درنگی بر رخدادهای منطقه :
امریکا پاکستان را به چین باخته است!
رییس جمهوری امریکا در اولین تور سفرهایش به آسیا که شامل جاپان و کوریای جنوبی می شد، کوشید تا روابط اش را با متحدان قدیمی خود در مواجهه با نفوذ فزاینده چین در منطقه تقویت کند، اما واشنگتن عملا عرصه را بطور پیوسته در قاره آسیا و اینبار در پاکستان به پکن می بازد.
همزمان با سفر جو بایدن رییس جمهور ایالات متحده به شرق دور که ۲۰ ماه می آغاز شد، روز ۲۱ ماه می بلاول بوتو زرداری، وزیر خارجه پاکستان از چین دیدار داشت. او فرزند بی نظیر بوتو نخست وزیر مقتول پاکستان است.
وزیر خارجه جوان دولت ایتلافی پاکستان اسلام آباد را برای سفری ۲ روزه به مقصد پکن ترک کرد، جایی که وی با وانگ یی ، همتای چینی و برخی از مقامات ارشد سیاسی و امنیتی کشور میزبان دیدار داشت. وزیر خارجه تازه منصوب شده پاکستان، پیش از آغاز سفر، از چین بعنوان « خانه دوم » خود یاد کرد. او نسبت به دستاوردهای بزرگ چین دلگرم است و قاطعانه معتقد است که هیچ نیرویی نمی تواند چین را از پیشروی باز دارد.
بازدید وزیر خارجه پاکستان پس از حمله مرگبار یک تروریست بلوچ به استادان چینایی در دانشگاه کراچی که منجر به جان باختن 3 تبعه چینی شد، انجام شد؛ حادثه ای که بار دیگر اخطار پکن به اسلام آباد را در پی داشت و باعث شد تا دولتمردان پاکستانی برای افزایش ضریب امنیتی برای اتباع چینایی به ویژه انجینران و کارشناسان این کشور که در ارتباط با طرح استراتیژیک راهروی مشترک اقتصادی پاکستان و چین CPEC در مناطق مختلف پاکستان از جمله ایالت بلوچستان مستقر هستند، اقدامات امنیتی جدیدی را اتخاذ کنند. وزارت امور خارجه پاکستان یک روز قبل در رابطه با این سفر با صدور بیانیه ای اعلام کرد: بلاول بوتو زرداری، در سفر به پکن رایزنی های گسترده ای با وزیر امورخارجه آن کشور خواهد داشت. آنان طیف گسترده روابط دوجانبه را با تمرکز ویژه بر همکاری های تجاری و اقتصادی قوی بین پاکستان و چین بررسی خواهند کرد. پیشرفت سریع در کریدور اقتصادی چین- پاکستان، پروژه شاخص « طرح کمربند و جاده » نیز در این گفت وگوها بررسی خواهد شد. دو طرف همچنین در مورد مسایل مهم منطقه ای و بین المللی تبادل نظر خواهند داشت.
در این بیانیه با اشاره به همزمانی هفتاد و یکمین سالگرد برقراری روابط دیپلوماتیک پاکستان و چین، ذکر شده بود: سفر وزیر امور خارجه پاکستان به تقویت بیشتر شراکت و همکاری راهبردی همه جانبه با چین، تقویت و تعمیق تعاملات مرتبط با طرح « سیپک » طرح راهبردی راهروی مشترک اقتصادی پاکستان و چین با هزینه ۶۲ میلیارد دلار که در سال ۲۰۱۳ ترسایی طی سفر رییس جمهوری فعلی چین به اسلام آباد کلید خورده است و از آن به عنوان تحکیم همکاری های راهبردی دو کشور به ویژه همگرایی و توسعه ارتباطات منطقه ای یاد می شود، طرحی که همواره با کارشکنی غرب به ویژه سنگ اندازی امریکایی ها مواجه بوده است این طرح نه تنها به نفع هر دو کشور خواهد بود، بلکه تأثیرات مثبتی بر توسعه ارتباطات منطقه ای با جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، کشورهای آسیای مرکزی و پیرامون آن خواهد داشت. پاکستان و چین متعهد به تکمیل پروژه‌های سیپک تا سال ۲۰۳۰ ترسایی هستند.
پروژه‌های تحت این طرح عبارتند از: سیستم های حمل و نقل و فناوری اطلاعات یکپارچه شامل جاده، راه آهن، بندر، هوا و کانال‌های ارتباطی، همکاری انرژی، چیدمان فضایی، صنایع و شهرک های صنعت، توسعه کشاورزی، توسعه اجتماعی- اقتصادی ( فقرزدایی، درمان پزشکی، آموزش، تامین آب، آموزش حرفه ای)، همکاری گردشگری و ارتباطات مردمی، همکاری در مناطق معیشتی، همکاری مالی، توسعه منابع انسانی و کمک به شناسایی راه های جدید برای همکاری دوجانبه به نفع دو کشور و مردم کمک خواهد کرد. بسیاری از کشورهای منطقه و فرامنطقه ای به ویژه جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، کشورهای آسیای میانه و حتh برخی از کشورهای اروپایی تمایل خود را برای پیوستن به کریدور اقتصادی چین و پاکستان اعلام کرده‌اند.
همزمان با این سفر، محمد شهباز شریف صدراعظم پاکستان طی پیامی روابط دوجانبه با چین را آهنین و آزموده شده در تمامی شرایط توصیف کرد و افزود: مشارکت راهبردی اسلام آباد و پکن آزمون خود را در تمامی شرایط پس داده و به عنوان عاملی در ثبات منطقه و فراتر از آن ظاهر شده است.
