له حیا ډکه څیره لکه د ګلو لښته او نازک مزاج، حسن ، جمال او ښایست لکه سپوږمی، سپینه او تنګه خوله لکه دګلو تنکې غوټی، نری پوزه ، سری شونډې لکه ځلیدلې سور لعل او سری سکروټې او د شونډو مسکا، سرې شونډې لکه شراب او شکر، تورې زلفې لکه تار د رباب او سنبل د نو بهار، د زلفو پیچ وتاب پر مخ او مشکینې زلفې لکه مشک او عنبر، تورې ، مستې، غړیدلې او نازولې سترګې او د تور بادام په څیر غټې نرګسي سترګې او د سترګو د خمار خوند، تړمې تړمې اوښکې او د زعفرانو په څیر زیړ رخسار، خنجري ، کاږه کاږه او ښکلي باڼه، د ګل مخو د حسن اداګانې ، سپین رخسار او ښایست ، سپینه غاړه لکه صراحي دسپینو زرو، د تندي په سر اوربل او پیکې، شینکي خالونه لکه ستوري د آسمان، لکه سره یاقوت د خوبانو سرې شونډې ،په سرو شونډو د پاسه مشکین خال ، دګوتو سره نوکونه لکه د یاقوتو نګینې، تکې سپینې لیچې او سپین مړوندونه، د قلم په څیر ښایسته ګوتې او د سپین لاس ښکلي ورغوي ، سپینې پښې لکه د زنبق د ګلو پاڼې، د ویښته غوندې نری ملا، تورې ، نری اوکږې وروځې، سپین رخسار او اوږده مژګان، منور مخ لکه شمس او قمر او دګلاب په څیر ښایسته ، لکه دُر او ګوهر سپین سپیڅلي غاښونه ، زنخدان لکه سیب د سمرقند، ژمنځ شوې پیکې او حسن د کاکل، د تورو ویښتو اودل شوې کوڅې، لکه د سبر ونه قد، او همداسې د مطربانو او مستانو او رندانو محفلونه او د سازونو د تارونو او نغمو شرنګاوې، ساقي، پیاله، د صراحي قلقل او یاران او د ښایسته ساقي په لاس کې د مستو میو جام او د میو په نشو کې ډوب شوی ساقي، په ګلګون جام کې ځلیدلي سپین مخونه ، په میخانه کې د صوفيانو نڅا او مستیدل ، او د خراباتیانو اوشیخانو د جامونو کړنګول او د میو د نشو په طوفانونو کې غرقیدل ، په اور کې د پتنګ سوزیدل او د بلې ډیوې ځلیدل، د شمعې خندا او ژړا او همداسې د خزان زیړي ګلونه، خزان وهلې پاڼې او چمنونه، د خزان سیلۍ او د ونو او ګلونو مرګ، د غرونو په سرونو د نښترو او ګورګرو ونې، په وریځو پټ آسمان او د لمر نه ښکاریدل، له غصو نه ډکې کوڅې، د ورکو ترانو غږ، د هجران ځپلو حریفانو او رقیبانو غمونه ، د بیلتون په صحرا کې ببر سری مجنون ، د اغزو لاره، ستړي ، ستومانه او نا امیده مزلونه ، خړ بادونه او طوفانونه او د غمونو ویروونکې او چاودونکې چیغې او د دردونو او افتونو لوی سمندر، اوهمدارنګه د تاریخي او عیني حقایقو، حوادثو، پیښو او د ټولنیزو ستونزو او کړاوونو تصویرونه او خیالونه، دا ټول هغه شاعرانه ترکیبونه ، ارزښتونه او هنري سمبولونه دي، چې زموږ لیکوال او شاعران ترینه الهام اخلي او د شعر په ژبه یې خپلو اوریدونکو او لوستونکو ته په ډیر ه ظریفانه بڼه او ښکلي رنګونو او ډولونو کې ترسیموي .
