یـادهـا و یـادبـودهـا
زلمی رزمی
رادیو و تلویزیون و سینماگرافی( افغانفلم ) درطی حیات خویش هنرمندان، برنامه سازان، گوینده گان، سینماگران و فرهنگیان باارزش بسیاری به خود دیده که بدون ترديد دکتررفيق یحیایی فرهیخته قلم بدست،سناریست و کارگردان و بنیانگذار برخی برنامه های ادبی و فرهنگی را دیو افغانستان یکی ازبهترین های آن است.
رفیق یحیایی درسال ۱٣٢٠ خورشیدی در شهرمزار شریف پا به عرصه وجود گذاست و دریکی از روزهای ماه جدی سال ۱٣۶٣ خورشیدی در اثر سکته قلبی در شهرکابل درگذشت.
رفيق يحيايی پس ازختم تحصیلات، به ادبيات شناسی و هنرشناسی و نقد آثار هنری از جمله هنر سينما روی آورد، به تحصیلات عالی مشغول شد و سرانجام از دانشکده بین المللی سینمای اتحاد شوروی دکتورا گرفت و در پاسداری از هنر و شخصيت خود سخت كوشا بود.
او از شخصیت هایی بود که کارش تنها به رادیو وسینما محدود نیست بلکه، درعرصه های مختلف هنری و فرهنگی کشور ازهیچ تلاشی بازنه ایستاده است.
وظایف و مسوولیت های دولتی :
- کارمند رادیو افغانستان در بخش هنر و ادبیات
- مدیرعمومی تورید و سانسورفیلم در موسسه افغان فلم
- کارمند موسسه بیهقی
- درسال ۱٣۴۵خورشیدی عازم تهران گردیده علاوه بر همکاری با رادیو تلویزیون ملی ایران، در مدرسه عالی تلویزیون تدریس می کرد.
- استاد رشته نقد هنری دردانشکده ادبیات دانشگاه کابل .
- همکاری باموسسه پروگرس و( موس فلم ) اتحاد شوروی درماسکو.
- رییس کلتور در کمیته دولتی کلتور.
و سرانجام، بیکاری، تنگدستی، حمله قلبی و مرگ درچهل و سه سالگی.
دوستان و نزدیکانش علت عمده بیکاری سال های اخیرعمر او را به خودخواهی و جاه طلبی و تنگ نظری برخی مسوولین کمیته های دولتی کلتور و رادیوتلویزیون و سینماتوگرافی و اتحادیه هنرمندان وقت مربوط می دانند ؛ که بدون تردید هریک به سهم خود مسوول و جوابده خواهند بود.
کارنامه و آثار برجای مانده فرهنگی او را برمی شماریم:
- تاسیس شعبه بنام هنر وادبیات درچوکات رادیو، به مکاری دوست فرهنگی اش داود فارانی گوینده برجسته آن زمان رادیوافغانستان.
- پایگذاری برنامه های رادیویی ترازوی طلایی، داستان های دنباله دار و چند برنامه دیگر…
- بنیان گذاری گالری ملی در چوکات وزارت اطلاعات و کلتور.
- کارگردانی فیلم سینمایی (روزهای دشوار) ، به طورمشترک با ولی لطیفی هنرپیشه و کارگردان افغان فلم.
- کارگردانی فیلم سینمایی ( بهارمی شود ) ، بازهم به طورمشترک با ولی لطیفی.
( افتخاردارم که من نیز دراین فیلم به عنوان مشاور با ایشان همکاری داشتم. )
- کارگردانی چندین فیلم مستند و دکومنتار.
رفیق یحیایی اهل قلم نیزبود مخصوصن درداستان نویسی دست بالا داشت. بسياری از داستان های او در برنامه های راديو استفاده می شد.
( توره، مرد افسانه آفرین) منتشره مجله لمر و ( گنجشک های زندانی) از داستان های معروف وی است.
دکتررفیق یحیایی درکارترجمه هم دست داشت و آثاربا ارزش فراوانی از نویسنده گان شوروی را به فارسی ترجمه و در روزنامه های وقت کشور به نشررسانیده است.
نام و یاد این فرهنگی گرانمایه جاویدان!
