ماری کوری مخترع عناصر کیمیاوی رادیوم و پلوتونیوم
شیرین نظیری فعال حقوق زنان
ماریا اسکلودوسکا کوری(ماری کوری) درهفتم نوامبرسال ۱۸۶۷ ترسایی دروارسا پایتخت پولند دیده به جهان گشود.
اوبه عنوان يک کودک، مردم را با حافظه خارق‌العاده‌اش، شگفت زده می‌کرد. او خواندن را وقتی تنها چهارسالش بود، آموخت.
پدرش يک پروفیسورعلوم بود. ابزارهايی که او درجعبه‌ای شيشه‌ای نگهداری می‌کرد، ماری را مجذوب می‌کرد.
ماری رويای دانشمند شدن را در سر می‌پروراند، اما ميدانست اين کارآسان نخواهد بود. خانواده ی ماری خيلی فقيرشدند ودرسن ۱۸ سالگی، ماری آموزگار خانه گی شد و به خواهرش برای درس خواندن در پاريس کمک مالی می‌کرد. پس ازآن خواهرش نيز او را در تحصيلش ياری رسانید.
در آن ایام برای دختران ،دانشگاهی درپولند وجود نداشت بنابراين، درسال ۱۸۹۱ ترسایی، ماری عازم پاریس شد ودردانشگاه سوربن در پاريس شامل و دردانشکده علوم به تحصیل دررشته کیمیا پرداخت. او یک فرد فقیر بود ولباسهای کهنه ای را که با خود از وارسا آورده بود می‌پوشيد.
هرروز تا ۱۰ شب در کتابخانه درس می‌خواند، پس از آن به اتاق سرد کوچکش می رفت و تا ساعت ۲ يا ۳ صبح کتاب می‌خواند.
درسال ۱۸۹۵ ترسایی با فیزیکدان جوان فرانسوی به نام پیرکوری آشنا شد. این آشنایی منجربه ازدواج شان گردید. ثمره ازدواج شان یک دختربه اسم ایرن ژولیو کوری بود.
ماری به همسرش پیرکوری درانجام آزمایشهای عملی‌اش درباره الکتریسیته کمک می‌کرد.
ماری کوری نخستین دانشمندی که دوبارجایزه ی نوبل رااز آن خودش ساخت.اوبه اتفاق همسرش پیرکوری عناصرپلوتونیم ورادیوم راکشف کرد. این زوج پژوهشگردر۱۹۰۳ ترسایی جایزه ی نوبل درفیزیک را برای کار برروی تشعشع(که نخستین بارهنری بکرل آن راکشف کرده بود) دریافت کردند.
مادام کوری باردیگردرسال ۱۹۱۱ ترسایی دررشته ی شیمی موفق به اخذ جایزه ی نوبل شد. زمانی که ماری کوری درسال ۱۸۹۵ترسایی درچوب خانه کوچکی که محل آزمایشگاه او بود شروع بکارکرد، نه او ونه هیچ کس دیگردرجهان،چیزی درباره عنصرشیمیایی رادیوم نمی دا نستند واین عنصرهنوزکشف نا شده بود.تنها یکتن ازفیزیک دان فرانسوی، «هانری بکرل »، درآن زمان تشخیص داده بود که عنصرشیمیایی اورانیوم ، پرتوهایی اسرار آمیز نامریی ازخود می‌افشاند.
بکرل به قسمی اتفاقی یک پارچه کوچک ازفلزاورانیوم را که نورندیده بود ، برروی یک صفحه فیلم که درکاغذ سیاه پیچیده شده بود گذاشت. صبح روز آینده مشاهده کرد که صفحه فیلم درست مثل این که نوردیده باشد سیاه شده است. بدیهی بود که عنصر اورانیوم، پرتو هایی « شعاع و روشنی » را ازخود پراگنده کرده بود ازکاغذ سیاه گذشته وبرصفحه فیلم اثرکرده بودند.
بکرل این فرآیند را دوباره با سنگ معدنی که سنگی سخت و سیاه قیرگون وازاورانیوم بدست آمده بود ، تکرارتجربه کرد. این بار، اثری که سنگ بر روی صفحه فیلم گذاشته بود، حتا ازدفعه پیش هم قوی‌تربود. بنابراین می‌بایست به غیرازعنصراورانیوم، یک عنصر پرتوزای دیگر هم درسنگ وجود داشته بود.
در۱۲ اپریل ۱۸۹۸ ترسایی کوری‌ها نظریه خود را به آکادمی علوم پاریس گزارش دادند.
در ۱۴ اپریل، کوری‌ها با همکاری «لمون» کیمیادان فرانسوی، به جستجوی عنصر ناشناخته مزبور پرداختند. نتیجه گرانبهای این کارپرزحمت و طاقت فرسا تنها چند قطره ازماده‌ای بود که آنها این ماده را در لوله‌های شیشه‌ای آزمایشگاهی نگهداری می‌کردند.
براثراین کارهای طاقت فرسا درنخستین زمستان، ماری کوری دچارنوعی عفونت والتهاب ریوی شد و تمام زمستان را بیمار بود. ولی پس از بهبودی، کارپختن مواد دردیگها را درآزمایشگاه ازسرگرفت. پس ازآن، نخستین دخترش به دنیا آمد واسمش را ایرن نام گذاری نمودند.