زه هیله من یم ، چې زموږ په ګران افغانستان کې د جګړې او جګړمار و د ظلم، وحشت، او دهشت لمن ټوله شي، د یو هوسا، سوکاله، خوشحاله او نیکمرغه ژوند په فضا کې زموږ هیوادوال د ورورولۍ، اتحاد او اتفاق، مینې او محبت څخه ډک ژوند ولري .
د سولې او امن په فضا کې به زما ساندې، سندرې او ملي ترانې د خپلو رنګینو، عالي خیالونو او ژورو فکرونو، انساني احساساتو، اخلاقي او ملي ولولو او پیغامونو او د معنوي او هنري ښکلا له پلوه به د ګران او قیمتي مرغلرو څخه ډک وي او زموږ د ادب په تاریخ کې به د یو اغیزمن او ګټور موخذ، ادبي او فرهنګي میراث په توګه خپل ځای ، مقام او ارزښت ولري ، معاصر او راتلونکي نسلونه به ترینه ارزښتناکه او بشپړه ګټه پورته کړي .
دا تاسې او زما شاعرانه انځورونه!
په ټوله ادبي او شاعرانه مینه !
اشـک يتيــم
دى يتيمى به من شكايت كرد
درد دل يك به يك حكايت كرد
سيل اشكش ز ديده جارى بود
ناله و گريه بى نهايت كرد
گفت كه در سال هفتم عمرم
پدرم چشم بست و رحلت كرد
مادر من اگر چه دوستم داشت
شويک ديگـرى به رغبت كرد
شوهرش مردكى كثيفى بود
كتك ام داده هـم اهانت كرد
مردك هرزه ، روز و شب با من
ز در كينه صد لجاجت كرد
بعد چند روز و هفته و ماهى
مرا از خانه راند و رخصت كرد
من بيچاره ، در بدر گشتم
روزگار رنج من ضمانت كرد
نه دگر مام ، كه مادرى مى كرد
نه پدر تا ز من حمايت كرد
نه برادر و خواهر و نه كس
تا به من اندكى رفاقت كرد
دور گردون ز كينه توزى خويش
بر سرم صد بلا و آفت كرد
زندگى خوار گشت و حالم زار
هيچكس لطف ازين جماعت كرد
شكم خالى و اين تن عريان
خنده بر اين حيات نكبت كرد
اين سپهر سبيل و سركش و دون
خوشى ام را ز ريشه غارت كرد
تاپه رنج و ظلم و ذلت خـــويش
ثبت بر صفحه يى ز قسمت كرد
من چه كردم كه چرخ نا هنجار
رخ من زرد و گردنم پت كـرد
روز ها فـاقــه بودم و محتـــاج
كس نه پرسيد و نه عدالت كرد
آن امير عياش و مير و وزير
بر سرم هر دمى تجارت كرد
منعمان پول و ثروت خود را
صرف در راه عيش و عشرت كرد
هر يكى خون من چو باده بخورد
با چنين رسم و شيـوه عادت كرد
چون شنيدم شكايت بچه را
زندگى بر سرم قيامت كرد
بس گريست آن يتيم و عقده گشود
درد و آه اش به مـن سرايت كرد
از غم و درد و رنج و اندوهش
شعله از آه مــن شــرارت كرد
گفتم اين زنده گى يك آزمونست
كه در آن ترك شر و ذلت كرد
بايدش دست بى نوا بگرفت
بر يتيمان چنـان محبت كرد
كه نه كمبود از پدر در خود
و نه از مادر و ولايـت كرد
نـزد خـلـق جهـان شـــود مقبول
آن كه در زنده گى صداقت كرد
اندرين عصر قحط جــود و كرم
مگر احسان كسى به ندرت كرد
واعظى نيك بــزى كه اين دنيـــا
نه به كس رحم و نه مروت كرد
( زبير واعظى )
بامداد ـ فرهنگی ـ ۳ /۱۶ ـ ۱۱۰۴
« ایستاده در شب » : فرانسه بیدار می ماند!
