یوه لیــــــدنه

د اکتوبرد میاشتې له ورځونه یوه  ورځ چې زه کا لج کې وم سیتا زما د موراو دوې خویندې لیدلوله پاره زمونږ کورته راغلې وه او یوه اندازه فرانسوي اوانګلیسی ډول، ډول شامپوګانو اوعطرونونه سوغات یې راوړی و.
کوم اپارتمان چی موږپه کرایه نیولی وو دوې کوټې درلودې چې سره نښتې وې.دهغه کوچنۍ کوټه چې مې ځان ته ځانګړې وه یولږڅه ژوردیوالی ویترین یې درلود چې پردووخوځندو ښیښوښکلی شوي وه،یوه ښیښه یې چې دتی روکرایه ناستو، دبی پروایئ له کبله ماته شوې وه له نښلوونکی تورې پټۍ سره یې بیرته نښلولې وه چې ډیره بدرنګه ښکارېده.ترما ډېره کوچنۍ خورمې چې له هندي فیلمونو سره خورا ډېره مینه لري، دسینمایی مجلو ګڼې یې په کې ایښي دي چې تریوې کچي دماتې عیب یې پټوه.دکوټې کړکۍ ته نژدې د کوڅې لورته خلاصید له یومستعمل فلزی تخت له دوه وڅوکیو سره چې له سپينو نایلونی پټیونه اوډل شوی وځای درلود چې مورمې پروسږکال له یوې مهاجرې افغانی کورنۍ نه چې د کانادا په لورې رهي وه په ټیټه بیه پیریدلې وه. د کوټې ختیځ خواته یوکوچنی لرګین میزچې مخ یې آبی کشمیره چیټ پوښلی و،دیوشمیر دري اوانګلیسی کتابونه د انځورګری څو، لوله کاغذونوسره ترسترګوکیده.لږڅه پورته درنګ تللی دیوال پرمخ چې له مودو،مودویې درنګمال برس نه و لیدلای دافغانستان یوه(توراوسپین) نقشه چی ښایي له هیواده بهر دخپرونوکلنی سوغات وي ځان ته پان اړوه،چي دهوا رطوبت او دوخت تیریدل هغه یې دیوه ګونځې ګونځې کاغذ په بڼه اړولی و. کله ناکله چي دبسترپرمخ غځیدم سترګه مې پرهماغه نخچه لګیده چې لکه زما دهېواد غوندې دآسیاپرزړه کې یې خپله ټینګتیا له لاسه ورکړې ده اودهمدې نخچې دوروستنې مقاومتونو سره سم یوه ورځ به ټوټې ټوټې شي اویوازې مربع ډوله داغ یې ددېوال پرمخ پاتې شي.
دځای تنګوالی له کبله ډېروختې به موله همدې کوټې نه دمېلمستون کاراخیست چې موربه مې دخپل همیشني عادت له مخې سیتاهمد لته رابلله.
دخبروپه ترڅ کې دسیتا سترګه دمخامخ دیوال لورته چی خپل پورتریت یې ځړېدلئ و، ولګېده.سیتا له ځایه سوچ وهلی راپورته شوه.په داسې حال کې چې سخته حیرانه شوې وه وویل:
فرید تراوسه له دغه کارنه ماته کومه اشاره نده کړې.مورمې په دې پلمه چې هغه یې له دې حیرانتیاژغورلې وي ځواب ورکه:
ـ ښایی فرید له خپل کاره راضی نه وي او له همدې امله یې تاسوته څه نه دي ویلی.
سیتا له تعرفه په ډکه لهجه وویل:
ــ برعکس راڅرګندیږي چی زما په بدرنګه څېره یی ډېرزیارګاللئ دئ.
مورمې په موسکا وویل:
ــ هیله کوم ما تراوسه ستاسوپشان ښکلې نجلې نده لېدلې، پرښکلابرسېره فریدستاسولوړشخصیت اوکمینی هم ډېرستایی.
سیتا په شوخي وویل:
د فرید په خبروهم دومره باور مه کوئ، زماپه باره کې ډېره مبالغه کوي( ترلنډځنډوروسته) که زه دا تابلوله ځان سره یوسم آیا تاسې حاضر یاست پرمایی وپلورئ؟
مورمې ویل:
سیتا جانه تاسې څه وایئ،که چېرې فرید خبرشي څه به وایي،خپل مال څرنګه له موږه پېرې، که چېرې ستاسوترمنځ د پېرېدلو اوپلورلو معامله وي فرید به د قیامت تر ورځې ستاسوشفقت ادا نشي کړئ.
سیتاپه پسته لهجه وویل:
تاسې ماته خجالت راکوئ.زه خواشینې یم چې مې تراوسه پورې د فرید له پاره ونشوکړئ کوم کارترسر ه کړم، ښایی زموږد دوستئ کیسه یې تاسوته کړې وي.
یوه ساده پېښه موږیې سره مخامخ کړوچې په ژوند کې ‌ډېرلږداسي پېښېږي.ای کاشکې چې مې کولای شوئ ډېره موده دلته پاتې وای هغه وخت ....
سیتا خپل سرپخپل ګریوانه کې وردننه کړ،مورمې له وخت نه په ګټه اخیستو سره وویل:
