برای شب پیری در روز جوانی چراغی باید تهیه کرد ، 

جوانان و چالش های آنان 

صمد کارمند

افغانستان سرزمينی است با بيش از چهار دهه جنگ و ويرانی ، طئ اين مدت بيشترين صدمه و درد را جوانان متقبل شده اند اما كوچك ترين توجه به زنده گی وفعاليت جوانان صورت گرفته ، آنان بيشترین مواد سوخت داش های حاكميت ها به خاطر رسيدن به أهداف شان بودند ، جوانان كه نسل بالنده و اينده ساز يک كشور وجامعه اند اساس پيشرفت و ترقی را تشكيل مي دهند عدم توجه به رشد و تکامل جوانان به معنا رفتن به تاريكی و زوال جامعه است .
امروز اگر زنده گی واقعئ جوانان را دقيقأ مطالعه و بررسئ كنيم به چالش ها وكمبودی های جدی متوجه مي شويم كه عمده ترين آنها قرار زير است :
- فقر و بيكاری
- نبود امنيت
- گرايش های مذهبی و بنياد گرايی
- مواد مخدر و اعتياد جوانان به ان
- كمبود و در بعضی موارد نبود امكانات اموزشی و تربيتی
- نبود آزادی و تشكيل خانواده
-عدم اعتماد برای فردا , فرار و مهاجرت
فقر و بيكاری
افغانستان كشورئ است زير خط فقر ، فقر مزمن و بيكارئ مفرط جوانان را بيشتر ازپيش نا راحت ساخته و موجب ده ها دشوارئ و به خصوص مريضئ هائ روانئ درميان جوانان ميگردد ، سالانه هزاران جوان از نهاد هائ اموزشئ و تربيتئ فارغ ميشوند اما اكثر شان با بئ كارئ و فقر مواجه اند ، دولت در طئ چهارده سال اخيربا وجود كمك هائ ميليارد دالری جامعه جهانئ كمترين توجه را به منظور إيجاد محل كار و كار يابئ جوانان انجام داده و تاكيد ميكنم كه اين همه زمينه شده تا جوانان حتاجوانان تحصيل كرده از كار دور باشند و فقر را پذيرا شوند .
نبود امنيت
نبود امنيت و عدم آسایش روحی برای جوانان پديده شوم و نفرت بر انگيز است جنگ تمام خوشبختئ و جوانب زنده گئ انسان را از بين برده و ماشين بزرگ جامعه كه عبارت از جوانان است از كار انداخته و وطن را بسوي دشوارئ هائ بدون علاج به پيش ميبرد ، از چندين دهه است كه جوانان ما از نبود امنيت و زنده گئ صلح أميز درشكايت اند
جوانی كه ٣٧ سال پيش متولد شده طئ اين مدت به جز از جنگ و ويرانئ ديگرچيزئ نديده و نئ از گذشته خود به خصوص ایام جوانئ لذت برده است .
امروز ديده ميشود كه نبود امنيت چقدر به روحيه و روان جوانان ما تأثير منفئ گذاشته است جوانان مواد سوخت اتش افروزان و تروريستان شده اند و بار سنگين جنگ را برشانه هائ خويش متقبِّل میشوند خانواده ئ نيست كه در طئ چهار دهه جنگ جوانئ را از دست نداده باشد اين همه غم و درد بزرگ جبران ناپذير است .
گرايش هائ مذهبئ و بنياد گرايی
جنگ بدبختئ و دشوارئ هاي فراوان به بار مياورد در كشور عزيز ما به بهانه هائ مختلف با امكانات ، حمايت و كمك كشور هاي غربئ به خصوص ایالات متحده امريكا و پاكستان سازمانها و احزاب تندرو و بنياد گرای مذهبئ إيجاد و تشويق به جنگ و انسان كشئ به نام هائ مختلف شده اند و بعد ها سازمان هائ ترورريستئ القاعدة ، طالبان وداعش إيجاد و حمايت شدند ، بزرگترين ذخيره گاه فعاليت و زيست آين احزاب وسازمان ها جوانان بودند که انها پيوسته از احساسات مذهبئ و عقائد إيماني جوانان سوی استفاده كرده و آنان را ابزا اهداف خویش قرار داده اند
صعود قدرت فقر، بيكاري و نبود امنيت زمينه شده اند برائ جذب جوانان به حوزه بنيادگرايئ و افراط گرایيئ .
جنگ ، ترور ، انتحار و انفجار توسط اين جوانان پلان وعملئ مئ گردد
جوانان تندرو مذهبئ مرگ را افتخار دانسته و تحفه ی خداوند بخاطر رسيدن به بهشت ميدانند .
مواد مخدر و اعتياد جوانان به آن
افغانستان سال هاست كه بزرگترين كشور توليد كننده و قاچاق مواد مخدر جهان محسوب ميگردد و از اين طريق زيان هائ فراوانئ به شهروندان كشور هائ جهان وارد كرده است اما در سالهائ اخير پديده اعتياد در داخل كشور به خصوص در ميان جوانان رو به افزايش است . وزارت مبارزه با مواد مخدر تأييد ميكند كه در حال حاضر بيش از يك و نيم ميليون تن شهروندان عمدتأ جوانان معتاد به مواد مخدر اند روند افزایش موارد اعتیاد به موادمخدر بحرانی بوده تكان دهنده وهشداری بايد باشد به دولتمردان كشور .