جنبش اعتراضی در هفته اول موجودیت خود از میدان رپوبلیک به سراسر فرانسه گسترش یافت
یک هفته پیش روز پنجشنبه در پی دعوت نهادهای سیاسی ، سندیکاهای کارگری، انجمن های دانشجویی و دانش آموزی برای واداشتن دولت به پس گرفتن لایحه اصلاح قانون کار یک میلیون و ۲۰۰ هزار فرانسوی به میدان رپوبلیک فروریخت. صد ها تن تا صبح در میدان باقی ماندند؛ و در جریان یک هفته جنبش خودجوش «ایستاده درشب» راایجاد کردند که شباهت های زیادی با جنبش های اکیوپای و اندیگوس دارد.
به زودی دامنه این جنبش به سراسر فرانسه گسترش یافته و دراین هفته در۲۰۰ شهر فرانسه تظاهراتی در برابر طرح یاد شده دولت راه اندازی شد. هولاند و نخست وزیرفرانسه می کوشند تا قانون ۳۵ ساعت کار درهفته را تخریب ؛ و اخراج از کار را سهل ترسازند.
در گفتمان های روزمره این جنبش مسایل مختلف اجتماعی و اقتصادی چون: بحران اشتغال ، بی سرپناهی ، کاستی های نظام آموزشی ، معضل بیماری زوال عقل ، شکار فراریان مالیاتی ، مساله شرکت های صندوق پستی ، امتیازات سیاست مداران ، جابجایی پناه جویان و... مورد بحث و برسی قرار می گیرد. اینک برای اگاهی خواننده گان روشن ضمیر بامداد گزارشی از روزنامه نویس دویچلند را پیشکش میداریم. ـ بامداد
برگردان: دکتر اسد محسن زاده
تابش خورشید ، ریزش باران و سردی هوای شب ( هوای درحال تغیر ماه اپریل ) نتوانست دست کم سه هزار انسانی که بیشتراز یک هفته میدان دی له رپبلیک ـ پاریس را دراشغال دارند، بترساند. شام به شام جوانان بیشتری در یکی از میدان های عمده پایتخت گردهم می آیند تا در برابر لایحه اصلاح قانون کاردست به تظاهرات بزنند.
جنبش اعتراضی زیر نام « ایستاده درشب Nuit debout» و یا « سرتاسر شب بیدار» حدود یک هفته پیشتر در ادامه یک مظاهره بزرگ پی ریزی گردید.
دگرمسایل بیشتر مطرح شده است : سخنرانان ازطریق میکروفون به خاطر هم بافته گی مبارزه بخش های مختلف اجتماعی سوگند یاد می کنند. اقتصاد دان چپ فریدریک لوردان ـ یکی از شخصیت های برازنده درجنبشی که نمی خواهد رییس داشته باشد ـ از معترضان در روز یکشنبه درخواست نمود تا مردمانی از لایه های دیگراجتماعی را دعوت به گسترش جنبش نمایند.
علاوتاً بسیاری ها بر ضرورت برقراری پیوند نیرومند ترازحال ، با سندیکاها و مزدبگیران تاکید دارند. برای شاغلان کارممکن نیست تا درهمه فعالیت های معترضان سهم بگیرند (کمیسیوون های اعتراضات ، ارتباط ، روابط بین المللی ، لوژیستیک ، و سایر کمیسیون های بیشتر بعد از ظهر شروع به کار می نمایند) ؛ و پسانترجلسات عمومی که تا نیمه شب ها ادامه پیدا می کند. بدینگونه بیشتر اعتراض کنننده گان شامل دانشجویان ، آنهایی که شغل ثابت ندارند و روشنفکران می باشند؛ از این جمع محمد ریاضی دان و یا اشتیپن دانشجوی رشته حقوق که می خواهد دوره تخصص خود را دربخش قوانین کار برای دفاع از شاغلان کار، به پایان برساند.
در جمع معترضان صد ها تن با شغل غیرثابت (intermittents du spectacle ) از بخش صنایع فرهنگی که درفرانسته کار دوامدار نداشته؛ و اوقاتی که نمایش ندارند بیکار، و حق دسترسی به حمایت اجتماعی از کسه خاص بیکاری را دارا می باشند ؛ قرار دارند.