د فرید خواشینی هم دلته ده چې تاسو په نژدې راتلونکی وخت ډهلئ پرېږدئ اوهغه به بیا پرته له تاسو د یوازیتوب احساس وکړي.
سیتا ویل:
_ پدې زه په خپله هم پوهېږم له همدې کبله ډېره په سوچ کې یم ترهغه ځایه چې پرهغه پوهېږم زما سره روږد شوئ دئ (تریو لنډ سوچ وروسته) بیاهم مه اندېښمنه کېږئ،خدای ټول کارونه سموي،همداچې پښه مې لندن ته ورسېږي،هغه ته به یوکار وکړم.ښه به دا وي چې وروستي کارونه راتلونکي ته پریږدو.
سیتا یوځل بیا کوټه له نظره تېره کړه خپلې خبرې وځغلولي:
ـ آیا فرید جان ته زما له راتګه دلته څه وایئ؟
مورمې په حیرانتیاوویل:
ـ وای زما لورې څنګه به نه وایم خدایږوڅومره به خوښ شي.
سیتا په خندا وویل:
ښایي پرما،په قهرشی چی ولی مې مخکې هغه خبرکړئ نه دئ.
مورمې ویل:
زه یو زوی لرم هغه مې ښه روزلای دئ، تردې کچه به بی ادب نشي چې پرتاسو په قهرشي،برعکس هغه به ستاداحسان منندوی وي.
سیتا په مینه وویل:
مورجانې ما شوخي وکړه.اوس مې فرید سم پېژندلای دئ چې یو ډېرصمیمی دوست دئ. په هرحال ډېره هیله منه یم له تاسو سره ترډېره کېنم اما زه مې دپلار تلیفون ته منتظره یم چې ښايي پریو ولس نیموبجو په کورکې واوسم، که اجازه راکړئ چې له زحمته موخلاصه کړم.
مورمې ویل:
یوپیاله چای دې هم سم ونه څښه.څه وکړم چې ستاسود پلارتلیفون له کبله ټینګارنه شوم کولای اوکه، نه تاسومې افغانی خواړوته رابللای چې غرمه مو زموږغریبانه کورکې تېروله.
سیتا دوستانه وویل:
البته چې مې خپل کور دئ. زه یو تشریفاتی انسان نه یم که چېرې مې وخت درلودلای پرته له تعارفه به د فریدجان تر راتلو پاتې کېدلم،اما یو داسې معذرت لرم چې ښايي ولاړه شوم. ستاسوله مېلمه پالنې، یوه نړۍ مننه، هیله ده چې بیا هم تاسې ووینم. زه دفرید دا نوئ اثرله ځان سره وړم او له وعدې سره سم چې نن ماښام مې هغه وليده په دې برخه کې به له هغه سره خبرې وکړم.
مورمې ویل:
هرڅنګه چې دې خوښه وي.ستاسوخوښي زما خوښی ده.سیتا کله چې له تابلوسره کوریې پریښي وه دبیسکویت تربشقاب لاندې یوپاکت لېدل کېده چې دهغه په منځ کې یو، زرامریکایی ډالرو. سیتا ترهغې ورځي پورې چې هندیې پرېښوده، په دې برخه کې یې زماسره کومه خبره نه وه شریکه کړې. په باوري توګه چې د مرستې په نیت زمونږ کورته راغلې وه اما دخپل فکري ذکاوت نه یې کاراخیستې د تابلو په وړلو سره ځان ته پلمه جوړه کړه چې ګواکې دهغې بیه یې ورکړې ده ترڅوهیڅوک یې د منت پوروړې پاتې نشي.ترکومه ځایه چې ما سیتا پېژندلې ده یوه سخاوتناکه نجلۍ وه، که چېرې دهغې منظورزما له مورسره پولې مرسته نه وای، هیڅکله به یې دا،احمقانه پوښتنه نه رامنځ ته کوله،چې زه حاضره یم له تاسونه تابلو وپېرم.زموږله کوره دهغې تر وتلو پورې دا پوښتنه زما مورته هم یوه معما وه چې ولې سیتا د پلورلو او پېرېدلو موضوع رامنځته کړه.
ما په وار وارو پتيل چې دا موضوع له سیتا سره مطرح کړم او د خپلې موراوخورپه وړاندې دهغې له مینې نه مننه وکړم، ولې دهغې له چوپتیانه پوه شوم چې پدې برخه کې له هغې سره هیڅ کومه خبره ونه لرم. مور د خپلې زمانې نګه عقېدې له نظره نیت کړئ و چې دسیتا د روغتیا او لابریو له پاره یوپسه دخواجه معین الدین چشتي درګاه ته په اجمیرشریف کې قربانی کړي. کومې پیسې چې یې له ځانه سره زېرمه کړي وې د سیتا ترتګ درې میاشتې وروسته چې هواهم مساعده شوې وه د جیپورله لارې اجمیرشریف ته وخوزېدو.خدای دخپلوټولو بنده ګانو ساتونکئ دئ.