این زوج موفق درماه جولای همان سال توانستند این مسله را انتشاردهند که سنگ معدنی برعلاوه ازاورانیوم، دوعنصرپرتو زای دیگر را نیز درخود منحل دارد. نخسیتن عنصر را به یاد محل تولد و بزرگ شدن ماری کوری که پولند بوده است ،پلوونیوم نامیدند و دومین عنصر را که اهمیت زیادی داشت رادیوم نامیدند که از واژه لاتین به معنی «پرتو» الهام می‌گرفت.
تولد رادیوم :
در ۲۶ دسامبر۱۸۹۸ ترسایی اعضای اکادمی علوم پاریس ، گزارشی تحت عنوان «درباره ماده شدیدآٌ رادیواکتیوی که در پیچ بلند وجود دارد» انتشار دادند و این روز تاریخ تولد رادیوم است. پیدایش رادیوم در میان عناصر رادیو اکتیو طبیعی تقریباٌ به فورت ثابت کرد که این عنصر مناسبترین عنصر رادیو اکتیف برای بسیاری کارهاست. بزودی معلوم شد که نیمه عمر رادیوم نسبتاٌ زیاد است. (۱۶۰۰سال). کشف رادیوم موجب دگرگونی‌های اساسی دردانش بشردرباره خواص و ساخت ماده شد ومنجربه شناخت و دستیابی به انرژی اتمی گردید.
اولین جایزه نوبل :
خانواده کوری به همراهی بکرل به خاطر کشفی که پس از آن همه کار طاقت فرسا به آن نائل شدند در سال ۱۹۰۳ جایزه نوبل در فیزیک را از آن خود ساختند و به این ترتیب توانستند وامهایی را که برای کارهای پژوهشی درازمدت خود گرفته بودند، پرداخت کنند.
دومین جایزه نوبل :
پیر کوری در ۱۹ اپریل سال ۱۹۰۶ترسایی در۴۷ ساله گی به علت تصادف با گادی درگذشت.
مادام کوری پس از مرگ همسرش به مطالعات خود ادامه داد و درسال ۱۹۱۰ ترسایی موفق به تهیه رادیوم خالص گردید. دراین هنگام استاد سوربون ،عضو آکادمی طب بود و درسال ۱۹۱۱ ترسایی برای دومین باربه دریافت جایزه نوبل نائل شد.
ماری کوری به همراه لینوس پاولینگ ،جان باردین و فریدریک سنگر تنها افرادی هستند که دو باراین جایزه ارزشمند را از آن خود کرده بودند.
ماری کوری نقش اصلی درتاسیس انستیتوت رادیوم پاریس در سال ۱۹۱۲ ترسایی داشت و تا زمان مرگ مسوول اداره بخش فیزیک- شیمی آن بود.
مادام کوری در ۴ جولای۱۹۳۴یعنی ۲۵ سال پس از مرگ همسرش و درسن ۶۲ سالگی به دلیل ابتلا به « لوسمی » درگذشت.
دستاورد کشف کوری:
این واقعیت که پرتوهای رادیوم می‌توانند بافتهای زنده اندامها را از بین ببرند، به عنوان مهم ترین دستاورد کشف کوری‌ها مشخص گردید. داکتران و پژوهشگران علوم پزشکی بزودی دریافتند که به این وسیله می‌توانند غده‌ها و بافتهای خطرناک « ورم های سرطانی » را که درسرطان و همچنین بیماریهای پوستی و غده ترشحی بروز می‌کنند، از بین ببرند.
در زمان جنگ جهانی اول، ماری بر روی اشعه‌های ایکس کار می کرد. او باور داشت که آنها می‌توانند در درمان بيماری هايی مانند سرطان کمک کنند. اوهيچ‌گاه کوشش نکرد که از کشفياتش برای مال‌اندوزی استفاده کند، زيرا هدفش کمک به ديگران بود.
بسیاری از بیماران سرطانی که توانسته اند با موفقیت درمان شوند و از مرگ نجات یابند، عمردوباره و سلامتی خود را مرهون تلاشهای خستگی‌ناپذیر وانگیزه والای این زن بی‌همتا میدانند.
شرح واژه های متن بالا:
Pu پلوتونیوم:
یک عنصر شمیایی رادیو اکتیو و فلزی است که نماد آن پی یوو عدد اتمی آن ۹۴ می‌باشد.
رادیوم : Ra
عنصرشیمیایی و رادیو اکتیو با عدد اتمی ۸۸ و نشان آن آر- ای است.
اورانیم: یکی ازعناصر شمیایی است که عدد اتمی آن ۹۲ و نشانه آن یواست. U
لوسمی: سرطان خون
Pitch-blend
مهمترین ماده معدنی اورانیوم عبارتست از پیچ بلنداست که نام علمی اش اکسید بی آب اورانیوم ۳۵۸ می باشد. این سنگ معدنی در قسمت فوقانی قشرجامد کره زمین تحت تاثیر جریانات آب تغییر می یابد و هیدرات های « امتزاج آب با جسمی » مختلف بوجود می آورد و اگر تغییرات و ترکیبات پیشرفت کند فسفات های مختلف مواد معدنی دیگری که خیلی پیچیده هستند ایجاد می شود.
(منبع: حقوق زنان درگذرتاریخ )
اجتماعی ـ بامداد۱۳/۱ ـ ۲۸۰۷