قمار اردوغان با کارت افغانستان
رییس جمهوری ترکیه در نیویورک به دنبال تنش زدایی با امریکاست
در ابتدای سال ۲۰۲۱، تونی بلینکن که وزیر خارجه دولت جو بایدن شده بود، با اشاره به اقدام ترکیه برای خرید سیستم دفاع موشکی اس-۴۰۰ و موشک های روسی، انقره را به طرزی کنایه آمیز «به اصطلاح شریک» خواند و سیاست های این کشور را مورد انتقاد قرار داد، اما با گذشت کمی بیش از شش ماه از این موضع گیری و در پی سلطه طالبان بر افغانستان، موضع واشنگتن در قبال ترکیه تغییر کرد و بلینکن، این کشور را « متحدی مهم در ناتو و شریکی غیرقابل چشم پوشی در منطقه » توصیف کرد.
تغییر لحن دولت بایدن در قبال ترکیه، در بهترین زمان برای رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری این کشور صورت گرفت. اردوغان برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و افتتاح «خانه ترک» به نیویورک سفر کرده و در موقعیتی قرار دارد که امریکا نیازمند بهبود رابطه با اوست. رابطه امریکا و ترکیه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، یکی از پرتنش ترین دوره های خود را سپری کرد و نزدیکی ترکیه به روسیه باعث دوری انقره و واشنگتن شده بود. این تغییر لحن امریکا نسبت به اردوغان این امیدواری را بین دو کشور ایجاد می کند که روابط انقره با واشنگتن را که چند سالی است درگیر اختلافات به ظاهر پایان ناپذیر است، می توان نجات داد.
امره جالیسکان، محقق مرکز سیاست خارجی در لندن می گوید: « اردوغان تغییر خاصی در سیاست خود نداده است. تنها تغییر قابل توجه به دیدار اردوغان و بایدن در حاشیه نشست ناتو در ماه جولای بازمی‌گردد که اردوغان به بایدن پیشنهاد داد که ترکیه مسوولیت حفاظت از میدان هوایی کابل را بر عهده بگیرد. او در ملاقات با بایدن، رییس جمهوری امریکا را متقاعد کرد که ترکیه می تواند نقش بزرگ تری در افغانستان ایفا کند».
همچنین اوزگور اونلوهیلسارجیکلی، مدیر صندوق مارشال المان در انقره، به الجزیره می گوید: اردوغان از مساله افغانستان به عنوان یک برگ برنده مهم استفاده می کند تا نشان دهد ترکیه و امریکا منافع مشترک در بسیاری از موضوعات دارند و اینکه امریکا هم از همکاری با ترکیه سود می برد. انقره پرونده افغانستان تحت سلطه طالبان را مساله ای می بیند که اثبات می کند غرب هنوز به ترکیه نیاز دارد و از همکاری با ترکیه سود می‌برد».
با اینکه رسانه ها هنوز خبری رسمی درباره ملاقات احتمالی روسای جمهوری امریکا و ترکیه منتشر نکرده‌اند اما برخی رسانه ها دیدار احتمالی بایدن و اردوغان را فرصتی تازه برای تنظیم دوباره مناسبات امریکا و ترکیه می دانند. بعد از روی کارآمدن بایدن در ماه جنوری، او برای صحبت با اردوغان سه ماه صبر کرد تا از این طریق نا رضایتی کاخ سفید از خرید سامانه‌های اس ـ۴۰۰ روسیه به دست ترکیه را به رهبران ترکیه نشان دهد.
خرید سامانه‌های اس-۴۰۰ موجب شد ترکیه در سال ۲۰۱۹ از برنامه خرید اف -۳۵ امریکا کنار گذاشته شود و ایالات متحده مقام های دفاعی ارشد ترکیه را تحریم کند. این مناقشه به برخی دیگر از مناقشات میان دو کشور افزود. ترکیه همچنین از حمایت امریکا از شبه نظامیان کرد در شمال شرق سوریه ناراضی است و آنها را مرتبط با پ.کا.کا می داند. انقره همچنین خواستار استرداد فتح الله گولن، روحانی ترک تبار ساکن امریکاست که آن را به تلاش به کودتا در سال ۲۰۱۶ ترسایی متهم کرده است، اما گولن این اتهامات را نمی پذیرد.
سلیم سازاک، تحلیلگر مستقر در انقره، می گوید: « ترکیه به منظور بهبود روابط با امریکا حداقل ممکن است برای به تأخیرانداختن هرگونه توافق دفاعی دیگر با روسیه اقدام کند. یک شاخه زیتون احتمالی امریکا بر سر اس-۴۰۰ها می تواند این باشد که با پیشنهاد انقره برای تشکیل یک کمیته مشترک برای مدیریت این مناقشه موافقت کند، مساله ای که امریکایی‌ها تا اکنون از پذیرش آن امتناع کرده‌اند».
جالیسکان هم اعتقاد دارد که «حتا اگر آنها بدانند که ممکن است با تشکیل یک کمیته هم پیشرفت زیادی حاصل نمی شود، این می تواند دستاوردی برای اردوغان در حوزه داخلی باشد. همچنین مسوولیت پذیری ترکیه در اداره میدان هوایی کابل پس از خروج امریکا از افغانستان توانست کانال‌ها با امریکا را باز کند که این برای سیاست‌گذاران ترکیی مساله ای کلیدی است. مشکل روابط ترکیه ـ امریکا این بود که آنها نمی توانستند یک دستورکار مشترک برای غلبه بر اختلافات شان پیدا کنند. حال این طور به نظر می رسد که آنها یک دستورکار مشترک یافته اند و روابط کاری برقرار کرده اند. اردوغان می داند که غیر از نشان دادن حسن نیت، چیزهای کمی برای ارایه دارد. اعتماد غرب به انقره مخدوش شده و ترکیه باید این اعتماد را بازسازی کند. قمار اردوغان در افغانستان هم ممکن است برخلاف انتظارات، به ضرر او تمام شود. اگر روند تحولات در این کشور برخلاف منافع اردوغان پیش برود و نظامیان ترکیه در افغانستان کشته شوند، اردوغان در داخل و خارج با وضعیتی بحرانی روبه رو خواهد شد»./ شرق
بامـداد ـ سیاسی ـ ۵/ ۲۱ـ ۲۲۰۹
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2021