بامداد ـ فرهنگی ـ ۱ / ۱۴ـ ۰۸۰۲

 فریاد زنان از پشت میله های زندان

نوشته : شیرین نظیری

درگذشته ها مجازات مجرمین وجبران خساره ها، عمدتاً به اشكال وحشتناكی همچون انتقام های فردی، قومی و قبیله ای، تجاوز وآدم كشی ها ، خونریزی ها و جنگ های دوامدار، آتش سوزی، اهمال انواع شكنجه های جسمی و روانی و رفتارهای بی رحمانه وددمنشانه نسبت به تخلف کاران بروزمی كرده است. 
با ایجاد تغییروتحول درجوامع وقانونمند شدن مجازات های مجرمین، مساله مجازات اینگونه افراد نیزدستخوش تغییرات گوناگونی شده است. چنان كه هم اكنون هدف عمده کشورهای جهان، ازاعمال مجازات وتنبیه علیه مجرمین، بیشترجنبه تربیتی ومعنوی دارد.
درهرصورت مجرمین نظربه جرم خود، باید مدت ها را درجایی بنام زندان سپری نمایند. زندان جایی است که متهمان ومحکومان را درآنجا نگاهــداری می کنند. ولی با تاسف که درسرزمین من وتومجرمین آزاد وبی گناهان بدون سرنوشت سالها درعقب میله های زندان قرارمی گیرند. این مجرمین اند که باربارگرفتا رومعافیت حاصل می نمایند ، بجزازطالبان فردی دیگری بوده نمی تواند.

