آیا کرزی عصبانی شده یا جنگ پیش روست؟

نویسنده : ارکادی دوبنوف

رسانه های غربی با اتکا به منابع شان در رهبری افغانستان از شک و تردیدهای حامد کرزی سخن گفته اند. رییس جمهور افغانستان گویا معتقد است که « جانب امریکا در سازماندهی بیش از ۱۰ عملیات تروریستی، از جمله حمله بررستورانت لبنانی در کابل» که ۲۱ نفر، از جمله یک دیپلومات روس را به نام وادیم نظروف در آن میان قربانی شد، دست داشته است. *

بی پرده اگرسخن بگوییم  تصوراین که کرزی چنین چیزی را بگوید دور از امکان بود، اما منابع دیپلوماتیک در کابل به نویسنده ی این مقاله درستی چنین اظهاراتی را توسط رییس جمهور افغانستان تایید کردند. آن چه برای کرزی به عنوان گواه سهم داشتن امریکایی ها در حمله های تروریستی است، همین است که «این حملات در سطح بسیار عالی سازماندهی شده اند». هرچند طالبان مسوولیت این حملات را بردوش گرفته اند و در نتیجه رییس جمهور فکر می کند این حملات بدون دخالت استخبارات خارجی ممکن نبودند. 

چنین روایتی که در آن توطیه شناسی مهمتر از سند اثبات است، به صورت آشکاری به منظور توجیه شکست اداره های استخباراتی-امنیتی افغانستان است که در پاسبانی شده ترین گوشه ی شهر کابل حمله یی با این دقت اتفاق افتاده است. اما از آنجا که این اداره ها را امریکایی ها آموزش داده اند، در این رابطه، البته، می توان از امریکایی ها گلایه کرد… 

بریتانیا اهانت شده است 

اظهارات بی پرده و صریح و جنجال برانگیز رییس جمهور افغانستان به همین جا محدود نشد. پس از آن کرزی چند مصاحبه به رسانه های غربی در روزهای آخر داده است. او در مصاحبه یی با بی بی سی اعلان کرد که « ولایت هلمند هیچ مشکلی نداشت و همین طور باقی می ماند اگر پای سرباز بریتانیایی به آنجا نمی رسید ».

سر منشی ناتو آندرس فوگ راسموسن با عتاب پس از شنیدن این سخنان گفت: «کشورهای عضو ناتو که زنده گی سربازان خود و منابع زیاد مالی را قربانی آینده افغانستان کرده اند، از رییس جمهور افغانستان انتظار سپاسگزاری داشتند». 

مردم بریتانیا نه تنها از اظهارات کرزی در مصاحبه یی به سندی تایمز شگفت زده شده اند که در آن گفته بود: « بهتر بود اصلاً عساکر بریتانیایی به افغانستان نمی آمدند» بلکه از این نیز خشمگین شدند که او طالبان را « برادران » خود خطاب کرده است. چنین واکنشی در دولت شاهی بریتانیا از آنجا ناشی می شود که ۴۴۷ شهروند بریتانیایی در افغانستان کشته و بیش از دو هزار نفر در جریان عملیات «آزادی شکست ناپذیر» زخمی شدند و به برکت همین عملیات کرزی توانست سالیان متمادی بر اریکه ی قدرت تکیه زند. تعجب برانگیز نیست که تمام این سالها طالبان او را « عروسک امریکایی » خطاب می کردند. 

اما حالا زمان آن رسیده است که کرزی متحدانی را در داخل کشور برای خود جستجو کند. او درپی تماس با طالبان است و ازهمکاری با امریکایی ها اجتناب می ورزد. او این کار را به صورت چالش برانگیزی به نمایش می گذارد و این امر این سوظن را به وجود می آورد: نکند این بازی باشد. اگر بازی نباشد، پس تلاشی است تا آن چه را آرزو می کند به جای واقعیت جا بزند. قرارمعلوم حامد کرزی از نوامبر سال گذشته تا کنون مذاکرات پنهانی را با طالبان به پیش می برد. این مطلب را ایمل فیضی سخنگوی کرزی به نیویورک تایمز اظهارکرده است. 

