د خواشینۍ پیغام

د خدای بخښلي مومن جان بیلتون مړینه زموږ د هیواد لپاره او په ځانګړي توګه د سیمیزو موسیقي د هنر په ډګر کې یوه ستره ضایعه ده.

 انجنیرعبدالقادرمسعود

په یوه ټولنه کې هنر د انسانانو په منځ کې  د اړیکو وسیله ده، چې هدف او موخه یې د هغوی راویښول دي او د انسانانو هرډول ویده عواطف، احساسات او تمایلات را پاروي.

هنرمند د خپل کلام اوهنر په وسیله خپل واقعي او ریشتیني افکاراو احساسات په نوښتګرانه ډول نورو ته بیان اولیږدوي. په هره ټولنه کې بیلابیل هنرونه موجود دي.

خو د موسیقې هنر د نورو هنرونو تر څنګ یو ډیر په زړه پورې هنر دی چې خدای پاک هنرمندانو ته ورپه برخه کړې دی.  د موسیقۍ هنرهم لکه د شعر هنر یوالهامي کیفیت اوالهي حکمت دی، چې زیاتره هنرمندانو ته ډالي شوې دی.

زموږ د موسیقې په بڼ کې ډیر شمیر استادان، هنرمندان، سندرغاړي او سازیان راټوکیدلي اوغوږړیدلي  وُ او دي. زموږ د هیوا د سیمیزې او فلکلوریک موسیقۍ په برخه کې خدای بخښلی استاد (مومن جان)  بیلتون هغه تکړه سندرغاړی دی چې د ده له نوم سر زموږ هیواد وال اشنا دي. دی هغه پیژندل شوې څیره، وتلی او خوږ غږ لرونکی هنرمند وُ چې ټول خپل ویاړلی ژوند یې د خپلو خلکو او مینه والو په چوپړ کې تیر کړې دی. دی  زموږ د موسیقې په آسمان کې یو ځلانده ستوری او په کلونو، کلونو د بزمونومشال ؤ.

خدای بخښلي بیلتون د لوګر په ولایت کې زیږیدلی دی. ده په کوچنیوالي کې خپل مور او پلار له لاسه ورکړي وُ او د خپلې خور په ژورې پاملرنې سره یې خپل ژوند ته دوام ورکړ. دی لا ماشوم وُ چې د موسیقۍ سره مینه لرله په پیل کې یې توله (شپیلی) غږوله او په (۱۵) کلنی کې یې د سندرو په ویلو پیل وکړ او د خپلو یارانو او دوستانو په مجالسو کې یې سندرې ویلې او د دوی مجلسونه یې په خپل زړه وړونکي او خوندور اواز تاوده ساتلي وُ.

دی د استاد دُری لوګري شاګرد وُ، استاد دُری ده ته د موسیقي هنر په ښه او مسلکي زده کړو کې زیاته پاملرنه کړیده او د ده په مرسته یې رادیو افغانستان ته لاره پیدا کړه او خپلې سندرې یې هلته ثبت کړې. کله چې د ده خوږې سندرې د رادیو افغانستان په څپو کې خپرې شولې، هغه وُ چې ده د خلکو په منځ کې نور هم زیات شهرت او ګرانښت  پیدا کړ.

د استاد بیلتون د سندرې اوریدل او لیدل د اوریدونکواو لیدونکو په زړونو منګولی ښخوي اوهغوی ځانته راکاږي. دی که نن د خلکو په منځ کې نشته خو د ده تل پاتی غږ او هنر د خلکو په ذهن او زړونو کې خپل ځانګړی ځای او مقام لري. د ده ټولې سندرې او  کمپوزونه د ستاینې، درنښت او قدر وړدي.

 ده په رایو تلویزون کې بې شمیره سندرې ثبتی کړې دي.

 خدای بخښلی بیلتون په هیواد کې د ننه د سیمیزې موسیقۍ په برخه کې څلور واره د کال د هنرمند په توګه انتخاب شوې دی او پنځه مډالونه یې تر لاسه کړې دي.

مرحوم بیلتون بیلابیلو بهرنيو هیوادونو ته هنري سفرونه کړې دي لکه : ترکیه، بلغاریا، یوګوسلاویا او همداسې  کله چې له هیواده کډوال شو امریکا او اروپا ته هم سفرونه کړې دي چې د خپلو هیواد والو له توودو هرکلیو سره مخامخ شوی وُ.