مانند هردوسال قبل هنرمندان، فیلم سازان و یا کارمندان بخش های تخنیک تلویزیون دراین بهار نیز برای اینکه موقف ویژه شان را لغو ننمایند ؛ باید به پا برخیزند . سازمان کار فرمایان (MEDEF ) و سندیکای راستگرای سوسیال دموکرات (CFDT ) در روزهای اخیر برسر محدود ساختن امتیازات این گروه ها توافق کرده اند.
بسیاری از سخنرانان از شرایط کاری خود گزارش می دهند. علاوتاً گروه های چپ افراطی انارشیستی از طریق میکروفون و یا هم توسط ارواق تبلیغاتی خود اعلام می دارند که برای آنها اصولاً موقف کارمندان بی ارزش بوده؛ و به همین دلیل آنها نمی خواهند تا لایحه اصلاح قانون کار توسط دولت را با جزییات آن توضیح بدهند. برخلاف کسانی چون جرومی مفتش جوان محل کار
( این مامورین دولت بایست از تطبیق قانون کار در موسسات کنترول نمایند) با کف زدن های زیادی روبرو شدند . وی با یک (Sans papiers) ، پناه جوی بدون اسناد گفت و گو می کرد.
مردم قویاً به جنبشی کشانیده می شوند که دیگر در سراسر فرانسه دامن گسترده است. در حال حاضردر ۲۴ شهر فرانسه برگه های فیس بوکی درمورد وجود دارد؛ از جمله در رن، انگر، له افره ، نیمس، لیون ، تولوز. در این شهرها از پنجشنبه گذشته و روز سه شنبه چندین صد معترض، تنها در مارسی بیش از ۱۰۰۰ نفر؛ تجمع نموده اند. علا.وتاً در افره کارگران بخش حمل و نقل بنادرازسه شنبه بدینسو جلو ترافیک شهر را گرفتند تا از جنبش های اجتماعی در برابر« ریفورم » قانون کار جانبداری کنند.
در بروکسل نیزدر حال حاضر « ایستاده در شب » پی ریزی شده است. در پایتخت بلجیم با این تظاهرات حالت اضطراری نافذه پس از حملات ۲۲ مارچ که با آن اعتراضات منع شده است؛ رد شد.
از نظر سازماندهنده گان جنبش؛ مسوولیت شهروندی پاسخ بهتر به تروراست ، تا منع گشت و گذار و « دولت پرقدرت تر». / نویس دویچلند
یادی ازشادروان استاد سخی احمد خاتم
بشیر دژم ، رییس اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان
درست درسال گذشته ۲۰۱۵ ترسایی همین امروز( یازه ام اپریل ) بود که مردی از تبار موسیقی غزل و کلاسیک خود را که درکشور امریکا زنده گی می کرد از دست دادیم ، روحش شاد باد.
این هنرمند فرهیخته فرزند شیر احمد خان بود وی درسال ۱۳۱۱ خورشیدی درگذر کتابفروشی شهرکابل چشم بدنیا گشود،پس ازختم تحصیلات وآغاز کار رسمی با دولت وقت، ازدواج نموده بود، از او پیج فرزند برومند و دوست داشتنی که شامل دو دختر وسه پسراند به ارث ماند.
مرحوم خاتم درابتدا وعنفوان جوانی اساسات هنرموسیقی را از استاد برکت علی خان،استاد نبی گل واستاد محمود آموخته بود ولی، درسال ۱۳۴۰ خورشیدی نزد استاد محمدحسین سراهنگ بابای موسیقی زانو زد و رسما مراسم گرمانی را به جا کرد. وی تا آخرین لحظات عمرجاودانش ازآن استاد بزرگوار به نیکی یاد میکرد وبا خوانش آهنگ های آن استاد بزرگوار بزم های موسیقی را رنگین می ساخت.
باتاسف تعداد اهنگهایی که از وی باقی مانده ازطریق رادیوها کمتر نشر می شوند. اما از جمله همان اهنگ هایش چند پارچه ای محدودی ( شاید ۸ یا ۹ پارچه ) شانرا تلویزیونی ساخته اند که در ارشیف تلویزیون ملی افغانستان موجوداست .