پیش از این وزیر خارجه پاکستان در تماس با همتای چینی خود ضمن حمایت از « اصل چین واحد » از مواضع چین درباره « مسایل مربوط به تایوان، سین کیانگ، تبت و دریای جنوبی چین» حمایت کرده بود.
کاهش نفوذ امریکا در پاکستان و حوزه جنوب آسیا با خروج نظامی امریکا از افغانستان تشدید شده است، اتفاقی که تنش‌های طولانی مدت موجود بین دو کشور را مشخص کرده و موجب شد که هر یک از طرفین دیگری را مسوول این شکست بداند. پاکستان مدعی است که تحت اجبار امریکا به اصطلاح به « جنگ علیه تروریزم ادعایی غرب » پیوست، پاکستان همچنین ریچارد آرمیتاژ، معاون وزیر امور خارجه سابق امریکا را متهم می کند که به تهدید بمباران پاکستان متوسل شده و گفته است در صورت عدم همکاری پاکستان با امریکا، می تواند این کشور را «به عصر حجر» برگرداند اما این اتهام از طرف ریچارد آرمیتاژ تکذیب شد.
پاکستان می گوید در نتیجه مشارکت خود در کمپین « جنگ علیه تروریزم »، ۷۰ هزار نیروی خود را از دست داده، بیش از ۱۵۰ میلیارد دلار خسارت اقتصادی متحمل شده و همچنین مورد هدف افراط گرایان قرارگرفته است. در همین حال، امریکا، ارتش پاکستان و سازمان اطلاعات قدرتمندش را متهم می‌کند که اسامه بن لادن ، را در خانه امنی در شهر ابیت‌آباد پاکستان پناه داده بود.
از سوی دیگر، برنامه موسوم به کریدور اقتصادی چین - پاکستان (CPEC) یک برنامه زیرساختی است که با تکمیل آن یک مسیر تجاری و انرژی بین دریای عمان و چین از طریق پاکستان ایجاد می شود و چین را به محور توسعه اقتصادی پاکستان تبدیل خواهد کرد. اتکای پاکستان به سرمایه گذاری چینایی ها و نارضایتی اش نسبت به آنچه که برخورد دوگانه امریکا می داند، به این معناست که اکنون دیگر مهم نیست چه کسی زمام دولت را در اسلام آباد دردست دارد. همه بازیگران سیاسی اصلی و فرعی پاکستان به احتمال زیاد روابط پاکستان با چین را بر روابط با امریکا ترجیح می دهند. تنها تفاوت موجود بین آنها در میزان دشمنی علنی آنها با امریکاست.
ارتش پاکستان، که در به قدرت رساندن عمران خان نقش اساسی داشت و هنوز هم قدرت زیادی در پشت تاج و تخت قدرت دارد، مایل است که دولت غیرنظامی اسلام آباد روابط صمیمانه ای با امریکا داشته باشد. حتا اگر دلیل دیگری جز «حمایت» از اقتصاد در حال سقوط پاکستان نداشته باشد. عمران خان در این رابطه گفته است: امریکا شرط پرداخت وام به این کشور را استقرار در پایگاه نظامی در نزدیکی مرزهای چین مشروط کرده است. او گفته است که به او حتا در این رابطه اخطار داده شده و دولت او را از طریق پول های پرداختی امریکا توسط اپوزیسیون تا مرحله استیضاح کشانده و ساقط کرده است.
هفته نامه تایم که در نیویورک منتشر می شود ۲۹ ماه می در همین رابطه همچنین نوشت:
در جریان اعتراضات ضد امریکایی در پیشاور طرفداران عمران خان نخست وزیر سابق در اول اپریل ۲۰۲۲ ترسایی پرچم امریکا را به آتش کشیدند. عمران خان در اعتراض به طرح استیضاح و استعفای اجباری خود گفته است: مصلحت این است مردم ما تحت هیچ شرایطی یک دولت وارداتی را که با توطیه ای امریکایی بر ما تحمیل شده نپذیرند.
دولت کنونی( ایتلافی به رهبری حزب شهباز شریف نخست وزیر) به نظر می رسد که به سیاست نزدیکی با امریکا متعهد است. بوتو وزير امور خارجه می گويد امريکا و پاکستان به رابطه ای به مراتب گسترده تر، عميق تر و معنادارتر نياز دارند.
چین همچنین اولین کشوری بود که بوتو پس از انتصاب اش از آن بازدید کرد، در عین حال نشانه روشن دیگری از اولویت های ژیوپولیتیک در حال تحول برای پاکستان است. او در این سفر گفت: « من به ویژه افتخار می کنم که هر سه نسل خانواده ام با قاطعیت به دوستی پاکستان و چین متعهد هستند.» وی افزود پاکستان از دستاوردهای بزرگ چین دلگرم شده و با قاطعیت معتقد است که هیچ نیرویی نمی تواند چین را از پیش روی باز دارد.
تا آنجا که به پاکستان مربوط می شود، اجماع در سراسر طیف سیاسی این کشور آنست که آینده متعلق به چین است و در نتیجه پاکستان نیز درهمکاری با قدرت جدید قادر به پیشرفت و نیرومندی است. مهم نیست که انتخابات بعدی چه زمانی برگزار می شود و چه کسی برنده شود، باید اعتراف کرد که امریکا به وضوح در پاکستان به چین باخته است!
راه توده ، ترجمه و تدوین ازعسگر داوودی
بامـداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۲۲ـ ۰۳۰۶
Copyright ©bamdaad 2022