گفتنی است که طالبان این اظهارات را بی اساس دانسته اند. 

اما این که کرزی از پاییز سال گذشته به صورت قاطعی « به رد صریح » امضای پیمان امنیتی با امریکا که بخشی از موافقتنامه استراتیژیک است، برای هیچ کسی جای شک و شبهه را باقی نمی گذارد. سرمنشی ناتو واکنش کوتاهی در این رابطه نشان داد: « کرزی با آتش بازی می کند.» راسموسن این اظهارات را در مصاحبه یی با بی بی سی گفت. 

سازمان قرارداد دفاع جمعی، برای خیزش موج آواره گان افغان آماده گی می گیرد 

البته امریکایی ها و در کل اعضای ناتو عصبانی اند: تمام استراتیژی غرب در جهت افغانستان و کل منطقه، منجمله پاکستان روی میدان گذاشته شده است. آشکار است که بالاخره کابل موافقتنامه را با واشنگتن امضا خواهد کرد در غیر آن هیچ رژیمی در کابل، صرف نظراز این که چه کسی در انتخابات اپریل پیش رو برنده می شود، نمی تواند در کوتاه مدت هم در آنجا مستقر بماند. 

خروج کامل قطعات ناتو از افغانستان در پایان سال جاری که در نتیجه ی امضا نشدن موافقتنامه ی امنیتی اجتناب ناپذیر خواهد شد، می تواند به فاجعه یی نه تنها در داخل این کشور بلکه در تمام آسیای مرکزی منجر شود. پیامدهای این فاجعه را در روسیه خیلی زود حس خواهند کرد. ساختارهای سازمان قرارداد دفاع جمعی برای خیزش احتمالی موجی از آواره گان افغانستان آماده گی می گیرند در صورتی که وضعیت در آن کشور از مدیریت خارج شود. ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه وعده داد که وضعیت افغانستان را با رهبران چند کشور در حاشیه ی مراسم افتتاح بازی های المپیک در سوچی مورد بحث قرار خواهد داد.

قابل ذکر است که مسکو دیگر به واشنگتن تذکر نمی دهد که پیش از خروج از افغانستان به شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش دهد که اختیارات سپرده شده به این کشور توسط سازمان ملل متحد در افغانستان در رابطه با اجرای عملیات ضدتروریستی چگونه عملی گردید. آشکار است که این عملیات به نتایج مطلوب نرسید و ازین هم آشکارتر است که روسیه منافع خود را در خروج کامل این نیروها از افغانستان در حال حاضر نمی بیند. 

و اما کرزی در این میان؟ 

در مورد کرزی چیز خاصی نیست. او سیاستمدارعادی افغان است. در لحظه ی لازم وقتی زمین زیر پایش به لرزه در می آید  او در پی تکیه گاه مطمینی برمی خیزد. بازی مستقلانه با طالبان ظاهر امر است. در واقعیت امر حامد کرزی بازی را با امریکایی ها ادامه می دهد و همزمان با این در پی جایگاهی برای خود در تاریخ کشورش است. 

آن طور که دیپلومات های آگاه بر مسایل پشت پرده ی افغانستان می گویند، حامد کرزی تلاش دارد با واشنگتن چانه بزند و از امریکا بخواهد بر طالبان فشار بیاورد تا مذاکرات جدی را در مورد مصالحه با کابل آغاز کنند. اطرافیان کرزی معتقدند که امریکایی ها دلیل و اهرم فشار بر طالبان را در اختیار دارند. این اهرم فشار همانا اردوگاه های طالبان درپاکستان استند. اگر آنها نمی خواهند چنین فشاری را بر طالبان وارد کنند تنها به یک دلیل است و آن این که از حکومت مرکزی قوی در افغانستان که نماینده از اکثریت پشتون بنماید  در هراس استند. به نظر کرزی، در نتیجه امریکایی ها در پی آن استند که افغانستان به سمتی برود که در هر گوشه یی از آن سرداری به رهبری منطقه یی یا قومی برسد. 