په دې ورستیو کلونو کې د سختی ناروغې سره مخامخ شو، د خپلو سترګو لید او د غوږو اوریدل یې له لاسه ورکړل او د ناروغی په بستر کې یې خپلې دردونکې شپې او ورځې تیرولې او هيڅ دولتي مقامونو ده ته پاملرنه و نه کړه.

خو په خواشینۍ سره  استاد بیلتون پر (۹) د نومبر پر (۲۰۱۵) زیږدیز کال کې له دې فاني نړۍ څخه خپلې سترګې پټې کړئ.

(انالله وانا الیه راجعون)

د خدای بخښلي مومن جان بیلتون مړینه زموږ د هیواد لپاره او په ځانګړي توګه د سیمیزو موسیقي د هنر په ډګر کې یوه ستره ضایعه ده.

زه نه یوازې د ده د مړینې په مناسبت د زړه له کومې خپګان او ژوره خواشیني څرګندوم، بلکې د ده کورنۍ او خپلوانو ته او د موسیقي ټولومینه والو ته د صبر، زغم او تسلیت مراتب وړاندې کوم، او دلوی خدای(ج) څخه ده ته د فردوس جنت غواړم.

بامداد ـ فرهنگی ـ ۳ /۱۵ ـ ۱۰۱۱

           ایمان تقلیدی

اشرف مخلوق شد با عقل خویش

آدمی ز اندیشه یابد اصل خویش

گر به پای دیگری افتد به راه

خود نباشد ، ره برد از خود جدا

می شود در بند و فرمان دیگر

هر چه اوبر وی دمد دارد اثر

خود نبیند راه معقول در جهان

غرقه میگردد در وهم و گمان

گر نبود اندیشه اش از آن او

از ره  تقلید دارد گفت و گو

نی خطا بیند نی راه صواب

ازحقیقت دور گردد درسراب

دین وایمان گربودی ازراه جهل

زهر تبعیض است، مبنای جدل

خود، به خود ظالم بود آن بی خبر

با فریب و مکر افتد در سقر

گر بودی اگاه زعقل و اختیار

کی به پای خود برفتی درشرار

گر ورا عقل وخرد همراه بودی

جنت و دوزخ همین دنیا بودی

راه عرفانش بود خلد برین

در جهالت است اسفل سافلین

ما ازآن گشتیم بری خواروزبون

چون بخود باورنداشتیم ازدرون

(ف.بری)

بامداد ـ فرهنگی ـ ۱ /۱۵ ـ ۰۹۱۱

سخنی کوتاه اندر باب هنر وهنرمند

به چه کسانی هنرمند بگوییم ؟

زلمی رزمی

در قسمت فهم و درک واژه هنر و هنرمند متاسفانه بسیاری ما افغان ها مشکلات داریم و همین غلط فهمی وعدم درک دقیق ما از واژه هنر و هنرمند است که درصحبت‌های روزمره دچاراشتباه میشویم. بسیاری ازما تمامی کسانی را که با آوازخوانی و یا نوازنده گی سر و کاردارند هنرمند خطاب می کنیم چه آنهایی را که با فهم و سواد و دانش موسیقی درکارشان ابتکار و نوآوری دارند؛ و چه آنهایی را که نه حنجره شان برای آوازخوانی ساخته شده و نه ازهنر و هنرمند بویی برده اند و فقط دهان بازمی کنند و چیزهایی را که از دیگران می گیرند، تکرار می کنند.
به طوریکه دراین آشفته بازارهنری بسیاری ها نادانسته به زبان خود ، خودشان را هنرمند می نامند و خیلی ساده و آسان می گویند من هنرمندم، من موسیقی دانم ، من استاد موسیقی هستم  وغیره .
اولاً هنرکه تنها به موسیقی خلاصه نمی شود، هنرهفت شاخه دارد که آنرا هنرهای هفت گانه نامیده اند که بایستی دقیقاً با آن آشنایی پیدا کرد، گذشته ازآن دریک کلام:
هنریعنی خلاقیت و هنرمند یعنی خلاق و آفریننده.
بنابرین اگردر یک اثرهنری اعم از شعر و موسیقی و نقاشی وغیره ابتکار و نوآوری به چشم نخورد، این دیگرهنرنیست و صاحب چنین آثاری مستحق لفظ هنرمند نیست.
برهمین منوال برچسپ کلمه هنرمند به خواننده یا نوازنده که فاقد شیوه نو و ابتکاری و مستقل درکارشان باشند، جایزنیست.
درست است که درجمله هنرهای هفتگانه ، یکی هم موسیقی است ولی هرآوازخوان و هر نوازنده و هر دست اندرکارموسیقی که هنرمند نیست .
هنرذات خلاقه دارد، هنرمند یا هنرورشخصی است که به (آفرینش آثارهنری) می‌پردازد.
مثلا شعرهنراست، نقاشی هنراست ، آهنگ سازی هنراست و ..... ، مگرآواز خوانی هنر نیست، چون که آوازخوان آثارهنرمندان یعنی (آهنگسازان) را اجرا میکند.
همچنان تقلید که هنرنیست، آنهایی که ازموسیقی های شرقی و غربی و یا آثار دیگران تقلید می کنند باید بدانند که چیزی که از دیگران می گیرند و تکرارمی کنند، آن هنرنیست، تقلید است.

