له ژباړن ماشينه تر وينده ربوته

له ساينسي تر شعري ژبې

پوهاند داکترمجاور احمد زیار

د ژباړې ماشين چې دادی، څه له پاسه نيمه روسته له کمپيوتر او ربوتر سره يوه هېښنده ستر بشپړتيايي پړاو ته راگډېږي. په دې کې اړنگ بړنگ نشته چې د ژباړې ماشين په څېردغه دوې پرمختللې الکترونيکي وسيلې هم د بشپړې انساني ژبې ځای په هېڅ  راز را خپلولای نه شي، په نورو ټکو، د انساني مغزو او وژو(عصبو) هومره ، په خپلسري او خپلکاري ډول هغه تر سره کولای نه شي، بلکې هرو مرو به وار له مخه پکې، د اړوندې علمي- تخنيکي څانگې- څانگوړې اړتياوړه بنسټيزه وييپانگه له يولړ پښوييزو- رغاو نيزو(گرامری- ساختاری) دويونو (قا عدو) سره ځای پرځای کړشوې اوسي. يوه بېلگه يې جاپاني((ويند ربوت)) دی چې د يوې توغول شوې سپوږمکۍ د الوت وکار بهير  په اړه يې ځنې کومه پوښتنه کوله، له يوڅه لارغې (مکث) سره يې ورغبرگوله.  ځکه ربوت د ژبپوهانو په مرسته خوندي کړې ژبنۍ زېرمه سره شاربله راشاربله.

 داهم څرگنده ده چې موږ انسانانو هم، هريوه خپله مورنۍ (ړومبنۍ) ژبه همداسې( په  وړ کينه (۵-۶) کلنۍ کې) د کورني چاپېريال له غټانو څخه د پېښو له لارې مغزو ته سپارلې او راروسته مووده وش ورکړی او کره کړې ده، اوکله چې غواړو، يو څه پر ژبه را وړو او بل ته يې واوروو يا وليکو، له هماغې زېرمې او دويو څخه کاراخلو.

خو له دې سره سره  له ژباړې ماشين سره د ((ويند ربوت)) يو گډ پرابلم شعري ادبي انځو رونه ور زېرمه کول او ځنې بېرته راخېستل دي.  نو په دې لړ کې ((ژبني))انځورونه گړنې-څرگندنې(آيډيمونه-اېکسپرېشنونه) هم لږو ډېرې ربړې ستونزې رامنځته کولای  شي. ساده څرگندنې په هره توگه، خوگړنې  له يو څه زياتو بدلوياانځوروزمه ماناوو سره، ورته ستونزې راولاړولای شي. له دې لامله د ژباړې په تړاو دکمپيوتر، او د ويندۍ په تړاو د ربو تر  دبريالې ويندۍ لپاره په کارده،دواړه ډوله  اد بي او ژبني توکي پردودو(عادي)ژبنيو سېمبو لونو راواړول شي. د ساري له مخې (لاس تر زنې) پرځای هېښ(حيران) ورزېرمه کړو، په نو رو ټکو، هما غسې يوه ژبه ور وښيو چې په جوتپوهنو(مثبته علومو) کې کارول کېږي.

په دې توگه، دابه پېړۍ نيمه بله واخلي چې په لومړي گام کې د ژبپوهانو په مر سته گړ نې- څرگندنې د ويند ربوت د سهنې (هضم) جوگه شي او په دويم گام کې  د ادبپوهانو په همکارۍ ناپېيلې(نثري) اوبيا لوړه پېيلې (شعري) ژبه!

 بامداد ـ فرهنگی ـ۱/ ۱۴ـ ۱۰۰۴

  رنگ ونیرنگ

«این جهان کوه هست وفعل ماندا       سوی  ما آید  ندا ها را صدا»     