بامداد ـ فرهنگی ـ ۱ /۱۶ ـ ۲۳۰۳
بهار دلکش و فرخنـــــده نوروز
مبارک باد وطندار بر تو امـروز
قدامت دارد بیش ازسه هزارسال
نمای تازه گی و خــوشی افـروز
***
مبارک باد عیــــد باستانی
نمود خرمی و زنـــده گانی
بهار تازه و طرف گلستان
زجنت بیشتــر دارد نشانی
***
عید نوروز است رسم بس کهن
از زمـــان زرتشت دارد سخــن
منطق بالنــــده گی و ارتقــــــا
است در مفهوم او ای هموطن
***
به نوروز خوش بزی ای خلق افغان
مبیــن بر نــــاروای یــــــاوه گـــویان
هــــوای خوشگــــوار و سبزه زاران
بــود خــــود نعمتی از لطف یـــــزدان
***
چه خوش باشد بهاران گل افشان
نشاط و خرمــــی و طرف بوستان
ســـــرور و شادمانی عیــد نــوروز
نباشـــــد بر مـــراد شــب پرستــان
***
شدی یاوه ســـــرا ملا نیـازی
ندارد این وطــــن بر تو نیازی
همی دانی حرام فرخنـده نوروز
به فتـوای حرام خـواران تازی
***
بامداد ـ اجتماعی ـ ۲ /۱۶ ـ ۲۲۰۳
چند رباعی نوروزی
نـــوروز بهار آمــد توفنده و مست
پای گل دست و گردن لاله شکست
اوضاع چمن تیره و تار است هنوز
کو بلبل مستی که کند ناله به دشت
***
ایام کهن برفـــت و نـــــوروز آمد
روز خس خار و خاشه پیروز آمد
با اینهمه اوضاع خراب گلشن
گل روز کجا دید که نوروز آمد
***
شبهای دهقان و روز خان در گذر است
نــــوروز بهــــــار روز دهقان دگر است
گـــــر چــرخش امـــروز به کام داراست
پیــداست که روز مستمنــــدان دگر است
***
نــــوروز رسید رســم پـارینه گذشت
باغ چمن از سبزه و گل گشت بهشت
آنجا که به جای سبزه ماین کاشته اند
کی رفت به گلشن و کی آمـد از دشت
***
نوروز که با سفره هفت سین خوش است
نی با دل افسرده وغمگیـن خـــوش است
آنجا که گدایان همه صف بسته به شهر
دارنــده به زنده گی ننگین خوش است
***
ایکاش بهار سبز وشاداب شود
آفـــاق سپیده جهــان تـاب شود
این دوره انجمـــاد و یخبندانش
با گرمی خورشید بهارآب شود
(عبدالوکیل کوچی )
بامداد ـ اجتماعی ـ ۲ /۱۶ ـ ۲۰۰۳
نوروز باستان و حلول سال نو را گرامی می داریم
یکم حمل ۱۳۹۵ هجری شمسی
امروز روز « جهانی نوروز» وجشن باستانی و ملی نوروز می باشد وهموطنان ما همراه با میلیون ها انسان از کشور های « حوزه تمدنی » ما این جشن را تجلیل می دارند ، با تمام مصایب دردناک که مردم ما با آن درگیر می باشند و احوال اسفبار کشور ، به رسم قدیم و نیاکان نوروز باستانی را گرامی می داریم و مقدم سال نو را به « فال » نیک گرفته ، برای افغانان در داخل کشور و هر کجایی که هستند؛ و منجمله افغانان مقیم اروپا و همسلکان گرامی و تمام کسانی که این جشن تاریخی را تجلیل م یدارند ، تبریک و تهنیت می گوییم .
مردم افغانستان با ختم سال ۱۳۹۴ هجری شمسی یک سال بسیار غم انگیز را سپری نمودند ، دورجدید « بازی های بزرگ » ، کشمکش های پیچیده جیوستراتیژیک منطقه یی و بین المللی ، تداوم جنگ اعلام نا شده پاکستان ، سونامی هولناک بنیاد گرایی « اسلامی » ، ادامه پالیسی های کجدار و مریز انگلیس و امریکا ، ظهور انواع طالبان اعم از روسی و ایرانی و... و افزون برآنان ، دولت ضعیف و ناکارا ، آفت فساد گسترده و طاعون بی اتفاقی ، بقا و هست و بود کشور را به مخاطره انداحته است .
