آیا انقره شریک مطمینی برای مسکو است؟
احمد وخشیته، دانشگاه دوستی ملل روسیه
چند روز بیشتر از بازگشت رجب اردوغان از هفتاد و‌ششمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد نگذشته بود که رییس جمهوری ترکیه هفته گذشته طی سفر کاری رهسپار روسیه شد تا با همتای روس خود در سوچی دیدار و گفت وگو کند. موضوع این نشست و محور گفت وگو به طور مشخص از پیش اعلام نشد و دمیتری پسکوف، سخن گوی کرملین در پاسخ به خبرنگاران گفت که ولادیمیر پوتین و اردوغان همواره صحبت های زیادی برای گفتن دارند که از روابط دوجانبه آغاز می شود و به موضوعات متنوعی می رسد، با این وجود کمی بعد تر پسکوف در گفت وگویی با شبکه تلویزیونی «روسیه ۱» تأکید کرد که موضوع ادلب در دستور کار روسای جمهور روسیه و ترکیه قرار دارد.
یک بام و دو هوای انقره در رفتار با روسیه
روابط انقره و مسکو پس از سال ۲۰۱۵ ترسایی شیب صعودی گرفته است و علاوه بر افزایش تراز تجاری دو کشور، همگرایی سیاسی میان این عضو ناتو با روسیه نیز پررنگ شده است، اما ترکیه چگونه توانسته است در ساحل توفانی میان روسیه و امریکا این طور ماهیگیری کند که نه تنها از همکاری با طرفین سود ببرد، بلکه به واسطه رقابتی که میان مسکو و واشنگتن وجود دارد، حتا گاهی از بهره مضاعف نیز برخوردار شود.
چند روز پیش تر از سفر اردوغان به روسیه و هم زمان با اعلام نتایج انتخابات پارلمانی در روسیه که با اما و اگرهای غرب روبه رو شد، انقره رای گیری پارلمانی روسیه در شبه‌جزیره کریمه را غیرقانونی و نامشروع خواند و مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه صراحتا اعلام کرد که برگزاری انتخابات دومای دولتی روسیه در کریمه قانونی نیست و تاکید داشت که کشورش الحاق مجدد کریمه به روسیه را به رسمیت نمی شناسد. موضوعی که البته با واکنش سخنگوی کرملین روبه رو شد و پسکوف از گفته های او ابراز تاسف کرد و گفت که ما چنین اظهاراتی را نمی پذیریم و به «همکاران» ترک خود اعلام می کنیم و امیدواریم که موضع آنها تغییر کند.
نکته قابل تامل اینجاست که معمولا هنگامی که مقدمات سفر سران کشورها در حال انجام است، بیش از هر زمان دیگری دولت‌ها رویکرد ایجابی به روابط دوجانبه دارند اما چه می شود که ترکیه مدلی متفاوت را پیش می گیرد و انگشت خود را به روی خط قرمز این سال های روسیه، یعنی کریمه می گذارد و یا از سوی دیگر، وزیر خارجه ترکیه در دیدار با همتای اوکرایینی خود، از گسترش همکاری بین نیرو‌های دریایی دو کشور با تاکید بر اجرای استانداردهای ناتو سخن می گوید و به عزم انقره برای افزایش توان دفاعی و سازگاری نظامی اوکرایین با ناتو اشاره می کند. موضوعی که این بار هم با واکنش مسکو روبه رو می شود و پسکوف در پاسخ به این دیدار و صحبت های انجام شده به موقعیت اوکرایین در جنوب شرقی روسی اشاره و تاکید می کند که مطمینا روسیه تمایلی ندارد چنین سیستم‌های تسلیحاتی در اوکرایین مورد استفاده قرار بگیرد. سخن گوی کرملین معتقد است که تسلیحات فروخته شده انقره به اوکرایین، علیه مخالفان دولت کیف استفاده می شود و مسکو به هیچ عنوان چنین موضوعی را نمی خواهد.
اما این فقط یک روی سکه است و انقره اگرچه دست روی نقطه حساس روسیه در خارج نزدیک این کشور می گذارد، اما از طرفی رویکرد دیگری نیز دارد: اردوغان به مسکو می آید، روسیه را کشور دوست می خواند و اشاره می کند که به دنبال تقویت روابط با روسیه هستیم و انتظارات متفاوتی از پوتین داریم و در رویکردی تقابلی با واشنگتن در مسکو اعلام می کند که امریکا در حال حاضر بیش از حد از سازمان های تروریستی حمایت می کند و پس از این دیدار در گفت وگو با روزنامه نیویورک تایمز از تصمیم انقره برای خرید سری دوم سامانه اس۴۰۰ سخن می گوید و معتقد است که اگر واشنگتن سامانه پاتریوت را به ترکیه فروخته بود، او ناچار نبود که از روسیه اس ۴۰۰ خریداری کند. همه چیز مشخص است، ترکیه در دریای متلاطم رقابت میان مسکو و واشنگتن موازنه مثبت پیش گرفته است و یک راهنما به سمت امریکا و ناتو می زند تا چانه زنی خود با مسکو را افزایش دهد و چراغی به سمت روسیه روشن می کند تا حمایت واشنگتن نسبت به خود را برانگیزد. در این میان اما یک نکته به خوبی مشخص است: ترکیه عضو ناتو است و اردوغان سرشار از بلند پروازی و رفتار او طی چند سال اخیر در بحران های مختلف منطقه ای از جمله بحران سوریه و همچنین بحران قره باغ نشان داده است که این کشور تنها به دنبال منافع بلند پروازانه خویش است. با این وجود کرملین با تامل بر این ملاحظات تلاش دارد به واسطه گسترش روابط تجاری با ترکیه، رفتار انقره را کنترول و بلند پروازی‌هایش را تا حد امکان مهار کند تا در بحران‌های سوریه، قره باغ و اوکرایین برای مسکو هزینه تراشی نکند.
بامـداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۲۱ـ ۱۰۱۰
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2021