^{نگاه مختصری به گذ شته مطبوعات در افغانستان}

 ^{عبدالوکیل کوچی}

^{هرچند بحث در رابطه به چگونگی مطبوعات یک کشور را نمی توان در قالب چند جلد کتاب ویا چند تا مضمون ومقاله خلاصه کرد ، ولی هدف از نوشته حاضر این است تا شمه ی ازگذشته های مطبوعات کشور را به تصویر کشیده تقدیم خواننده گان عزیز کرده باشیم . مطبوعات عبارت است از فعالیت های نوشتاری و رسانشی که از ذهن و زبان انسان منشا می گیرد. زبان استعداد فطری واحد های ذهنی است به نحوی که هیچ موجود زنده دیگری به جز انسان به انجام آن قادر نیست . به همین ترتیب زبان وسیله ارتباطات ، اطلاعات ، تفکر فرهنگی آوایی و ارتباطی می باشد. دانشمندان زبان را وسیله بیان تفکر وانتقال آن را به وسیله گفتن، نوشتن ومسایل شعوری می دانند پس ادبیات نوشتاری کاربردی زبان است که همچون احساس و ابزاری در حیات بشری نقش اساسی دارد .}

^{با اختراع خط ، بشر پای در مرحله تازه ی از زنده گی وتکامل فرهنگ خود نهاد . کاربرد خط بروی سنگ ها ، استخوان و پوست حیوانات و اشیا برای نشر وانتقال دانش دشوار بود . با پیدایش کاغذ این مشکل برطرف شد. قبل از اسلام در افغانستان رسم الخط های مختلف مانند خروشتی ، یونانی ، پهلوی ، اوستایی رواج داشت . با ظهور اسلام جای رسم الخط های گذشته را عربی گرفت و در نوشته های فارسی ، قدیم ترین نسخ خطی فارسی که تا به حا ل بدست آمده به خط کوفی بود و در سرزمین خرآسان نوشته شده است که توسط کاتب آن ، شیخ اسد طوسی  در ۴۴۷ هجری به تحریر درآمده است .}

 ^{پس از آن در سال ۴۷۳ کتاب دیگری به نوشته ابوبکرکلا بازی بخاری کتابت شده است باید گفت که از گذشته ها ی دور تا بدینسو دانش کتاب نویسی در خراسان رونق یافته بود که در راستای آن  رودکی ، مولوی ،غزالی ،بیرونی ،ابوسینای بلخی ،نظامی ، فردوسی  ،گوهرشاد بیگم ، رابعه بلخی ، عنصری ،سید جمال الدین افغان وغیره از علما ورشنگران عصر خود بوده اند . در سال ۱۴۸۷ میلادی خطاطی کتاب نویسی نقاشی ودیگر آفریده هایی از مردم خرآسان وجود داشت که درین دوره هزاران کتاب قلمی نفیس توسط علما و دانشمندان خرآسان نوشته و تالیف شده است .}

^{نوشتن کتاب در دوران محمد زایی ها با تاسیس مطابع مرتضاوی ومصطفاوی ، کتب درسی مکتبی ، جنگنامه ها ،فتحنامه ها ، کتب علمی مذهبی ، سیاسی ، اجتماعی ومسایل فرهنگی بنشر میرسید .وشمس النهار در کابل فصل تازه یی در علم وفرهنگ افغانستان بازکرد .}

^{مطبوعات به معنی واقعی واژه پس از تشکیل افغانستان واحد آغاز می شود. مادامیکه صابر شاه کابلی در سال ۱۷۴۷ میلادی خوشه گندم را بر سر احمد خان نصب کرد. افغانستان یکپارچه با پادشاهی احمد شاه ابدالی کشور پهناور ی بود . احمد شاه که با آغاز سلطنت اش برای تشکیل مجدد افغانستان کار هایی نمود ولی هجومات پی در پی او به هندوستان زمینه را برای تجاوز انگریز به سرزمین های هند ومنطقه مساعد ساخت و راه  را برای حملات استعماری انگریز هموار کرد.}

^{زمانیکه اولاده تیمور شاه ساحه وسیع ایران ، هند و ماورالنهر را زیرتسلط خود داشتند در خراسان زمین ، هنر خطاطی ، تذهیب ، نقاشی ،مینا توری ، وتجلید به اوج ترقی وتعالی رسیده بود . علمای آن دوره کتاب های نفیس قلمی می نوشتند وصاحب مکتب و دیوان بودند . تا اینکه ماشین چاپ برای نخستین بار در المان ساخته شد و در سال ۸۶۸ میلادی کتاب های خود را به چاپ رساندند . سایر اروپاییان در سال ۱۲۲۳ میلادی پروسه چاپ کتب را تکمیل کردند .واما در افغانستان آن زمان افغان ها بیشتر به ساختن اسلحه وشمشیر مشغول بودند  تا فرهنگ و مطبوعات .}

^{مادامی که امیر شیرعلیخان در سال ۱۸۶۳ به سلطنت رسید کوشید کشوری آزاد متحد ومتمدن داشته باشد وپس از یک دوره دوری ، در دوره دوم امارت ا ش برای ایفای خدمت به مردم  و آرزو های ترقی خواهانه اش دست به اصلاح امور اداری اجتماعی ، فرهنگی وتنظیم امور نظامی وعسکری زد وبرای بار نخست دستگاهای ماشین چاپ وطبع وطباعت را به افغانستان وارد کرد وچرخهای مطبعه سنگی را  در کابل به گردش درآورد .بگواهی تاریخ هنگام زمامداری این امیرفرهنگ دوست ، بر علاوه مطبعه شمس النهار، دو مطبعه سنگی دیگر در افغانستان وجود داشت که به نشر کتب رسالات واطلاعات امور نظامی پرداخته میشد .}

^{قرن نزدهم در کشور های مستقل اسلامی قرن نهضت های اجتماعی وسیاسی بود که بیشتر در برابر تجاوزات استعماری اروپایی بوجود آمد ه بود چنانچه در ترکیه وایران نهضت اصلاحات بوجود آمد اگرچه این نهضت ها به جایی نرسیدند ولی زمینه برای یک انقلاب اجتماعی آینده هموار گردید . همزمان با نهضت این کشورها در افغانستان نیز از نیمه دوم قرن نزدهم پروگرام اصلاحات روی دست گرفته شد .}

^{یکی از پیش قدمان این نهضت سید جمال الدین افغان بود که در سال ۱۸۳۸ تولد گردید . نخستین اقدام روشنگری سید جمال الدین افغان در کنار کارنامه های علمی ، فلسفی ، سیاسی ، فرهنگی ، اجتماعی وآفرینش های علمی آن ، نشر جریده ای زیر عنوان جریده کابل که در عهد زمامداری امیر محمد اعظم خان صورت گرفت و اولین جریده ای بود که در آسمان مطبوعات افغانستان تابیدن گرفت . وقبل از آن نیز سیستم ساده  اطلاع رسانی داخلی وخارجی در کشور وجود داشت .}

^{امیرشیرعلی خان تحت تاثیر سید به فعالیت های فرهنگی دست یازید .علاوه بر تاسیس مکاتب عسکری ، مطبعه لیتوگرافی را به اهتمام میرزا عبدالعلی خان تاسیس ودر سال ۱۸۷۳ جریده مشهور ونخستین  شمس النهار در کابل به ۱۶ صفحه منتشر گردید .این جریده در رابطه به تجددگرایی وبنای تمدن نوین ، ایجاد گری های فرهنگی ، تبادل اطلاعات ومعرفی تمدن جهان خارج در کشور نقش بسزایی داشت . نماینده این جریده در خارج حاجی محمد حسن خان بود .نشان سر لوحه جریده شمس النهار صورت دو شیر ودو شمشیر بود جریده شمس النهار تا سال ۱۸۷۸ به نشرات خود ادامه داد . با آنکه نظام مطبوعات در کشور ها بر بنیاد استبداد حکومات استوار بود ودر دوران هایی هم نظام مطبوعاتی کشور ها متکی بر آزادی و قانون نیز بود که بر بنیاد سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی کشورها تاثیر میگذاشت .}

