دوستان پوتین در بحران اوکرایین
محمود فاضلی
ولادیمیر پوتین که استقلال جمهوری‌های خود خوانده دونتسک و لوهانسک در دنباس را به رسمیت شناخته است، بخشی از یک ایتلاف نظامی قدرتمند مشابه ناتو نیست، اما می تواند از حمایت سیاسی قوی برخوردار باشد و شرکای اقتصادی روسیه در مناطق مختلف جهان به کمک او بشتابند. برخی از این کشورها متعهد شده اند که در صورت بروز درگیری از مسکو حمایت کنند.
روابط شی جین پینگ، رییس جمهوری چین، با پوتین بسیار قوی است، یک متحد استراتیژیک در عملکرد ضد امریکایی، اما غولی که خطر استفاده از قدرت اقتصادی- نظامی را فقط در راستای منافعش دنبال می کند و پوتین را می تواند در آغوش خفه کننده‌اش بفشارد.
پوتین و شی جین پینگ آخرین بار در اوایل فبروری و به مناسبت افتتاحیه المپیک زمستانی پیکنگ با یکدیگر دیدار کردند. این نشست با هدف تقویت تعهد حمایت متقابل، به ویژه با توجه به مخالفت مشترک با امریکا انجام شد. روسیه با حمایت صریح از مواضع پیکنگ درمورد تایوان موافقت کرده و چین نیز اهداف توسعه طلبانه ناتو در اروپای شرقی را محکوم می کند. در صورت لزوم، این توافق از نظر اقتصادی نیز به روسیه کمک خواهد کرد. پیکنگ آماده حمایت مالی از مسکو در تحریم های اقتصادی جدید علیه روسیه در رابطه با بحران اوکرایین است. پوتین نیز به امضای توافق نامه تجاری با چین امیدوار است تا بتواند صادرات گاز روسیه به چین را افزایش دهد.
چین از توصیف وقایع اوکرایین به عنوان « تهاجم روسیه » خودداری و تحولات اوکرایین را واقعه ای تاریخی می داند. بیانیه روسیه درمورد به رسمیت شناختن جمهوری های خود خوانده دونتسک و لوهانسک از سوی پیکنگ با درخواست خویشتن داری و مصالحه مورد استقبال قرار گرفت. از سوی دیگر، « تجزیه طلبی » موضوع چالشی برای پیکنگ است که در منطقه سین کیانگ هر لحظه می تواند شعله ور شود. پیکنگ مجبور است در لبه تیز تعادل نامطمین بین غرب و شریک روسیه راه برود و تمایلی به ایجاد سر‌و‌صدا در موضع گیری در چنین موضوع حساسی ندارد. وانگ یی، وزیر خارجه چین، در کنفرانس امنیتی مونشن، به طور ضمنی مخالفت پیکنگ با تهاجم به اوکرایین را تکرار و احترام به حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی همه کشورها را مورد تأکید قرار داد.
از جمله کشورهایی که روسیه با آنها روابط دفاعی متقابل برقرار کرده است، اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی CSTO هستند. اتحاد دفاعی که در ۱۵ می ۱۹۹۲ با پیوستن شش کشور مشترک المنافع متولد شد و شامل روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان می شود. در صورت بروز درگیری جهانی، مسکو می تواند طبق اساسنامه سازمان روی حمایت آنها حساب کند. طبق یکی از اصول این پیمان، « حفاظت جمعی در صورت تهدید امنیت، ثبات، تمامیت ارضی و حاکمیتی » کشورهای عضو پیش بینی شده است. کشورهای CTSO می توانند بر یک نیروی نظامی متشکل از ۲۵ هزار نفر تکیه کنند، اگرچه اساسنامه روشن کرده در راستای انطباق با اهداف سازمان، اعضای آن باید ابزارهای سیاسی و دیپلوماسی را ترجیح دهند.
