یادی از دگرجنرال پوهاند داکتر سهیلا صدیق
سپاس از پروفیسور داکتر نثاراحمد صدیقی که به درخواست ما پاسخ داده و بمناسبت درگذشت پوهاند داکترسهیلا صدیق شخصیت برازنده اجتماعی وعلمی کشور متن ذیل را در باره زنده گی و کارنامه های این بانوی پرتلاش و مردمدوست در اختیار ما قرار دادند ـ بامداد
تهیه کننده: داکتر نثاراحمد صدیقی
با کمال تاسف اطلاع حاصل نمودیم که یکی از استوره های تاریخ معاصر طبابت نظامی افغانستان دگرجنرال پوهاند داکتر سهیلا صدیق ، به نسبت مریضی که عاید حالش گردیده بود داعیه اجل را لبیک گفته و به رحمت حق پیوست. پوهاند داکتر سهیلا صدیق که در شفاخانه سردار محمد داوود در شهرکابل تحت درمان و مراقبت صحی قرار داشت، روز جمعه، چهارم دسامبر درگذشت،خانم صدیق هنگام مرگ ۷۲ سال سن داشت.
پوهاند داکتر سهیلا صدیق سهیلا صدیق بتاریخ ۲۰ حوت سال ۱۳۲۷ خورشیدی، در ساحه باغ نواب شهر کهنه کابل قدیم در دامان یک فامیل منور و نامور ولایت کندهار چشم به دنیا گشود. پدرش محمد صدیق خان، سالیانی والی قندهار، فراه و هرات بود. مدتی ریاست سره میاشت و سمت شاروالی کابل را نیز به عهده داشت. مادرش که در مکتب امانیه درس خوانده بود، دخترانش را درس می داد ، و به فراگیری هنر برادر خویش، استاد برشنا، نقاش چیره دست، هنرمند و کمپوزیتور کشور، عشق می ورزید. این خانم روشنفکر در رواق خانواده خویش شش شمع به نام های ذکیه، فهیمه، مستوره، سهیلا، صدیقه و آمنه روشن کرد. محمد صدیق به آرزوی پسر بود، پسر را وارث نام و نشان و ادامه دهنده راه و رسم پدر میدانست. ولی، خداوند بازهم چلچراغی را به کلبه و کاشانه آنها عنایت کرد که او را سهیلا نام نهادند. سهیلا مایه فخر و مباهات پدر شد، نام پدر را تخلص برگزید و منحیث انسان نیکوکار چنان زیست و به درد و آلام مردم شتافت که والدینش همواره دعای خیر و آمرزش بردند. سهیلا صدیق بعد از فراغت از لیسه ملالی شهر کابل بدرجه عالی، به فاکولته طب کابل راه یافت و بعد از دوسال تحصیل درفاکولته طب کابل با استفاده از یک بورس تحصیلی بخارج کشور رهسپار گردید. بعد از فراغت از انستیتوت دو لتی طب نمبر یک ماسکو شامل دوره تحصیلات اسپیرانتوری گردید که در ماه عقرب سال ۱۳۵۴ با اخذ دیپلوم پی اچ دی در رشته جراحی عمومی فارغ التحصیل و به کشورش بازگشت و کمر خدمت بوطن و مردمش بست. هنگامیکه او به افغانستان برگشت، زمان زمامداری داوود خان بود. وزارت صحت عامه وقت او را بنابر ضرورت و لزوم دید مقامات بطور خدمتی به شفاخانه شهید محمد داود خان ( اکادمی علوم طبی اردو/ چهارصد بستر) معرفی نمودند. او در اجرای وظایف محوله از خود چنان شایستگی، لیاقت و کفایت کاری تبارز داد که طرف توجه رهبری شفاخانه متذکره قرارگرفت. ریاست شفاخانه از طریق وزارت دفاع ملی خواستار ادامه کار او شد. سهیلا صدیق حسب تعدیل رتبه از ملکی به نظامی با رتبه جگتورنی، خدمتگار دایمی مردم در بخش نظامی شد. پوهاند سهیلا صدیق تا سال ۱۳۵۷ در سرویس جراحی عمومی توظیف و در در سال ۱۳۵۷ بحیث آمر سرویس عملیاتخانه شفاخانه مرکزی اردو تقرر حاصل نمود. او منحیث داکتر متخصص جراحی، پله های نردبان نظامی را یکی پی دیگری بالا رفت و سرانجام در زمان حکومت جمهوری افغانستان به رتبه برید جنرالی ارتقا کرد.
به پاس خدمات شایسته اش، حایز تقدیرنامه ها، نشانها و مدال های ستوری درجه اول، ستوری درجه دوم ، ستوری درجه سوم، شه خدمت، شجاعت، نشان عالی سید جمال الدین افغان و ... گردید. پوهاند سهیلا صدیق مدتی وظیفه معاونیت شوراى سراسرى زنان افغانستان را در کارنامه خود دارد.
