فرهنگی و اجتماعی

سروده یی از زنده یاد میرغلام محمد غبار

عوام فریبان

حقه بازان جلوه در بازار و معبر میکنند

چون به قدرت میرسند از پیش بدتر میکنند

در حضر دارند زره مانندۀ دستانِ سام

در خطر هریک عوضْ مغفر به چادر میکنند

درمیان توده می لافند از حبِ وطن

در سریر افسری ، لعنت به کشور میکنند

در مجالس طعنه بر ارکان دولت میزنند

در محابس مدحِ اشخاصِ ستمگر میکنند

در قبیلِ اقویا آرام همچون گوسفند

بر فقیر و بینوا ، کار غضنفر میکنند

از دنائت کاسه می لیسند در خوان لئیم

و ز تفرعن خنده بر دهقان و کارگر میکنند

از نهیبِ والیان چون بید میلرزند بخود

قهر برمزدور و نوکر همچو « کِچنر » میکنند

در مجامع سخت می غرند چون درکوه پلنگ

در صدارت لابه چون کفتار لاغر میکنند

در محافل عشوه ای دارند با مُشک و عبیر

و ز تجمل دمبدم بر روی پودر میکنند

در دفاع از حقِ مظلوم اند یکسر کهنه لنگ

فی المراصع و المراکز پشت چنبر میکنند

در سفارت ، هم وزارت ، از پی فسق و فجور

خون مردم را خیالِ شیر مادر میکنند

در عمل صفرند و در زحمت کشی ناکام صِرف

لیک در نطق و بیان ، کار سکندر میکنند

از تمدن ، دست بوسند ظالم و خون خواره را

و ز تَوَهُش خاک بر فرقِ هنرور میکنند

خونِ مردم می مکند و مالِ مردم میبرند

نانِ ملت میخورند و شکر قیصر میکنند

حریت را دوستدار و ارتجاع را پاسدار

در میانِ حق و باطل اکتِ جَیْکر میکنند

(میرغلام محمد غبار )

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۲/ ۲۴ـ ۱۰۰۹

بزرگداشت از شخصیت و کارنامه های زنده یاد داکتراناهیتا راتبزاد

به تاریخ هفت سپتامبر سالجاری ازسوی « شورای سراسری زنان افغانستان درکشورهالند » طی کنفرانسی ازدهمین سال درگذشت داکتراناهیتا راتبزاد شخصیت برجسته سیاسی و اجتماعی، یکی ازرهبران چپ دموکراتیک افغانستان بزرگداشت بعمل آمد.

دراین کنفرانس روسای سازمانهای اجتماعی و شخصیت های مختلف اشتراک نمودند.

نخست بانو سهیلا زحمت مسوول ، شورای سراسری زنان افغانستان درهالند طی صحبت کوتاه حضورشرکت کننده گان راخیرمقدم گفته ونقش وی دربنیانگذاری سازمان دموکراتیک زنان افغانستان ، بسیج وبیداری زنان افغانستان و ترقی واعتلای کشورخیلی ارزنده تلقی نمود.

بعدا محترم بصیردهزاد ، معاون انجمن حقوقدانان افغانستان درمورد کارکردهای داکتراناهیتاراتبزاد صحبت نمود ودرضمن پیام انجمن حقوقدانان افغانستان راهم بخوانش گرفت.به تعقیب محترمه داکتر شفیقه رزمنده رییس همایش اروپایی زنان افغانستان، محترم سید طاهرشاه پیکارگرفعال سیاسی ، محترمه عزیزه جان عنایت شاعره توانای کشور، محترم ولی محمد شاهپور رییس اتحادیه انجمن های افغانها درکشورهالند، محترمه سیده جان طلوع رییس انجمن همبستگی زنان درشهراندوفن، محترم بهمن آرام فعال سیاسی و اجتماعی ، محترمه زلیخا جان پوپل فعال اجتماعی و سیاسی، محترم رومان بریالی نواسه داکترراتبزاد ، محترم ولی محمد زیارمل معاون شورای اروپایی حزب آبادی افغانستان ، محترمه گلچهره رییس نهاد همیاری افغانستان ومحترم مقیم احمدی فعال مدنی همه درمورد کارکردهای داکترراتبزاد و نقش او درجنبش زنان صحبت نمودند.

گرداننده گی کنفرانس را بانو فاطمه جمال نطاق سابقه دارکشوربعهده داشت. کنفرانس ساعت سه بعد ازظهر شروع و ساعت شش شام بکارخود پایان داد.