^{در زمان امیر عبدالرحمن جابر زبان های مردم گویا قفل شده بود . بنا به گفته خود امیر خود کامه ، چند مدرسه برای اعضای خاندان سلطنتی ،مستخدمین ،غلام بچه گان و اطفال صاحب منصبان ایجاد گردیده بود ولی بی اعتنایی امیر نسبت به فرهنگ تا به حدی بود که می توان آنرا تعمد وتعند او در جلوگیری از فرهنگ نامید . چنانچه امیر مستبد یک مکتب نساخت ویک جریده تاسیس نکرد.  امیر فقط با وارد کردن یک مطبعه لیتوگرافی طبع کتب ونشر رسالات چندی برای تربیه خادمان دربار و اطاعت ازخود امیر بسنده کرد .}

^{واما امیر حبیب اله خان پس از مرگ پدرش به کوشش انجمن سراج الاخبار در سال ۱۹۰۶ به محرری مولوی عبدالرووف قندهاری جریده سراج الاخبار را منتشر ساخت که پس ازنشر نخستین شماره متوقف گردید بآن هم برای نخستین بار اندیشه مشروطیت در کابل شکل گرفت ونخستین هسته های مشروطه خواهی در دربار پدید آمد .وسبب ایجاد حزب سری ملی دربار گردید . و از چهره های شاخص آن دوره محمود طرزی بود که بنام پدر مطبوعات کشور یاد میشود .}

^{محمود طرزی نفوذیکه به دربار امیر داشت اجازه نشر دوباره آنرا حاصل کرد .سراج الاخبار در امر بیداری عمومی مردم ، آگاهی و تحقق نوگرایی پرورش روحیه  میهن پرستی ، شکل گیری جنبش آزادی خواهی ومشروطه خواهی ومبارزه علیه استعمارنقش اساسی داشت .در آن زمان مکتب نو تاسیس حبیبیه و نشریه سراج الاخبار به کانون روشنفکران مبدل گردید وشماری از نام آورترین مشروطه خواهان استقلال طلبان به دور آن جمع شده هدف آنها پرپایی حکومت قانون ،عدالت ، آزادی ومبارزه به خاطر استقلال کشور بود .}

^{سراج الاخبار منحیث نخستین مکتب نوین نامه نگاری افغانستان بود که پیرامون آن شخصیت هایی مبارز مانند عبدالرحمن لودین ، عبدالهادی داوی ، عبدالعلی مستغنی ،علی احمد ، فیض محمد کاتب ، احمد راتب ، محمد انور بسمل ، عبدالرحمن محمودی قرار داشتند . این اخبار در امر گسترش اندیشه ها ی آزادی خواهی وآشنایی مردم با تکنالوژی خارجی و آگاهی رساندن رول به سزایی داشت ومنبع خبر رسانی ضمیمه آن در سال ۱۹۱۸ از طرف محمود طرزی بنام سراج الاطفال بنشر رسید که اطفال و نو جوانان را به مطالعه تشویق میکرد .}

^{در زمان شاه امان اله خان غازی پس از حصول استقلال کشور در سال ۱۹۱۹ میلادی که مردم افغانستان طالب پیشرفت بودند از نهضت با شکوه دوره امانی و ریفورم های آن استقبال و پشتیبانی نمودند .حتا زنان درین دوره نیز نهاد ونشریه ی بنام ارشاد النسوان داشتند. در زمان اعلیحضرت غازی امان اله خان برای نخستین بار دوره تعلیمات ابتداییه اجباری و رایگان شد .}

^{انجمنهای تالیف وترجمه ، معارف عصری ، نشر کتب مواد درسی ، تربیه معلمان ، ایجاد روابط فرهنگی با دیگر کشورها ،ارتقای دارالمعلمین ، تاسیس کورس های اکابر، تاسیس لیسه های امانی و امانیه  ، دعوت پروفیسورهای خارجی به خاطر تدریس مکاتب ، تاسیس رشدیه تیلگراف ، رسامی ، نجاری ، معماری زراعت ، دارالعلوم ، مستورات ، دارالمعلمین هرات ، رشدیه ها در قندهار ، مشرقی ، بلخ ، هرات ، پکتیا،  قطغن ، تاسیس مکتب حربی و پولیس ، موزیک ، صنعت قالین بافی ، امورتدبیر منزل ، ومکتب طبیه ، بیشتر از ۳۲۳ باب مکاتب در ولایات بیش از هفتاد هزار شاگرد مکتب، ۷۵۰ معلم نشر۱۳۲عنوان کتاب ، اعزام محصلین به اتحاد شوروی ، ترکیه ، المان ، ایتالیا ، فرانسه ، تاسیس کتابخانه بزرگ مرکزی ، تاسیس سینما و تیاتر، نشر ۲۳ روزنامه و نظام نامه برای نخستین بار در سال ۱۹۲۷ از دستاورد های آندوره به شمار میرود .}

^{همچنان نشر هفته نامه انیس،  نسیم سحر ، نوروز ، امان افغان ، اتحاد مشرقی ، ستاره افغان، اتفاق اسلام،  ارشاد النسوان ، نیلاب ، افغان ، طلوع افغان ، اتحاد و ابلاغ ، اتحاد ، حقیقت،  ثروت ، معرف معارف ، اردو ، آیینه عرفان ، غازی ، اصلاح ، نشریه آواز، پشتون ژغ ، جراید ونشریه ها  آغاز کردند . برای اولین بار دستگاه کوچک رادیو در مرکز و مطبعه معارف در ولایات بزرگ تاسیس گردید ، دارالترجمه ها برای ترجمه کتب خارجی ایجاد معارف عصری وغیره از آفرینش های فرهنگی این دوره طلایی کشور بوده است .}

^{واما در زمان محمد نادر غدار: با اسقرار سلطنت نادر مبارزات سیاسی مردم افغانستان علیه ستم ملی وحکمروایی مطلقه آغاز یافت . هرچند که حکومت در مقابل عکس العمل روشنفکران پاسخ جدی نشان داده  و آزادی خواهان را سرکوب نمود  ولی در نیمه دوم   زمان سلطنت محمد ظاهر ، خاندان حاکم با بررسی شرایط واوضاع جهانی با ایجاد احزاب سیاسی موافق خویش مخالفت نکرد واز تاسیس احزاب مخالف جلوگیری به عمل می آورد .ولی به خاطر تحمیق افکارعامه نمایش دموکراسی را اعلان نمود .در دهه چهل وپنجاه ام خورشیدی شکل گیری احزاب سیاسی چپ گسترش یافت  .}

^{در پایتخت کشور پوهنتون و نیزمکاتب زیادی در مرکز ودرولایات  تاسیس گردید واما تمام اینگونه پیشرفت ها با مداخله دولت با نابرابری های اجتماعی ، ستم طبقاتی ، سیاست تفرقه افگنانه عمال دولتی همراه بود که از پیشرفت وکاربرد معارف ومطبوعات عصری جلوگیری می کرد. ولی احزاب وجریان های سیاسی آن دوره جبهه متحد نماینده گان ویش زلمیان ، حزب وطن ، خلق ، اتحادیه محصلان وتعداد کثیری از روشنفکران وسیاسیون مستقل  با راه اندازی مبارزات پارالمانی ، تظاهرات خیابانی  و مبارزات انتخاباتی موجودیت خود را اعلام نمودند .}