او دربدترین شرایط خونین که غریو راکتها از بام تا شام دلهای شهروندان کابل را به لرزه می انداخت، در و دیوار و برج و تعمیر شهر را می کوفت و ویرانه می ساخت، هرکس با کوله باری از این شهر فرار میکرد، شجاعانه و عاشقانه در کنار مردمی که جز صبر دیگر هیچ راه و چاره نداشتند، با استواری و متانت ایستاد. مدعیان دروغین خدمت به بشر، شهروندان را با خمپاره ها دریدند. سهیلا صدیق، زخمی های تکه و پاره را می دوخت و مرهم می نهاد. او وسیله حیات دوباره بود. بدون احساس خسته گی از پشت میز عملیات داشته های علمی خودرا در خدمت مجروحین و مریضان قرار داد. در سال ۱۳۷۲ بحیث سرجراح شفاخانه و در سال ۱۳۷۳ بحیث قوماندان اکادمی علوم طبی ایفای وظیفه نموده است. دسپلین پذیری و کرکتر سختگیرانه وی در مقابل آنعده از دوکتورانی که قوانین عام طبابت جراحی و عملیاتخانه را مراعات نمی کردند زبانزد جامعه طبی افغانستان است. سهیلا صدیق متخصص جراحی عمومی که رتبه علمی پوهاندی دارد، طی مدت کارخویش در بیش از ۲۰۰۰ عملیات مختلف جراحی بطنی فعالانه سهم گرفه و در بخش جراحی حرب تجربه و اندوخته های علمی خود را به شاگردان خود آموزش داده است. کار اختصاصی او دوختن طحال (تلی) است که دراین کار ید طولا و قابلیت بی همتا دارد. با جراات مسلکی و عشق به حیات انسان کار کرده، با کارد های تیز جراحی، حیات صدها انسان را از خطر مرگ نجات بخشیده است.
پوهاند سهیلا صدیق در زمان طالبان آمر سرویس اناثیه و استاد محصلین طب عالی بود. پوهاند سهیلا صدیق به مناسبت هشتم مارچ سال ۱۳۸۰ خورشیدی به رتبه دگر جنرالی ارتقا نمود. پوهاند داکتر سهیلا صدیق یکی از دو دگرجنرال اناث در اردوی کشورهای منطقه است که به این قله شامخ نظامی رسیده و با همت و درایت عالی توانسته بر این تلقینات پوسیده که زنان مخلوق عاجز و ناتوان اند، خط بطلان بکشد. او یگانه پوهاند زن در مسلک صحیه در بخش نظامی بود، شانه های او مزین با کرچ و شمشیر بود. در سال ۱۳۸۱ به عنوان وزیر صحت عامه عضو کابینه کشور شد و چهار سال در این سمت کار کرد و در سال ۱۳۸۴ بحیث وزیر مشاور در امور صحی ج.ا.ا پذیرفته شد. هنگامیکه یکی از ژورنالستان از بابت تهیه مصاحبه به سراغ جنرال سهیلا به شفاخانه اکادمی علوم طبی رفت، او را با کلاه و چپن سفید که سمبول صلح و صفا، صداقت و شفقت است، ملبس یافت. او برای عملیات آماده گی می گرفت و در تکاپوی نجات انسان از هیولای مرگ بود. از ناگزیری وعده به فردا نهاد. ژورنالیست دید که تیغ ها و کارد های تیز و بران در صورتی که در دست قاتل و قصاب و جلاد نباشد، وسیله نجات انسان شده می تواند. او به کار خود می بالد و نجات دادن انسان را از عذاب دردها در زمره عبادات محسوب می نماید. او می گوید که: من اولین عملیات خود را از اپندکتومی آغاز کردم، در کار خود هرگز به مسایل سیاسی، تعصب و تبعیض تمایل نداشتم و ندارم. وصایای والدین به خصوص پدرم هنوز در گوشم طنین دارد که به همه افغانستان تعلق دارید، افغانی فکر کنید. افغانی کار کنید.