رییس جمهورافغانستان با طالب نوازی های دوازده سالۀ خود نه تنها اینکه طالبان جنایتکار و تروریست را اززندان های داخل کشورآزاد ساخت،.بل طالبان زندانی را با هزارحیله ونیرنگ ، وعده و وعید اززندان های کوبا ( زندان های امریکایی درگوانتانامو ـ بامداد ) پاکستان، تاجیکستان وازبکستان آزاد ساخت. 
جناب کرزی حاکم بی بدیل وبی نظیرما با ریکارد بالایی انسان کشی درجریان نزدیک به یک سده درین سرزمین، پرچم ناامن ترین مملکت را دردوره ریاست جمهوری خود درمیان کشورهای جهان بلند کرد. 
جنایات تلخ وتکان دهنده یی که درین مرزوبوم اتفاق افتاد . یک باردیگر روزهای سیاه را درتاریخ کشورما رقم زد وخاطرات دلخراش وجگرسوز آنرا، ماندگا ردراذهان مردم بویژه خانواده های آسیب دیده تاهنگام مرگ حک نمود.
ژورنالیستان ومدافعین حقوق زن بارها اعلام نمودند که افغانستان برای زنان، زندان بیش نیست. البته این ادعا یک واقعیت انکارناپذیراست. زنان میهن ما سخت ترین عذاب را درتحت سردمداری کرزی کشیدند وانواع خشونت ها ازلت و کوب گرفته تا خود سوزی، اعدام، ازدواج های اجباری، بد دادن، عدم پرداخت نفقه ،تجاوز،فروش ، مثله ، حلق آویز، اعدام وسنگساررا تجربه کردند.
حکومت افغانستان درسال۲۰۱۲ فرار زنان ازخانه را ازفهرست جرایم پاک کرد. این یک پیشرفت خوب برای حقوق زنان پنداشته می شد. زیرا این مساله به زنان فرصت می داد تا ازخشونت های خانواده گی فرارکنند و به نهادهای مسوول گزارش دهند.همچنین درهیچ یک ازقانون مدنی ما نیآمده است که اگرزن ازخانه فرارمی کند، مرتکب جرم شناخته شود وباید زندانی گردد.

هرچند براساس قانون، فرارازخانه جرم شمرده نمی شود، اما درمجموع ۲۳۰ زن درزندان زنانه بادام باغ به دلیل « جرایم اخلاقی » فرارازخانه با ۵۶ کودک یک جا زندانی هستند.
بیش ازیک سوم زندانی های این مرکز، بدلیل خودداری ازازدواج اجباری و خشونت های خانواده گی ازخانه فرارنموده وبه زندان محکوم شده اند. شمار کمی اززندانیان به اتهام چون سرقت، حمله به دیگران یا انتقال مواد مخدر زندانی هستند. تنها یک زن به جرم قتل مردی که مجبوربه ازدواج با اوشده و یک تن دیگرنیزبه دلیل قتل همسروعروسش هنگام عمل نامشروع دراین زندان ،زندانی است.
   « اگرمردی همسرخود را درهنگام رابطه نا مشروع با مرد غیرببیند. زن بلاوقفه سنگسارمی گردد.ولی برعکس زنان حق سنگساروکشتن همسرخود را درهمچوروابط ندارند.اگرزن درمیان ملیون ها زن به خشم آید وازکنترول خارج شود وگلوی همسرخود را فشارد، باید تا دم مرگ درزندان بپوسد. »  
مشکلات وچالش های زیادی فراروی این زندانیان بی گناه درزندان قراردارد. زنان زندانی می خواهند آواز شان را ازطریق خبرنگاران به گوش حکومت، جامعه جهانی ومردم برسانند. اما مسوولان زندان مانع آن ها می شوند. 
دختران جوان بهترین دوره شباب خود را درپشت میله های زندان می گذرانند و سال ها است که کمترین توجه به پرونده های این جوانان بی دفاع نشده ومقام های دولتی به آن رسیده گی واعتنایی نمی کنند.
در کنارعدم تطبیق قانون، فساد درادارات دولتی عامل دیگری است که هنوز زنان زندانی نتوانسته اند به خواست های مشروع شان پاسخ مثبت یابند.