^{واما مطبوعات آن زمان عبارت بود از دوام نشر چند جریده وروز نامه سابق وتعدادی ازجراید جدید النشر ما نند هیواد ، انیس ،اصلاح ،انگار، وطن، ندای خلق ، ولس ، وطن ، نیلاب ، آیینه ، پامیر، ملت ، پیام افغان ، ژوندون ، صدای عوام ، صدای ملت ، پیام امروز، افغان ملت،  مردم ، سباوون ،شعله جاوید،  پیام وجدان،  پرچم ، جریده خلق ، ترجمان ، شوخک ، کاروان،  کمک ، پروانه،  صدف،  جبهه ملی ، پکتیا ، سپیده دم ، ولس ، اتحاد ملی ، روزگار،  ملت ، افغان ، افکار نو، مساوات ، خیبر ، معرفت ، جریده روز  و ۶۱ مجله و نشر روز افزون کتب  و آثار متعدد . اما  حکومت تحمل رشد واقعی آزادی مبطوعات را نداشت. نشرات ومطبوعات از دهلیز سانسورعبور داده می شد و با آزادی خواهان برخورد خشن صورت می گرفت .چنانچه  غبار،  داوی و صدها روشنفکران را به زندان انداخت ، نام و آثار محمود طرزی ممنوع شد .}

^{اما با این کار، دولت هرگز نتوانست احساس مردم آزاده ومبارزین را خفه سازد زیرا فرهنگ روشنگری ومبارزه حق طلبانه در تمام دوره ها با چالش ها وعکس العمل های مستبدین مواجه بوده اند مگر این جنبش ها ونهضت های مترقی وعدالت خواهی همواره از میان مردم برخاسته پشتیبانی وهمیاری مردم را با خود داشتند .}

^{خلاصه  اگر دوران گذشته  مطبوعات افغانستان معاصر را به سه دوره نسبت داده و درنظر بگیریم .}

^{اول دوره نشر شمس النهار : زمان ایجاد گری ، تجدد خواهی واساس گذاری مطبوعات عصری در کشور، ورود تخنیک جدید ودستگاه های ماشینی به داخل کشور وتامین روابط اطلاعاتی فرامرزی ومعرفی جهان متمدن  .}

^{دوم : دوران نشر سراج الاخبار،  دوران بیداری عمومی ، نسج گیری جنبش های فکری وشکل گیری نهضت های مشروطه خواهی ، دوره آغازین تاسیس احزاب سیاسی و مکاتب  رشد دوره بعدی کار ایجاد مدارس ومکاتب وکانون های فرهنگی در مرکز و ولایات  وگسترش چشمگیر مطبوعات کشور .}

^{سوم: دوره نشر جریده پرچم وگسترش نشرات دردهه چهلم وپنجاه ام خورشیدی همزمان با ایجاد جنبش های نوین سیاسی ،اعلام موجودیت احزاب سیاسی چپ ومترقی . گسترش فرهنگ ومعارف عصری ومطبوعات ، جراید روزنامه ها .چنانچه  حزب دموکراتیک خلق افغانستان در راستای مبارزه سیاسی و آگاهی دادن سیاسی  جامعه وپخش اندیشه های خلاقانه ترقی خواهی وطنپرستی ، به منظور بلند بردن سطح شعور سیاسی مردم ، به نشر جریده تابناک پرچم در سال ۱۳۴۶ خورشیدی اقدام کرد.}

 ^{پرچم این جریده وزین مردمی نسل جدیدی از جنبش روزنامه نگاری کانون بزرگ روشنگری راه مبارزان آزادیخواه ومترقی کشور بود. جریده تابناک پرچم به مثابه نشریه مردمی بازتاب دهنده آرمان های والای خلق ستمدیده افغانستان وکانون نشرات مترقی وعلمی ، جولانگاه فکری و  روشنگرانه به خاطر بیداری مردم وافشای دسایس دشمان طبقاتی وتاریخی مردم افغانستان در بین مردم سیمای فرهنگی جامعه را تغیر داده بود.  جریده پرچم درد فاع از آزادی دموکراسی و رهایی زحمتکشان از چنگا ل ستمگران ، فیودالان بیرحم  و بروکراتان فاسد به خاطر نجات مردم از فقر جهل مرض در راه تامین عدالت اجتماعی و جامعه فارغ ازظلم ، ستم واستثمار نقش اساسی داشت .}

 ^{پرچم به مثابه مکتب ریالیزم و حقیقت گویی در جهت ترویج افکارمترقی وطنپرستی و آموزه های تیوری انطباقی و انقلابی دوران معاصر و کانون علمی نواندیشی ، نوگرایی و ایجادگر ادبیات مترقی کشوربود  که در زمان اپوزیسیون و چه در زمان حاکمیت ح د خ ا به رهبری زنده یاد ببرک کارمل آموزه های جریده تابناک پرچم در جهت کار روشنگرانه راه ترقی وشگوفایی مطبوعات کشور را طی نمود  که بر بنیاد آن  ادبیات کشور وارد مرحله نوین سیاسی گردید .}

^{به قول محترم دستگیر پنجشیری زنده یاد ببرک کارمل یکی از رهبران استثنایی تاریخ معاصر افغانستان بود . هیچ رهبر و رییس جمهور در رشد فرهنگ ، زبان و ادبیات ، هنر ها و آگاهی سیاسی ، بیداری شعور ملی ، اجتماعی ودر برابر حقوق اقلیت ها ی ملی ، مذهبی و قومی افغانستان برابر با ببرک کارمل  برای تامین واقعی عدالت اجتماعی وحدت ملی و رشد معارف متوازن ، آزادی بیان ، قلم مطبوعات،  رشد فرهنگ مترقی ،تدریس زبان مادری در مراکز ومحلات و رشد آگاهی عمومی دستاوردی نداشته است .}

^{پوهاند جاوید می گفت دوران زعامت ببرک کارمل یگانه  دورانی بود که در آن مساله زبان ها وملیت ها به گونه بهتری حل گردیده بود . هدف والای حکومت و رهبریت ح د خ ا تامین عدالت اجتماعی و رفع تبعیض ونابرابری های جامعه بود. ایجاد نهاد های دموکراتیک  کارگران ، دهقانان ، جوانان ، زنان ، ژورنالیستان ، نویسنده گان ، هنر مندان ، معلمان ، استادان ، اتحادیه های محصلین، از اقدامات مانده گار و دستاورد های غیرقابل انکار رهبری زنده یاد ببرک کارمل بود که اساس دموکراتیزه شدن حیات سیاسی و اجتماعی مردم  در حاکمیت دهه هشتاد میلادی را به نمایش گذاشت .}

^{موصوف می افزاید که ببرک کارمل به صحت اندیشه های ملهم از جهانبینی علمی و اندخته های سیاسی  ـ اقتصادی اش از جامعه ، شناسایی علمی واعتقاد راسخ داشت .  وی ارتجاع استعمار و امپریالیزم را دشمن اساسی بشریت وعامل اصلی جنگ ، فقر ، عقب مانی ، بدبختی ، مصیبت و تیره روزی می دانست .}

^{واما جنگ های تحمیلی علیه حاکمیت دموکراتیک کشور دستاورد های فرهنگی کشور را به خاک یکسان کرد.  دشمنان ترقی این سیه دلان تشنه به خون  بسیاری مکاتب ومدارس کتابخانه ها را به آتش کشیدند.  همچنان پس از فروپاشی ح د خ ا ، باقیمانده مراکز فرهنگی ، کانون های علمی ومطبوعات ، کتابخانه های بزرگ ،موزیم و آرشیف ملی وتاریخی کشورنیز در اثر شعله ورشدن آتش جنگ های تنظیمی  نیست ونابود گردید وحتا ماشین ها و تخنیک طبع ونشر را  در بازار های پشاور پاکستان به فروش ویغما بردند .}