کرزی نگران موقعیت خود در تاریخ است 

به هر صورت چنین اظهاراتی در مورد جیوپولیتیک افغانستان ممکن است روپوشی باشد برای اهداف واقعی کرزی که همانا به دست آوردن پشتیبانی غرب برای نامزد مورد نظر او در انتخابات ریاست جمهوری پیش روست. هنوز خود کرزی انتخاب روشنی ندارد. از یک سو برادر بزرگش قیوم کرزی و از سوی دیگر وزیر خارجه ی سابق زلمی رسول به عنوان نامزدهای مورد نظر او مطرحند.

اما این امکان هم وجود دارد که کرزی میدان را برای مبارزه ی خود مساعد می کند: او می تواند خودش برای انتخابات پیش رو کاندید شود. اما نه در این انتخابات که در انتخابات بعدی. زیرا قانون اساسی افغانستان اجازه نمی دهد یک شخص بیش از دو بار پیهم در کرسی ریاست جمهوری باشد. به همین دلیل ضرورت است تا انتخابات ریاست جمهوری بعدی این کرسی در دست کسی باشد که کرزی بر او اعتماد دارد. این گزینه نیز در کابل مورد بحث و مداقه قرار دارد… .

بالاخره موضوع دیگری هم هست که کرزی را وادار می کند به این بازی خطرناک روی بیاورد. با داغ کردن ماهرانه ی هیجان های مردم چه در داخل افغانستان و چه در بیرون از آن شهرت یک سیاستمدار قاطع و سازش ناپذیر را در برابر امریکایی ها برای خودش دست و پا می کند و به این ترتیب نمی خواهد به عنوان رهبری وارد تاریخ افغانستان شود که به خارجی ها، آنهم خارجی های مسلح اجازه داده است در افغانستان مستقر شوند. باید اعتراف کرد که چنین بازی ماهرانه به زحمتش می ارزد. در این میان، واضح است که برای این بازی ها چنان ویژه گی های شخصیتی نیازند که انسان عادی بنابر ضوابط اخلاقی از آنها پرهیز می کند اما باید اعتراف کرد که حامد کرزی ازین ویژه گی ها به صورت فراوانی برخوردار است. 

دوستم به درد چه کسی می خورد؟ 

در این میان آغاز کارزار انتخاباتی در افغانستان که زنده گی آرامی را وعده نمی دهد، با خونریزی آغاز شد. در شهر هرات دو کارمند یکی از مهمترین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری، یعنی دوکتور عبدالله عبدالله، در این شهر کشته شدند. انتخابات ریاست جمهوری که ۱۱ نامزد در آن شرکت خواهد کرد به تاریخ ۵ اپریل تعیین شده است. از این میان فقط چهار نامزد به عنوان کسانی که به صورت جدی اقبال برنده شدن را دارند، در نظر گرفته می شوند. گذشته از داکتر عبدالله که قبلاً در حکومت مجاهدین در آغاز دهه ۹۰ وزیر خارجه بود و مهمترین رقیب کرزی در انتخابات سال ۲۰۰۹بود، قیوم کرزی، زلمی رسول و همچنان اشرف غنی احمدزی وزیر مالیه سابق در نخستین حکومت کرزی مطرح استند. 

سه پشتون و یک داکتر عبدالله عبدالله که تاجک است. تصور می شود که او از طرف پدر پشتون است. اما این تصور که می توانست شانس به دست آوردن رای برخی از پشتون ها را بالاتر ببرد، به نظر می رسد که مطابق واقعیت نیست زیرا پس ازمرگ پدر داکتر عبدالله که از پنجشیر بود، مادرش بار دوم ازدواج می کند و شوهر دوم او مرد پشتونی از ولایت قندهار است. این را در افغانستان همه می دانند. 

به همین دلیل بسیاری از ناظران ( و نه تنها ناظران)  به صورت جدی نگرانند که در صورت پیروزی دوکتور عبدالله در انتخابات پیش رو ممکن است افغانستان وارد جنگ داخلی دیگری شود؛ جنگی از همان نوع که در نیمه ی اول دهه ۹۰ درگرفت هنگامی که رییس جمهور کشور پروفیسور ربانی تاجک بود که چند سال پیش توسط تروریست ها کشته شد. گویا پشتون ها نمی گذارند که ریاست جمهوری کشور را کسی غیر از پشتون ها که تصور می شود اکثریت را در افغانستان دارند، داشته باشد. گویا افغانستان برای چنین امری به حد کافی به بلوغ نرسیده است. 