مرحوم خاتم صاحب که یکی از دوستان نزدیک و محترم براد ربزرگوارم برنا صاحب و من هم بودند ایشان دریک بزم موسیقی خانگی در منزل ما واقع گذرگاه کابل ،حدود ۲۵ سال قبل از امروز، شبی چنان زیبا سرودند وخواندند که من حدود ۵۰ دقیقه از اهنگ هایش را ثبت نمودم آن اهنگ ها و آن بزم ، تاهمین اکنون درنزدم درالمان باقی مانده است باتاسف امکانات تخنیکی ومالی آنرا ندارم که آن تااهنگ ها را دریک سی دی آماده شنواندن به همه بسازم .هرچند ان ثبت با کیفیت ساده ای تخنیکی و صرف با همکاری احمد بخش جان درقسمت طبله ثبت شده بود ولی یکی از آثارناب شان است. جنت مکان خاتم صاحب دراصل به حیث مترجم زبان انگلیسی دراداره ملی بس ایفای وظیفه می نمودند . من نه شنیده بودم که او از طریق موسیقی امرار معاش کرده باشد ( اگر به حیث هنرمند رسمی با حقوق هنری در رادیو افغانستان وقت ایفای وظیفه کرده اند من از ان اطلاع دقیق ندارم ) او با هنرموسیقی عشق می ورزید ومانند یک هنرمند آب دیده ، فقط به عظمت علم ودانش خود هنر موسیقی می اندیشید و آنرا به مردم وشنونده گانش با صدق دل ارایه می کرد.
وی درنعت خوانی دست بالایی داشت که همچنان پیرو طریقه چشتیه ونقشبندیه نیزبود. با تاسف از زمانی که خاتم صاحب کشور را ترک گفتند دیگر کمتر کسی از میان هنرمندان وسابقه داران موسیقی ما پیدا نشد که درباره طریقه های نقشبندیه و چشتیه وسایر طُرق عبادتی باموسیقی معلومات کافی داشته ویا درآن موارد ، سطری را به رشته ای تحریر درآورده باشد. تا جایی که به حافظه دارم مرحوم خاتم درمورد اداب خانقاه و رسم و نگهداری ، اصول و تاریخ خانقاه ها معلومات کافی داشتند که بخشی از آنهارا با جناب مددی صاحب بازگو نموده بود شاید درکتاب سرگذشت موسیقی شان بتوان از آن معلومات ها فیض برد .
مرحوم حاجی سخی احمد خاتم که اینک فقط مدت یک سال از وفات شان گذشت یکی از بهترین نعت خوانان وغزل سرایان عصر خود بود که با همان تمکین هنرمندانه ای خود، شنونده گانش را مجذوب اخلاق وکرکتر هنری و همزمان معطوف هنرش می ساخت .
من از مسوولین تلویزیون های افغانی که درکشور امریکا فعال استند و دم از هنرپروی و هنردوستی می زنند سخت گله مندم ، زیرا درمدت زمان اقامت شان در آن کشور به جز یکی دوباری ( آنهم درسطح نازل وحتا بدون نوازنده باثبت وپخش بسیار بی کیفیت، خاتم صاحب را دراستدیوهای خود راه دادند و پس از آن دیگر حتا یکباری هم آهنگ هایش را نشر نه کردند؛ مصاحبه هایی که درخورتوجه باشد باوی انجام ندادند و گذاشتند که تمام یاد داشته هایش را باخود به دنیای فانی ببرد. درحالی که اگر درآن تلویزیون ها (هنردوستان واقعی) حضورمی داشتند باید ازچنین هنرمندانی که عمرشان را در پای آموزش از بزرگترین استادان کشورسپری نموده اند ، گنجینه هایی را درآرشیف خود می داشتند و حد اقل درهمین شب وروز آنها را به یاد وخاطرش نشر می کردند . (چنانچه حتا یک مصاحبه یا گذارشی از مریضی شان با مرحوم استاد ځلاند که همان جا وفات یافتند هم پخش نه کردند ) وده ها مثال دیگر ....