جنرال سهیلا صدیق در پاسخ به این سوال که موقف و مقام زن در نظام موجود چگونه است؟ توضیح داد: انصافاً که حالا زن، خیلی قابل قدر شده، به مقامات رهبری و تصمیم گیری راه یافته، دولت در صدد ارتقای توانمندی و ظرفیت های زنان است. زنان را در صفوف اردوی ج.ا.ا خیلی ارج می گذارند و قدر میدهند. روی همرفته زمینه ها و فرصت های خوب برای رشد و رفاه زنان فراهم شده است. حالا دیگر وقت آن است که زنان با حضور و مشارکت فعال خویش در همه عرصه های زنده گی نقش خویش را ایفا نمایند. دیگر منتظر کمک های سخاوتنمدانه نباشند، متکی به خود شوند. درک و احساس اعتماد و اطمینان به خویشتن را در خود بپرورانند. از خاطرات خود میگوید: وقتی من از مسکو دیپلوم تخصص خود را آوردم، مادرم بمن یک قاب ساعت بخشش داد که هرگز یادم نمی رود. خداوند او را بیامرزد، مقام روح و روان او جنت فردوس باشد، تحفه او برایم خیلی مشوق و با اهمیت، بالاتر ازهر تقدیرنامه و مدال بود. بنابر گرفتاری های زیاد تحصیلی و اشتغال، ازدواج نکرد. او به زبانهای فارسی دری، پشتو و روسی تسلط دارد. به اکثر ولایات کشور سفر نموده، با مردم و کشور خود آشنایی دارد. به کشور های ایالات متحده امریکا، روسیه، چین، عربستان صعودی، ایران، اندونیزیا، المان و هنگری سفر های رسمی کاری و تحصیلی نموده، یک شخص جهان دیده است. جنرال سهیلا صدیق سی و یکسال قبل، در سال ۱۳۶۸طی یک مصاحبه با خانم لیلای لیدا خبرنگار مجله وزین سباوون گفته بود: « پیر و کرکری شده ام، ولی هنوز خود را پیرنمی دانم ، در کار با دیگران مسابقه میدهم ». او در پاسخ به سوال دیگر لیدا که چند سال دیگر به همین توانمندی کار خواهید توانست، گفته بود: « من ناشکن هستم، دو سال دیگر خوب کار می توانم، بعد از آن خدا مهربان است».
پوهاند سهیلا صدیق در رابطه با همکاران نزدیک خود از داکتر صاحبان محترم اسلم رامکی، موسی وردک، عبدالرزاق سیاووش، نثار احمد صدیقی، نورالله یعقوبی و احمد شاه طغیان نام برد. سه دهه گذشت و جنرال سهیلا اکنون همان سهیلایی نیست که دیده بودیم: قامت رسا، چشمان نافذ، دستان گرم، سلام و کلام خوش، جوش و جاذبه کار در دل ندارد. سهیلا صدیق، ازدواج نکرده بود و از نزدیکانش هم کسی در کابل نیست. متاسفانه از مدت شش سال بدینسو او به مریضی زوال حافظه یا الزایمر گرفتار شده است. بعد از ظهور علایم ابتدایی الزایمر که یادفراموشی و تغییر کرکتر است، چون هیچ یک از اقارب پوهاند صاحب در افغانستان زنده گی نمیکرد، ضمنن نرسنگ فامیلی و سناتوریم کهنسالان در کشور وجود ندارد ، رییس جمهور افغانستان هدایت داد که : بپاس خدمات شایسته و سابقه این زن شجاع نظامی و دوکتورمهربان، تمام شرایط تداوی، زنده گی عادی و مراقبت دوامدار پوهاند داکتر سهیلا صدیق را شفاخانه سردار محمد داوود بدون محدودیت زمانی بعهده داشته باشد که از همان زمان تا اکنون در بستر مریضی دراین شفاخانه تحت مراقبت طبی و نرسنگ قرار داشت. بپاس خدمات شایسته پوهاند داکتر سهیلا صدیق بتاریخ نهم ماه میزان سال ۱۳۹۸ شفاخانه نسایی ولادی در اکادمی علوم طبی بنام سهیلا صدیق توسط رییس جمهور افغانستان افتتاح گردید. خواهران سهیلا صدیق: ذکیه جان معاون لیسه ملالی و فهیمه جان معلم لیسه زرغونه شهر کابل حالا در ایالات متحده امریکا با خانواده های خویش زنده گی دارند. مستوره عزیز سلطان دارنده تحصیلات عالی در رشته نسایی- ولادی و استاد فاکولته طب کابل، فعلاً در امریکا زنده گی میکند. ( اکنون در مورد ذکیه جان، فهیمه جان و مستوره جان معلومات دقیق نداریم ). صدیقه جان که دارنده دیپلوم عالی انجنیری استاد دیپارتمنت ساختمانی انستیتیوت پولی تخنیک کابل بود، از اثر مریضی که عاید حالش گردید، سال های قبل در کابل فوت نمود. آمنه، خواهر خوردش با خانواده خویش در آسترالیا زنده گی دارد. قابل ذکر است که در سال۱۳۹۳ در مراسم تجلیل از هشت مارچ (روز جهانی زن) که در وزارت صحت عامه برگزار شده بود تالار کنفرانس جدید بنام دگر جنرال پوهاند داکتر سهیلا صدیق نیز افتتاح شد. وزیر صحت عامه در هنگام افتتاح این تالار گفت : خانم داکتر سهیلا صدیق اولین زنی بود که بعد از سقوط رژیم طالبان به عنوان وزیر صحت عامه شروع به کار کرد، وزیر صحت عامه افزود: داکتر سهیلا صدیق اولین وزیر وزارت صحت عامه بود که بعد از زمان طالبان افتخار احیا و بازنگری سیستم صحی و ایجاد برنامه های خدمات اساسی صحی و خدمات اساسی شفاخانه‌ای در کشور به او برمی گردد.
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۰ـ ۰۴۱۲
Copyright ©bamdaad 2020