 ^{بآنکه اخیراً با قطره ای از باران کمک های جهانی ، دوباره سازی مکاتب و مدارس وکانون های علمی معارف کشوردرسطح مرکز و ولایات ولسوالی ها  احیا گردید و مطبوعات شکل سراسری را به خود گرفت ولی بنا به ماهیت طبقاتی وخصلت های غیر مترقی وموقف ناکارآمد دولت ، در سطح مکاتب ، ماهیتاً دروس بی کیفیت و توام  با سیاست  تعصب گرانه ،  پسیف وتنگ نظرانه وآنهم درسطح نازل جریان دارد که با این شیوه نادرست در معارف کشور دانش عمومی به کندی پیش می رود . تا هنوز موجودیت مکاتب و مدارس به تناسب نفوس کشور مطابقت نداشته و در هرساحه کمبودی وکاستی های زیادی وجود  دارد و جوانان کشور اکثراً از نبود نظم و امنیت وکمبود مکاتب ومدارس رنج می برند.}

 ^{تبعیض زبانی وسمتی بر ساحه معارف کشور سایه افگنده است ودروس مکاتب از قالب اصلی به دور گردیده ، مطبوعات کشور درگرو زورمندان قرار داشته  از نبود آزادی واقعی وهمه جانبه بیان رنج می برد ، فرهنگ اصیل مردم مورد تهدید خودکامه گی ها ی داخلی وهجوم فرهنگی بیگانه  قرار میگیرد. سانسور مطبوعات وسلب آزادی بیان در کشور بیداد میکند . وضع امنیتی خبرنگاران و نبود امنیت در کشور جان مردم خاصتاً فرهنگیان کشور را به خطر روبرو ساخته است . چنانچه حملات انتحاری چهارشنبه  سی ام جدی ۱۳۹۴ خورشیدی در شهر کابل جان شش نفر کارمندان طلوع را گرفت وتعداد دیگری را نیز به خاک وخون کشانید این حادثه وحشیانه از جمله مصیبت هایی است که مردم رنجدیده شهر کابل را عزادار وبه مطبوعات کشور ضربه وارد نمود ند .}

^{هر چند آنها از ضعف حکومت میتوانند استفاده سو نموده ومردم را عزادار بسازند ولی هرگز نخواهند توانست چراغ فرهنگ ومطبوعات کشور را که فرزندان اصیل و راستین مردم افغانستان به قیمت خون های پاک شان روشن نگهداشته اند خاموش سازند زیرا فرهنگیان اصیل کشور با تعهد وطنپرستانه همواره از فرهنگ ومطبوعات کشور پاسداری نموده هر گونه توطیه ودسایس خفه کننده مطبوعات کشور را در وقت و زمانش خنثا کرده اند  .}

 ^{روشنفکران عدالت پسند و فرزندان متعهد ومسوول کشورهر گزنگذاشته ونخواهند گذاشت که صدای مطبوعات و رسانش حق طلبانه و داد خواهانه مردم  و چراغ علم و دانش در کشور ی دارای فرهنگ و تمدن پنجهزار ساله خاموش گردد. آنان با قبول ایثار گری و فدا کاری وبا مسوولیت پذیری همیشه با مردم همصدا بوده و چراغ معارف ومطبوعات کشور را از گزند توفان های مدهش نجات داده ، پرچم علم و دانش را در داخل و خارج از کشور بر افراشته نگهداشته اند .}

 ^{فرهنگیان ایجاد گرکشور با کار وفعالیت جمیع روشنفکران ترقی خواه وطن دوست درایجاد کانون های فرهنگی ، نشر اخبار ومجلات ، تالیف کتب و آثار مترقی ، فعالیت های انترنیتی وسایر فعالیت های روشنگرانه به طور آزاد و دموکراتیک تلاش خسته گی ناپذیر کرده اند که به برکت آن همه کوشش های وطن پرستانه وآفرینش های فرهنگی ، پخش فرهنگ و ادبیات مترقی و انعکاس خواست های برحق ملت در رسانه های مردمی وعدالت خواه بازتاب گسترده ای دارد .}

^{رسالت وطن پرستانه ترقی خواهان کشور این است که با اتحاد وحدت آهنین به خاطر نجات وطن از بدبختی حاضر،  صفوف خویش را هرچه بیشتر فشرده ونیرومند سازند.}

^{وقت آن رسیده است که وطن پرستان مسوول ومتعهد همه دریک صف مقدس دردفاع از وطن با شمشیر قلم و دانش ، سنگر مبارزه را به خاطر روشنگری و پیروزی روشنی  بر تیره گی مستحکم  و پرچم علم  و دانش را برافراشته نگهداریم .}

^{زیرنویس ها:}

^{تاریخ مطبوعات کشور تالف شورای فرهنگی افغانستان}

^{فصلنامه آریانا برون مرزی}

^{مقاله غلام دستگیر پنجشیری}

^{نوشته ی از پوهاند عبدالاحمد جاوید}

بامداد ـ اجتماعی ـ ۱ /۱۶ ـ ۱۹۰۲

^{وبرداشت های پراگنده نگارنده .}

محمد عالم افتخار

بنیاد روشنگری «گوهر اصیل آدمی» تقدیم میکند:

شهکار بیدارگر و معرفت بخش سینمای هند (P.K)

 حتا بعضی از سینمارو‌ های حرفه‌ ای هم  وقتی اسم « سینمای هند » به گوش شان می‌‌ خورد به گونه ‌ای عکس‌العمل نشان می‌ دهند که گویی فکر کردن به آن هم توهین به شعورشان به حساب می‌آید! البته که چنین نگاه اشتباه است، هر کشوری فیلم های بسیارخوب و حتا شاهکار دارد.

 هند امروز هم با استادی همچون ساتیاجیت رای در تاریخ سینمایش، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. سینمای هند امروز اقلاً در بیش از یک کانال واقعا آن چیزی نیست که اسمش در رفته. موردی که اکنون به چونی و چرایی آن پرداختن مقدور نیست.

امیدوار باید بود که دوستداران سینما و مصرف کننده گان تولیدات سینمایی بیشتر درباره‌ این سینما تحقیق کنند و فیلم‌ های خوب هند بدون سوابق ذهنی و پیش داوری توسط مردمان خاصتاً مشرق زمین دیده شده و مورد بهره برداری آگاهی بخش و توسعه و تلطیف فرهنگی قرارگیرد، به ویژه آثار کارگردانانی همچون ساتیاجیت رای، دیپ مهتا، میرا نایر، مینال روی و …

فیلم pk یکی از آخرین ساخته های سینمای هند درهمان سطح و سیاق مورد نظر است سینمایی که حالا عنوان پرمحصول ترین دردنیا را دارد و سالیانه عناوین زیادی را به بازار های جهان روانه می کند. فیلم pk ساخته شده در سال ۲۰۱۴  پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای هند شد.

این فیلم در ۱۵ روز اول اکران خود تمام رکوردهای فروش را جا به جا کرد و با رقم بی سابقه ۳۰۰ کروری در دو هفته اول پراستقبال ترین فیلم تاریخ سینمای هند لقب گرفت .  همچنین با رتبه ۲۴۸ جز ۲۵۰ فیلم برتر تاریخ سینما گردید. این فیلم همچنان یکی از محبوب ترین کمدی های بالیوودی در خارج از هند محسوب می ‌شود. امتیاز این فیلم در وبگاه معتبر  ای ام دی بی  ۵.۸  از ۱۰به اعتبار ۵۱ هزار رای دهنده می ‌باشد و روز به روز تعداد آرا افزایش می یابد.

