عربستان سعودی: سرآغاز بکارگیری سیاست جدید

 در شرقیمانه رخدادهای سیاسی ـ نظامی سخت شتابانی درجریان است. رسانه های غرب خواننده گانشان را بیشتر با اثرات این سیاست ها مصروف ساخته واز دلیل های اصلی و اطلاعات ارزشمند درزمینه دست می گیرند . تارنمای بامداد پیوسته کوشیده است تا به این دلیل ها پرداخته و بررسی کارشناسان را برای خواننده گانش آماده و پیشکش نماید.درهمین راستا توجه تانرا به پژوهش ویکتور میخین در باره سیاست های نظامی و استراتیژیک عربستان سعودی جلب مینماییم. بامداد  

* ویکتور میخین

دگرگونی های دو سه سال اخیر که به گونه ی چشمگیری در منطقه خاورمیانه سر برون آورده ٬ سناریو و دسیسه های سیاسی کسانی است که خود را صاحبان تام الاختیار منطقه می دانند. در این راستا عربستان سعودی که حاکمان آن در این خواب ناخوشایند فرو رفته و در ‍پندار٬ خود را صاحبان جهان عرب می دانند ناگهان با چالش هایی از طرف برخی از کشورها و سازمان هایی نظیر سازمان «خلیفه نوظهور اسلام» (داعش) مواجه شده اند.

پادشاه سعودی آشکارا آغاز به اقدامات گوناگونی برای تقویت نفوذ و اقتدار دولت در کشور خود کرد. نخست از هر چیز٬ در برنامه خود مسئاله جانشینی را در نظر گرفت . از آنجا که پادشاهی سعودی دارای توانمندی هنگفتی از فروش نفت است٬ بخاطرسلسله مراتب وراثت در نظام شاهی دچار مشکلات بزرگی است که انتقال تو در توی قدرت را از برادر به برادر فراهم می سازد و این خود شامل سالمندان آن دودمان نیز برای تاج و تخت می شود. سلسله مراتبی که ازحکمرانی عبدالعزیز بن عبد الرحمن ابن فیصل السعود (متوفی در سال ۱۹۵۳) جریان داشته است.

در حال حاضر قرار بر این است تا ملک عبدالله بن عبدالعزیز السعود(۹۰ ساله)٬ ولیعهد سالمند٬ سلمان بن عبدالعزیز السعود(۷۹ ساله) شاهزاده ای که از مشکل سلامتی بی شماری در رنج است و تمایلی به فرمانروایی ندارد را جایگزین خود کند. در این میان ملک عبدالله برادر حرف شنو خود٬ شاهزاده موکرین(Mukrin)٬ را که ۶۹ سال دارد٬ بعنوان وارث دوم تاج و تخت منصوب کرده که این خود نوعی «جانشین» بی چون و چرا برای آینده حکمرانی آل سعود است. انتصاب شاهزاده موکرین همانگونه که در مطبوعات عرب به آن اشاره گردید بعنوان جانشین ٬ نه تنها برای تقویت ثبات رژیم٬ بلکه برای حفظ قدرت دردست خانواده آل سعود تاثیر گزاراست. موکرین آخرین فرزند پسر پادشاه است که بنا به نوشته روزنامه القدس العربی چاپ انگلیس : « حکم را نمی توان رد کرد». با استناد از گفته نزدیکان به دربارسعودی وی پس ازبرگزیده شدن به پادشاهی سومین پسر ملک عبدالله شاهزاده مطیب (Mutaib) را بعنوان ولیعهد خود برخواهد گزید٬ که آماده است بالاترین مقام را در دولت برعهده بگیرد.

پادشاه سعودی با توجه به شناسایی نقش مهمی که در آینده امور سیاسی کشور مورد لزوم است٬ شیوه رهبری را به گونه ای تغییر داد. خبرگزاری سعودی (The Saudi Press Agency) اعلام کرد که به فرمان سلطنتی٬ شاهزاده خالد بن بندر بن عبدالعزیز رییس به وزارت اطلاعات عمومی به مقام وزیر منتصب شده است. در ضمن٬ همانگونه در خبرگزاری سعودی گزارش شد٬ طبق فرمان شاه٬ شاهزاده خالد از شاهزاده بندر دستور میگیرد که٬ «مشاور و نماینده ویژه شاه» خواهد شد. این بیانیه پس از حمله جهادگران به عراق٬ اعلام تاسیس دولت «خلافت اسلامی» و دستور به مسلمانان جهان تا از رهبری خلافت اطاعت کنند٬ منتشر شد. پیشرفت جهادگرایان درعربستان سعودی با نگرانی دنبال میشود٬ بویژه با توجه به اینکه درمیان جهادگران٬ تعداد بسیار زیادی شهروند سعودی وجود دارد. خود پادشاه از جهادگرانی که درسوریه هستند٬ شدیدا انتقاد کرد٬ و به مقامات دستور داد تا « اقدامات لازم » بعمل آید که ازکشور پادشاهی نفت خیز حفاظت شود. این نگرانی ازرشد رو به افزایش این واقعیت است که جنبش جهادی ممکن است حتا گریبان خود عربستان سعودی را بگیرد.

