نقش تاریخی زن در سیر تحولات سیاسی
کار وایجاد گری مشخصه اساسی فعالیت های مشترک انسانهاست که از بدو پیدایش آدم تا ایندم با مساعی مشترکه زنان با مردان ادامه دارد . پنجهزار سال قبل مادامیکه آریایی ها به سر زمین باختر مهاجرت کردند ، زنان ومردان آریایی در مرکز آریانای کهن ،مدنیت بزرگی را اساس گذاشتند و پس از سه هزار سال راه مهاجرت را در پیش گرفته و درجنوب هندوکش سرزمین وسیعی را از لغمان تا سیستان واز کندهار تا ننگرهار وحوزه های وسیع جغرافیایی را برای بود وباش خود انتخاب نمودند و بنای باعظمت شهرتاریخی بگرام بیانگر استعداد شگرف ، توانایی وکار مشترک زنان با مردان این مرزو بوم بوده است. مسلما در نتیجه کارمشترک زنان با مردان ، تمدن عظیم وفرهنگ عالی از خود بیاد گار گذاشته اند.زیرا کار ومبارزه از ویژگی های مقام عالی زن در طول تاریخ این سرزمین باستانیست. چنانچه ده ها فیلسوف، نابغه والامه ، طبیب ودانشمند ،فزیک دان وریاضی دان،ستاره شناس وعالمان بزرگ،در دامان مقدس زنان این میهن پرورش یافته اند.
یادی از بزرگ مردان تاریخ کشور ما در عرصه های علم وفرهنگ چون سید جمالدین افغان ، ابن سینای بلخی ،ابوریحان البیرونی ، امیر علی شیرنوایی ، امام فخررازی ، مولانا جلال الدین محمد بلخی ، خواجه عبدالله انصاری ،حکیم نظامی گنجوی ودیگران ، یاد آور سیمای تابنک زن وشخصیت محبوب زنان درراستای تاریخ این سرزمین میباشد .
شخصیت زنان عالم وفرهنگ دوست ،ادیب ونویسنده ،شاعر وسخنور تاریخ کشور ما چون رابعه بلخی ، مهستی ، حاذقه ،محجوبه ،مخفی بدخشی ، عایشه درانی ،نازو انا ،فاطمه واسما میرمن سمنبو ودیگران از چهره های نامدار ادبی کشور ما همچون مشعلداران علم و فرهنگ ، با قلم اندیشه ودانش به جنگ بی دا
دانشی وسیه روزی رفته که روشن نگری آنها بیانگر مقام شامخ انسان برآزنده یعنی زن در تاریخ درخشان کشور ما بوده و آثار گرانمایهء ایشان بیانگر انساندوستی ،مهر ورزی وخدمت به انسان زحمتکش میباشد .
شیر زنان کشور ما در عرصه های کار ومبارزه بمثابه رزم آفرینان راه آزادی پرچم مبارزه را در میدان نبرد وکارزار مبارزه همواره بر افراشته اند . مبارزات قهر مانانهء زنان پیکار جو وآزادی خواه کشورما بخصوص جنگ میوند سال 1880 م در صحنه های مبارزه ومیدان جنگ حماسه آفریدند . شرکت شیر زنان کشور در جنگ مشهور میوند ویکی ازین قهرمانان ، ملالی دوشیزه جوانی که در میدان جنگ میوند بیرق سپاه ملی را در عوض بیرق دار کشته شده به شانه کشیده این دو بیت از زبان او در میدان جنگ طنین انداخت که در تاریخ افغانستان جاودانه شد .
خال به دیار له وینو کبنیژدم
چه شنکی باغ کبنی گل گلاب وشرموینه
که په میوند کبنی شهید نه سوی
خدای یژو لا لیه بی ننگی ته دی ساتینه
درین جنگ نا برابر ، لشکر آزادی خواه افغانستان با غرورصد برآبر، تحت قیادت غازی محمد ایوب خان ، عبدالکریم خان کوهستانی ودیگران پیروزی تاریخی بدست آوردند .
همچنان در کابل چهار صد زن آزادی خواه در جنگ با انگلیس در کوه های اطراف شهر بخصوص کوه آسمایی شرکت کردند . که سرخی پرچم آزادی با خون 83 نفر از زنان شهید گواه روشن قهرمانی زن در افغانستان است . یکی ازقهر مان زنان این جنگ آزادی زهرای جوان بود که به خون نامزادعزیزخود عبدالله شهید سوگند یاد کرد که تا زنده باشم خدمتگار مادر عبدالله وخادم راه آزادی خواهم بود .
در همین سده بود که صدای مبارزه دسته جمعی زنان برای رهایی از زیر سلطه مستبدین تاریخ در گوشه وکنار جهان طنین افگند ه بود. چنانچه در سال 1857 کارگرزنان امریکا درمبارزه داد خواهانه شان برای کسب حقوق خویش ایستادگی کردند رفته رفته جنبش زنان با نقش آفرینی انجیلا دویس ، در امریکا،کلارا تسکین در اروپا ، جمیله بو پاشا در الجزایر ،لیلا خالد در فلسطین ، اندیرا گاندی ودیگران در هند ، روزا لوکسمبورگ در آلمان ودها وصدها زن قهرمان ، نام دار وگم نام ، در سایر نقاط جهان شکل همه گانی بخود گرفت و قربانی های بی شماری از خود بجا گذاشتند ودرخت آزادی را با خون های پاک شان آبیاری کردند .تاکه روز هشتم مارچ را به عنوان روز جهانی زن ثبت تاریخ نمودند.