داستان فیلم از این قرار است:

موجودی فضایی که کاملا شبیه ما انسان ها است برای « کارهای تحقیقاتی!» وارد زمین می گردد اما در بدو ورود  وسیله ارتباطی او با سفینه اش دزدی و گریختانده می شود. او برای ارتباط با سفینه و برگشت به سیاره اش به آن وسیله نیاز غیرقابل تعویض دارد برای همین با تمام ذرایع در جست و جو  برمی آید اما در کشور پرجمعیت هند پیدا کردن یک دزد اینچنین کار غیرممکنی در حد جست و جوی سوزن در خرمن کاه است.

از هر کس که سوال می کند بهش می گوید:

فقط خدا می تواند کمکت کند!

 برای همین او تصمیم می گیرد بیافتد به دنبال خدا. چیزی که درذهن و روان او اصلاً بیگانه  و غیر مشخص میباشد.

موضوع و داستان فیلم بسیار چالش برانگیز است مخصوصا در جامعه هند که کشوریست « هفتاد و دو ملت » با مردم های دارای نژاد ها، دین ها  و رسوم مختلف که اکثراً نسبت به فرهنگ و قومیت خود دارای تعصب هستند.

اما درواقع همین حقیقت حاشیه هایی را ایجاد کرد و فیلم را به اوج های ناگفتنی بالا برد. این فیلم بیشتر کسانی که بر خود نام مباشرین خداوند می ‌گذارند و از این طریق پول‌های زیادی به دست می‌آورند را مورد انتقاد پرتوان و جذاب و ژرف قرار داده است. این فیلم با مراکز ثقل خرافات مبارزه می‌کند و پیام آن این است که خداوند یکتا است و پرستیدن او شیوه ای خاص و این همه واسطه ها و فرستاده های احمق ساز مردمان و ملت ها را نمی ‌خواهد.  

لذا کاهنان و دکانداران دین های گوناگون بیشترین ضربه را از این فیلم خورده اند و می خورند و نگاه مردم نسبت به آن‌ ها و اعمال خرافاتی و جادوگرانه شان تغییراتی اساسی کرده است و می کند.

چنانکه کاهنان و حامیانشان در خود هندوستان گروه ها تشکیل دادند و در اعتراض به فیلم تظاهرات کردند و قسمت‌هایی از هند را به آشوب کشیده و خیلی از سینماها را تخریب کردند. اما اکثریت بزرگ  مردم هند موافق فیلم بودند و با استقبالی با شکوه و بی بدیل این فیلم را به پرفروش ترین فیلم تاریخ تبدیل کردند.

همچنین فیلم مورد استقبال سیاسیون قرارگرفت و یکی از وزرای هند دستور داد که از این فیلم مالیات گرفته نشود. فیلم هم در جامعه اصلی هند و هم در جامعه مجازی از حمایت بسیار بالای مردم عادی و افراد مشهور برخوردار شد.

کارگردان فیلم راجکومار هیرانی است که کارگردان ساختار شکن بالیوود است اما آبیجات جاشی، نیز در نگارش فیلمنامه به او کمک کرده است تا بر بار کمیک کار افزوده شود. درخلال این سکانس های کمیک، «P.K»  ( قهرمان نمایش که از ابتدا مرد برهنه مادر زاد است) خیلی زود متوجه می شود که باید به ضرورت « همرنگ جماعت شدن » لباسی برای پوشیدن پیدا کند. پس دست به سرقت لباس اغلب از موتر هایی می زند که در آنها فحشا جریان دارد و به همین لحاظ  شاملان فجور لباس های شان را به کناری گذاشته اند.

چگونگی یادگیری زبان ما آدمیان توسط این موجود فضایی آن هم با لهجه ای تیپیک محلی، از دیگر فرصت هایی است که فیلم برای ایجاد فضای کمیک از آن استفاده می کند .

 یکی دیگراز چهره های آشنای فیلم که باعث خنده می شود مهاتما گاندی است. و به علت اینکه به سکه های حاوی تصویر او مردم به PK امتعه می دهند  او خیال میکند که اساساً این دهش و بخشش به خاطر عکس گاندی است و بدین جهت او باری هرآنچه تصاویر گاندی را بر در و دیوار می یابد؛ گرد آوری می کند تا به فروشنده گان دهد که امتعه گیرد!

 فیلم «P.K» با شرکت جمع قابل توجهی از بازیگران طراز اول هند به اجرا در آمده است که از میان آنها؛ آتوشکا شارما؛ نقش یک خبرنگار تلویزیونی را دارد که می خواهد به «P.K» کمک کند تا به خانه خود درسیاره اش برگردد، سوشانت سینگ راچپوت در نقش یک جوان مسلمان، ساراب شوکلا در قالب یک هندوی ثروتمند نقش آفرینی می کنند و از همه مهم تر حضور سانجای دات درین فلم برجسته است، امیر(عامر) خان که در قالب شخص«P.K»  نقش اصلی فیلم را به عهده دارد.

راج کومار حیرانی در بین کارگردانان متوسط هند، از جایگاهی ویژه برخوردار است. او سابقه فیلم هایی مثل مانا بهای و «Lage Raho Munnabhai» را دارد که به فساد های دولتی می پردازد. فیلم «سه کله پوک» او نیز در باره رقابت های دانشگاهی درهند است. اما در این بین «P.K» فیلمی از هرجهت قابل ارزش تر می باشد و از نظر پرداختن سخت ماهرانه و کار ساز با جهانبینی ها و باورهای موروثی گوناگون که نهایتاً به دستمایه های تحمیق مردمان میلیونی و میلیاردی جهان و بهره کشی و چپاول و غارت آنان مبدل گردیده و به گوشت دهن توب ساختن و هیزم کوره های جنگ و ترور و انتحار و انفجار گردانیدن هزار هزار اولاده آدمی انجامیده است؛ کم نظیر است.

فیلم تا نیمه‌های اولش فوق العاده پیش می ‌رود، یعنی جاهایی که پی کی  وسوسه می ‌شود که فقط و فقط موجودی به نام خدا می ‌تواند مشکل او را حل نماید که عبارت است از بازیافت جعبه  « ریموت کنترول گونه » اش که دزدی و چور شده است  و او درغیاب آن ممکن نیست برای بازگشت به سیاره‌اش به سفینه حامل سیگنال دهد و آنرا فرا بخواند.

به ناگزیر او دربین مذاهب بی شمار دنبال خدا می ‌گردد و قریباً تمامی مناسک عبادی و نذر و نیاز به آنها را انجام می دهد ولی به طور دم افزون سردرگم تر و دریافتن خدای کار ساز؛ درمانده تر می گردد.

این ساده گی فرا زمینی و بی آلایش بودن « پی کی» است که باعث می ‌شود این گونه دنبال حقیقت بگردد، او همسان کاسپر هاوزر در « معمای کاسپر هاوزر » همچون کودکی است که تازه به دنیا آمده و همین دیدِ ساده‌ی اوست که باعث می‌ شود تزویر موجود در جامعه‌ ای امروز بشری را عریان کند و درین راستا سوال‌ها و جواب‌هایی که ارایه می‌ کند با اینکه ساده‌ ترین و منطقی‌ ترین‌ها هستند، اما حقیقت متروک شده را برملا می‌کنند.