اما حاکمان سعودی قلمرو پادشاهی را با مدرن ترین سلاح ها٬ با بالاترین اولویت٬ بسیار بیش از حدی که در تصور می گنجد٬ مجهز ساخته است. بنابراین٬ طبق موسسه مستقل بین المللی سویدنی(the Swedish independent international institute)٬ بودجه نظامی عربستان سعودی از ۳۱ میلیارد دلار امریکایی در سال ۲۰۰۶ به ۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ افزایش یافت. عربستان در سال ۲۰۱۲ ٬ پنجاه و دو و نیم (۵،۵۲) میلیارد دلار خرج هزینه نظامی کرده است. باید گفته شود که پادشاهی عربستان تنها کشورعربی است که بطور پیوسته در میان ده کشور برتر جهان با بودجه نظامی بسیار زیاد است. پویایی رشد مخارج نظامی در عربستان سعودی٬ که در واقع برای مدت طولانی از تظمین امنیت امریکا لذت برده٬ چشمگیر است. آمارهای ارایه شده توسط موسسه مستقل بین المللی سویدنی نشان میدهد که در حال حاضر قلمرو پادشاهی به مکان چهارم جهان (پس از امریکا٬ چین و روسیه)٬ با هزینه دفاعی ۶۷ میلیارد دلار٬ طبق ۲۵/۲ درصد مخارج دولت صعود کرده است.

در سال ۲۰۱۰ ٬ کشور پادشاهی عربی دستور خرید سلاح امریکایی برای مبلغ بسیار زیاد ۶۰ میلیارد دلار داد. تحت این معامله٬ همانگونه که توسط منابع اینترنتی دفاع آی کیو (Internet resource Defence IQ) گزارش شد٬ در سال ۲۰۱۱ ٬ امریکا به عربستان سعودی یک ناوگان هوایی جنگنده های فانتوم ۱۵( F-15 fighters ) به قیمت حدود ۳۰ میلیارد دلار فروخت. سعودی ها ۸۴ جنگنده جدید دریافت خواهند کرد٬ و ۷۰ فروند دیگر به روز رسانی(آپ دیت) میشوند. بر طبق این معامله٬ ریاض بعنوان دومین اپراتور، گرداننده بزرگ جنگنده های اف ۱۵ بعد از امریکا خواهد شد. مراسم گسترده تجارتی برای اولین جنگنده های اف-۱۵ اس ای(  F-15SA fighter )٬ تولید شده برای نیروی هوایی عربستان سعودی٬ در ۳۰ آواپریل ۲۰۱۳ برگزار شد.

علاوه بر این٬ عربستان سعودی ۲۰ هواپیمای حمل و نقل وسایل نظامی از نوع سوپر هرکولس اچ سی-۱۳۰ ج( HC-130J Super Hercules )٬ و ۵ هواپیمای سوخت گیری کی سی-۱۳۰ ج(KC-130J refueling aircraft)٬ ٬ و ۶۹ تانک آبراهام ام ۱ ای ۲(M1A2 Abrams battle tanks)٬ از امریکا خریداری نموده است. دستور خرید تانک های جنگی جدید٬ بخشی از برنامه دراز مدت برای نوسازی ناوگان زمینی قلمرو پادشاهی است. سعودی ها شروع به روز رسانی تانک های ام۱ ای۱( M1A1) و ام۱ ای۲ (  M1A2 ) به ام۱ ای۲ اس ( M1A2S  ) کرده اند که مناسب با آب و هوای بیابانی باشد. ارتقا  تانک های جنگی نیرومند باعث بهبود عملکرد و افزایش اثر بخش در میدان رزم در شرایط آب و هوای بیابانی می شود. در سال ۲۰۱۳  ترسایی ٬ وزارت دفاع عربستان سعودی همچنین دستور خرید موشک های ضد تانک سنگین بی جی ام-۷۱ تاو(     BGM-71 TOW) را به امریکا داد که ارزش این قرارداد٬ بیش از یک میلیارد دلار تخمین زده شده است.

