فوتبال پرازشگفتی است
اسد محسن زاده
در این روز ها تجربه جام جهانی فوتبال برحقیقت این ضرب المثل برازیلی که
« O futebol é uma caixinha de surpresas فوتبال پرازشگفتی است « ، صحه میگذارد. تیم ملی هسپانیه که تا حال صاحب جام جهانیست با شکست باور ناکردنی روبرو شد، ایتالیا ، انگلستان ، کروواسی، پرتگال و...خلاف انتظار به دور بعدی راه نیافتند.
از سال ۲۰۱۳ ترسایی یعنی برپایی جام کنفدریشن ، میلیون ها برازیلی به خیابان ها ریخته و در برابرهزینه های گزاف ساختمان ورزشگاه ها، بیجایی لایه های ناتون جامعه که درمحل ساختمان ورزشگاه ها زنده گی میکردند ، سیاست های سودجویانه و دیکته فدراسیون جهانی فوتبال و وضع خدمات اجتماعی در کشور اعتراض نمودند .برای بسیاری ها سوال بود که چه شد برازیلی هایی که چنین عاشق فوتبال بودند یکباره بر آن خورده گرفته و به پا ایستادند. در نظرسنجی هایکه در برازیل « سرزمین فوتبال » بعمل آمد بیشتر به این نظراند که این « رخداد سترگ یا Mega-Event» برای کشور و مردم اثرات منفی و ناگوار داشته و به قیمت خرابی در نظام خدمات اجتماعی از جمله آموزش و درمان تمام میشود.
رسانه های خبری غرب در روز های برپایی جام جهانی فوتبال همه روزه درحاشیه گزارشات طولانی و گسترده شان برای اینکه بیننده بخواب نرود ، چند نفری که شیشه ها را می شکنند و یا دوکانی را به آتش می کشند را نشان داده و از پیوند « فیفا » و تاثیر رخداد های « ورزشی غول آسا » براقتصاد و زنده گی لایه های ناتوان و زحتمکش کشورهای میزبان این رخداد ها ، چشم پوشی و در این زمینه مهر سکوت برلب زده اند. پوشیده نیست که فیفا یک « سازمان سرمایه داری بین‌المللی » است که تجارت سخت سودزایی را مدیریت می‌کند. حق برپایی جام ها توسط این سازمان به کشورها داده میشود، استدیوم ها بایست براساس نورم های تعین شده آنها ساخته شده و این ها نورم هایی را برای زیر ساختارها بخاطر برپایی مسابقه ها تعین مینمایند.
و این ها درحالیست که هنوز اختلاس در دادن حق جام ها و مسابقات از جمله به قطر ، سواستفاده ریکاردو تیکسیرا، جان وارنر و یا همین سیپ بلاتر همه جا زبانزد مردم و رسانه هاست. دبیرکل فیفا جروم والک Jérôme Valcke که بخاطر سواستفاده و اختلاس از سوی داد گاهی در نیویارک متهم شده است نیز بخشی از این « مافیا » شناسایی شده است. درخور یاد است که رهبران کمیته بین المللی المپیک نیز از نام نیکی برخوردار نیستند. برای همین هم پس از افشای رسوایی های دادن بازی های جام جهانی به شیخ نشین قطر اعتراض در برابر پنهانکاری ، سو استفاده ها و اختلاس در این نهاد ها باعث شد تا خواست هایی برای شفافیت در این نهاد ها برجسته و به شعار روز مبدل شود.
دلیل اصلی اعتراض مردم در برابر « جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ فیفا » در سرزمین فوتبال ـ برازیل نیز درهمین مساله نهفته است. در حالیکه برخلاف وعده های سپرده شده دولت در مورد هزینه آماده سازی این رویداد ،هزینه ساز و برگ جام به بیش از ۳۰ میلیارد ریال( Real ) برازیل برابر ۱۳.۵ میلیارد دلار امریکایی رسید که این رقم از خزانه دولت یعنی پول مالیه دهنده گان برازیل تمویل گردید. دبیرکل فیفا جروم والک در صحبتی یاد آور گردید که ، فیفا حدود ۳.۵ میلیارد دلار از حقوق تجاری‌اش در جام جهانی برزیل به دست می‌آورد. در عین حال، فیفا ۳.۳ میلیارد دلار برای سازماندهی رقابت‌ها خرج خواهد کرد و فیفا فقط ۲۰۰ میلیون دلار از این جام سود میبرد. برخلاف این ادعا موسسه حسابداری BDO ، محاسبه کرد که سودهای فیفا از جام جهانی در برزایل در واقع بالغ بر۵ میلیارد دلارامریکایی خواهد شد که « بیشتر آن ناشی از فروش حق پخش بازی‌ها است که در پی صنعت بازاریابی کاملی می‌آید که این رویداد ایجادش کرد.»