« پی کی » را همچنین از نظر جست و جو برای خدا می‌ توان با آنتونیوس بلاک در« مهر هفتم » مقایسه کرد. جالب این جاست که روابط عاشقانه در فیلم نیز کاملا قابل قبول شکل داده شده اند. البته برخی از منتقدان ایرادهایی بر نیمه  دوم فیلم دارند که طی آن فیلم به بازی رسانه ای کشانده می شود ولی عظمت طرح و نمایش چنان است که حتا چنین ایراداتی را به فرض وارد بودن هم  تحت الشعاع خود قرارمی دهد وانگهی؛ رسانه ها و تولید و مصرف رسانه ای جز لایتجیزای زنده گانی درعصر کنونی می باشد.

در مجموع فیلم PK  فیلم فوق العاده ای هست که دیدن آن را نه فقط  به تمام دوست داران سینما بلکه به همه آحاد مردم خاصتاً مردمان گیچ شده و سرسام گرفته  و صدمه دیده از شنیع ترین جنایات علیه بشریت باید توصیه کرد.

جوانان بالنده برخی از « آب حیات »  و « روزنه نجات » از وضع موجود در جهان و در کشورها و یا پیرامون شان را که با تشنه کامی جست وجو می کنند؛ درین شهکار مسلم و معاصر سینما و هنر هفتم به سهولت می یابند و در دسترس می بینند.

فیلم برعلاوه سینما ها به طریق دی وی دی ها در بازار های افغانستان و دیگر کشورهای جهان عرضه شده و یافت می شود و از انترنیت میتوان حتا نسخه هایی با پاورقی فارسی پیدا و دانلود کرد.

این متن با بهره گیری مرکزی از « نقد و بررسی فیلم PK توسط amir »-  در ویبسایت http://www.tvmag.ir/  ویرایش و تالیف گردیده ولی چون اینجانب فیلم را تمام و کمال و با دقت لازم تماشا کرده ام  لذا دیدگاه های خویش را به آن افزوده و یا وارد نموده ام که منجر به تعدیلاتی در متن مورد استفاده گردیده است.

کارگردان فیلم : راجکومار هیرانی

تهیه کننده : ویدو وینود چوپرا

نویسنده : راجکومار هیرانی
آبیجات جوشی

بازیگران:

عامر خان
انوشکا شرما
بومان ایرانی
سانجی دات

موسیقی :

شانتانو مویتراو آنکیت تیواری

تاریخ‌های انتشار : ۲۰۱۴ (میلادی)

مدت زمان : ۱۵۳ دقیقه

کشور :  هند

زبان: هندی

هزینهٔ فیلم : ۸۵ کرور

فروش گیشه : ۶۲۱ کرور

بامداد ـ اجتماعی ـ ۶ /۱۶ ـ ۱۵۰۲

دو سروده تازه از عبدالوکیل کوچی

جنگ دیگــر

کشور در  آستانه  یک  جنگ  دیگریست

دشمن  بفکر  چالش و نیرنگ  دیگریست

رسم ورواج گشته  دسایس  در ین  زمان

این بار نام  داعشی  و دنگ   دیگریست

از دین  دکان  داد و ستد  وا   نموده  اند

با زار فتنه  و  پله ی رنگ   دیگر یست

آن   لکه ها که مانده هنوز برجبین  شان

درگوش شان حلقه یک  ننگ  دیگریست

با ران  اگر  بهانه  ابر است کجاست آب

باران مرگ ماست که ازسنگ دیگریست

آنجا  که  خاک ، معامله  گردد به موقفی

ترفند  یک  نمایش و ارژنگ  دیگریست

آنجا که گرگ میش و علف هست روبرو

بازیگر ی دو  گانه و آهنگ   دیگریست

خیزید که  کارد ها رسیدست به استخوان

کشور نیاز وحدت و فرهنگ  دیگریست

آزاد ه  گی   به   حرف   میسر  نمیشود

کار وعمل طلایه ی  اورنگ  دیگریست

آتـش

چه  آتشی  که زمین  و زمانه  میسوزد

بسوگ  بلبل  و گل   آشیانه    میسوزد

در آن چمن که از آن آه وناله می خیزد

به تیغ  جور فلک  خون  لاله می ریزد

فضای دشت دمن پرزسوزغمناک است

به  باغ  پیرهن سبز یاسمن  چاک است

نگرکه  رگ رگ این ساز راز میخواند

هزار  قصه   این   رمز  و راز میداند

کسی   که   نرود   گرد ره  چه  میداند

بدون   رنج   سفر درد  را چه  میفهمد

زهر خرابه زغ و زاغ پر شدست اینجا

پلنگ وگرگ و شغال و هجوم کرگسها

بیا  که  جنبش  تو  فنده   بهار شویم

بیا که موج خروشان کار  زار شویم

شود که همدم همدست  وهمنوا باشیم

یکی  شویم  بزخم  وطن   دوا باشیم

دمی که همنظروهمصدا  ویار شویم

توان قوت  و نیروی این دیار شویم

که گم شود ز وطن مارافعی وگژدم

زسیاست های دوگانه رها شودمردم

شکسته  باد  سر جهل ودست آتشزا

خجسته   باد   خروش  عظیم ملتها

 بامداد ـ فرهنگی ـ ۱ /۱۶ ـ ۱۶۰۲

دستـان سُرآفرین

  بشیر دژم رییس اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان

ـ مرحوم استاد قاسم افغان استاد اعظم خان را نزد شاه برد و...آن امیر ...گفت ...
{ این مسلک در افغانستان تولد گردید}.
ـ  استاد محمد حسین سرآهنگ،بابا و کوه موسیقی گفته بودند، (...من به همان آرمونیه ای تمرین و آوازخوانی میکنم که استاد ایوب برای من سُر کرده است)...
ـ  دونسل دریک مسلک، درتنگدستی وفقر جهان را وداع گفتند ...
ـ و...اکنون فرزند ونواسه هم راه پدر و پدر کلان را درپیش گرفته اند ...نباید اینهافراموش گردند ...
ـ داستانی که از زمان امیر حبیب الله خان تا امروز دران تغیری نیامده وهنوز ادامه دارد ...

درکشورما معمولا و تنها آوازخوانان بنام هنرمند شناخته شده و فقط به آنها توجه بیشتری صورت گرفته وهنوز هم چنان است که درآغاز بود ....من درحالیکه متوجه این نقیضه بوده ام وبار ها درین باب پیام ها وحتا در زمان تالیف کتا ب موسیقی، ستاره های آریانا (مجموعه تصویری و زنده گی نامه هنری هنرمندان موسیقی افغانستان ) که دردوجلد و دارای ۱۳۱۷ صفحه است، برین موضع بحث عمیق وعطف توجه نموده ام...ولی ازآنجایی که آن کتاب تا هنوز هم بیشتر از صد جلد آن به دسترس همه پژوهشگران وعلاقمندان قرار نه گرفته است؛  نمی توانم برآن استناد کنم ولی ، اینک پس از سال های زیادی موفق شدم با معرفی حداقل یکی  از آن « دستان سُر آفرین » را که وظیفه اش فقط وفقط سُر نمودن وترمیم آلات موسیقیی یگانه رادیو تلویزیون دولتی وقت وفعلا تلویزیون ملی کشورم بوده بیشتر به معرفی بگیرم . زیرا دراواخر سال گذشته این هنرمند توانا را به عضویت اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان دعوت نمودم وبا استفاده از همین تماس ها ، رابطه ای ما بین المان و کابل با وی استحکام یافت و اینک شما را دعوت می کنم به خوانش حرف هایی که میان ما برتاریخچه  ساختمان الات موسیقی وترمیم کننده گان آن که ازکابل با این هنرمند فرهیخته صورت گرفته است .