در ۱۴ فبروری ۲۰۱۴ ٬ خبر دیگری مبنی بر خرید سلاح عربستان سعودی در مقیاس بزرگ شد: وسایل نقلیه زره پوش به مبلغ ۱۰ میلیارد دلار٬ با گزینه ای برای ۳ میلیارد دلار دیگر. در قرارداد تولید وسایل نقلیه زره پوش که بخش کانادایی شرکت امریکایی جنرال دینامیک برنده شد: سیستم زمینی جنرال دینامیک( GDLS )- کانادا. نوع تجهیزات اعلام نشد. این قرارداد برای ۱۴ سال است. وزیر تجارت خارجی کانادا٬ اد فاست ( Ed Fast ) گفت:

«این قرارداد بزرگترین قرارداد صادراتی در تاریخ این کشور است». نماینده رسمی شرکت جنرال دینامیک٬ کن یاماشیتا(  Ken Yamashita ) گفت که:« تحت قرارداد٬ شرکت حق افشای مقدار یا نوع وسایل نقلیه را ندارد٬ اما آنها “نوع جدید وسایل نقلیه “هستند٬ و اولین آنها در سال ۲۰۱۶ ترسایی بیرون میآید».

در این اوضاع سخت٬ به گارد ملی پادشاهی عربستان سعودی توجه خاصی داده شده٬ که به موازات ارتش سنتی٬ بعنوان وزنه تعادل به نیروی زمینی٬ کنترل شده توسط خانواده سلطنتی عمل میکند. این گارد ملی شامل اعضای قبیله سنتی حامی خاندان سعودی است. گارد ملی بیش از ۲۰۰۰۰۰ نفر است٬ که به قطعات پیاده نظام و مکانیزه٬ واحد های ویژه و پولیس تقسیم شده است.

گارد ملی در سال ۲۰۱۳ ترسایی  به یک وزارت تبدیل شد که دارای وظایف زیر است:

همکاری با وزارت امور داخلی در ترویج حفاظت از امنیت٬ مبارزه با تروریسم٬ و حفاظت از تاسیسات حیاتی در عربستان٬ و در صورت لزوم٬ حمایت از وزارت دفاع. لازم به یادآوریست که سلاح های جدید خریداری شده از خارج در درجه اول به گارد ملی عرضه میشود. ریاض به تازه گی٬ بدنبال حفاظت از خود در مرزهای دور٬ به فعالیت سرکش باندهای مزدور٬ حمایت از اسلامیست ها درسوریه و عراق٬ جایی که جنگ واقعی در استان انبار در جریانست٬ دامن زده است. سعودی ها در حال برنامه ریزی برای تشکیل یک ارتش کامل از مزدوران خارجی هستند٬ که بتوانند از آنها برای مقابله با دشمن در منطقه٬ در درجه اول در تجاوز علیه سوریه بکار گیرند. به همه ظواهر٬ وهمانطوریکه در مطبوعات عرب اشاره شد٬ سقوط دولت عراق در دستور کار روز است. اعتقاد بر این است که سعودی ها میخواهند توازن قوا را در منطقه بنفع بلوک سنی بطور کامل تغییر دهند٬ در نتیجه٬ در ساخت اهرمی از طریق مزدوران خود علیه سوریه و «حزب الله» در لبنان٬ و همچنین ایجاد یک دولت سنی در عراق٬ و در همان حال جایگزینی برای «خلافت اسلامی» هستند.

ریاض در تلاش برای آغاز مجدد سیاست خارجی و داخلی جدید خود٬ فعالانه با دولت فعلی امریکا همکاری میکند. وب سایت مخفیانه (ادوارد اسنودن- م) گزارش داد که آژانس امنیت ملی امریکا(ان اس ای)٬ علیرغم اظهارات وزارت امورخارجه در مورد نقض حقوق بشر درعربستان سعودی٬ همکاری جاسوسی با سعودی ها را بطور قابل ملاحظه ای گسترش داه است. با توجه به گسیل مخفی پیغام که توسط انتشارات( افشاگری های ادوارد اسنودن – م) بدست آمده٬ آژانس امنیت ملی امریکا « با ارایه تحلیل مستقیم وحمایت تکنیکی » در مسایل مربوط به «امنیت داخلی» به وزارت داخلی در ریاض برنامه ریزی داشته است. در همین زمان٬ همانگونه که انتشارات فاش ساخته است٬ وزارت امور خارجه امریکا گزارش داد که: « نمایندگان وزارت داخلی گاهی اوقات زندانیان و بازداشت شده گان را شکنجه و خشونت جسمی کرده اند». برطبق همین سند٬ شکل همکاری جدید با وزارت دفاع سعودی توسط آژانس امنیت ملی امریکا یک « دوره به روز رسانی» خوانده میشود. آن طوری که انتشارات اشاره کرد٬ آژانس امنیت ملی امریکا رابطه « سه جانبه » خود را با ریاض و داده های سیگ اینت (اطلاعات سیگنال٬ یا شناسایی الکترونیکی) گسترش داده است. یکی از اهداف برای این همکاری « کمک به مقامات سعودی در استفاده از سیگ اینت ( SIGINT ) برای رد یابی محل افراد داخلی جابجا شده و مورد علاقه متقابل(هر دو کشور) ذکر شده است».