چون جدال  شیشه ها  با سنگ ها     وز   تضاد   رنگها  با    رنگها

رنگ صبح  نور بخش و  روشنی     ضد  رنگ  شام  تار و   تیرگی

رنگ یکرنگی  و صدق و باهمی     ضد   نیرنگ  و فریب و دشمنی

رنگ   قربانی  و  رزم   و افتخار     ضد رنگ شوم وشیطانی و عار

رنگ  گیرد  رنگها   از   رنگها      الحذر  از  چالش  و   نیر نگها

وصف احساسست وصف رنگها       فرق ادراک است  فرق  رنگها 

آنکه نتوانکردفرق سنگ ورنگ       سالها کوبد سر خود را  بسنگ

وای بر آنکه   اسیر   رنگ  شد      درفریبش با اصل در جنگ  شد

همچو روباهی که در کار  فساد       نا   گهان  اندر خم رنگ اوفتاد

اندرآن خم پوست روبه  رنگشد       ظاهرا  مقبول  و پیشآهنگ  شد

تاکه اوبرگشت ودرجنگل رسید       جمله  یارانش به  تعظیمش دوید

پس  مبار  کباد   گفتند ش همه       در  بیا بان  شد  سراسر  همهمه

حرمتش کردند وتشریفات بیش       عزتش کردند وچون آقای خویش

هرشیء بهترکه با خود داشتند        چون  تحایف  بهر  او بگذا شتند

چند ماه ی بود در عیش  مدام        کا مرانی ها  و هم   دنیا   بکام

غافل از روزیکه تا اندر کنام         تشت  رسواییء  او  افتد   زبام

 تا که سرمای زمستانی گذشت      شد بهار و گرمی و یخها شکست

تند باران شد در دشت و فلات      شستشو  گردید  حیوان   و  نبات

آنقدر   بارید   باران     بهار       که بشست آ ن رنگ روباه  مکار

تا همه ازدیدنش حیران شدند        سوی او دیدند و رو گردان شد ند

چون  بدیدند چهره اصلیء آن       در    تاسف  او فتا دند  آنز مان

کزجهالت یک عمردرپشت رنگ     رفته بودندهمچو قربانیء جنگ

گر نداند  هر که  مکر   روبهان      بی  گمان  افتد به رنج بیکران

پس چه باید کرد کز بهر مناص      تاشوی ازمکر روباهان خلاص

جنبشی  باید  که  تا  توفان شود     هرطرف خورشید نورافشانشود

نوبهار  روشن  و تا بان    شود      بر مراد سبزه ها   با ران شود

از تن  روبه   بشو ید     رنگها       رسته گردد مردم از نیر نگها

(عبدالو کیل کوچی )

 بامداد ـ فرهنگی ـ۲ / ۱۴ـ ۰۶۰۴ 

مردم افغانستان تاریخ سیاسی شان را رقم میزنند

یکشنبه ۶ مارچ ۲۰۱۴ برابر با ۱۷ حمل ۱۳۹۳ هـ. ش.

دیروز مادر وطن ما، افغانستان عزیزانتخابات ریاست جمهوری و شورا های ولایتی را با حضور گسترده مردم توآم با  شور وهیجان برگذار نمودند . دیده شد که علی الرغم  موجودیت تهدید های جدی امنیتی و چالش های عریان و مکتوم ، مردم آزاده ما در شهر ها و دهات به پای صندوق های راٌی شتابان و نمایان  رفتند تا با رنگ انگشتان شان تاریخ سیاسی شان را رقم بزنند و به دشمنان تاریخی افغانستان و پلان های شوم پاکستان ، شرارت پیشگان طالب ، القاعده و شرکای شان جواب رد بدهند.

 رویداد تاریخی دیروز نمایانگر ارادهٔ آزاد و خلل ناپذیر آنان بخاطر رفتن  به شاهراه ترقی ، دموکراسی، عدالت و آینده با سعادت شان بود .

 جهان آگاه شد که در این انتخابات زنان شجاع ٬ جوانان جسور و سالمندان مجرب و با رسالت بخاطر امروز خود ها و آینده تابناک فرزندان شان از دورافتاده ترین قریه ها تا  شهرها  به محلات ابراز رآی رفتند و این حقیقت و ضرورت زمان را درک و متبارز ساختند که رنگین ساختن انگشت های ایشان بخاطر یک انتخاب آزاد ،تبارز اراده شهروندی طوراختیاری و سری با استفاده از حقوق انسانی و جهش به سمت حق ، حقیقت و عدالت در برابر گذاشتن انگشت بر ماشه چرکین تفنگ است که دشمنان قسم خورده آنها به ناحق و به امر و نهی دیگران سر ها و قلب های هموطنان ما را به نشانه گرفته  خون ها ی ایشان به زمین می ریزند و بدنها نقش زمین میشوند.