سال که ما در آخرین روز آن قرار داشتیم تعمیق تراژیدی حقوق بشردر افغانستان بود ، جنگ خانمانسوز و فقر دمار از روزگار مردم بیرون کرده و بی جا شده گان و مهاجرت کتله وی صفحه غم انگیز را رقم زده است و از کابل و تا اروپا داستان پناهنده گان افغان فاجعه حقوق بشر را بازگو می نماید و افزون برتمام آلام و زجرها در یک سال یک رقم بزرگ و وحشت بارهموطنان عزیزما درمسیر راه و درابحار قربان گردیده اند .
در سالی که گذشت پروسه تضعیف حاکمیت قانون سیر نزولی داشته و افغانستان در فساد کماکان در ردیف اول و همراه با سوریه در شمار خطرناکترین کشورهای جهان قلمداد شده اند . سال پار که با « مرگ انسانیت » و تراژیدی هولناک زجرکشی و شهادت فرخنده رقم خورد ، به مثابه بدترین سال برای زنان و دختران با حوادث خونین مشابه تداوم یافت و از تبسم ها و رخشانه ها قربانی گرفت و بر اساس آمار های رسمی تا (۱۸۰) زن و دختر قربانی جهالت ، توحش و بربریت گردیدند.
چشم انداز صلح که با دسایس الحیل و درامه به اصطلاح شورای صلح راه اندازی گردیده برای مردم ما که طولانی ترین جنگ تاریخ برآنان تحمیل گردیده است کماکان یک « سراب » پنداشته می شود .
دستیابی به آرمان تاریخی مردم به خاطر صلح و ثبات فقط در وجود اقتدار نیرومند ملی ممکن خواهد بود ، اقتداری که بتواند با دشمن کشنده فساد گسترده مقابله و در مبارزه تاریخی علم و جهل بسیج ملی را دربرابر ذهنیت تکفیری جهادی ــ طالبانی و داعشی که نابودی تمام ارزش های تاریخی وملی در دستور کارشان قرار دارد و حتا همین نوروز تاریخی و باستانی را « حرام » خوانده اند ، سازماندهی نموده بتواند .
با تمام غبار های تاریک و اخبار غم انگیز این نسل جوان کشور است که درعرصه های مختلف و منجمله در بخش های موسیقی وسپورت لبخند و سرور را به مردم ارمغان آورند ، پیروزی های فوتبال و مطرح شدن کریکت کشور درمقیاس جهانی و قهرمانی مدال آوران افغان : مبارزها و نیکپا ها و... افاده یی جاودان « امید » را زنده نگهداشته اند که ما هم پاسدار آن می باشیم و به امید صلح وختم آلام مردم به استقبال نوروز و سال نومی رویم .
با احترام
شورای رهبری انجمن حقوقدانان افغان در اروپا
بامداد ـ اجتماعی ـ ۱ /۱۶ ـ ۲۲۰۳
مادران گرانقدر ،
خواهران عزیز و حاضرین محترم در محفل امروزی!
از نام انجمن افغان های مقیم در شهر آرنهم و از سوی خود تشریف آوری و حضور گرم شما عزیزان را خیرمقدم و شاد باش میگویم .
عزیزان ورجاوند!
محفل امروزی ما به مناسبت بزرگداشت از هشتم مارچ روزهمبستگی زنان سراسر جهان در مبارزه به خاطر تحقق آرمان های والا و تآمین حقوق کارگر زنان ر.اه اندازی شده است.هشتم مارچ روز دادخواهی حق بر باطل ، روز یاد و قدراز مبارزات سرسختانه و خستگی ناپزیر زنان، روز ارج گذاری از تلاش های زنان جهان در برابرخشونت در برابر زنان اعم از زنان افغان و جهان و روز مبارزه به خاطر عدالت اجتماعی میباشد.
دوستان چرا هشتم مارچ؟
هشت مارچ روزیست که زنان جهان بدون توجه به گرایشات مختلف فکری ، عقیدتی، نژادی و به یادآوری موفقیت ها و دستاوردهای شان می پردازند.
در حقیقت این روز مجالیست برای نگاه کردن، به گزذشته و مسیر تلاش ها، منازعه ها و فعالیت های پیشین، و بیشتر برای نگریستن در راستای حرکت های پیش رو، برای بازکردن راه در جهت شگوفایی استعداد ها و فرصت هایی که در انتظار نسل آینده زنان است.