اما روشن است هر عملی که سعودی و یا متحدان او برداشته اند٬ منطقه همچنان در سرازیری به هرج و مرج است و در آستانه یک جنگ بزرگ پس و پیش میرود. میلیتاریزه کردن پادشاهی٬ و درواقع کشورهای دیگر در منطقه٬ از نشانه های جدی جنگ قریب الوقوع منطقه ای است. ای پی چخوف( A.P. Chekhov ) در زمان خود نوشت:

«اگر دراولین قدم تفنگی بر دیوار آویزان است٬ سپس در قدم آخر باید شلیک کند». بنظر میرسد که قدم آخر در خاورمیانه زیاد دور نیست.

*  ویکتور میخین ( Viktor Mikhin ) عضو مکاتبه کننده اکادمی علوم طبیعی روسیه٬ به ویژه برای مجله اینترنتی «چشم انداز شرقی» New Eastern Outlook  است.

برگردان: نویدی

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۲ ـ ۰۶۰۹

کریمه، اوکرایین و آغاز جنگ جهانی دوم

هفتاد و پنج سال پیش اول سپتمبر، المان نازی به پولند حمله کرد و جنگ جهانی دوم سال‌های ۱۹۳۹ – ۱۹۴۵ شروع شد. بر اثر وحشتناک ترین جنگ در تاریخ بشریت ۵۵ الی ۵۷ میلیون نفرکشته شد و تا بحال هم تلفات جانی آن دقیقاً حساب نشده است. زنده گی تعداد بیشتری از مردم ویران شد و مرزها تغییر کردند و تصورات در باره خوبی و بدی عوض شد. در این جنگ ۶۲ کشور دارای ۸۰ درصد از جمعیت زمین شرکت کردند.

تاریخ کامل این فاجعه جهانی تا بحال هم نوشته نشده است ولی این امرانسان را به حیرت می‌اندازد که بلافاصله پس از پایان این جنگ بزرگ به مسخ کردن علت ها، جریان و پیامد های آن دست زدند. به وارونه نشان دادن و تحریف سهم کشور های جنگنده و به‌، به شک بردن اهمیت پیروزی بر نازیسم پرداختند و الان کار به توهین تلفات رسید.

دراین روز های در کشور های بالتیک و اوکرایین نظامیان لشکر های « اس اس » و یا فرزندان و نوه هایشان در برابر عموم رژه می روند. شبه نظامیان ملی گرای اوکرایین در زمان جنگ ۱۰۰ هزار پولندی در غرب اوکرایین نابود کرده و در کیف در محله «بابی یار» ۱۵۰ هزار یهودی، اوکرایینی و بلاروس را به توپ بستند. در حال حاضر ملی گرایان اوکرایین دارای مقام های بالا درحکومت اوکرایین بوده و اروپا این حقیقت را اصلاً نادیده می گیرد.

دستاورد های اساسی در تار و مار کردن نازی ها به « جبهه دوم » افتتاح شده در ۱۹۴۴ و سلاح هایامریکا و انگلیس نسبت داده می‌شود و امریکا ادعا می‌کند که بدون پیروزی های آن درمنطقه اقیانوس آرام  ، پیروزی در آن جنگ میسر نبود.

و در باره سهم متفقین در پیروزی باید گفت که تقسیم سهمیه ها در این جریان کار توهین آمیزی است: تعداد سربازان کشته شده ایتلاف ضد هیتلری در سال‌های جنگ بیش ازحد بالا است. ولی جا دارد به یاد بیاوریم که در سال‌های ۱۹۴۱ – ۱۹۴۵  ارتش سرخ در جبهه شرقی ۶۰۷ لشکر المان و متحدان آن را قلع و قمع کرد و در جبهه غربی و مدیترانه ۱۷۶ لشکر ارتش المان نابود شد.

پروفسور «رودولف پیخویا» مورخ معتبر روس می‌گوید که لازم است که درس‌های جنگ جهانی دوم را در به یاد داشته باشیم. او افزود: نبود درک پیامد ها و تمایل به حل مسایل آنی بدون تعمق از اینکه عملکرد دوم، سوم، و دهم چگونه باشد وحشتناک ترین چیز در تاریخ جنگ جهانی دوم بود. از یک سو خودخواهی دولتی بود و از سوی دیگر فقدان خردمندی دولتی بود که به بروز فاجعه جنگ جهانی دوم منجر شد. این جنگ برای اروپا و کل جهان چنان پیامد های عظیمی داشت که حالا هم احساس می شود.

به گفته پیخویا این جنگ چند علت داشت. ولی نباید فراموش شود که ابتدا انگلیس و فرانسه به المان اجازه دادند که از پیمان ورسای عدول کند و بعد براثر توافق مونشن چکوسلواکیا متحد خود را به خورد آن کشور دادند. این حوادث مدت‌ها پیش از پیمان مولوتف- ریبنتروپ رخ دادند که امروز رسانه‌های غربی دوست دارند در باره آن‌ها صحبت کنند.