اشرف غنی احمدزی که در حلقه ی اطرافیان کرزی تصور می شود حمایت امریکا را دارد، نظر به نظرسنجی ماه دسامبر بیش از دوکتور عبدالله مورد حمایت مردم قرار دارد. اما این نظرسنجی که از طرف امریکا حمایت مالی می شد، ادامه نیافت چون در کابل چنین امری را انحصار ذهنیت عامه تلقی کردند.از سوی دیگر حتا اگر اشرف غنی احمدزی به عنوان تهدید واقعی برای نامزد مورد نظر ارگ تلقی شود، می توانند علیه او این مورد را استفاده کنند که زن او شهروند لبنان است و خودش تا ده سال پیش شهروندی امریکا را داشت و هنوز معلوم نیست این شهروندی اش را سلب کرده است یا نه. 

در میان پشتون ها انتخاب معاون اول او نیز حساسیت برانگیز است. جنرال دوستم فرمانده سابق مشهور که رهبری اقلیت های ازبک را به عهده دارد، از شهرت خوب چندانی در افغانستان برخوردار نیست. 

در همین اواخر دوستم را در قزاقستان و ازبکستان دیده بودند و گفته می شود آنجا مسافرت شخصی داشته است. تصویر دوستم که آمیخته است با اتهام ارتکاب جنایت های جنگی و خیانت به متحدانش ازینجا هم معلوم می شود که مقاماترسمی آستانه و تاشکند به صورت رسمی حضور او را در پایتخت های شان تایید نکردند. تنها عکس هایی که جنرال دوستم از خود در آلماتا و آستانه در بلاگ خود گذاشته گویای سفر او به قزاقستان است. به نظر می رسد که ازبکستان به او اجازه عکس گرفتن هم نداده اند. ( نوستی )

*روز نامه دی سایت چاپ المان در شماره روز ۲۳ جنوری ۲۰۱۴ خود در گزارشی زیرعنوان « نام قربانیان » از خامه بانو رنجا فون ورمب ـ زیبل از کابل  نام و وظیفه شماری از قربانیان حادثه را شناسایی نموده  نوشت که در جمع قربانیان : مدیر صندوق وجهی پول برای افغانستان ، کارمند روسی سازمان ملل متحد که در سالهای ۸۰ منحیث دیپلومات درافغانستان کارمیکرد، دو خانم کارمند سازمان یونیسف ، یک کارشناس اموربهداشتی پاکستانی ، کارشناس امورغذایی از سومالی، یک کارمند دنمارکی ایپول و محافظ اش ، یک نامزد پارلمان اتحادیه اروپا از انگلستان ، کارمند شرکت مشورتی آدم سمیت انترنشنل از کشورمالی ، دو حسابدار کانادایی و دو استاد دانشگاه امریکایی درکابل  شامل قربانیان این رخداد بودند. درمقاله میخوانیم اولین باریست که پس از یک اقدام تروریستی نام قربانیان افشا میگردد. ( بـامــداد )

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۱ ـ۱۹۰۲

رویارویی امریکا و روسیه در زمین اعراب

درحالی‌ که با ورود معاونان وزرای خارجه امریکا و روسیه به ژنیو برای میدان ‌داری مذاکرات میان دولت و مخالفان سوریه، ماهیت جنگ سرد بحران سوریه بیشتر رخ می‌نماید، جنگ لفظی واشنگتن و مسکو درباره یک کشور عربی دیگر هم بالا گرفته ‌است.

سففرمانده ارتش مصر و نامزد احتمالی انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور به روسیه و دیدار با ولادیمیر پوتین، به مذاق امریکایی‌ها خوش نیامده‌است. بعد از انتشار خبر استقبال پوتین از ریاست‌جمهوری سیسی، کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد، انتخاب ریاست‌جمهوری مصر درحوزه اختیارعبدالفتاح سیسی رات پوتین نیست. سیسی در این سفر مهم و خبرساز، برای امضای قرارداد خرید تسلیحات به ارزش  سه میلیارد دلار از روسیه با پوتین توافق کرد.

