افغانستان زیر چنبره رویداد های مرگبار گیتایی

داکتر حمیدالله مفید 

مسوول شعبه تبلیغ و ترویج شورای اروپایی حزب مردم افغانستان

افغانستان کشوریست ، که برای بروز رویداد ها مرگبار گیتایی بستر آماده و آرام دارد.

بر بنیاد گزارش ها ، جایگاه وموقعیت این کشور از لحاظ ساختار جیولوژیکی ، ویژه گی های آب وهوا ، در زمره کشورهای آسیب پذیر گیتایی یا طبیعی بشمار می رود.

در این کشور بادرد ودریغ طی ماه های پسین رویداد های دردناک ومرگ زایی روی داده است ، که در فرایند آن هزار ها نفر جانهای شان را از دست دادند ، صد ها خانه وکاشانه  زیر رانش لایه های گل ولای کوهی نابود شدند ، سیلاب های مدهش ، هزارها جریب زمین زراعتی ، جنگل  و روستا  را نابود کردند  و زمین لرزه های مرگزایی روی داده است.

 آغاز این خیزش های گیتایی از سیلاب های میمنه ، شبرغان ، آغاز یافت وبه  رانش کوه در روستا های باریک آب  شهرستان یا ولسوالی ارگوی بدخشان پایاتر گردید .ایدون همین امروز سیلاب های دهشت افزا در ولایت ها یا آستانهای  ،تخار، سمنگان ، بغلان  وکندز هزارهای جریب زمین کشتی را به نابودکشانید ، ده ها نفر کشته ویا سردرگم شدند وصدها نفر بی خانمان گریدند.

مردم بلاکشیده وآسیبدیده افغانستان افزون از جنگهای خانمانسوز وتازش های کورکورانه  طالبان اینک باید کشته بدهند و با این همه دشواری های جدید گیتایی دست وپنجه نرم کنند.

شمال افغانستان وبه ویژه آستانهای بدخشان ، تخار ، بغلان، بلخ، سمنگان ، فاریاب ، سرپل و جوزجان بستر خیزش این همه مصیبت ها و درد ها وغمها بوده است.

بر بنیاد گزارش ها درافغانستان رویداد های دردناکی چون خشکسالی ، زمین لرزه ، سیل، رانش زمین ، برف کوچ ، خیزش رودخانه ها، توفانها ، فرسایش خاک ، آلوده گی هوا ، زمستانهای سرد ، هرساله جان هزارها نفر را می گیرد و آسیب های فراوانی به  انسانها ، چهارپایان ، زمین های کشتی ، جنگل ها وخانه های آنها می رساند. به منظور بیرون رفت از حالت ایدونی وکنونی وبه منظور بر خورد سالم ودرست با رویداد ها پیشنهاد می شود:

 نخست: دولت فساد گستر وفساد بیشه برای این همه رویداد های گیتایی هیچ گونه آماده گی ندارد وتا ایدون نتوانسته تا کوچکترین آسیبی را پیشبینی کند ویا رویدادی را بر ملا سازد .

برای  زدایش دردها والم های آسیب دیده گان نتوانسته تا کوچکترین گامی  را بردارد.

اداره ملی  مبارزه با حوادث طبیعی در افغانستان که نخست نامش بی معنا ونامفهوم است زیرا نخست اینکه مبارزه با حوادث کار دشوار وحتا نا ممکن است ، این اداره با هیچ حادثه و رویدادی مبارزه کرده نمی تواند ، چگونه امکان دارد، تا این اداره با رانش زمین مبارزه کند ، یعنی مانع رانش زمین شود و یا از سیلاب ها ، باران های خسارمند ساز جلوگیری کند و اقدامهای روی دست بگیرد تا این رویداد ها به وقوع نپیوندد، به باور کامل ، که ناممکن است ، از دید این قلم وظیفه این اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان رویداد های گیتایی است واقدامهایش همواره پس از بروز رویداد است نه پیش از وقوع آن ، از اینرو بهتر است تا در نام این اداره تجدید دیدگاه شود یعنی نام با مسمایی که بیانگر کارکرد ها و وظایفش باشد ، به آن گذاشته شود ، پیشنهاد می شود ، که نام این ادراه به « اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان گیتایی یا طبیعی » نامگذاری شود.