کودکان معصوم زندانیان گناهی ندارند اما به دلیل زندانی بودن مادران شان مجبوراند دوران کودکی را درفضای نامساعد زندان سپری کنند.زندان جای افراد ناشایسته باعملکردهای نادرست است. نباید کودکان بی گناه درمحیط نا سالم پرورش یابند وبزرگ شوند وازتعلیم و بهداشت بدورمانده وشاهد دعوا ودرگیری های زندانیان باشند.
نهاد مدنی- حقوقی عدالت گفته است که بی توجهی به بهداشت در زندان زنانه کابل، سبب شده که برخی از زندانیان دچاربیماری های ساری وخطرناک ازجمله توبرکلوز، بیماریهای کلیه، اعتیاد به مواد مخدر و رماتیسم شده اند. 
مقام های زندان و دولت با این بیماری ها به عنوان یک مساله عادی برخورد می‌کنند. نهادهای ناظرمی‌گویند که پرونده هایی هم است که حتا ده سال بی سرنوشت مانده است.

 زنان زندانی شکایت دارند، که مسوولین زندان روی‌جایی های کهنه را عوض نمی‌کنند، غذای مفید به زندانیان توزیع نمی‌ شود و وسایل مورد نیازبرای پاک کاری را دراختیارشان قرار نمی‌دهند.

درولایات کشوروضعیت زنان زندانی بدتراززندان پایتخت است.درشماری زیادی ازولایات کشوربه نسبت کمبود زندان ویژه برای زنان، زنان جهت نگهداری به اشخاصی که بنام « امین » شناخته می شوند سپرده می شوند تا دوران محکومیت خود راسپری کنند، اما براساس گزارش های منتشره شماری زیادی ازاین زنان مورد سو استفاده جنسی قرارمی گیرند. همین مشکل درزندان بادام باغ نیزمحسوس است هشت تا نُه زن ودخترجوان دریک اتاق جا داده شده اند. 
پس از آن که حکومت افغانستان ۶۵۰ زندانی طالبان را از زندان بگرام رها کرد، شماری اززندانیان زن در زندان بادام باغ کابل که ازهمه این مشکلات وبی توجهی ها، جان به لب رسیده بودند دست به اعتصاب غذایی زدند.
صدای داد و فریاد زنان زندانی ازاتاق های زندان بلند شد. آن ها فریاد برآوردند که جرم شان به مراتب سبک ترازجنایات زندانیان طالبان دربگرام است.« طالبان که اخیرا ازسوی حکومت رها شدند بارها انفجار، انتحار، چوروچپاول ، اسید پاشی برصورت دختران مکتب ، تخریب مکاتب ،شفاخانه ها، پل ها وترورهای فردی وجمعی و...را انجام دادند. ولی ما به کسی وچیزی کوچکترین آسیبی نرسانده ایم. ازخود دفاع نمودیم. تنها زنده گی خود را ازحوادث ناگوارنجات دادیم درکجایی این عمل ما جرم نهفته است؟»

 حکومت به جای اینکه به این مادران ودختران جوان، دل می سوزاند وایشان رامورد عفوقرارمی داد برعکس؛ طالبان وحشی تروریست را مورد بخشایش قرارداده واززندان رها کرد. تا این جانیان قرن باردیگربه اعمال پلید وترورستی شان ادامه دهند وهم میهنان بی گناهی ما را مورد حملات انتحاری قرارداده وده ها انسان را به خاک وخون بکشانند ومادران را تا ابد داغدار و کودکان را یتیم وهمسران را بیوه بسازند.
براساس گزارش سازمان ملل، هرچند فرارازخانه یا سرباززدن ازازدواج اجباری خلاف قانون نیست، اما دادگاه های محلی معمولاً زنانی را که از خشونت های خانواده گی فرارکرده اند به عنوان « مجرم اخلاقی »  به زندان محکوم می کند.