درسال ۱۹۳۶ ترسایی هنگامی که موسولینی رهبر ایتالیای فاشیست و متحد نزدیک هیتلر اتیوپیا را به تصرف در آورد و وقتی که المان منطقه غیر نظامی راین و در ۱۹۳۸ اتریش را اشغال کرد هیچ پیمان مولوتف - ریبنتروپ در میان نبود.

کسانی که امروز پیوستن مجدد کریمه به روسیه در ۲۰۱۴ با اشغال اتریش از سوی المان در ۱۹۳۸ را مقایسه می‌کنند حقایق تاریخ را عمداً تحریف می کنند. ۱۲ ماه مارچ ۱۹۳۸ گروه ۳۰۰ هزار نفری المان به اتریش تجاوز کرد و ۱۳ مارچ اتریش خاک المان اعلام گردید و تنها ۱۳ اپریل هنگامی که هزاران اتریشی بازداشت و زندانی شده بودند در آن کشور همه‌ پرسی برگزار شد. روسیه یگان های خود را وارد کریمه نکرده بود. به حکم تاریخ روسیه در کریمه پایگاه دریایی دارد و در ۲۳ سال اخیر ۱۶ هزار ناوی و نظامی روسی مطابق قرارداد منعقده با اوکرایین در کریمه مستقرند. در طول چند قرن کریمه به روسیه تعلق داشت و اکثر اهالی این شبه جزیره روس هستند و روسیه را میهن خود می دانند، هنگامی که کریمه را به اوکرایین تحویل می‌دادند  کسی جویای عقیده ساکنان آن شبه جزیره نشده بود و هیچ همه‌ پرسی برگزار نشد و وقتی که در ماه مارچ ۲۰۱۴ همه‌ پرسی انجام شد معلوم گردید که بیش از ۹۰ درصد اهالی خواهان ورود این شبه جزیره به ترکیب روسیه هستند.

درس‌های جنگ جهانی دوم اهمیت دارد و ما باید آن‌ها را یاد داشته باشیم به این خاطر که برای اجرای وظایف آنی و رفع حوایج خودخواهانه دولتی ممکن نیست حقایق تاریخ را مسخ کرد.
ص ر

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۴ ـ ۰۴۰۹

توضیح صعود دولت اسلامی

انحلال ارتش عراق در سال ٢٠٠٣ ترسایی همچنین به معنی انحلال  ۴٠٠ هزار سرباز و پرسنل امنیتی بود. درعرض یک شب، پنتاگون بستر کامل سربازگیری را در اختیار ملیشیای افراطی قرار داد: یک «ارتش» از عراقی‌های بیکار که استفاده از اسلحه را می‌دانستند.

این نیروها از کجا می‌آیند؟  نقش کشورهای غربی در صعود آن چیست؟ حامیان دولت اسلامی چه کسانی هستند؟

رهبر آن کیست؟  ضربات هوایی امریکا چه نتیجه‌ای دارند؟

علیرغم ضربات هوایی ایالات متحده بر دولت اسلامی در شمال عراق، گروه به پیش ‌روی مستمر خود ادامه می‌دهد.

شاخه القاعده اکنون یک منطقه‌ به اندازه تقریباً بریتانیا را، از مرزهای ایران در شمال عراق، در امتداد حومه بغداد تا حلب دومین شهر سوریه کنترل می‌کند.

به گفته ریچارد دیرلاو، سرپرست سابق ام. آی. ۶، « این چیزها صرفاً خود بخود اتفاق نمی‌افتند.»

تاریخ مختصر دولت اسلامی
چیزی که امروز به دولت اسلامی معروف شده است در پی حمله ٢٠٠٣ بسرکرده گی ایالات متحده به عراق، زیر نام «جماعت التوحید و الجهاد» آغاز کرد. گروه سُنی که در ٢٠٠۴ ترسایی نام خود را به « القاعده در عراق» تغییر داد، از خلا امنیتی بوجود آمده توسط ایالات متحده و متحدین آن تغذیه نمود.

ایالات متحده در آن‌زمان بخاطر حراست شبانه‌ روزی از میدان‌های نفتی و بازگذاشتن مرزهای عراق برای هزاران رزمنده جهادی برای ورود به کشور مورد انتقاد شدید قرار گرفت. انحلال ارتش عراق توسط پنتاگون تنها نیرویی را که برای پاسخ ‌دادن به شورشیان مسلح به اندازه کافی با گستره جغرافیایی آشنا بود، از بین برد.

ویجای پرشاد، استاد روابط بین‌الملل در کالج ترینیتی می‌گوید: « زمانی که یک قدرت متجاوز ارتشی را نابود می‌کند، بازسازی آن بسیار دشوار است.»

پراشاد می‌گوید از اینرو ارتش عراق، علیرغم میلیاردها دلار کمک آمریکا، نتوانسته صعود صاعقه ‌وار داعش را متوقف کند.