دراخیرشرکت کننده گان غذای مختصر یکه تهیه شده بود را باهم صرف نمودند.

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۴ـ ۱۰۰۹

ښــاپېــرۍ

ښاپېرۍ ! خبرې مه کوه گناه ده،

د حيا ښيښه نازکه ده ماتېږي

د ښايست شغله دې پټه کړه پلو کې

د ايمان درمند مې اور اخلي سوزېږي.

ښاپېرۍ دلته قدم په حساب اخله،

ستا د پښو غږ هوسخېزه موسيقي ده

موسيقي خو په څلور مذهبه کفر حسابېږې.

چې وېښته دې وينم اور راباندې بل شي

وارخطا شم ټول بدن مې په لړزه شي

د « ميالي صاحب »* پېريان راباندې کښېني

د هوس ټول شيطانان را باندې کښېني

ناببره مې په سترگو توره شپه شي

بس زما او د گناه ترمنځ جگړه شي

بیا نو « نفسِ اماره » راباندې زورشي

کرونده مې د وجود ټوله خيشته شي.

***

ښاپېرۍ، غږ دې شپېلۍ د وسوسو دی

او خبرې دې نغمې د هوسونو

ويښوي د گناه دېو له درانده خوبه

سستوي اومړی تار د ايمانونو.

ښاپېرۍ غږ دې په ستوني کې بندي کړه

هسې نه چې د دې ښار خلک عاصي شي

هسې نه چې د ياغي هوس بېړۍ مې

د گناه په سمندر کې توفاني شي.

ښاپېرۍ دلته آواز باندې بنديز دی

د مرغيو په پرواز باندې بنديز دی

د پڼو نغمه دې غلې کړه کوڅه کې

د هوس د وږمې ساز باندې بنديز دی

د کتاب له وسوسو ځينې را ووځه

د تازه هوا قصو ځينې را ووځه

د قلم مينه دې و باسه له زړه نه

د رڼا وينه دې و باسه له زړه نه

د خبرو خواږه وساته سينه کې

او ځلانده ډيوه پټه کړه پرده کې.

***

ښاپېرۍ! يوه رښتيا به درته وکړم:

ستا په دم او په قدم کې گناه نشته

خو په ما کې د هوس شيطان ويښېږي

ستا د غږ د ترنم غزل چې واورم

د تقوا د دونيا غرونه مې نړېږي.

ښاپېرۍ ته خو حسينه پرښته يې

د ژوند ساه يې لکه مينه، پرښته يې

دا خو زه يم چې ښکلا سره جوړ نه يم

غم پرست يمه، خندا سره جوړ نه يم

له پلو نه دې ډيوه راښکاره نه کړې

شپه مې خوښه ده، رڼا سره جوړ نه يم.

* ميا علي صاحب یا ميا علي بابا ننگرهار ولايت کې يو زیارت دی چې د عامو خلکو په عقيده پېريان يې په بند کې دي او کولای شي لېونيان ( عقلي او رواني ناروغان ) په سد او علاج کړي.

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۴ـ ۰۱۰۹

استاد قاسم افغان و شاه امان اله

میر عبدالواحد سادات

جواب تاریخی به اخلاف ملای لنگ که با تحقیر اهالی پر فضیلت موسیقی و شکستاندن آلات موسیقی آنان « فخر» مینمایند :

استاد قاسم افغان حامى بزرگ استقلال و شاه امان اله در بزرگداشت سال روز احراز استقلال سياسى افغانستان و تبجيل از پاسداران سترگ استقلال ، جا دارد از نقش اثر گذار استاد قاسم افغان در ان صفحات شورانگيز تاريخ ، با قدردانى و افتخار ياد دهانی نماييم و مقام والاى اين شخصيت بزرگ ملى و فرهنگى را گرامى بداريم که جايگاه رفيع اين برليان تاريخ موسيقى و بنياد گذار موسيقى معاصر کشور ، اظهر من الشمس است . چنانچه استاد مددى از مفاخر موسيقى افغانستان در کتاب خود ( سرگذشت موسيقى معاصر افغانستان ) ، استاد قاسم را موسيقيدان جامع در تمام شقوق موسيقى که بر همگان حق استادى داشته ، معرفى و " مکتب قاسم " و " سبک قاسمى " متعلق به او ميداند .