زیرا محکمه عالی افغانستان به قاضی ها دستورداده است که فرار زنان ودختران ازخانه راجرم بشمارند.
مردم افغانستان بویژه زنان این همه فریب وجعل کاری های حکومت عوام فریب ، زن ستیز ومرد سالار را به پوست واستخوان خود لمس نموده و زهرتلخ  آنرا بارها چشیده است.
این عمل خاینانه و زن ستیزانه حکومت مردسالارمانند تصویب قانون خشونت دربرابرزنان است، جامه مدنی با مسولین قانون گذاری ،این قانون را تدوین نمودند.ولی به حکم کرزی وبرادرانش ازتصویب آن درپارلمان ابا  ورزیدند. 
پاسخگوی این همه بی عدالتی ها وقربانی های بیشمار، مجریان قانون ودرراس همه آن جناب کرزی می باشد.

برای رهایی زنان بی گناه ازپشت میله های زندان وزارت امورزنان ، وزارت عدلیه ، ستره محکمه ونهاد های مربوط به آن بالای محاکم محلی فشاروارد نمایند، تا پرونده های زنان هرچه زود ترمورد بررسی قرارگرفته ومجرم وغیرمجرم شناسایی وتفکیک شوند.

اگربه مناسبت هشت مارچ روزهمبسته گی زنان، رییس جمهورپس ازدوازده سال زمامداری خود یعنی درروزهای اخیرقدرت وصلاحیت خود، حد اقل یک خدمت عادلانه را به مادران این کشورانجام دهد وطی فرمانِ جداگانه همه زنان فراراز منزل را ازحبس رها ودرمدت حبس بقیه تخفیف به عمل آورد  زنان افغانستان ممنون خواهند شد.

بامداد ـ اجتماعی ـ ۲/ ۱۴ـ ۰۵۰۲

پدر !

مرا به زر که  فروختی

و چند جریب زمین

و یک گاو قلبه ای

به آن  نصوار پک پیر

که از دور

حتا

 بوی عرق اش مشمیزم میساخت

من هم فرار کردم

تا با عشقم

فردای خود را خود رقم زنم

من نیستم گنه کار

من عشق ورزیده ام

من نیستم، لایق سنگسار

انسانم وانسان گونه

 زیست میکنم

من نیستم کنه کار

من عاشقم و انسان

( امینه طبیب زاده )

بامداد ـ اجتماعی ـ۳/ ۱۴ـ ۰۵۰۲

 منم یک دخت افغانم

منم فرزند افغانم

اگر هندو و یا اگر مسلمانم

به هر دینی که هستم  فقط اینم که من افغانم

بیچاره و مهاجردر پاکستان و یا ایرانم

لگد مال پولیس پاکستان و یا اعدام درایرانم

منم فرزند افغانم ، منم یک دخت افغانم

پریشان حال و سرگردان در حکم قانون دیگرانم

بی وطن دورافتاده از ملک و نیاکانم

یکی تهمت به دزدی، دیگری توهین بر زبانم

گناهم اینکه من یک فرد افغانم ، منم فرزند افغانم

منم  یک دخت افغانم

کسی گوش و بینی ام را بریده

یا که محکوم به سنگسارم

منم یک دخت افغانم

منم یک دخت افغانم.

برقصاندند تنم بی سر

نشاندندم به خاکستر

کشیدم رنج بد بختی

که آوردند ز هر رهبر

چی باید کرد که افغانم

منم یک دخت افغانم.

اگر در هالند و فرانسه و یا در لندن و المانم

فراری از ملک خود و پناهنده در دیر دیگرانم

دهندم القاب ناموزون از برای شوکت و شانم

مهاجر می نهند نامم ، کنند توهین به قرآنم

حقیقت گویمت اینکه زجور وظلم عزیزانم

منم فرزند افغانم ، منم یک دخت افغانم

اگرپشتون و یا تاجک، گرهزاره ویا ازبیک نالانم

فقط من افغان ز افغانستانم  ، منم فرزند افغانم

منم یک دخت افغانم ، منم یک دخت افغانم

نمیباشم(زلیخا)یک نفس غافل ازدیر و نیاکانم

منم یک دخت افغانم ، منم یک دخت افغانم

۲۰۱۲/۹/۲۵ هالند

بامداد ـ فرهنگی ـ۱/ ۱۴ـ ۰۵۰۲