این مرد مستعد و خوش برخورد و هنرآفرین، احمد شاه ایوب پسرمرحوم استاد محمد ایوب خا ن اعظم ترمیم کننده آلات موسیقی رایوتلویزیون واستاد سُردر افغانستان است.که از تاسیس رادیو افغانستان سالیان متمادی مصدر خدما ت ارزنده ای د رقسمت ترمیم آلات موسیقی شرقی وغربی گردیده اند چنانچه ، اسناد داخلی و خارجی موجوده نمایانگرو شاهد خدمات شان می باشد.
درابتدا از محترم احمد شاه ایوب خواستم آنچه خود شان آرزو دارند درباره خود مختصرا بگویند.

احمد شاه ایوب :  من بعد از فراغت از لیسه عالی غازی در سال ۱۳۵۶ منحیث مامور رسمی دریکی از شعبات وزارت معدن وصنایع اشغال وظیفه نمودم . که در سال ۱۳۵۷ بنا بر تراکم کارهای ترمیما تی در بخش آلات موسیقی رادیو، بالاثر پیشنهاد ریاست عمومی رادیو تلویزیون از وزارت معدن به آنجا تبدیل گردیدم تا ، ضمن وظایف رسمی با پدرم نیز در قسمت ترمیمات آلات موسیقی همکاری نمایم.
روی این ملحوظ به حیث عضو مسلکی مدیریت تطبیق پروگرام های موسیقی رادیو مقررگردیدم که بعداً  باالترتیب عضو مسلکی مدیریت تولید موسیقی دری، معاون افغان موزیک وفعلاً به حیث مدیر تولید موسیقی دری ایفای وظیفه می نمایم . من یگانه پسراستاد محمد ایوب خان که درعرصه ساختن آرمونیه، ترمیم پیانو وغیره آلات موسیقی که این علم را به صورت کامل آموخته ام ایفای وظیفه مینمایم.
چنانچه ضمن وظایف رسمی خود گاه گاهی آلات موسیقی داغمه را نیز طورافتخاری ترمیم نموده ودوباره مثل یک آله موسیقی جدید تحت استفاده هنرمندان قرار داده ام که از کارهایم طور کتبی نیز تحسین به عمل آمده و منحیث اسناد افتخاری درکارم، نزد م موجود میبا شد.
بشیر دژم :  محترم ایوب گرامی، شنیده بودم که یگانه پیانوی قدیمی استدیوی ۴۸ رادیو افغانستان را که بیشتر ازهزاران اهنگ توسط ان نواخته و ثبت شده بود ازاستفاده برآمده وهمه می گفتند که دیگر قابل استفاده نیست مطلع شدیم که بالاثر تلاش های شما دوباره فعال می باشد داستان این بازسازی تان چگونه بود؟
احمد شاه ایوب :  بلی ، هما ن پیانوی استدیوی (۴۸) که از اثراستفاده نهایت زیاد به تعداد پانزده عدد سیم های پیچدار یا بیس(باس) آن ازکار افتاده بود و سبب سکتگی در ثبت های موسیقی گردیده می شد ، وباید تارهای آن از خارج وارد می گردید .اما من به فکر آن شدم تا دستگاهی بسازم که سیم های مذکور را درداخل کشور ساخته بتوانیم با الاخره ماشینی را طی چند ماه موفقانه تکمیل وسیم های بیس پیا نو را مثل اصل کمپنی آن تولید ونصب نمودم. که با کیفیت عالی مورد استفاده قرارگرفت  و تا امروز سیم های مذکور در پیانو استدیوی ( ۴۸ ) موجود بوده که اسناد کارکرد بر آن پیانو نیزنزدم موجود میباشد.

بشیر دژم :   تا جایی که خودم اطلاع دارم و درجریان کار بودم، خدمات شما وپدربزرگوار تان واقعا زیاد است که به تمام استادان محترم موسیقی، هنرمندان و مسوولین موسیقی کشور ما واضح است. بی جا نخواهد بود اگر در مورد تاریخچه مسلک خویش بیشتربگویید .

  احمد شاه ایوب : پدرکلانم استاد محمد اعظم خان ا بتدأ پیشه آهنگری دا شتند بعداً به تجارت سیمساری پرداخت ودر ضمن رفت و آمد به هندوستان ( شاید همان استعداد فطری وی بود )که در آنجا  دید وآموخت ودر کشورش علا قمند شد اولین آرمونیه کامل را در زمان امیرحبیب الله خان بدون عیب ونقص بسازد که مورد تایید خا ص ( استاد محمد قاسم افغان ) گردید که ایشان موضوع را به شاه رسانیده پدرکلانم را با آرمونیه ساخت دستش نزد شاه بردند (شاه مذکور) او را مورد تقدیر وتشویق قرار داده و در ضمن گفته بود که  فکر میکنم که « این مسلک در افغانستان تولد گردید». چنانچه به اثر نوازش وتشویق های شاه ، رشته تجارت شان به یک مسلک جدید تبد یل گردید . بناً استاد محمد اعظم نخستین افغانی است که ساختن آرمونیه درافغانستان را آغاز می نماید  . این خلاقیت حدود صد سال قبل از امروز رخ داده است . به همین ترتیب وی توانست برای بار اول، پیانو و آرگن (ارگ های قدیمی ) را در ارگ شاهی ترمیم و سُرنماید . موفقیت های پی در پی شان سبب رُشد و تشویق اش شده با ابتکارات جدید نیز دست یا فت . مگر با تاسف که دراثر تحولات سیاسی درکشور،آهسته، آهسته تو جه که لازم بود صورت نگرفت و توجه دولت کمتر شد تا که ، آخرین لحظات عمر را با فقر، تنگد ستی و مریضی، زنده گی را وداع گفتند.
بشیر دژم :  پس دراین صورت بزرگان خانواده ای شما نخستین هنرمندان و تخنیک کاران ترمیم و ساختمان الات موسیقی درافغانستان بودند؟ لطفا از استاد مرحوم ایوب پدر گرامی تان نیز بگویید که ایشان چگونه این مسلک جالب را ادامه دادند؟
  احمد شاه ایوب : بعداً پدرم استاد محمد ایوب خان بنابر استعداد فطری که داشت با وجود یکه رشته اصلی پدری یعنی سیمساری را آغاز کرده بود آهسته، آهسته این رشته را دنبال نمودند که بالاخره لقب یک شخص منحصر به فرد و بی رقیب را درعرصه سا ختن آرمونیه های متنوع وترمیمات آلات موسیقی شرقی وغربی بدست آوردند . که از دید و ذهن هیچ یک از هنرمندان موسیقی پوشیده نیست . پدرم نیز تمام عمر را صرف خدمات با صدا قت به وطن عزیز نموده و افتخارات چشمگیری را بد ست آورد ند .
ایشان همواره افتخار سُرکردن آرمونیه های استادان بزرگ ونامدار مثل استاد سلامت علی خان ، ونزاکت علی خان ، استاد امیر خان،مهدی حسن خان،غلام علی خان... وسایر هنرمندان که به افغانستان دعوت می شدند را داشتند آنها به پدرم مراجعه می کردند و تا زمانیکه استاد محمد ایوب آرمونیه های شا نرا سُر نمی کرد غرض اجرای کنسرت های شان روی ستیژ حاضرنمی شدند .
چناچه استاد محمد حسین سرآهنگ در جمع هنرمندان مسلکی و اماتورگفته بودند ، « گرچه، استاد من عا شق علی خان ا ست مگر درحصه ( سُر ) استا د من استاد ایوب میباشد زیرا من به همان آرمونیه ای تمرین و آوازخوانی میکنم که استاد ایوب برای من سُر کرده است». آن استاد بزرگوار تمام هنرمندان مسلکی واماتور را مخاطب قرار داده گفته بودند « ... استاد محمد ایوب استاد سُر همه هنرمندان مسلکی و اماتور بوده این را نباید فراموش کرد. اگر بیش از شصت هزار آهنگ ثبت نوارآرشیف های رادیو تلویزیون گردیده تماماً  از برکت زحما ت استاد ایوب می با شد اگر روزی خدای نخواسته استاد نباشد دیگر ما نمی توانیم به همین کیفیت موسیقی ثبت نماییم » .