باتاسف که چنین است رسم روزگار.... آرزومندم فرزندان این بزرگمرد موسیقی ما منجمله اقای احمد جان صیام که یکی از وارثان نهایت خوب پدرش است، بتواند با جمع آوری آثارمانده گار این هنرمند خدمت نشان داده ای کشور، شامل اهنگ ها، تصاویر وخاطرات شانرا برای نسل بعدی ما حفظ داشته اندرین راه همت فراوانی به خرچ بدهند.
من آرزومندم که چنین شود.
قابل یاد دهانی است که سال گذشته بنابر اقدام اتحادیه ما ، برنامه ای اختصاصی تلویزیونی به مساعدت محترم ناصر جان آرین و احمد استدیو را از طریق هامبورگ سازماندهی نمودیم که به نماینده گی از هییات رهبری این اتحادیه، بانوی گرامی پرستو جان مشعل ترنم , درمورد آثار وهنر این مرحومی توضیحات مفصلی را ارایه و پیام تسلیت ما را پخش کرده بودند.
پس از یک سال، افسوس در نبود این هنرمند خوب کشور ما، از خداوند بزرگ تمنا داریم تا حاجی صاحب مرحوم سخی احمد خاتم را ببخشاید و به بازمانده گان وعلاقمندان هنرشان صبر جمیل اعطا فرماید .آمین .
بامداد ـ فرهنگی ـ ۲ /۱۶ ـ ۱۱۰۴
به خصوصی سازی توقف دهید!
۴ اپریل ۲۰۱۶، روز جهانی مبارزه علیه خصوصی سازی
بحران مالی و اقتصادی نه تنها به نظر نمی رسد که پایان یافته باشد، بلکه نشانه های نگران کننده ای از یک رویارویی گسترده مشاهده می گردد. آمارسازی های دروغین در مورد رشد تولید ناخالص داخلی (جی دی پی) و ایجاد شغل با واقعیت های روزانه جهان کارگری (زنده گی روزانه کارگران و زحمتکشان فکری و یدی) ، شاغلین و بیکاران مغایرت دارد.
تمرکز سرمایه و انباشت ثروت، اقتصاد مبتنی بر بورس بازی و دلالی، حملات سازمان یافته به حق حاکمیت ملی، سودجویی از تمامی عرصه های اجتماعی، با منطق خصوصی سازی تمامی امور که سود سرمایه داران را افزایش خواهد داد، یورش به تمامی قوانین بینالمللی مربوط به استقلال کشورها، تمرکز قدرت سیاسی و زیر مجموعه های آن و نظامی کردن روابط بینالمللی، عناصر سیاست های سرمایه داری بوده که تمامی کشورهای جهان را در نوردیده است.
استثمار کارگر مرد و زن در سطح جهانی به طور بی سابقه ای تشدید یافته است و علنا حقوق شان را انکار کرده ؛ و با دستمزد پایین از نیروی کارشان سواستفاده می کنند.
نکات اصلی این یورش عبارت است از:
کاهش دستمزد واقعی، مقررات زدایی و افزایش ساعات کار، مقررات زدایی از روابط کار، رشد تعداد کارگران روزمزد ، اختصاص منابع مالی عمومی برای گروه های اقتصادی خصوصی، افزایش سن بازنشسته گی، کاهش مزایا و حقوق بازنشسته گی، تخریب مشاغل خدمات عمومی، دستبرد به حقوق و مزایای اجتماعی کارگری، انکار حق مذاکره و حق عقد قراردادهای دسته جمعی کارگران.
یورش های که به سندیکاهای کارگری و قرارداد های دسته جمعی، که در واقع درصدد تفرقه اندازی بین کارگران بخش عمومی و خصوصی است، اختلافات و جدایی در روابط حرفه های مختلف را عمیق کرده و موجب ایجاد روابط فردی کارگری می شود که این باعث شکستن صفوف همبسته گی بینالمللی در بین زحمتکشان وتضعیف سندیکاها می گردد.
