۳۳۰ حمله طیارات بدون‌سرنشین در دوران اوباما
در یک دهه گذشته ۲۲۰۰ نفر جان خود را در حملات هواپیماهای بدون سرنشین از دست داده اند که بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ نفر غیرنظامی بوده اند
ع. ثمودی
پنج سال پیش در بیست و سوم جنوری ۲۰۰۹ یک هواپیمای بدون‌سرنشین سازمان سیا خانه ای را در یکی از مناطق قبیله نشین پاکستان با خاک یکسان کرد. این حمله فقط سه روز پس از شروع دوران ریاست جمهوری باراک اوباما صورت گرفت.
ابتدا اعلام شد در این حمله ۱۰ شبه نظامی کشته شده اند، اما پس از مدت زمان اندکی گزارش هایی در خصوص تلفات افراد غیرنظامی منتشر شد. دست کم ۹ نفر از ۱۰ فرد کشته شده غیرنظامی بوده و بیشتر آنها از یک خانواده بودند. از اعضای این خانواده فقط پسر چهارده ساله این خانواده جان سالم به در برده بود. روز بعد از آن سازمان سیا حمله دیگری انجام داد. این حمله نیز ناموفق بود و در آن بین پنج تا ده غیرنظامی کشته شدند. درست سه روز پیش از این حملات، باراک اوباما در نخستین سخنرانی خود به عنوان رییس جمهور امریکا گفته بود: « امریکا دوست تمام ملت هاست و تمام مردان، زنان و کودکان به دنبال داشتن آینده ای پر از صلح، آرامش و احترام هستند.»
در سال های گذشته، مناطق قبایلی پاکستان و البته مناطقی در یمن و سومالی به طور معمول هدف حمله هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی قرار میگیرند و واشنگتن مدعی است در جریان این حملات، شبه نظامیان را هدف قرار میدهد. کشتار غیرنظامیان پاکستانی از جمله زنان و کودکان در جریان حملات هواپیماهای بدون سرنشین امریکا، روابط اسلام آباد و واشنگتن را متشنج کرده است. سازمان ملل متحد نیز با محکومیت حملات پهپادهای امریکایی، تاکید کرده است این حملات قوانین بینالمللی را زیر پا گذاشتهاند.
در دوره ریاست جمهوری اوباما استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین سرعت بیشتری گرفته است. گزارش های منتشر شده نشان می دهد از زمان آغاز ریاست جمهوری اوباما در سال ۲۰۰۹ ترسایی بیش از ۳۳۰ حمله توسط این نوع هواپیماها انجام شده است، در حالی که در دوره جورج بوش تنها ۵۱ حمله صورت گرفته بود. در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما ۳۹۰ عملیات توسط هواپیماهای بدون سرنشین در پاکستان، یمن و سومالی انجام شده است. این رقم ۹ برابر ماموریت های انجام شده در طول دوران ریاست جمهوری بوش بوده است. در این عملیات ها بیش از ۲۴۰۰ نفر کشته شده اند که دست کم ۲۷۳ نفر از آنها غیرنظامی بوده اند. همچنین تعداد کشته شدگان شش بار بیشتر از دوره ریاست جمهوری بوش است.
در یمن نیز تعداد افراد غیرنظامی کشته شده رو به افزایش گذاشته است. سال ۲۰۱۳ ترسایی تعداد افراد غیرنظامی کشته شده افزایش شدیدی یافت. البته دولت اوباما برای مورد هدف قرار دادن اهداف مورد نظر خود در یمن از موشک های کروز نیز استفاده کرده است. به عنوان مثال، در حمله ای که هفدهم دسامبر ۲۰۰۹ انجام شد ۴۱ غیرنظامی جان خود را از دست دادند که دست کم ۲۱ کودک و ۱۲ زن میان کشته شده گان قرار داشتند. درست یک هفته پیش از انجام این حمله، باراک اوباما جایزه صلح نوبل را دریافت کرده بود. اگرچه حملات در پاکستان توسط سازمان سیا انجام می شود، اما در یمن سازمان سیا و فرماندهی مشترک عملیات ویژه از ابزارهای مختلفی همچون هواپیماهای بدون سرنشین، موشک های کروز یا جنگنده های نظامی استفاده می کنند. هر چند در سال های اخیر از هواپیماهای بدون سرنشین برای انجام عملیات در یمن بیشتر استفاده می شود.
در دوره ریاست جمهوری بوش تنها یک حمله به یمن انجام شد که در آن شش نفر کشته شدند. برخی آمارها حکایت از آن دارد که در دوره ریاست جمهوری اوباما دست کم ۵۸ حمله توسط هواپیماهای بدون سرنشین در یمن انجام شده که در جریان آن ۲۸۱ نفر کشته شده اند. در جدول زیر تعداد کشته شدگان در عملیات هواپیماهای بدون سرنشین از سال ۲۰۰۴ تا مارچ ۲۰۱۴ مورد اشاره قرار گرفته است. همچنین برخی گزارش ها نیز از احتمال انجام ۱۱۱-۹۲ حمله احتمالی دیگر در یمن سخن به میان می آورند که در آن بین ۲۴ تا ۴۴ غیرنظامی جان خود را از دست داده اند.