با ادامه ی روند فعلی، فاجعه ئ در راه خواهد بود جبران نا پذير . امروز بزرگترين درامد پولی را مافيائ مواد مخدر ، قدرتمندان محلی و صاحبان كشت ، زرع و قاچاق مواد مخدر از آن خود می کنند.
اما با تاسف بزرگترين جبران آنرا جوانان بايد بپردازند . نبود امكانات لازم برائ جوانان و چالش هائ تذكر يافته دليل بر آن مي شود تا جوانان به مواد مخدر پناه ببرند كه با تاسف ارگانهای هاي دولتی و نهاد های كار باجوانان كمترين توجه را به اين زهركشنده نموده اند .
كمبود و در بعضی موارد نبود امكانات آموزشی وتربيتی
هر جوان ارزو دارد تا تحصيل نمايد و تخصص داشته باشد ، امروز بيش از پنجاه فيصدباشنده گان افغانستان زير سن بيست قرار دارند سالانه صد ها هزار جوان دوره اموزشئ مكاتب را ختم نموده و اماده گئ به منظور جذب به موسسات تحصيلئ ميگيرند اما يك كميت محدود اجازه دخول بر کانون تحصيلات عالئ و اكادميك را دارندزيرا تناسب دقیق ازجوانان فارغ شده از مكاتب ودانشگاه ها وجود نداشته و اين كمبود بيشتر در ولايات هويدا است
در طئ سالهاي جنگ بسيارئ از جوانان دور از مكتب و اموزش قرار گرفتند و بيسواد ماندند يا سواد كافئ ندارند . نبود كيفيت لازم در سيستم تدريس و كمبود وسائل اموزشئ نيز جنجال بر انگيز بوده و مستقيمأ بر جوانان تأثير گذار است .
آزادی وتشكيل خانواده 
جوانان ما كمتر و حتا در بعضئ موارد هيچ از ازادئ لازم برخوردار نيستند هميش بزرگان به خواسته ها و عقاید جوانان كمتر توجه مبذول داشته اند ، در انتخاب تحصيل ، ازدواج و تشكيل خانواده ، ازادئ بيان ، و بساموارد ديگر جوانان اراده مستقل ندارند حرف اول و اخر را پدران و خانواده ها ميزنند.
ازدواج های اجبارئ بعد ها موجب نارضايتئ جوانان شده و بلاخره خشونت خانواده گئ را بار مياورد .
عدم اعتماد برای فردا ، فرار و مهاجرت جوانان 
فساد، فقر. نبود قانونيت ، عدالت اجتماعئ ، حاكميت بيچاره و ناتوان ، نبود فرصتهای خوب تحصیلی، خدمات صحی نامناسب، نبودن شرايط لازم برای آینده کاری در کنار بحران، جنگ و فجایع از جمله دلایلی هستند که مردم و از همه بیشتر جوانان وطن شان را ترک می کنند. جوانان با قبول ده ها دشوارئ و حتا تهديد مرگ راه مهاجرت به خصوص سمت اروپا را در پيش ميگيرند . بيشترين تحصيل كرده ها وذخيره مطمئن ، كادر مسلكئ و اداري كشور وطن را ترك و اينده نامعلوم را در پيشميگيرند در حقيقيت جوانان يك زندان را ترك و داخل زندان جديد ميشوند ، مهاجرت جوانان برائ اينده افغانستان بحران افرين و غير قابل جبران خواهد بود .
چالش هائ جدي در مقابل جوانان مهاجر قرار دارد كه در بحث جداگانه به آن خواهم پرداخت .
با نظر داشت مشكلات مطرح شده جوانان ، امروز كمترين توجه به حال جوانان وجود دارد ، دولت ، نهاد هائ كار با جوانان و در مجموع سيستم سياسئ ، فرهنگئ واموزشئ ما جوانان را انگشت ششم پنداشته و اين ذخيره مطمين فردائ وطن را به بادفراموشئ سپرده اند . جايگاه جوانان در رهبرئ سياست ، فرهنگ كشور بسيار كم رنگ است . احزاب و سازمانهائ ملئ ، مترقئ و دموكرات سرگرم سياست ها و چهره هائ كهنه اند توجه، مواظبت و اعتماد بالائ جوانان را كمتر در عملكرد هائ شان ميتوان ديد ، عدم توجه به جوانان به معنئ عدم توجه به پيشرفت ، تمدن و جهان نو است و فاجعه ئ است تاريك وغير قابل باور ، ضرور است تاخود جوانان بيدار شوند با تشكل و عملكرد اگاهانه و مدبرانه خويش آينده را بهتر از امروز رقم زنند . جوانان بايد به مسير اصلئ سوق و رهبرئ شوند به اين منظور ما به دگرگونئ فرهنگئ وفكرئ جوانان ضرورت داريم اين همانست كه برايش مجموع سيستم پلان هائ كوتاه مدت و دور طرح و عملئ نمايند ما نبايد جوانان را زير بار أمراض قوم گرايئ ، زبان گرايئ، برترگرايئ و محل پرستئ قرار دهيم ، جوانان نهال تازه و پاك اند

بگذارید پای سایه ی سرو این جوانان خوشبختئ ، سعادت ، اميد و اينده ی درخشان بدون تعصب ، عقده ، كينه و كدورت را آرزو کنیم.

 بامداد ـ فرهنگی واجتماعی ـ ۱ /۱۶ ـ ۳۰۰۹