همین خصوصی سازی سود و اجتماعی ساختن هزینه ها، یعنی تناقض میان منافع عمومی و خصوصی، منافع بورژوازی و طبقه کارگر دلیل اصلی اعتراض مردم در برازیل « سرمین فوتبال » شده است.آنها از یکسو صاحب این جام یعنی فیفا و از سوی دیگر مهماندار این جام ، دولت برازیل را در مساله مقصر میدانند.
مدافعان برپایی این جام در برازیل وسایر کشورها پیوسته میگویند که چنین رویداد ها میلیاردها دالر پول به اقتصاد های ملی سرازیر مینماید و با همین یاوه میکوشند تا آن سود های که بخش خصوصی نصیب میشود ؛ را بنام سود برای مردم جابزنند ، در حالیکه روشن است اغلب این سود ها به جیب‌های بورژوازی ملی و بین‌المللی می‌ریزد.
در حالیکه جنبش‌های اعتراضی واعتصاب‌های گسترده و مسالمت آمیز مردم خواستار بهبود در سیتم خدمات حمل ونقل شهری، خدمات بهداشتی و آموزشی عمومی و رایگان برای همه میباشند ، تناقضات اجتماعی و صرف این همه وجوه هنگفت در برپایی جام جهانی فیفا دلیل اصلی اعتراض های مردم میباشد که بر جام جهانی سایه افکنده است.
مصارف ساختمان « امازونیا اَرنا Arena da Amazonia» استدیوم فوتبال درمانوا Manaus، ۲۷۰ میلیون دلار امریکایی بود که همه از بودیجه دولت پرداخته شد.هزینه ساختمان « آرنا کورینتیانز Arena Corinthiasیا ایتاکویرایو» در ساو پاولو به ۳۸۰ میلیون دلار و استادیوم « ماراکانا Maracana Estadio » در ریدو ژنیرو که برای سومین باردرپانزده سال گذشته بازسازی شده، ۵۳۰ میلیون دلار را بلعیده است ، این مصارف به مراتب بیشتر از برخی استادیوم‌های است که به تازه گی ساخته شده‌اند. ساختمان ورزشگاه های استادیو بیرا ریو در پورتو الیگرو، ناسیونال در برازیلا، ارینا پیرنامبوکو در ریسیف، کاستیلاو در فورتالیزا ،مینیراوو، فورته نووا و دونا بیشتر از آنکه پیشبینی شده بود گران ترتمام شدند.
در ساختمان این ورزشگاه ها اختلاس و سو استفاده از دارایی های عامه زیاد بوده و بر استفاده از این ورزشگاه های در سالهای پس از جام جهانی درنگ نشده است .به گونه مثال « امازونیا اَرنا Arena da Amazonia» استادیوم فوتبال در مانوآManaus که ۲۷۰ میلیون دلار امریکایی را بلعید ؛ فقط برای چهار مسابقه فوتبال درطول جام جهانی ساخته شده و از آن استفاده بیشتر به عمل نمی آید زیرا فوتبال در این منطقه از محبوبیت زیادی برخوردار نبوده و لیگ امازونا بصورت وسطی در هر بازی فقط ۶۴۰ تماشاچی دارد.در حالیکه این ورزشگاه برای ۴۴۳۱۰ تماشاچی ساخته شده است. دولت محلی که قادر به پرداخت هزینه نگهداری این استدیوم نیست ، طرح هایی را برای استفاده بعدی آن پی ریزی کرده است ازجمله میخواهد تا از آن منحیث زندان استفاده نماید.