این حملات را فقط می توان با بکارگیری بسیج سندیکا های طبقاتی، با عمل متحد در موضوعات عمومی و مشترک، دفاع از حقوق و منافع و آرمانهای طبقه کارگر، برای رهایی آنان و یک جامعه عاری از استثمار انسان از انسان ( در بعد استراتیژیک) دفع کرد.
سازماندهی مجدد دولتها، در خدمت شرکت های بزرگ ؛ به طور مشخص یکی از هدف های بزرگ دولتهای سرمایه داری است. هدف آنان پایان دادن به دولت های به اصطلاح « تامین رفاه عمومی» است.
عملکرد اجتماعی دولت ( به خصوص در آموزش، بهداشت و تامین اجتماعی ) و اصل همه گانی بودن آنها، همبسته گی و رایگان بودن آن ریشه در مبارزات کارگران و مردم برای حقوق غیرقابل انکارشان دارد. این اصول باعث می شود که کارگران و فرزندان شان به آموزش، بهداشت، و تامین اجتماعی در سطوح عالی دسترسی داشته باشند. کارکرد اجتماعی دولت در گسترش و دموکراتیزه کردن فرهنگ، هنر، قدرت جابجایی در کار، حمایت از مسکن، مراقبت از کودکان، مزایای دوران پیری و از کارافتاده گی ادامه پیدا می کند.
طرح های خصوصی سازی در کشورها یک پس رفت است. اوایل بیشترین حملات روی بخشهای استراتیژیک اقتصادی و رو به رشد، مانند بخش انرژی و ارتباطات بود. درواقع این خصوصی سازیها انتقال این بخشها از انحصار دولت به انحصار شرکت های انحصاری بود که باعث انباشت عظیم سود به نفع سهام داران ( که اغلب شرکتهای خارجی هستند) بود. در حالیکه توده مردم درگیر افزایش نرخ بهره، کاهش و تخریب کیفیت خدمات بودند.
در جدید ترین مرحله، سرمایه داری چشم خود را به حوزه های اجتماعی دولتها، یعنی تصاحب حوزههای خدماتی مانند بهداشت، آموزش و کاهش شدید بودجه، بستن مکتب ها، مرکزهای خدمات درمانی و سایر مراکز خدمات اجتماعی، قطع مزایا به شاغلین و بیکاران، بازنشستهگان، کودکان، جوانان و سالمندان از طریق خصوصی سازی دوخته است.
هم زمان با کوچک شدن بخش خدمات عمومی، ما شاهد حمله به حقوق کارگران بخش عمومی و افزایش حقوق کارفرما و کاهش دستمزد، حذف مشاغل، منع مذاکرات و چانه زنی دسته جمعی، محدود کردن استفاده از سایر حقوق دسته جمعی، اساسا حق اعتصاب، افزایش ساعات کاری و کارهای خطرناک، هستیم.
در بسیاری از کشورها قوانین کارگری را در جهت حذف حقوق تضمینی کارگران تغییر می دهند
تخریب عملکرد اجتماعی دولت ها تنها به قصد خصوصی سازی است. دولتهایی که منابع مالی، انسانی و منابع اولیه در بهداشت، آموزش و دیگر مزایا را به یغما می برند، همان هایی هستند که می گویند ارایه خدمات عمومی کارا نبوده و به نیازهای مردم پاسخ گو نیست؛ و سپس آنها را تقدیم بخش خصوصی می کنند. نظارت دولت به حداقل رسیده و فقط درحد خیریه و کمک رسانی می ماند.
جنبش سندیکایی کارگری، عمیقا در مبارزات کارگران برای دفاع از حقوق خود و خدمات عمومی اجتماعی، نقش حیاتی علیه سرمایه داری پیشرفته دارد. کارفرمایان از همه ابزار خود برای استثمار بیش از حد کارگران، قطع آزادی های کارگران استفاده می کنند تا تسلط خود را حفظ و جیب های خود را پر نمایند.