بشیر دژم :  وقتی چنین بوده ...پس تا سال های ۱۹۹۲ به حافظه دارم که ایشان صاحب حقوق مسلکی خویش و مصروف وظیفه ومسلک خود در همان رادیوی افغانستان خدمتگار بوده اند اما پس از آن سالها، با چی سرنوشتی سردچارومواجه شدند ؟
احمد شاه ایوب: با تاسف که همه خدمات استاد به فراموشی سپرده شده حتا یک روزی هم ازاستاد و فامیل اش یادی نشد. درحالیکه استاد تا آخرین دقایق زنده گی و .. شش سال در بستر مریضی ، دیار هجرت ، فقر ، تنگدستی وبیچاره گی ها را سپری نموده و درهمان حا لت مهاجرت در پاکستان جا ن به حق سپردند.
بشیر دژم :  خداوند استاد ایوب بزرگوار،هنرمند خدمت نشان داده ای کشور را مغفرت کند . با تاسف که چنین شنیده بودیم .لطف نموده بگویید که پس ازوفات پدر کلان و پدر مرحوم تان استاد ایوب ،چه میراثی مسلکی به شما و فرزندان تان باقی مانده است ؟

  احمد شاه ایوب : من و پسرم  احمد مسعود جان  نیز از شاگردان استاد می با شیم آرمونیه های را که من و پسرم می سازیم تا کنون حتا درهندوستا ن هم مثل آ ن دیده نشده است. موفقیت های مسلکی و شهرت کارهایم در دیار هجرت با عث آن شد که با رقابت های منفی و ناسالم بعضی ها مواجه شده و مرا مسموم ساختند. مدت سه ماه در بستر مریضی با مرگ و زنده گی دست و پنجه نرم می کردم. واضح است که فامیلم در چنین وضیعتی درحال مهاجرت با چه مشکلات زنده گی را سپری کرده باشند. با وجود خدمات با صدا قت و اسناد کاری رسمی داخلی و خارجی ما در شرایط فعلی با زنده گی مشقت باری که دامنگیرماست،روزگار را می گذرانیم . تا اکنون هیچ مرجعی که ما را حمایت کند ویا آوازما را به جایی برساند وجود ندارد.با تاسف ما نیز د رحا لت فراموشی و نوازش قانون و دولت، زند ه گی را سپری می نماییم .
بشیر دژم :  محترم احمد شاه ایوب لطفا بفرمایید وبگویید که درحال حاضر برعلاوه آن ارمونیه ای زیبا، به رنگ سفید، که عکس های آنرا به من فرستاده اید، چه تعداد الات موسیقی ساخت دست خود تان در مغازه ای شخصی تان واقع شهرنو کابل دردسترس دارید تا هنرمندان موسیقی وعلاقمندان این هنر اگر خواسته باشند باشما درتماس شده آنها را خریداری ومورد استفاده خویش قراربدهند ؟

  احمد شاه ایوب : من و پسرم که تاهنوز مصروف ترمیم و ساختمان الات مختلف موسیقی استیم و پس از اوقات رسمی درمغازه خود درخدمت مردم می باشیم؛ درهرماه حد اقل یک تا چندین ارمونیه نهایت عالی را ساخته و موجود داریم . چنانچه آرزومندیم جهت حمایت وتشویق محصولات وطن خود ما، از همین ارمونیه های ساخت ما که هم درکیفیت صدا وهم از لحاظ کیفیت سر و رنگ وصورت ظاهری آنها ، کمتر ازمحصولات خارجی نیستند و به مراتب بیشتر وبهتر ساخته می شوند ازآنها استفاده کنند نهایت خرسند می شویم که نزد ما مراجعه نموده خود شان درباره کار ومحصولات ما ازنزدیک آشنا شوند ومعلومات حاصل نمایند ، چنانچه ما حاضریم محصولات هنری ساخت دست خود را با تضمین (گرانتی) به آوازخوانان ونوازنده گانی که الات را از نزد ما می خرند تهیه کنیم حتا رنگ وشکل ظاهری آنها را مطابق فرمایش ودلخواه خود شان تهیه وتقدیم شان بداریم.
بشیر دژم :  محترم احمد شاه ایوب ضمن تشکری وابراز موفقیت های مزید تان درعرصه پیشبرد این مسلک نهایت مهم و جالب هنری و ارثی تان ، می خواهم دراخیر بپرسم که نظر شما درمورد ایجاد  اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان چیست ؟  و همچنان علاقمندان وضرورتمندان الات موسیقی وآنهاییکه می خواهند الات موسیقی خویش را نزد شما سُر کاری نمایند از چی طریقی میتواند آدرس شمارا دریابند و از شما طالب الات موسیقی جدید وساخت خود تان ویا کمک و راهنمایی های تان درین زمینه شوند؟
  احمد شاه ایوب : برای موسس،شورای مشورتی ، رهبری وهیات اجراییه و سایر دست اندرکاران واعضای این اتحادیه موفقیت های مزیدی را از بارگاه خداوند بزرگ استدعا می نمایم. آرزومندیم تا اهداف و خدماتی را که این اتحادیه درنظردارند به اجرا وعملی شدن آنها موفق شوند تا جایی که ما درکابل شنیده ایم این اتحادیه جهت آینده سازی و حمایت بزرگی از هنرمندان موسیقی افغانستان در خارج ازکشور بنیانگذاری و فعال شده است آرزومندیم زمانی بتوانند برای رفع مشکلات مسلکی هنرمندان داخل کشور نیز اقداماتی مفیدی را روی دست داشته باشند که ما اهل فن واین مسلک بتوانیم درتحت حمایت همچو اتحادیه بزرگ ومسلکی به خاطر آرام تری به کار وفعالیت های زنده گی خود ادامه بدهیم و مصدرخدمات بیشتری به کشورخود بگردیم . ضروراست تا همه هنرمندان موسیقی افغانستان دست به دست هم داده در این راه به خاطر احقاق حقوق مسلم هنری شان به دور اتحادیه هنرمندان موسیقی افغانستان جمع شده با اتحاد واتفاق این کاروان را تحت ریاست شما، به سرمنزل مقصود رسانده مصدرخدمات بزرگ فرهنگی شوند. من نیزباید بگویم که متوجه ساختن و تبلیغات این اتحادیه درمورد فروش الات موجوده موسیقی ما، دربین هنرمندان وضروتمندان وعلاقمندان موسیقی برای کار ما، نهایت مفید واقع خواهد شد که ازاین بابت وتوجه تان از شما تشکر میکنیم.
با ابراز تشکرات قـلبی ومخلصا نه .

بشیر دژم :  محترم احمد شاه ایوب فرزند مرحوم استاد ایوب، نواسه ای مرحوم استاد محمد اعظم خان، نخستین ارمونیه ساز افغانستان ، موفقیت های بیشترتان را درین مسلک شریف ونهایت جالب تان ارزو دارم با تشکراز ارایه جواب های توضیحی و جالب تان که درهنگام تهیه این مصاحبه بامن همکاری نمودید.

 بامداد ـ اجتماعی ـ ۵ /۱۶ ـ ۱۵۰۲