هشتم مارچ یاد آور روز های قیام زنان بخاطرتامین حقوق و آزادی های دموکراتیک زنان ، هشت مارچ یعنی قیام ستمکشان علیه ستمگران وحاکمان سود وسرمایه . هشت مارچ یعنی روز پیکار مقدس زنان وعقد پیمان مشترک بخاطر کسب حقوق .هشت مارچ یعنی ندای برابر وتساوی حقوق زنان با مردان وشناسایی هویت وشخصیت زنان ، هشت مارچ یعنی ندای صلح ،آزادی وپیروزی بر جنگ ،ستم وخشونت علیه زنان سرتاسر جهان میباشد.
درکشور ما به ادامه مبارزات تاریخی زنان ، نهضت زن دردهه سوم قرن بیستم به پیشروی ملکه ثریا ودیگران شکل گرفت. موسسه نسوان و دیگر موسسات مربوط به زنان تاسیس گردیده بود که بر بنیاد آن در عرصه های فرهنگی موفقیت هایی در بر داشت. پس از رکود چند دهه بار دیگر دراوایل دهه ء هفتاد ، پرچم آزادی زنان در شهر کابل بر افراشته گردید وسازمان دموکراتیک زنان افغانستان برهبری داکتر اناهیتا راتب زاد این بانوی فرهیخته و مادر معنوی مردم شریف افغانستان تاسیس گردید.داکتراناهیتا راتب زاد مبارز پرشور راه زحمتکشان افغانستان به مثابه وکیل ونماینده مردم شریف شهر کابل در پارالمان کشور وخارج از آن پرچم مبارزه داد خواهانه وترقی خواهانه زنان وسایر زحمتکشان افغانستان را تا دور ترین نقاط کشور در اهتزاز درآورد . آنگاه زنان از برکت کار ومبارزه توانستند در عرصه های تحصیل ومشاغل عالی دولتی وخدمات اجتماعی دستا ورد های بزرگی داشته باشند . مزید بر آن ، شیر زنان رزمنده در عرصه های دفاع از صلح وآزادی ودر مبارزه علیه مداخلات خارجی وعوامل جنگ ، شجاعانه رزمیدند ودر صف رزمندگان دفاع از استقلال وتمامیت ارضی قرار گرفتند .
ولی تاریخ طور دیگری چرخید ، آنقدر مدهش وهولناک که وطن در مسیر جنگ سی ساله کشانیدند شد و مورد حمله وتجاوزقرار گرفت.
که در نتیجه آن میلیونها نفر از مردم افغانستان مجبور به ترک وطن وصدها هزار نفر شهید ، معلول ومعیوب گردیدند که نخستین قربانیی آن قشرزن . به این ترتیب شیرازه های دموکراسی خواهی از هم پاشید که بیشترین آسیب آن راباز هم زنان متحمل شدند.
در اثر دوام جنگ خانمانسوز، زنان اکثرا کار ، معشیت ،تحصیل و فعالیت های سیاسی فعالانهء خود را از دست دادند .هر کشوریکه مورد مداخله وتجاوز قرار می گیرد ومردمش در جنگ ونا امنی ، فقر وبدبختی ،نفاق ومرض دست وپنجه نرم میکنند وبا فساد اداری دست وگریبان اند ، باز هم متئاسفانه زن اولین قربانیست .
تا جا ییکه دیده میشود وضع فلاکت بار زنان در کشور روز بروز پیچیده تر می
شود .چنین وضع نامیمون ، بیشتر ازهر وقت دیگر همبستگی وتشکل زنان را به
دور جنبشهای دموکراتیک وداد خواهانه شان ضروری تر میسازد تا زنان قادر شوند در عرصهء آموزش و تحصیل که نخستین قدم مهم ومبرم فعالیت زنان را تشکیل میدهد بسیج گردند ومسئله آموزش برای همه وبخصوص برای قشر زن در افغانستان الویت داشته تا به وسیله علم ودانش در رشد وانکشاف اندیشه های داد خواهانه خویش بمنظور رهایی ازرنجهای بیکران زن در کشور گام های موثر عملی ملی وسرتاسری برداشته شود.یگانه راه نجات زن همانا تلاش ومبارزه ، آموزش ، وپرورش، کسب دانش ، تحصیل وکارآیی ،راه اندازی جنبش سراسری وهمبستگی ملی وبسیج آنان بدور سازمان رزمنده سیاسی شان بوده تا بتوانند سر نوشت زن را بسوی خوشبختی و آزادی رقم زند.
در حالیکه یکبار دیگر هشتم مارچ این روز جهانی وفرخنده زن را به پیشگاه زنان آزاده وزحمتکش افغانستان وجهان مبارک باد میگویم برای شان پیروزی وبهروزی وموفقیت آرزو میکنم.
عبدالو کیل کوچی