مردم آزاده ما برابری و عدالت میخواهند و زنان شجاع به حقوق کمتراز برابری قناعت ندارند و جوانان جسور میخواهند در قرن بیست و یک با جهانیان و با کاروان تمدن همراه باشند.

مردم افغانستان به جهانیان نشان دادند که هر تصمیم سر نوشت ساز حق ، استحقاق و صلاحیت آنها است  که تا کشور شان در شاهرای ترقی و تمدن قرارداشته و در صلح، آرامی و دموکراسی زنده گی نمایند.

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا درحالیکه از این رویداد بزرگ ملی استقبال مینماید از مردم آزاده وطن عزیز ما اظهار سپاس و به حضور هر یک ایشان  ادای احترام می کند و از منسوبان قوای مسلح کشور در راستای دفاع از حقوق مردم ستایش میدارد

غالب واقعی در انتخابات دیروز مردم افغانستان و مغلوب حقیقی دشمنان داخلی و خارجی افغانستان میباشند.  

توانا باد اراده واحـد، مستحکم و خلل ناپذیرملت افغانستان.

با احترام

شورای رهبری

انجمن حقوقدانان افغان در اروپا

بامداد ـ فرهنگی ـ۱/ ۱۴ـ ۰۹۰۴

مادرمرده کرزی

زلمی رزمی

نمیدام که همین کرزی چه چوب تری را بالای تان فروخته که دایما مثل توپ های پرکرده بطرفش فیرمیکنید و میگویید که :

کرزی چوتار است ، کرزی دروغگو است ، کرزی خدا شرمانده است، کرزی خورد، کرزی برد، کرزی خدمت نکرد ، کرزی این کرد، کرزی آن کرد…و هزار و یک تهمت و کتره و کنایه دیگر.

یک با انصاف پیدا نمیشه چشمانش را با بصیرت بازکند و از یازده سال جان کنی و دویدن و تپیدن و لومباندن و رقص و بازی و بازنگری و شادی بازی و خرسک بازی و کاروایی های بی مثل و مانند  او چیزی بگوید.

آخر مادرمرده کرزی و همکارانش چی که نکردند؟

اقلا ازهمان نعمت های مفت و مجانی که مورد استفاده ملت ما قرار داده ، بشرمیم و برویم بدرگاه الهی توبه کنیم و از جناب کرزی و همکاران دزد و دغل اش عذرخواهی کنیم .

ببینید بیچاره ها اگرجیب های خود را پر کردند، بملت هم فایده رساندند مثلا همین خدمتی که در دریای کابل کردند در دنیا جوره ندارد.

شما مردم ناسپاس از دریای کابل که سابق مشک تازه بالا می شد در طول یازده سال حکومت کرزی هم بحیث بیت الخلا عمومی استفاده میکنید، هم استنجا و طهارت میکنید، هم کالاشویی و گلیم وگلمچه و قالین های کهنه و هم میوه جات و سبزیجات تانرا مفت و مجانی درآنجا میشوئید و هم چرس و بنگ و پودر تان درهمان دریا میزنید

چطور ازخودسوال نمیکنید که اگردولت پولی جهت استفاده دریا ازشما میگرفت چه برسرتان می آمد؟

نعمت دوم : شما درهمین یازده سال چقدرمفت و مجانی از آب باران استفاده کرده اید، چقدرآکسیژن استنشاق کرده اید، روزها تا شام از نورخورشید استفاده کرده اید،چقدربکوه ها پناه برده اید

کوه پیمایی کرده و یا مثل امیرصاحب گلبدین و برادرهای طالب با خیال راحت درآنجا خانه و زندگی کرده اید بدون اینکه یک پول سیاهی بدولت مهربان ما پرداخته باشید.

پس بی انصاف ها قدرکرزی و خدمت ها و نعمت هایش را بدانید و امروز که انتخابات ریاست جمهوری است بصندوق های رای نروید و نگذاریدکدام ظالم چوچه خوری بقدرت برسد که درآینده یاد کفن کش قدیم کنیم و بگوئیم کرزی کجایی که یادت بخیر!

و من الله توفیق

 بامداد ـ فرهنگی ـ۱ / ۱۴ـ ۰۶۰۴