تقویت اتحاد و انسجام کارگران در اطراف سندیکاهای تودهای درمحل های کار، و همچنین در ساختارهای محلی و بین المللی فدراسیون جهانی اتحادیههای کارگری برای گسترش خواست ها، عمل و مبارزه و آگاه سازی کارگران بسار حیاتی بوده و به خصوص درشرکتهای دولتی و خدمات عمومی مهم است. این تقویت یعنی وحدت عمل تمامی کارگران در مبارزه علیه سازشکاری و عقاید بورژوازی است.
ابتکار عمل اعلامی سندیکاهای خدمات عمومی وابسته به TUI ، بایستی که هدایت گشته و با توجه به ویژه گیهای هرکشور:
ـ خواستار خدمات عمومی مناسب، کارا، کیفیتی و همه گانی و مجانی برای پاسخ گویی به نیازهای کارگران و مردم و علیه خصوصی سازی و برون سپاری خدمات و نفی سواستفاده و انباشت سود توسط باندهای ثروت باشد.
ـ خواستار لغو تمامی قوانینی که حقوق کارگران خدمات عمومی در کشورهایی که اعمال گشته است، باشد.
ـ خواستار بهبود شرایط زنده گی و کار کارگران خدمات عمومی، به عنوان مثال دستمزد بهتر و زمان کاری مناسب با شرایط زنده گی خانوادههای شان، باشد.
ـ خاتمه دادن به قراردادهای موقت و تضمین کار با ثبات در بخش خدمات عمومی و تضمین استقلال آن از حکومت های سرمایه داری، چه در دولت مرکزی و چه در سطح محلی و منطقه ای و در شرکتهای تحت کنترل دولت، باشد.
ـ بهرمند بودن از حق آزادی تشکیل اتحادیه ( تشکیل انجمن، ملاقات، شرکت در تظاهرات) در تمامی محیط های کاری و همچنین حق چانه زنی و قراردادهای دسته جمعی، باشد.
ـ جاری کردن سیاست های اجتماعی که جوابگوی منافع کارگران و مردم در توزیع عادلانه ثروت و در نفی سیاست های خیریه ای باشد.
ـ در رد تمامی سیاستهای نیولیبرالی و ریاضتی در بخشهای مختلف جهان که به منظور تخریب حقوق نیروی کار و اجتماعی کارگران و مردم باشد.
ـ مبارزه برای صلح و همبسته گی بینالمللی علیه جنگ، نظامیگری، تهاجم، دخالت و محاصره اقتصادی که منافع کارگران و مردم را نادیده می گیرد ؛ در دفاع از استقلال ملی، که مردم آزادنه برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند، باشد.
برنامه عمل
ـ شرکت گسترده و بسیج اتحادیه ها در روز جهانی اعتراض به خصوصی سازی
ـ تی یو آی- پی اس در ۴ اپریل ۲۰۱۶، هر سازمانی در کشور خودش
ـ هر سندیکایی این سند را منتشر نموده و در درون هر سندیکایی در موردش بحث شده و امضا گردد که آنان نیز تصمیمات خود و نحوه عمل خود را در این مورد بیان نمایند. به ویژه بحث را با اتحادیههایی که نقطه نظر متفاوتی با آنان دارند باز نمایند.
ـ ۳ یا ۴ شاخه (مانند بخش خدمات عمومی، آموزش و پرورش، حمل و نقل، بهداشت وغیره) علیه خصوصی سازی تاریخی را برای اعتراض تصمیم بگیرند که در واقع بخشی از آماده سازی برای روز جهانی اعتراض است.
ـ برای تدارک و برگزاری موفق کنگره ۱۷ فدراسیون جهانی سندیکاهای کارگری تمامی تلاش خود را بکنیم.
فدراسیون جهانی اتحادیه های کارگری WFTU
World Federation of Trade Unions
Central Offices in Athens
40, Zan Moreas str, 117 45 Athens, GREECE
بامداد ـ اجتماعی ـ ۱ /۱۶ ـ ۰۵۰۴