استاد قاسم فقيد در رکاب پدر ، در دربار امير عبدالرحمن خان بحيث نخستين غزل خوان ، جوان تبارز کرد و بحيث خواننده رسمى دربار امير حبيب اله مورد توجه خاص قرارداشت و ضمن دريافت هدايا ، هارمونيه دانه نشان هندى امير را از دست نصراله خان نايب السلطنه بدست اورد .

امان اله که در سلطنت پدر ملقب به " عين الدوله " بود ، بدور از انظار پدر ، منحيث شاگرد نزد استاد قاسم اصول موسيقى را فراگرفت و از همان زمان دوست و رفيق همديگر ميشوند . استاد قيام مولف کتاب ( از صدا تا آهنگ ) که خود از موسيقى دانان بزرگ و ازغنايم روزگار ما است ، مينويسد :

« شاه امان اله استاد قاسم را مانند وزراى کابينه در کنار خود مينشاند . »

در اوايل پادشاهى ، شاه امان اله ، استاد قاسم افغان در يک ضيافت شبانه ، با اشاره به نماينده انگليس ميخواند :

ميزند چشم کمبود تو ، ناخن به مژگان

ترسم اى دوست ميان من و تو جنگ شود

و يا :

همين جا صلح کن با ما ، چه لازم

که در محشر ز ما شرمنده باشى

چنانچه داکتر اکرم عثمان فقيد در داستان معروف خود ، ذکر نموده است ، دابس نماينده انگليس در آن مجلس از استاد قاسم ميخواهد که در پيانو ، پارچه افغانى را به وى بيآموزد ، که استاد در کسوت يک وطندوست بزرگ و اگاه به نماينده استعمار انگليس درس ميدهد :

مکتب ماست ، جاى استقلال

سبق ما ، هوايى استقلال

فرداى ان شب « پر ماجرا » ، شاه امان اله محفل بخاطر قدردانى از استاد ترتيب ميدهد و ضمن اعطاى نشان اعلى « مسرت » ، استاد را ملقب به « افغان » ميخواند و ميگويد :

« شما به تمام ملت افغانستان تعلق داريد. »

با گشت يک قرن اين سخن شاه امان اله کماکان مصداق دارد و استاد قاسم افغان افتخار بزرگ مردم افغانستان ميباشد .

استاد قاسم افغان در دوستى ، آشنايى ، رفاقت ، انديوالى ، وفا ، صفا و محبت بسيار کوشا و متعهد بود و چانچه در دوستى و وفادارى به شاه امان اله در نقش يک عيار و کاکه روزگار آنرا ثبت تاريخ نمود .

البته اين دوستى بزرگ دو طرفه بود و شاه امان اله تا اخير عمر به استاد فقيد و هنر او ارج و حرمت فراوان داشت .چنانچه مورخ معروف جناب سيستانى به نقل از هنديه ( د افغانستان ) مينويسد :

« شاه امان اله در بستر مريضى و در استانه مرگ از من خواهش کرد ، تا صداى استاد را به او بشنوايم ، تا تصور کند که :

در افغانستان است و در وطن خود چشم از جهان مى پوشد. »

منحيث حسن ختام اين ياداشت ، سروده حماسى مرحوم مستغنى شاعر بزرگ را که استاد قاسم افغان ، خوانده است ، با دوستان عزيز شريک ميسازم :

ناز دارد بى سر و ساماني ام

بحر در بر قطره طوفانى ام

اسمان سير است سرگردانى ام

مشکل هر کار شد اسانى ام

گر ندانى غيرت افغانى ام

چون به ميدان آمدى ، مى دانى ام .

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۴ـ ۰۲۰۹

پیام همدردی حزب آبادی افغانستان

باتاسف اطلاع حاصل نمودیم که خانم محترم زیارکش وخواهر مهربان انجینر امین پرتو امروز درشفاخانه وزیر محمد اکبرخان داعی اجل را لبیک گفته و با جهان فانی وداع کرده است.

بدینوسیله مراتب تسلیت خود وهمه دوستان را به فامیل محترم زیارکش وانجینر پرتو تقدیم میداریم. برای متوفی روح شاد و بهشت برین ، برای بازمانده گانش صبر جمیل و اجر جزیل از بارگاه ایزد منان خواهانیم .

حزب آبادی افغانستان

اگهی های فوتی و پیام تسلیت ـ بامداد ـ ۲۴/۱ـ ۲۸۰۸

More Articles...