خاتین قیزلر خلق ارا بیرلشو بیرامی

مناسبتی بیلن  کونگول سلطانیم

 آپه سینگلیم توتقون اولگن خان و خاقانیم مننیگ

هر زمان یادیمگه توشسنگ ققشاگای جانیم مننیگ

آفتاب صورتینگ نور ساچما گونچه سیوگیلیم

قب قرانغو دیر حیاتده ییرو آسمانیم مننیگ

 سینگه آزار یتگانیدن تنده آزار اسرو دیر

شامده اوت ساچگای فلککه آه و افغانیم مننیگ

باغلادی نور یولی نی سینگه غنیم لر قورقوبان

غیرت و باتور لیگینگ تیل لرده داستانیم مننیگ

سین شهامتده ایرورسن نسلیمیزگه رهنما

یارقین و منگو حیاتینگ ایزگو ارمانیم مننیگ

 هیچ زمانده ایگمادینگ قامت غنیم در گاهیگه

ایرته گه تاغیم تیانچیم هم نگهبانیم مننیگ

مین مبارک قول لرینگنی مهریدن تاپدیم کمال

سین مهرلی آنه سن کونگولمده سلطانیم مننیگ

با شقه بیر ذات یوق عظیمی سینگه قربان ایلاسه

 ارزیماس ساوغه ایرور حرف پر یشانیم مننیگ.

( اشرف عظیمی )

گالف- کانادا

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۷/ ۲۵ـ ۰۵۰۳

Copyright ©bamdaad 2025

 هشتم مارچ روز همبستگی زنان جهان

عزیزه عنایت

در تاریخ بشریت و جهان  روزهای معین و بخصوصی  وجود دارد که این روز ها مانده گار و در اوراق زرین تاریخ ثبت میگردد که یکی  هــم

هشتم  مارچ است .

بعد ازیـک دوره طولانی و عقب مانده گی و جنگ های ذات البینـــی قاره امریـــکا و اروپــــــا بـــــه یک دوره  تجـــد یـــد حیـــات  گـــام

برداشته و سعی می نمـــودنـــد تــــا به ســـوی یـک  رو شنــــی خـود را به پیــــش بکشـــند . زیــــرا صنـــایع مــــاشینی و تولـــید هـــرســـا ل

بیشتر از سالهای قبل شگوفا تر میشـــد. که ایـــن همه صنـــا یع و تولیـد متعلق به سرمایه داران جامعه بوده و آنان میکوشیدند تا با دست مــــزد

کم و تحمیل کار بیشتر به کارگران و کارمندان فابریکات تولیدی فشــــار وارد کنند که چنین شیوه سرمایه داران بزرگ با عـــث بـــو جــود آ مدن

اندیشه های شد که تمام  قوانین کشورهای شانرا قسمی تنظیم کنند که نفـع بیشتر آن  به سرمایه  داران  تعلق گیرد واز جانبی دیگــر نیروی فعــــال

که چرخش  این ماشین ها را برعهده داشت کــارگران و زحمتکشـــان بودند که تعداد شان به صدها هزار نفر میرسید .

در این هنگام طرح تیوری ایجاد سیستم ضداستبداد، استثمارو رویکار آوردن  دولتی که بحیث نماینده  کارگران و زحمت کشان جـــــوامـع

بشری بتواند زمینه های توزیع عادلانه و منظم  نعمات مادی را درکشو رها فراهم گرداند و فعا لــیت هـــا ی و سیعــــی از طــرف  روشنفکـران

و سازمان های اجتماعی، احزاب عدالتخواه در جــریان بود که در راس آن ( کارل مارکس ) المانی قــرار داشت و تحت  تاثــیر باالــقوه همیـــن

تبلیغات بود که در ایالات متحده امریکا ، اروپا و سا یر  قاره ها ده هــــا هزار روشن فکران و دانشمندان  از طرح تیوری  مارکس پشتیبانی کرده

و به همین  اساس کارگر زنان فابریکه نساجی  در سال ۱۸۷۵ ، بــرای نخستین بار دست از کار  کشیده و تجمع نمودند و درشعارهای شــــــان

 تقلیل ساعات کار وافزایش دست مزد، بهبود شرایط کار درکارخانه  راسر دادند و از فا بریکه ها برآمده در شهر نیورک به جــاده هــا مــارش

نمودند.  که در آن زمان  کار گران  در یک شبانه روز۱۴ ساعت کـــــارمیکردند . ولی  این تظاهرات و مار ش کار گران  از طرف پولیس تحت

فرمان دولت  امریکا سرکوب گردیده و تعداد از کار گران به زندان هــا فرستاده شدند و عدۀ دیگری هم در اثر لت کوب پولیس زخمی گردیدند.