تصرف موصل در جون امسال بویژه گویا بود. حدود ١۵٠٠ رزمنده داعش نیروی نظامی دولتی را که پانزده برابر آن بود درعرض چند روز از دومین شهرعراق متواری کردند.

بستر ایده‌آل عضوگیری برای القاعده
انحلال ارتش عراق در سال ٢٠٠٣ ارسای همچنین به معنی انحلال  ۴٠٠ هزار سرباز و پرسنل امنیتی بود. درعرض یک شب، پنتاگون بستر کامل سربازگیری را در اختیار ملیشیای افراطی قرار داد: یک «ارتش» از عراقی‌های بیکار که استفاده از اسلحه را می‌دانستند.

در میان آن‌ها افسران کارکشته‌ ای وجود داشت که سنی بودند، جامعه ‌ای که مورد توجه رژیم صدام بود. برخی ازآن‌ها به داعش پیوستند، و درحالی‌که به غیرنظامیان شیعه حمله می‌کردند با ایالات متحده می‌جنگند.

خشونت فرقه‌ ای که حاکم گردید، در فاصله ٢٠٠۴ ـ ٢٠٠۸، موجب کشته و زخمی شدن هزاران غیرنظامی عراقی شد.

فرقه‌گرایی نهادینه شده
ناظران معتقدند ماهیت فرقه‌گرایانه خشونت از طرح‌های ایالات متحده برای عراقِ پس از صدام ناشی می‌شود.

به گفته « گروه بحران بین‌المللی »، یک اتاق فکرمستقر در بروکسل، ایالات متحده [در عراق] یک نظام سیاسی « در امتدا خطوط قومی و فرقه‌ای ایجاد کرد». زینب صالح کارشناس امور عراق توضیح می‌دهد این «فرقه‌گرایی نهادینه شده » برای «صدای‌های سکولار، غیرحذفی» فضایی باقی نگذاشت.

به گفته صالح، استاد کالج هاورفورد، « نظام سیاسی جدید همچنین به ازخودبیگانگی جامعه سنی عراق منجر شد.» «گروه بحران» می‌گوید ایالات متحده از شیعیان و کردها حمایت کرد، و با سنی‌ها «بمثابه نماینده گان یک ساختار حکومتی سرکوبگر که لازم است منحل شود» برخورد نمود.

یک دیپلومات عراقی، که از نزدیک با امریکایی‌ها کار می‌کرد رویکرد را « استراتژی تفرقه بیانداز و حکومت کن که در تاریخ استعماری عراق بسیار آشنا است» نامید.

نتیجتاً، زنده گی درعراق بر محور اختلافات فرقه‌گرایانه و از خودبیگانگی سنی‌ها قابل پیش‌بینی شد.

تا سال ٢٠٠۶ ترسایی زمانی که « القاعده در عراق» نام خود را به  «دولت اسلامی در عراق»  تغییر داد، اکثریت سنی غرب عراق سرشار از گروه‌های شورشی بود.

« دولت اسلامی در عراق » که غیرقابل جلوگیری به‌ نظر می‌رسید، با حمله به غیرنظامیان شیعه و سربازان امریکایی شهرت یافت.

نزول « دولت اسلامی در عراق»
با این وجود، علیرغم پیروزی‌های اولیه، « دولت اسلامی در عراق » تا سال ٢٠٠۸ خود را در یک وضعیت « فوق‌العاده بحرانی» توصیف نمود و تا سال ٢٠١٠ عمدتاً مهار شد.

ایالات متحده که در ابتدا نتوانست « دولت اسلامی در عراق » را شکست دهد، تصمیم گرفت با رزمنده گان قبایل سنی برای سرکوب گروه‌های شورشی همکاری کند. رزمنده گان، معروف به « جنبش بیداری سنی » ابتدا از ایالات متحده و سپس از دولت مرکزی در بغداد معاش می‌گرفتند.

این حرکت در میان سنی‌ها به این امید دامن زد ؛  که آن‌ها ممکن است سهم منصفانه ‌ای درنظام جدید عراق داشته باشند، و نتیجتاً « دولت اسلامی درعراق» از متحدین مهمی محروم شد. در آن‌زمان، « دولت اسلامی درعراق» دربرابر قبایلی قرارگرفت که منطقه را خوب می‌شناختند.

حذف سنی‌ها
طولی نکشید که فرقه‌گرایی « نهادینه شده » درعراق پس از تجاوز، امیدهای جامعه سنی برای برخورد منصفانه را از بین برد.

نوری المالکی، نخست‌وزیر شیعه وقت عراق، نگران از افزایش حضور سنی‌ها در ارتش، بخش بزرگی از « جنبش بیداری » را منحل کرد، زیر وعده‌های قبلی خود برای ادغام رزمنده گان در ارتش زد.قوانین وضع‌شده  توسط ایالات متحده  پس ازتجاوز، توسط المالکی که در سال ٢٠٠ ترسایی قدرت را بدست گرفت، در جهت خنثا کردن مخالفین سیاسی از جمله رهبران سنی که به اندازه کافی  وفادار نبودند، بسط یافت.