تا پیش از این امریکا تامین‌کننده اصلی تسلیحات مصر بود و سالانه ۵.۱ میلیارد دلار کمک نظامی در اختیار ارتش مصر می‌گذاشت. همچنین نظامیان مصر برای دوره‌های آموزشی و مشاوره به امریکا رفت‌وآمد زیادی داشتند. اما در پی تحولات سه سال گذشته مصر، روابط واشنگتن با قاهره دچار تغییرات عمده‌ای شد. برکناری محمد مرسی رییس‌جمهور منتخب مصر توسط نظامیان این کشور با واکنش منفی امریکا روبررو و موجب شد که بخشی از کمک‌های نظامی واشنگتن به نظامیان مصر تعلیق شود. توافق تسلیحاتی روز پنجشنبه، بزرگترین خرید نظامی مصر از روسیه از زمان فروپاشی شوروی است. این نخستین سفر خارجی فرمانده ارتش مصر بعد از برکناری دولت مرسی است.

مذاکرات بزرگان در ژنیو

اخضر ابراهیمی، نماینده سازمان ملل در امور سوریه  به خبرنگاران گفت، وندی شرمن معاون وزیرخارجه امریکا و گنادی گاتیلف همتای روس او در ژنیو مشغول مذاکره هستند تا بن‌ بست ایجاد شده میان دولت و مخالفان سوریه را بشکنند. او گفت که دور دوم مذاکرات سوریه در ژنیو که از روز دوشنبه آغازشده هیچ پیشرفتی نداشته و اکنون همه نگاه‌ها به طرف‌های امریکایی و روس درژنیو و همچنین به واشنگتن و مسکوست.

دلیل بن‌بست کنونی این است که دو طرف حتا درباره دستور کار مذاکره هم توافق ندارند. مخالفان خواستار آن هستند که انتقال قدرت در سوریه دردستور کار باشد اما نماینده گان دولت سوریه می‌گویند که باید اول درباره جنگ با تروریسم صحبت کرد. گاتیلف و شرمن هم فعلا از مواضع طرف‌های مورد نظر خود حمایت کرده‌اند. معاون وزیرخارجه روسیه دیروزگفت، اگر مخالفان رسماً برای جنگ با تروریسم اعلام آماده گی کنند، دولت سوریه آماده است درباره دولت انتقالی صحبت کند.

سرگی لاوروف وزیرخارجه روسیه گفت، مذاکرات ژنیو نباید تنها بر ایجاد دولت موقت متمرکز باشد چون این یعنی فشار برای تغییر رژیم در سوریه. روسیه همچنین دیروز پیش ‌نویس قطعنامه‌ای را به شورای امنیت برد که در آن هم به موضوع کمک‌های انسانی به جنگ ‌زده گان سوریه و هم به مسله مبارزه با تروریسم در این کشور اشاره شده‌است. این اقدامی در مقابل پیش‌نویس قطعنامه ارایه شده توسط امریکاست که با مخالفت مسکو روبررو شده‌است. در پیش ‌نویس مورد نظر امریکا درخواست آتش‌بس برای ورود کمک‌های بشردوستانه به مناطق درگیری مطرح شده‌است. روسیه می‌گوید که این پیش‌نویس علیه دولت سوریه موضعگیری دارد.در همین حال عملیات امداد و خروج غیرنظامیان از شهر حمص همچنان دارد.

 بامداد ـ سیاسی ـ  ۱۴/۲ـ۱۶۰۲

حل و فصل مسایل افغانستان

درانقره پایتخت ترکیه اجلاس ترکیه - افغانستان – پاکستان به پایان رسید که به حل و فصل اوضاع در افغانستان پس از خروج نیروهای اشغالگر ناتو اختصاص داشت. این دیدار تحت شعار عمومی « صلح پایـدار در قلب آسیا » برگزار شد. تلاش کشورهای منطقه برای کمک به پروسه برقراری زنده گی صلح آمیز در افغانستان کاملا قابل درک است. افغانستان در نقطه تلاقی سه منطقه مهم استراتژیک قرار دارد .( خاور نزدیک ، آسیای مرکزی و جنوبی) به این دلیل، امنیت تقریبا تمام آسیا به تامین ثبات دراین کشوروابسته است.