در خوریاد است که رییس جمهور برازیل خانم دیلما روسف در جریان این اعتراض های اجتماعی با حوصله و درایت با خواست های مردم برخورد نموده در حد توان کوشیده است به بخشی از این خواست ها پاسخ های قانع کنننده ای داده و برای برآورده شدن بخش دیگر آن برنامه های را پی ریزی نماید. بربنیاد گزارش ماه اپریل مجله برازیلی وجا ( Veja) حکومت چپ میانه تحت رهبری خانم دیلما روسف توانسته است ۴۰ میلیون نفر را از فقر نجات دهد.برای همین هم هفته گذشته در حالیکه جام جهانی فوتبال در جریان بود ، وی منحیث نامزد مقام ریاست جمهوری از سوی « حزب کارگران » برازیل برگزیده شد. قراراست این انتخابات در پاییز امسال برپا گردد. با انکه درنظرسنجی‌های عمومی محبوبیت حزب کارگران خانم دیلما روسف بیشتر از بقیه احزاب میباشد، اما رشد اقتصادی کند سالهای اخیر و خواست مردم برای خدمات عمومی بهتر و هزینه کمتر در برگزاری جام جهانی فوتبال و المپیک ۲۰۱۶ ترسایی می‌تواند اثراتی بر روند انتخابات سال جاری در برازیل داشته باشد. در ماه های که در پیش روست دولت باید عزم و اراده سیاسی برای بهتر ساختن شرایط زنده گی فقیرترین شهروندان اش را نشان داده و به اقدامات روشن تر در این راه گام بردارد.
واما فوتبال پرازشگفتی است. جام جهانی فوتبال در برازیل که با بی میلی شروع شد ، توانست باردیگر برازیلی ها را به شور و شوق آورده و با پیروزی بیشتر سلیه ساو ( تیم ملی برازیل ) برازیلی هایی عاشق فوتبال را بار دیگر خوشبخت و راضی سازد.
با درک این واقعیت که در زمانه ما دیگر ورزش تنها به عنوان یک فعالیت جسمی و فکری مطرح نبوده و منحیث « صنعت فرهنگی Culture Industry » به کالای پرسودی تبدیل شده و بالاثر کالا شده گی ، عامه سازی و یکسان سازی با سیاست و اقتصاد به گونه اشکار وپنهان سخت گره خورده است. کارشناسان میگویند که « جهان ورزش آلوده و کثیف است ».دلیل این آلوده گی در سود های افسانه وی ، شبکه و ساختار های نیمه مافیایی حاکم بر ورزش و اثرگزاری آن بر میلیونها انسان نهفته است.
« صنایع سرگرمی » به قدرت بزرگی در جهان تبدیل و ورزش از جمله فوتبال این « سلطان ورزش ها » به مراکز بزرگ پولشویی تبدیل شده است. رسوایی های برلسکونی ـ رییس کلوپ ورزشی آ سی میلان ، هولی هونیس رییس باشگاه بایرمونشن ، ابراموویچ رییس باشگاه چلسی ، و یا رییس تیم های پاریس سان ژرمه ، شرط بندی های مافیایی و رسوایی روبریت هوزیر ت داور المانی... نمونه های از این « آلوده گی»اند.برای همین ها فرقی ندارد که لیونل میسی ، بیل ، رونالدو ، کوستا و .... را به چه قیمیتی میخرند. ورزشکاران خود به کالا تبدیل شده و پیوسته کلوپ هایشان را تغیر میدهند.این کالا شده گی دلیل میگردد تا آنهایکه به قیمت های گزاف بین تیم های پولدار وسرشناس خرید و فروش میشوند به صورت فرد بی اختیاری درآمده از دستی بدست دیگر صاحبان شانرا تبدیل نمایند.دراین جا بازهم استعداد های ورزشی کشورهای کمتر رشد یافته و فقیر به قیمت ارزان خریداری شده و پس از چندی به ده و یا بیست چند قیمت خرید به فروش میرسند.
و اما فوتبال پرازشگفتی است. شورمی آفریند ، توده های را مصروف نگهه میدارد، قدرت بزرگی اقتصادی و سرگرم کننده ای شده و سود های افسانوی به بار می آورد.
در حالیکه جام جهانی در برازیل هنوز ادامه دارد چشم براه شگفتی های بیشتری هستیم.
بامـداد ـ اجتماعی ـ ۱/ ۱۴ـ ۰۴۰۷