علاوه براین‌ها، بازداشت محافظینی که برای رافع العیساوی سیاستمدار برجسته سنی کار می‌کردند در دسامبر ٢٠١٢ ، موجب اعتراضات مسالمت‌آمیز مردمی درمناطقی شد که سنی‌ها در آن اکثریت را دارند.

سرکوب اعتراضات توسط المالکی
اکثر معترضین مردم عادی بودند که خواهان بهبود شرایط زنده گی، کاروامنیت بودند. مقتدا الصدر رهبر محبوب ‌ترین جنبش شیعیان عراق، از اعتراضات حمایت کرد و رهبران قبایل گوناگون شیعه در همبسته گی به آن پیوستند.

اما پاسخ المالکی این بود که معترضین را « تروریست » و « تهدید فرقه‌ای » نسبت به شیعیان عراق بنامد. همان‌طور که احمد حبیب نویسنده عراقی می‌گوید در بستری که « فرقه شخص » به « ارز سیاسی » اصلی مبدل شده است، حرکت قابل پیش‌بینی بود. نیروهای امنیتی المالکی در پی حرف‌ وارد عمل شدند و بطرز خشونت‌ باری معترضین را در اپریل ٢٠١٣ ترسایی سرکوب کردند.

ظهور مجدد دولت اسلامی
خشونت دولت گروه‌های شورشی غیرفعال را سریعاً  از نو فعال کرد. همراه با اعتراضات، رهبران پیشین « بیداری» به « دولت اسلامی در عراق» و دیگر گروه‌های شورشی پیوستند.

المالکی اقدامات امنیتی سرکوبگرانه، از جمله بمباران غیرنظامیان را  در مناطق سنی تشدید نمود، و موجب شد بخش مهمی از جامعه سنی با « دولت اسلامی عراق » علیه دولت بغداد وارد معامله بشود.با یک ارتش ملی بهم‌ ریخته و حمایت مردمی از جانب جامعه ‌ای که ازیک دولت غیرپاسخگو و متجاوز به تنگ آمده است، صحنه برای تصرف غرب عراق توسط « دولت اسلامی عراق » آماده شد.

ارتباط سوری
یک شرط دیگر برای صعود « دولت اسلامی » کلیدی بود. به گفته پاتریک کاکبرن، خبرنگار مسایل خاورمیانه، « چیزی که عراق را بی‌ثبات کرد… تصرف شورش سوریه توسط جهادیون بود.»

زمانی‌که خیزش علیه بشار الاسد رییس ‌جمهور سوریه به‌ خشونت گرایید، « دولت اسلامی عراق » به آن کشور رفت، اپریل ٢٠١٣ نام خود را به « دولت اسلامی در عراق و شام » (داعش) تغییر داد و سرنگون کردن رییس‌جمهور سوریه را هدف خود اعلام کرد.

به گفته کاکبرن، گروه در حالی‌که در سوریه پیش‌ می‌رفت، با حمایت غیرقابل تصورغرب و متحدین عرب آن، سلاح‌های جدیدی را انباشت نمود و رزمنده گان تازه‌ای را جلب کرد.

ناتو و متحدین آن در منطقه خلیج که به شکست دشمن دیرین خود اسد  امید بسته بوند، رزمنده گان « دولت اسلامی » را در سوریه با کمک‌های مالی، آموزشی و تسلیحاتی مورد حمایت قرار دادند.

حمایتی که گروه در سوریه دریافت کرد مستقیماً به پیش‌روی در عراق ترجمه شد.

آینده « دولت اسلامی»
«دولت اسلامی در عراق و شام » در سال ٢٠١۴ به‌ محض تحکیم موضع خود در سوریه احساس کرد می‌تواند نام خود را به «خلافت اسلامی » تغییر دهد.

منطقه تحت کنترل آن امروز میدان‌های گاز و نفت را با حدود شش میلیون نفر جمعیت دربرمی‌گیرد، گرچه هزاران نفر از ترس فرار کرده‌اند. تاکنون هیچ نشانه ‌ای از عقب ‌نشینی گروه وجود ندارد.

به گفته چارلز لیستر از موسسه بروکینگز، در واقع، در مناطق تحت کنترل آن، « سازمان به نان، آب، و سوخت یارانه می‌دهد و همچنین بودجه حفظ و فعالیت خدمات عمومی اصلی را تامین می‌کند.»

مفسرین می‌گویند اگر «دولت اسلامی» خلافت خود را مستحکم نماید، نقشه خاورمیانه از زمانی که فرانسه و انگلستان آن‌ را در اوایل قرن بیستم با یک خط‌ کش تقسیم کردند، بزرگترین تغییر را تجریه خواهد کرد.