رژیم الکساندر لوکاشنکو، رییس جمهوری بلاروس، متحد نزدیک پوتین، این روزها کاملا در کنار مسکو قرار دارد، تمرینات نظامی مشترک که به کرملین اجازه می داد ده‌ها هزار سرباز و وسایط نقلیه را به خاک بلاروس اعزام کند و برای مدت نامحدودی تمدید شد. بسیاری از تحلیلگران و ناظران، بلاروس را بسیار بیشتر از یک کشور اقماری فدراسیون روسیه می دانند و حتا معتقد بودند که حمله روسیه به اوکرایین می توانست از بلاروس شروع شود. لوکاشنکو در حال آماده شدن برای اعطای حق به پوتین برای استقرار بخشی از زرادخانه هسته‌ای خود در بلاروس است تا اروپای شرقی را از نزدیک تر تهدید کند.
هند نیز می تواند به عنوان متحد بالقوه مسکو تعریف شود. با وجود عضویت هند در پیمان چهارجانبه امریکا، جاپان و استرالیا در مقابل چین، پوتین هند را به عنوان « یک قدرت بزرگ، یک ملت دوست، یک دوستی اثبات شده» تعریف می کند. هند بخشی از بریکس و سازمان همکاری شانگهای است و تمرینات نظامی مشترکی را با مسکو انجام می دهد. علاوه بر‌این، دهلی نو به طور مرتب خریدار تجهیزات نظامی از روسیه است (۶۰ درصد تسلیحات هند ساخت روسیه است). دوستی با مسکو دیگر « پیوند بسیار ویژه »ای نیست که توسط ایندیرا گاندی و لیونید برژنف ایجاد شده و باید با تهدیدات ژیوپولیتیک و استراتیژیک جدید مقابله کند. با ظهور چین که روابط مهمی با روسیه دارد، پیکنگ چالشی بزرگ و واقعی برای دهلی نو است. نارندرا مودی به دوستی پوتین اهمیت می دهد، اولویت این است که تحت سلطه خودکامه گی چین قرار نگیرد.
از سویی طرطوس سوریه تنها بندر نظامی روسیه در دریای مدیترانه است. مسکو یکی از تامین کنندگان اصلی تسلیحات برای دولت سوریه است و بارها به تحریم های سازمان ملل متحد علیه دمشق رای منفی داده است. در ۲۴ جنوری، دو کشور گشت هوایی مشترک در منطقه جنوب غربی خاک سوریه را اعلام کردند. روسیه در اوایل سپتامبر ۲۰۱۵ ترسایی پس از اینکه قدرت بشار اسد با شروع جنگ داخلی سوریه در مارچ ۲۰۱۱ به چالش کشیده شد، در کنار اسد قرار گرفت. سوریه متحد مهم منطقه ای روسیه است و به همین دلیل دمشق از تصمیم پوتین برای به رسمیت شناختن جمهوری‌های دونتسک و لوهانسک حمایت کرد.
روابط مسکو و انقره ابهاماتی دارد، ترکیه خود را به عنوان میانجی در بحران روسیه و اوکرایین معرفی کرده و روسای جمهوری دو کشور را برای « حل وفصل اختلافات » به انقره دعوت کرده است. تماس دو کشور از نظر نظامی اهمیت ویژه‌ای دارد. در این زمینه، خرید موشک های اس- ۴۰۰ روسی از سوی انقره ، و ساخت نیروگاه هسته ای مرسین از دیگر موضوعات همکاری دو طرف است.
متحد بزرگ روسیه در آن سوی اقیانوس، قطعا نیکلاس مادورو، رییس جمهوری ونزویلا است. اگرچه مادورو در سال‌های اخیر با بحران‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، مالی و بهداشتی روبه رو بود، اما هرگز حمایت خود را از رهبر کرملین پنهان نکرده است. مسکو بارها بر گسترش حضور نظامی در ونزویلا، کوبا و نیکاراگوا تأکید کرده است. روسیه نه تنها تسلیحات به ونزویلا صادر می کند، بلکه متخصصان بسیار ماهر را با هدف آموزش کارکنان فنی این کشور در امور تعمیر و نگهداری تجهیزات دفاعی ارایه می دهد. دو کشور به تازگی ۲۰ توافق نامه اقتصادی را در نشست دوجانبه در کاراکاس امضا کردند./شرق
بامـداد ـ دیدگاه ـ ۱/ ۲۲ـ ۰۶۰۳
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2022