اما ترکیب شرکت کننده گان اجلاس بیشتر حاوی سوالات است تا پاسخ های آماده در رابطه با دورنمای حل وفصل اوضاع در افغانستان.

بوریس ولخونسکی کارشناس انستیتوت تحقیقات استراتژیک روسیه در اینباره چنین گفت: از آن شروع می کنیم که حامد کرزی رییس جمهور افغانستان مدتهاست به یک عروسک خیمه شب بازی کاملا ناتوان در دست حامیان امریکایی خود مبدل شده است که از هیچگونه قدرت واقعی در کشور برخوردار نیست. در ماه اپریل سال جاری در افغانستان انتخابات ریاست جمهوری برگزارخواهد شد و تنها چیزی که می توان در باره نتایج احتمالی آن گفت این است که پس از انتخابات کرزی رییس جمهور نخواهد بود؛ مدت اختیارات وی درسال جاری به پایان می رسد. باقی چیزها با پرده ای تیره و تار پوشانده شده است:

آیا رای گیری شفاف خواهد بود؟

آیا اپوزیسیون مسلح این انتخابات را برسمیت خواهد شناخت؟

 و آیا افغانستان پس ازانتخابات دچار موج جدید خشونت نخواهد شد؟

سوال دیگری که در رابطه با اجلاس مطرح می شود این است که چرا این اجلاس فقط سه جانبه بود. به عنوان مثال ایران بازیگر کلیدی در منطقه و همسایه بسیار مهم افغانستان چرا در این نشست حضور نداشت. برخورد یک جانبه سازماندهنده گان اجلاس همانا در این امر مشاهده می شود.

ترکیه مدت هاست که ادعای رهبری در جهان اسلام را مطرح می کند و به این دلیل انتخاب جا برای برگزاری اجلاس کاملا منطقی است. اما اگر به این موضوع توجه شود که ترکیه سعی می کند نقش رهبری خود را تحکیم بخشد ، پس باید اعتراف کرد که انتخاب متحدان و روش های کاربرد سیاست خارجی بیشتر موجب بی ثباتی اوضاع می شود تا عادی سازی آن. این موضوع بخوبی در سوریه مشاهده شد که انقره حساب خود را بر نیروهای رادیکال گذاشت و سهم زیادی در دامن زدن به جنگ داخلی ایفا کرد.

نهایتاً اینکه پاکستان کشوری است که از اهرم های قدرتمند نفوذ بر اوضاع در افغانستان برخوردار است، زیرا بدون پاکستان نمی توان از هیچگونه حل و فصل اوضاع صحبت کرد. اما باید این موضوع در نظر گرفته شود که در وضعیت کنونی پاکستان خودش با موج تروریسم روبروست که تا حد زیادی با بی ثباتی در افغانستان مرتبط است. وهر چند دولت پاکستان چندی پیش مذاکرات با نماینده گان جنبش طالبان پاکستان « تحریک طالبان پاکستان » را آغاز کرد، اما نتیجه آن فعلا آشکار نیست. و اگرآنها نتوانند به توافق برسند  بدشواری میتوان انتظار داشت که حکومت پاکستان از نیروی کافی برای شرکت فعال در امور کشورهمسایه برخوردار باشد.

اما نکته اصلی در آن نیست که امکانات هر یک از کشورها در اجلاس محدود است. ریشه مسایل در آن است که افغانستان به علت ادامه عملیات جنگی ناتو در این کشور که بیش از ۱۲ سال است ادامه دارد به یک مرکز جهانی تروریسم و تولید مواد مخدر تبدیل شده است. نیروهای ناتو با ایجاد هرج و مرج و ویرانی  پس از چند ماه کشور را ترک می کنند. و همسایگان که قدرت مالی آنها بحد معینی محدود است باید این مسایل را حل کنند. در چنین شرایطی امید ها به اینکه بتوان راه حلی برای این مسایل یافت و « صلح پایدار در قلب آسیا» ایجاد کرد بسیار ناچیز است.