واکنش های بین المللی
افزایش تعداد عملیات این هواپیماها در شرایطی صورت پذیرفته که هیچ گونه واکنش شفافی از سوی کاخ سفید درخصوص دلایل انجام این گونه عملیات صورت نگرفته است. سه سال طول کشید تا باراک اوباما در خصوص این نوع عملیات به اظهار نظر بپردازد. وی در حنوری ۲۰۱۲ اعلام کرد: «در عملیات هواپیماهای بدون سرنشین آمار تلفات غیرنظامیان بالا نبوده و عملیات انجام شده بر ضد نیروهای وابسته به القاعده بسیار دقیق بوده است.» رییس جمهور امریکا سال گذشته ترسایی در یک سخنرانی در دانشگاه دفاع ملی واشنگتن از عملکرد دولتش در استفاده از پهپادها دفاع و اعلام کرد: «ما درگیر جنگ با سازمانی هستیم که اگر جلوی آن را نگیریم تا جایی که بتوانند دست به کشتار امریکایی ها می زنند. بنابراین، این یک جنگ است. ملت ما هنوز از سوی تروریست ها تهدید می شود.» کاخ سفید نیز با انتشار گزارشی اعلام کرد: «استفاده از پهپادها برای نابودی افراد القاعده و تروریست ها در سراسر دنیا از نظر اخلاقی و قانونی درست است. عملیات علیه افراد القاعده و گروه های تروریستی نیازی به اجازه گرفتن از سازمان های اطلاعاتی ندارد و دولت امریکا می تواند در این زمینه به صورت مستقل عمل کند».
برخی گزارش ها نشان می دهد طی عملیات انجام شده دست کم ۲۳۶ غیرنظامی از جمله ۶۱ کودک جان خود را از دست داده اند. به گزارش آژانس خبری McClatchy در یکی از گزارش های محرمانه سازمان سیا به این موضوع اشاره شده است که در بسیاری از عملیات های نیروهای امریکایی اطلاع دقیق نداشته اند که چه کسانی را مورد هدف قرار می دهند. از سپتامبر ۲۰۱۰ ترسایی به این سو نیز نزدیک به ۴۸۲ نفر در عملیات هواپیماهای بدون سرنشین جان خود را از دست داده اند. همچنین وزارت دادگستری امریکا در گزارشی محرمانه که جزییات آن اپریل ۲۰۱۳ افشا شد به این موضوع اشاره کرده بود که ایالات متحده از توجیه قانونی برای انجام چنین حملاتی برخوردار است.
در ماه های گذشته نیز دو سازمان مهم بین المللی حقوق بشری با انتشار گزارش هایی اعلام کردند ادعای مقام های امریکایی در خصوص تعداد پایین تلفات غیرنظامیان در پاکستان و یمن نادرست است. به عنوان مثال، دیدبان حقوق بشر با بررسی شش مورد از حملات انجام شده توسط هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی به یمن از سال ۲۰۰۹ به این سو به این موضوع اشاره کرد که دست کم ۵۷ غیرنظامی از جمله سه کودک در این حملات جان خود را از دست داده اند.
همچنین عفو بین الملل نیز با بررسی ۹ حمله هواپیماهای بدون سرنشین امریکایی به منطقه وزیرستان پاکستان بین می ۲۰۱۲ تا جولای ۲۰۱۳ اعلام کرد ۳۰ غیرنظامی در این حملات کشته شده اند. یافته های این دو سازمان مهم بین المللی، مشابه نتایج بازرس حقوق بشر سازمان ملل است که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد. در گزارش این بازرس به این موضوع اشاره شده بود که در یک دهه گذشته ۲۲۰۰ نفر جان خود را در حملات هواپیماهای بدون سرنشین از دست داده اند که بین ۴۰۰ تا ۶۰۰ نفر غیرنظامی بوده اند.
دید بان حقوق بشر و عفو بین الملل هر دو از دولت اوباما درخواست کرده اند سیاست های خود را در این حوزه شفاف تر کند و درخصوص گزارش های منتشرشده در مورد تلفات غیرنظامیان تحقیقات کاملی انجام دهد. عفو بین الملل در گزارش خود به این مورد اشاره کرده بود که تنها با افشای حقایق در خصوص شرایط و مبانی حقوقی انجام این حملات توسط مقام های امریکایی است که می توان ابعاد کامل این حملات را روشن کرد.
بامداد ـ دیدگاه ـ۱۴/۱ـ ۰۸۰۵