اما این وضعیت کار گرزنان را منسجم ترو با سایر کارگــــــران نزدیکتر ساخت و تضاد بین کارگران و کارفرمایان  ایجاد گردید کـــــه

مبارزه بین استثمارگر واستثمار شونده آغاز شد .

یک سال بعد در سال ۱۸۷۶ ، حزب سوسیالیست کــــار گـــــری در ایالات متحده  امریکا تشکیل شد و به دفــاع از حقـــوق کار گــران و

زحمتکشـــان  کمربست . که به همین سلسله  در سال ۱۹۰۸ درامریکا ار گان قوی رهبری زنان به عنوان  کمیته ملی زنان  تاسیس شد کــــه

هشتم مارچ در همان سال در امریکا با مارش ها و تظاهرات کم نظیـــری تجلیل گردید  که حتا پولیس  هم نتوانست به سرکوب آنها اقدام کند و ایـن

مارش برای تمام کارگر زنان و مردان  یک عمل  امید بخش در امریکــا و اروپا گردید که بهمان اساس در سال ۱۹۱۰ ، بصورت گستـرده و بـــا

عظمت خاصی با شرکت ( کلا را زتگین) یکی از زنان پیشگام و مبـــارزالمانی در این عرصــه,  در کوپــنهاگــن  پایتخــت دنمــارک با سا یــــر

پیشگامان و هوا داران  سوسیال دموکرات و هزاران روشن فکران بــــه صورت  چشم گیر و بی نظیر تجلیل شد .

درهمین گرد همایی بود که هشتم مــــارچ بنام روز همبستگــــی بین المللی زنان  با صدور قطع  نامه اعلام گردید و ایــــن روز را برا ی بار اول 

درسال ۱۹۱۷ دولت  شوروی که خود را نماینده طبقه  کارگرو کلیه زحمت کشان  اعلام کرده بود برسمیت  شنا خت .

درسال ۱۹۲۰ حق رای دهی در امریکا برای زنان  داده شد و به تعقیب آن  در همان سال در ناروی و بعدا ً سایر کشورها تساوی حقــــوق

زنان با مردان را اعلام کردند .

بنا براین روز هشتم  مارچ که در اثر  مبارزات زنان قهــــرمان و مبارز بوجود آمده و همه ساله ازاین روزدرتمام جهان تجلیل به عمل میآید.

یک روز پرافتخار و مانده گار در تاریخ جهان است .

اما با تاسف زنان افغانستان دراین سالهای اخیر تحت شرایط ناگواربسر میبرند که حق تحصیل ، حق کار، حق آزادی بیان و حتا گردش به پارک ها  را

ندارند  اززمان به قدرت رسیدن طالبان تا اکنون با ده ها فرمان دختران و زنان را از حقوق شان محروم داشته اند.
 اما زنان افغانستان قهرمانانه چه در داخل افغانستان و یا بیرون  مرزشجاعانه میرزمند و صدای خود را همیشه به خاطر عدالت خواهی  بلند

نگهداشته اند که امید وارم این روز خجسته را روزی بتوانیم با شادمانی و در یک فضای وحدت تجلیل نمایم .

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۶/ ۲۵ـ ۰۵۰۳

 Copyright ©bamdaad 2025

فــریـاد صبــوری

به بند و زنجیر و غم مبتلا شود

زنی که در خانه محصور و بی ‌نوا شود

به ناله شب‌ها ببارد چو ابر غم

دلی که در حبس غم بی ‌صدا شود

نمانده راهی به جز اشک و انتظار

اگر که درب قفس بی ‌وفا شود

طواف ظلمت بود دایره‌ وار

اگر که خورشید در سایه‌ها شود

چگونه باور کنم عدل و داد را

چو حق زن در زمین پا‌بنا شود؟

کدام آیین، کدام شرع و کدام حکم

سزا دهد زن چنین، بی ‌پناه شود؟

به بزم جهل و جنون، شعله‌خیز شد

چراغ دانش چو در خون رها شود

زبان ببندند اگر شاعرانِ درد

چه کس برای ستمدیده وا شود؟

به پای ظالم چرا سجده بایدش؟

کسی که از خون خود کیمیا شود!

به گوش جان بشنو ای زن، صدای خویش

که وقت فریاد و وقت صدا شود!

به صبر و همت بپا خیز و زنده باش

که صبر، روزی خودش مقتدا شود!

ستاره‌ای در دل شب‌تاب می ‌دمد

اگر که صبحی در این کهکشا شود!

هاجره «امین»

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۱/ ۲۵ـ ۰۴۰۳

Copyright ©bamdaad 2025