علت انتخاب هشتم مارچ به عنوان روز زن در چیست؟
انتخاب روز هشتم مارچ به عنوان روز زن به خاطر مبارزه زنان کارگر در فابریکه نساجی کتان در سال ۱۸۵۷ میلادی در شهر نیویارک امریکا بر می گردد.
شرایط کاری سخت و غیرانسانی با دستمزد کم کارگر زنان در اوایل قرن بیستم که همراه با مردان در کشورهای صنعتی وارد فابریکات و بازار کاری شده بودند آنان را وادار به مبارزه علیه این بی عدالتی به شکل سازمان یافته و منظم نمود.
گردهمایی ها و اعتصابات به خاطر دلایل موجه سبب شد تا تعدادی از کارگران از وظایف شان اخراج محبوس و حتیا منهدم شدند که تعداد شان به ۱۲۵ تن می رسید نتایج همبستگی زنان در امریکا به اروپا هم سرایت نمود که از جمله یکی از مهمترین مدافعان حقوق زن در المان خانم کلارازتسکین(۱۹۳۳-۱۸۵۷) خواسته های مبارزان زن در المان را مبنی بر هشت ساعت کار در روز ، تعطیلات ویژه در ایام زایمان و سایر حقوق طبق قانون را تقاضا کرد.
در کنفرانس زنان سوسیالیستی در اروپا که بیشتر از صد زن مبارز از هفده کشور جهان شرکت داشتند به اثر پیشنهاد خانم کلارازتسکین در ۲۷ اگست ۱۹۱۰ میلادی در کوپنهاگن پایتخت دنمارک هشتم مارچ به عنوان روز زن و روز همبستگی به خاطر دفاع از حقوق زنان ومبارزه در مقابل تبعیض های گوناگون علیه زنان برگزیده شد.
خواهران گرانقدر!
هشتم مارچ در کشور ما نیز سال های قبل تجلیل می گردید.اما درکشور ما زن همیشه محکوم است. تمام فتواها برعلیه زن صورت می گیرد ، بینی ها بریده میشود ، گوش ها بریده میشود، شلاق و دوره از طرف ملای مسجد فتوا داده می شود، تجاوز جنسی صورت می گیرد، زن ها زنده سوزانده می شوند، سرهای شان بریده می شود، اقتصاد شان ضعیف است، کودکان شان در فضای آزاد بدون سر پناه بسر می برند ، دراطراف کشور زن ها حق رفتن نزد داکتر را ندارند، حق کار را ندارند ، طفل معصوم و پاک در بدل پول فروخته می شود، یک مرد حق دارد چهار زن بگیرد، اما یک زن بنا بر شرایط نامساعد فامیلی حق طلاق و جدایی را ندارد که ناموسی یاد می گردد.
سوال اینجاست زنی را که در محضر عام شلاق می زنند؛ و دو نفر از پا و دو نفر نامحرم از دستش محکم می گیرند و یک نفر در پشت سر زن شلاق می زند آیا این کار ناموسی نیست ؟ شنیدن صدا و فریا د زن ناموسی نیست ؟ و هزاران جنایات علیه زنان که این شمه از آن بود . شاید کسی سوال نماید که این گفتن ها چی دردی را دوا می کند و برای زنان افغان، ما چی کرده میتوانیم؟ از گپ بسیار چی فایده؟ نخیر دوستان همین که ما صدای اعتراض خود را از این تریبیون ها و امثال آن بلند می کنیم؛ و این جنایایت را تقبیح می نماییم اینها تیری برنده ایست که بر جگر اهریمنان جنایت پیشه می خورد و وجدان های شانرا ناراحت میسازد. هستند انسانهایی که یک روزی انتقام این همه جنایات ما را می گیرند و در ترس و هراس زنده گی می نمایند.
دراخیریک بار دیگر روح و روان دختران پاکدامن ما مانند فرخنده ها که دستخوش جنایات نابخشودنی شدند شاد می خواهم .
هشتم مارچ را برای زنان زحمت کش شهر و ده ؛ زنان کارگر و روشنفکر و همه زنان مبارز خجسته و مبارک باد می گویم . زنان افغانستان که همیشه در برابر سختی و مشکلات سرتسلیم فرود نمی آورند قهرمانان واقعی کشوراند!
جاودان باد افغانستان!
زنده باد زنان افغان!
بامداد ـ اجتماعی ـ ۱ /۱۶ ـ ۱۷۰۳