ص ر

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۴ ـ۱۶۰۲

علت افزایش عملیات‌ تروریستی در پاکستان

با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان پاکستان نیز پشتوانه تدارکاتی خود را از دست می‌دهند بنابراین تلاش می‌کنند که در فرصت باقیمانده، بیشترین آسیب را به نظام پاکستان برسانند تا امتیازهای بیشتری از این کشور کسب کنند.

عبدالقیوم نویسنده و کارشناس پاکستانی با انتشار مقاله‌ای در سایت «اردو تایمز» به بررسی اوضاع این کشور از دیدگاه دکتر«استیفن بی کوهن» کارشناس و عضو یکی از اتاق‌های فکر امریکا پرداخته است که شرح این مقاله در ذیل آمده است:

استیفن بیکوهن کارشناس معروف غربی است که ضمن عضویت در اتاق فکر امریکا به بررسی اوضاع پاکستان می‌پردازد.

استیفن سال‌هاست در مورد پاکستان و ارتش این کشور پژوهش می‌کند و تالیفات زیادی در این زمینه دارد. همچنین وی معتقد است که ظرف پنج یا هفت سال آینده اوضاع سیاسی پاکستان هیچ تغییری نمی‌کند.به گفته استیفن نه ارتش پاکستان می‌تواند به طور کامل بر این کشورمسلط شود و نه نظام دموکراسی در این کشور به درستی قابل اجراست، بنابراین شاهد نظام دیکتاتوری کامل و یا دموکراسی متوازن در پاکستان نخواهیم بود.این درحالیست که گروه‌های شبه‌ نظامی از جمله افراطیون مذهبی و جدایی‌طلبان بلوچ هم نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.

وی می‌افزاید: پاکستان با مشکلات زیادی مواجه است که حاکمیت ضعیف، ناقص بودن نظام آموزشی، عدم توجه به اصلاحات بخشی از مشکلات این کشور هستند.

در عین حال در برهه‌ای از زمان پاکستان به عنوان یک کشور میانه ‌رو اسلامی به حساب می‌آمد اما در حال حاضر به محل جولان تروریست‌ها تبدیل شده است.

دکتر استیفن معتقد است: ارتش ازفروپاشی پاکستان جلوگیری می‌کند اما عدم رفع مشکلات اقتصادی، این کشور را برلبه پرتگاه قرارداده که امنیت ملی و موجودیت آن را تهدید می‌کند بنابراین پاکستان بایستی با گسترش روابط تجاری- اقتصادی با سایر کشور‌ها جایگاه خود را در جنوب آسیا حفظ کند.

وی تاکید می‌کند که امکان ندارد پاکستان مانند چین اداره شود اما این کشور می‌تواند با الگو گرفتن از چین وضعیت اقتصادی خود را بهبود بخشد.

این در حالی است که هند به خوبی می‌تواند برای کشورهای همسایه خود قدرت نمایی کند اما پاکستان نیزقادر است تا از خود دفاع کند.

دکتر استیفن بیان کرد: روابط هند و پاکستان طوری است که نمی‌توانند با هم به توافق برسند و نه به طور کامل با یکدیگر دشمن باشند.

وی با اظهار نظر درباره روابط امریکا و پاکستان افزود: واشنگتن باید اسلام‌آباد را به عنوان یک قدرت هسته‌ای می‌پذیرفت و این نگرانی که امریکا سعی می‌کند انرژی هسته‌ای پاکستان را از بین ببرد؛ برطرف می‌شد.

انرژی هسته‌ای پاکستان در حال پیشرفت است

به گفته دکتر استیفن، امریکا بایستی موقعیتی را فراهم می‌کرد تا پاکستان از نظر اقتصادی پیشرفت کند اما واشنگتن به پیشرفت نظامی این کشور بیشتر توجه دارد.

همچنین پروژه خط لوله صلح نیز هر چه زودتر بایستی تکمیل شود و مخالفت امریکا برای تکمیل این پروژه که به نفع کل منطقه است، قابل درک نیست.