دوم: برای شناسایی مناطقی که در آنها رویداد های دردناک گیتایی روی می دهد، در چوکات اداره محیط زیست ویا در چوکات اکادمی علوم و دانش افغانستان دانشسرای پژوهشی بخش اکوتوریسم زیست شناسی ایجاد گردد، تا  با به دیده داشتن همه رویداد های گیتایی فروزه ها یا سیستم موجود را بررسی نماید وبه منظور شناسایی وکم از کم جلوگیری از آسیب بیشتر آگهی های لازم را به مردم پیشکش بدارد، رویداد ها می رساند ، دلیل مرگ بسیاری از مردم در رانش زمین در ولسوای ارگوی آستان بدخشان یورش مردم به منظور نجات آسیب دیده گان بوده است.

سوم : دولت اقدام های دانشی به منظور جلوگیری از تلف های بیشتر در مسیر رودخانه ها توفانزا وسیل برپاکن  دیوار های پایدار و استحکامی در دو سوی رودخانه های که همیشه آب طغیان می کند وسیلاب سرازیر می شود  ودرنزدیک شهر ها ، روستا ها و زمین های کشتی  قرار دارند ،روی دست بگیرد. واین موضوع را نیز  اکادمی دانش ها و به ویژه دانشسرای اکوتوریسم یا گیتا شناسی به بررسی بگیرد.

چهارم: رسانه ها وافزارهای رسانه یی گروهی در برنامه های کاری شان فروز یا مساله  آگهی دهی مردم را درجلوگیری از تلفات بیشتر گیتایی پیشبینی نمایند.

پنجم: رشد وگسترش جنگل ها وغرس نهالهای مثمر میوه دار ویا غیرمثمر بی میوه ، به منظور رشد جنگل ها جهت جلوگیری از خشکسالی به یک جنبش همگانی مبدل شود.

پنجم: هموار سازی نشیب های لغزنده و آسیب رسان وجلوگیری از ساخت وساز خانه ها در نزدیکی جایگاه های رانشی ولغزشی .

ششم: پیشبینی برنامه ملی کمک رسانی با آسیب دیده گان : در اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان به مقدار قابل ملاحظه مواد طرف نیاز اولیه مردم ، مانند ، خیمه  یا چادر ، افزار گرمی زا ، افزار مورد نیاز خانواده ها ومواد غذایی بایگانی ویا ذخیره شوند .به این منظور در تشکیل هر آستان یا ولایت ، یک یا دو فروند چرخبال به ویژه در آستان آسیب پذیر بدخشان یه گونه  اضطراری  یا رویداد زودرس  به دیده  نگریسته شود.

هفتم : ایدون به منظور کمک رسانی با آسیب دیده گان بدخشان صد ها سازمان خیریه ایجاد شده اند ، تنها در شهر هامبورگ آلمان از سوی دو ارگان مسجد ، سه ارگان خیر خواه صد ها هزار یورو کمک جمع آوری وبایگانی شده است ، به همین ترتیب در صد ها شهر وکشور هزار ها افغان به نام کمک با آسیب رسیده گان شهرستان یا ولسوالی  ارگوی بدخشان کمک جمع آوری نموده اند ، به منظور جلوگیری از مافیای استفاده جویی از این کمک ها پیشنهاد می شود ، تا ارگانهای جمع آوری کمک ها در یک تارنمای مشخص انترنیتی ثبت نام نمایند ومقداری کمکی را که جمع آوری نموده اند ، بیان بدارند و مشخص بسازند ، ودر روی برگه کمک رسانی شناسایی نمایند واز اینکه این مبلغ را به کجا انتقال داده اند وازآن چگونه استفاده شده است ،گزارش بدهند ، تا از استفاده نادرست واز کج دانی یا سوی تفاهم جلوگیری شود ، پیشنهاد می کنم تا  تارنمای جدیدی به نام تارنمای جمع آوری ارقام کمک ها بازگشایی گردد، ارگانهای دریافت  وجمع آوری کمک ها داوطلبانه خودشان را ثبت وراجستر کنند  واز راه های مصرف کمک ها گزارش ارایه نمایند ، تا به آگهی کمک دهنده گان رسانیده شود.

با به دیده نگریستن این یادداشت ها شاید بتوان راه های دشوار گذرکنونی را گذرنده ساخت.

 بامـداد ـ اجتماعی ـ ۱ / ۱۴ـ ۱۴۰۵