منبع: تله‌ سور
١۸اگست ٢٠١۴ترسایی

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۵ ـ ۰۴۰۹

جذابیت « جهاد اسلامی » در بین جوانان مسلمان در المان

بر اساس آمار رسمی بیش از ۳۰۰ شهروند  المان به گروه‌های افراطی اسلامی در سوریه و عراق پیوسته ‌اند و در مبارزه مسلحانه شرکت دارند. این پدیده دلایل گوناگونی دارد و برای دولت المان معضلی جدی به ‌شمار می‌رود.

اداره فدرال نگهبانی از قانون اساسی درالمان (سازمان امنیت داخلی المان) آمار جوانانی را که از این کشور به قصد « جهاد»  به سوریه و عراق رفته ‌اند ۳۲۰ نفر اعلام کرده است. کارشناسان معتقدند که تعداد واقعی این افراد بیشتر است. اما نه تعداد « مجاهدین» جوان المانی بلکه خود این پدیده برای دولت المان معضلی جدی به ‌شمار می‌رود.

با وجود این مشکل، به نظر می‌رسد که نهادهای دولتی اقدام چشمگیر و موثری برای جلوگیری از این امر انجام نمی‌دهند. آنچه تاکنون صورت گرفته، اقدامات امنیتی برای مبارزه با عملیات مخفیانه این افراد پس از بازگشت به المان بوده است. گروه‌های « جهادی » از این افراد دست کم در دو زمینه استفاده می‌کند: مبارزه مسلحانه و تبلیغ برای جذب نیروهای تازه.

آنها برای این منظور بیش ازهرچیز از امکانات اینترنت، به‌ ویژه یوتیوب و شبکه‌های اجتماعی بهره می‌برند. انتشار عکس‌هایی که فیلم‌های جنگی هالیوودی و پرهیجان را تداعی می‌کنند ، یکی از رایج‌ ترین شگر‌د‌های تروریست‌هاست. این گونه عکس‌ها این شبهه را برمی‌انگیزند که گویی در صف «مجاهدین” می‌توان به عملیات « قهرمانانه » دست زد و توجه دیگران را به خود جلب کرد.

فعالیت‌های هیجان‌آور

گروه‌های افراطی اسلامی در المان از مساجد در این کشور برای جذب جوانان و ترغیب آنها به شرکت در جنگ مسلحانه استفاده می‌کنند.

اسلام‌ شناس المانی گیدو اشتاین‌برگ در این باره می‌گوید: «جوانانی که مجذوب گروه‌های مسلح می‌شوند جنگ را دوست دارند، آنها می‌خواهند در کوه و دشت بچرخند و عملیات هیجان‌آوری تجربه کنند». به گفته اشتاین‌برگ، المان هیچ‌کدام ازاین خواست‌ها را برآورده نمی‌کند، و درمقابل کشورهای درحال جنگ بهترین مکان برای کسب تجربیات این چنینی هستند.

البته انگیزه‌  شهروندان المانی برای پیوستن به گروه‌های تروریستی تنها به این خلاصه نمی‌شود. به اعتقاد کاظم اردوغان، روانشناس ترک‌ تبار المانی که در این زمینه پژوهش هایی کرده، بسیاری از این افراد با چنین اقدامی اعتراض خود را به جامعه‌  المان به نمایش می‌گذارند. او ضمن اشاره به اینکه اکثر « مجاهدین » المانی از خانواده‌های مهاجر هستند، می‌گوید: «این جوانان این حس را دارند که جامعه‌  المان در مورد آنها تبعیض قایل می‌شود و برای آنان ارزشی قایل نیست».

به گفته اردوغان، جوانانی که ریشه در خانواده‌های محروم مهاجر دارند ؛ و نتوانسته‌اند در جامعه جا بیافتند و به همین دلیل به اعتیاد و خشونت روی آورده‌اند، بهترین پیشزمینه را برای پیوستن به گروه‌های مسلح اسلامی در سوریه و عراق دارند. او معتقد است که ۹۰ درصد این جوانان خود را در جامعه‌ی المان « بازنده » می‌دانند و با پیوستن به گروه‌های « جهادگر » به افرادی فعال تبدیل می‌شوند و مورد توجه افکارعمومی هم قرار می‌گیرند.

نمونه‌  بارز این گونه جوانان ، دنیس کوسپرت (Densi Cuspert)، معروف به دسو داگ (Deso Dogg) است.

او که یک خواننده‌  رپ  ناموفق بود و بارها به دلیل مصرف مواد مخدر و اقدامات شرورانه به زندان افتاده بود، با پیوستن به اسلام‌گرایان افراطی وجهه تازه‌ای کسب کرد، به طوری که رسانه‌های معتبر المان بارها درباره او گزارش دادند. او اکنون در صف گروه « دولت اسلامی » مشغول مبارزه مسلحانه است.
 ص. ا

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۳ ـ ۰۴۰۹