 
خـلـق را تقلیـد شــان بـرباد داد
ای دو صد لعنت براین تقلید باد !

حرف آخر
لیو تولستوی  نویسنده شهیر روسی می گوید:
«هنر انتقال احساس تجربه شده است.»
یعنی در واقع، یک اثرهنری از زمانی شروع به  آفریده شدن می کند که هنرمند در چار چوب یکی از قالب های هنری، دست به کار انتقال احساسی که خود پیش تر به ژرف ترین شکل ممکن آن را تجربه کرده است، به مخاطبانش می شود.
اگر هنرمندی به شرح و وصف و تجسم چیزها و حس هایی که خود با آنها آشنایی عمیق و بی واسطه ندارد، بپردازد حاصل کارش نمی تواند دارای اصالت هنری لازم باشد.
به همین سبب نیز، اثر مخلوق او، تا ثیری را که لازمه یک اثر هنری ارزشمند است برمخاطبانش نخواهد گذاشت .

بامداد ـ فرهنگی ـ ۲ /۱۵ ـ ۰۹۱۱

تقبیح جنایت هولناک پاسداران جهالت در ولایت غور

نوامبر ۲۰۱۵

بنیادگرایان عقب گرای قرون وسطایی که به چهره کثیف شان نقاب « اسلامی » کشیده اند ، بار دیگر با توحش و بربریت چهره کثیف ضد انسانی و ضد مدنی شانرا به نمایش گذاشتند و با شهادت رخشانه مظلومه به مردم افغانستان و جهانیان آشکاراتر ساختند که به اعمال شیطانی و تعرض به شرف و حیثیت و آزادی انسان دوام میدهند و قانون اساسی و قوانین جزایی و مدنی و اعلامیه یی جهانی حقوق بشر و میثاق های ناشی از آنرا به اوراق سیاهی جنایات شان معاوضه نموده اند.

بی بی سی گذارش داده است : « گروهی از طالبان و رهبران مذهبی محلی و جنگ سالاران مسلح » باعث این جنایت ضد بشری در ولایت غور گردیده اند.

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا در حالیکه به شدید ترین الفاظ این جنایت ضــد انسانی و فاجعه حقوق بشررا محکوم مینماید ، نفرت و انزجار عمیق خود را به عاملین این بربریت اعم از طالبان و شرکای جرمی شان و اوباشان مسلح بی بند بارمی فرستد.

اظهر من الشمس است که دولت ضعیف و فقدان حاکمیت قانون و توسعه ذهنیت متحجرانه و طالبانی منبعث از دیوبند و قم و ارعابیون عرب و جهالت مردسالارانه و زن ستیز زمینه ساز این جنایات خوفناک می باشد.

انجمن از پاسداران حاکمیت قانون و آزادی و حقوق زن می خواهد که به دفاع از تطبیق قانون اساسی و قوانین جزایی و مدنی و تحقق اعلامیه یی جهانی حقوق بشر و میثاق های ناشی از آن که « پرنسیپ های بین ا لمللی مشروعیت جرم و جزا » رامسجل و دولت افغانستان مکلف برعایت آن میباشد ، صدای شانرا بلند تر و رساتر و مشترک نمایند و در مبارزه ای تاریخی علم و جهل در برابر اخلاف ملای لنگ و شریعیتمداری ها از قانون و اصول مدنی حیات اجتماعی دفاع نمایند.

بااحترام
هیات اجراییه
انجمن حقوق دانان افغان در اروپا

بامداد ـ اجتماعی ـ ۱ /۱۵ ـ ۰۸۱۱