گزارشی در مورد رخدادهای سیاسی ـ نظامی کشور:
سقوط کابل ، روایت روزهای آخر جمهوریت
ماتیو آیکینز، گزارشگر آزاد که برای نیویورک تایمز می نویسد، گزارش بلندی را درباره چگونگی سقوط کابل و فرار سیاست مداران افغانستان نوشته است. به گزارش ایندیپندنت، آیکینز گزارش خود را از ماه جولای، یک ماه قبل از سقوط کابل روایت می کند. به باور آیکینز بخش زیادی از سیاست مداران افغان فکر می کردند امکان اینکه افغانستان ظرف شش ماه پس از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان سقوط کند، وجود ندارد. با وجود فساد و تعصب در حکومت، همه باور داشتند که در مواجهه با طالبان، نیروهای افغان متحد با هم علیه آنان خواهند جنگید، چیزی که خیل سریع مشخص شد وجود ندارد.
با امضای توافق صلح میان امریکا و طالبان در فبروری ۲۰۲۰ ترسایی گروه طالبان تقریبا دولت افغانستان را دور زد. آنان نیازی نداشتند تا مذاکره هم زمان با دولت افغانستان را که از دید آنان یک رژیم دست نشانده بود، به پیش ببرند. با آغاز پیشروی طالبان به سوی شهرهای بزرگ، تعدادی از سیاست مداران چه در داخل و چه در بیرون حلقه قدرت، فاصله خود را با حکومت غنی بیشتر کردند. آنان می دانستند که در روند فعلی سیاسی، اشرف غنی دیگر وجود نخواهد داشت. غنی نیز متوجه این موضوع شده بود و به همین دلیل برای برنامه های صلح بن بست های مختلف ایجاد می کرد.
طالبان به ویژه شبکه حقانی نیز با تعدادی از مقام های دولت و سیاست مداران بیرون از دولت ارتباط گرفته بود و آنان به گفته خلیل حقانی پیش از پیش به طالبان تسلیم شده بودند. فساد باعث شده بود هیچ کسی متوجه خالی شدن پایگاه‌های نظامی از سربازان جنگی نشود و در واقعیت کمتر از یک سوم نیروها در اختیار دولت بود. اعتماد بیش از حد حکومت غنی بر نیروهای موسوم به قطعات صفری (نیروهای ویژه امنیت ملی) باعث شد ارتش افغانستان همچنان در دست جنرال های فاسد باقی بماند و در نتیجه در زمان پیشروی طالبان به سوی شهرها، بدون درگیری سلاح های خود را به طالبان تسلیم کردند. با سقوط شهرهایی مثل هرات، بلخ و قندهار، به نظر می رسید اشرف غنی متقاعد شده بود که نمی تواند بیشتر از این در مقابل طالبان مقاومت کند. او جمع بزرگی از سیاست مداران افغان را به ارگ خواست با آنان گفت وگو کند ، درحالی که همان روز، امرالله صالح، معاون اول غنی، خود را به پنجشیر رسانده بود، او زودتر از هرکس دیگر متوجه سقوط کابل شده بود.
ماتیو ایکینز می گوید چند شب پیش از سقوط ، به میهمانی یکی از مقام های دولت به وزیر اکبر‌خان رفته بود. آنجا ناگهان شایعه شد که امریکا فرودگاه کابل را به روی پروازهای تجاری خواهد بست، زیرا روند تخلیه را آغاز می کند. به گفته ایکینز، ناگهان همه افرادی که در این میهمانی بودند و از مقام های دولت به شمار می رفتند، به سمت موبایل های خود هجوم بردند و درصدد ریزرف تکت برای خروج از افغانستان برآمدند، درحالی‌که سفر مقام های دولت به بیرون از افغانستان ممنوع شده بود. پس از آن با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا، درباره انتقال قدرت به صورت نرم به طالبان گفت وگو کرد اما همان شب شهر مزارشریف هم سقوط کرد. مارشال دوستم و عطا محمد نور که ادعا داشتند شمال را به قبرستان طالبان تبدیل خواهند کرد، به سمت ازبکستان فرار کردند. جاوید کوتوال، رییس دفتر اکرم خپلواک، مشاور رییس جمهوری، از پنجره اتاقش عکسی از اشرف غنی در حال کتاب خواندن گرفته بود. او بعداْ دید که حمدالله محب، مشاور شورای امنیت افغانستان، با یک عرب به نزد غنی آمد. این دیدار در برنامه روزانه غنی درج نشده بود. فرد عرب سیف نام داشت که از دوستان محب بود و با اهل قدرت آشنایی زیادی داشت. به نظر می رسد این عرب پیام مقام های امارات مبنی بر انتقال رییس جمهوری با یک پرواز چارتر را به او رسانده باشد.
حوالی ساعت ۱۱، صدای فیر در نزدیکی ارگ به گوش رسید. منشأ این تیراندازی مشخص نشد، اما باعث شد نیروهای ویژه محافظت رییس جمهوری، سریع کارمندان ارگ را از محل کارشان خارج کنند. هرچند در همین لحظات، متین بیک، رییس دفتر اشرف غنی، در توییترش نوشته بود که اوضاع تحت کنترول است، اما محب آماده فرار می شد. ماتیو ایکینز می گوید محب بعداْ به او نوشته بود که خلیل حقانی با او تماس گرفته و از او خواسته بود تسلیم شود.
با فرار غنی هرج ومرج در کابل شکل گرفت و اکثریت سیاست مداران به حامد کرزی رجوع کردند تا کنترول اوضاع را در دست بگیرد، اما کرزی از این مساله امتناع کرد. در همین زمان در دوحه، زلمی خلیل زاد، نماینده امریکا، همراه با فرانک مکنزی رییس سنتکام، از ملابرادر، نماینده طالبان در مذاکرات خواسته بود در شعاع ۳۰ کیلومتری از مرکز کابل حضور نداشته باشند، اما ملابرادر با این طرح مخالفت کرده و گفته بود نیروهای امنیتی قرارگاه های خود را ترک کرده‌اند. حوالی ساعت شش ونیم شب طالبان اعلان کردند که وارد کابل شده اند. آنان برای ورود به کابل آماده نبودند و فکر می کردند دو هفته ای در اطراف کابل خواهند ماند. گفته می شود طالبان با کمتر از هزار نفر وارد شهر کابل شدند، شهری که بیش از ۱۰ هزار نیروی امنیتی در خود داشت. بخش چهارم این گزارش طویل ماتیو ایکینز، به روزگار پس از جمهوریت اختصاص دارد. او می گوید هرچند رهبری طالبان، عفو عمومی را اعلان کرد، اما این مساله باعث نشد جنگجویان این گروه افراد را نکشند. او از قتل های مرموز در قندهار و دیگر نقاط افغانستان خبر می دهد، ربودن افراد و گم شدن آنان و اینکه مردم هنوز از طالبان می ترسند./ شرق
بامـداد ـ سیاسی ـ ۲/ ۲۱ـ ۱۴۱۲
Copyright ©bamdaad 2021