پژوهشگر امریکایی بر این باور است که ارتش پاکستان نبایستی به دنبال دخالت در امور سیاسی این کشور باشد زیرا یک نظامی برای فعالیت درزمینه‌های اقتصادی و سیاسی آموزش ندیده است.

بطور نمونه ژنرال «ایوب‌خان» سعی کرد بر اوضاع سیاسی پاکستان مسلط شود اما نتوانست برای بهبود نظام آموزشی کاری از پیش ببرد.

استیفن به این نظر است که تنها راه حل بهبود دموکراسی ناقص، اجرای بهتر نظام دموکراسی در پاکستان است نه نظام دیکتاتوری.تاریخ نشان می‌دهد گروه‌های شبه ‌نظامی و چریکی زمانی می‌توانند به پیروزی برسند که یک ایدیولوژی قابل قبول داشته باشند و تعداد بسیاری از مردم یک کشورنیز از آن‌ها حمایت کنند.

همچنین شبه ‌نظامیان برای آموزش افراد خود بایستی از مخفی‌گاههای مناسب در کشورهای همسایه نیز برخوردار باشند و برای ادامه فعالیت‌هایشان نیاز به پشتوانه تدارکاتی کشورهای خارجی دارند که شامل انواع سلاح و همکاری اطلاعاتی می‌شود.

با این حال طالبان پاکستان دلیل معقولی برای ادامه درگیری ندارند. این گروه به جز چند منطقه در مناطق قبایلی ازجای دیگری کمک دریافت نمی‌کنند.

اگر تا پایان سال جاری نیروهای امریکایی افغانستان را ترک کنند؛ طالبان پاکستان پشتوانه تدارکاتی خود را از دست خواهند داد و دریافت کمک اطلاعاتی، انواع سلاح و دلار از امریکا نیز قطع خواهد شد.

درست است که شبه نظامیان میتوانند به زیر‌ساخت‌های اقتصادی یک کشور آسیب برسانند اما طالبان پاکستان نمی‌توانند با ارتش این کشور بجنگند، آن‌ها تصور نکنند که ضعف پاکستان باعث شده به مذاکره با این گروه روی آورد.

طالبان پاکستان در شرایط نامناسبی قرارگرفته‌اند و با افزایش عملیات‌های تروریستی نشان می‌دهند که کشته شدن «حکیم الله محسود» آسیبی به آن‌ها وارد نکرده است.

طالبان با انجام عملیات‌های تروریستی سعی می‌کند به دولت پاکستان فشارآوردند تا ضمن مذاکره با آنها خواسته‌هایشان را نیز بپذیرد.این درحالی است که طالبان تلاش می‌کنند تا قبل ازخروج کامل نیروهای خارجی افغانستان، بیشترین آسیب را به نظام پاکستان وارد نمایند.

با این وجود، شبه ‌نظامیان دردو صورت می‌توانند به جنگ خود ادامه دهند؛ یا این که بخواهند کشور را از چنگ بیگانگان نجات دهند یا از اعتقادات مردم دفاع کنند که در نتیجه چون پاکستان تحت سلطه کشورهای دیگر قرار ندارد و قانون این کشور نیز ازاعتقادات مردم دفاع می‌کند بنابراین طالبان نمی‌توانند دلیل قانع کننده‌ای برای ادامه جنگ با پاکستان داشته باشند در نتیجه هدف شبه‌ نظامیان از عملیات‌های مختلف، ترساندن و تحت تاثیر قرار دادن مردم است

وی ابراز امیدواری کرد که در سال ۲۰۱۴ اعضای مجلس پاکستان با یکدیگر متحد شوند تا باعث برقراری امنیت و بهبود وضعیت اقتصادی کشورشوند. همچنین رسانه‌ های این کشورنیز نقش خود را برای ریشه ‌کنی تروریسم ایفا کنند وارتش بتواند تروریست‌ها را از  پاکستان بیرون کند.

Parseeknews

 بامداد ـ سیاسی ـ  ۱۴/۳ـ۱۴۰۲