اعتراضات در ترکیه و برازیل: شباهت ها و تفاوت ها
در ترکیه به جای گروه های معترض که به خیابان ها می آمدند، هم اکنون گروهی تحت عنوان « نشست های اجتماعی » حضور پیدا می کنند. در ده ها پارک کلان شهرهای این کشور مردم معترض جمع می شوند تا به بحث و گفتگو درباره چشم انداز این مقاومت ها بنشینند. مردم نام این مقاومت ها را اقدام جمعی گذاشته اند.
جالب توجه اینجاست که این حال و هوا هم اکنون در برازیل نیزکه با تظاهرات پی در پی همراه بود، آرام شده. تفاوت دو کشور دراین است که هر یک در یکی از نیم کره های زمین قرار گرفته اند.
ازدمیر آکبال مدیرمرکز مطالعات امریکا تحت عنوان « ترکیه قرن بیست و یکم » درباره شباهت ها و تفاوت های این اعتراضات جمعی در ترکیه و برازیل سخن می گوید. وی برای خبرنگار رادیو توضیح می دهد:
« برازیل با اقتصاد در حال رشد خود در چهارچوب منطقه جغرافیایی، یک قدرت مهم محسوب می شود و ترکیه نیز امروز بازیکن مهم منطقه خود می باشد. هر دو کشوراین اواخردچار مشکلاتی شده اند، اما به مرورزمان نمودارهای اقتصادی رو به رشد قرار دارند.
در رابطه با تفاوت های دو کشور باید گفت که در اینجا مساله دخالت نیروهای امنیتی قابل توجه است. ما می بینیم که پولیس برازیل خشونت کمتری به خرچ می دهد. در ترکیه تصویرکاملًا متفاوتی به نمایش گذاشتند.علاوه براین، لحن سخنرانی دو رهبر کاملا متفاوت است. اگر دیلما روسف رییس جمهور برازیل اظهار کرد که به جوانان برازیل افتخار می کند، صدای آنها را می شنود و می داند که آنها خواستار برکناری مقامات دولت هستند و خواستار اعمال تغییرات اجتماعی به عنوان وظیفه اصلی دولت هستند، در مقابل نخست وزیر ترکیه با لحنی دیگر خطاب به مردم معترض سخن می گوید. به عبارتی، بین دو حادثه در دو کشور نقاط مشابه و متفاوت وجود دارد.»
پروفسور مصطفی گیوتکپ رییس مرکز فرهنگی ترکیه – برازیل در سنت پاوول قضیه را به شکل دیگری بررسی می کند. وی می گوید:
«بین معترضین در ترکیه و برازیل هیچ شباهتی وجود ندارد. دلیل اینکه افراد این دو حادثه را در مقام مقایسه قرارمی دهند، فقط شروع همزمان آنهاست. در ترکیه مردم استانبول اعتراضات آرامی را آغاز کردند که درگیر برنامه های احزاب سیاسی مشخص شدند و این اعتراضات شکل سیاسی و حتی ایدیولوژیک به خود گرفت و در سراسر کشور جریان پیدا کرد. در جریان برازیل، اصلا صحبت از مسایل ایدیولوژیک در میان نبود.
در اعتراضات همگانی مردم اقشار مختلف حضور پیدا کردند. به عنوان مثال، در میان آنها دانشجویان من هم بودند. یکی از آنها از قشر بسیار فقیر است و دیگری از قشر مرفه و حتا افراد خانواده اش درمجلس سنا هستند. مردم برازیل با شعارهای ایدیولوژیک به خیابان ها نرفتند. آنها بیرون رفتند تا عدم رضایت خود را از اقدامات دولت نشان بدهند، و مخالفت خود را با افزایش تعرفه های وسایط نقلیه ابراز کنند. سوسیال ها می خواستند از این شرایط بهره برداری کنند، اما با مقاومت شدید مردم روبرو شده و حتا پرچم آنها به آتش کشیده شد. مردم با شعار « بدون خشونت و بدون حزب » اعتراض خود را نشان می دادند.
در ترکیه اعتراضات شدت گرفت و به شکل مقاومت در مقابل دولت و از جمله نخست وزیر درآمد. در برازیل مردم با دیلما روسف رییس جمهور خود با احترام سخن می گفتند. معترضین برازیل به فساد سیستم اعتراض داشتند و پروژه هایی که برای آنها مبالغ کلان بدون حساب و کتاب خرج می شود. به طور مثال، برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال. مردم برای بهبود آموزش و پرورش، بهداشت و سلامت بیرون آمدند، اما هیچ کس با دولت مبارزه نمی کرد و با رییس جمهور مخالفتی نداشت.»
همانطور که می بینیم ارزیابی ها بسیار متفاوت بودند، همانطور که مشکلات پیش روی دو کشور متفاوت هستند. اما حقیقت همچنان در جای خود باقی است. در ترکیه و برازیل تعداد مخالفان با خط مشی دولت بسیار زیاد است. بی شک این حقیقت نیاز به بررسی های بیشتری دارد.
ص ر