سیاست دولت جدید امریکا در قبال عربستان هنوز روشن نیست

سیاست دولت جدید امریکا در قبال عربستان هنوز روشن نیست

رییس جمهوری ایالات متحده می خواهد خیلی زود به وعده دوران انتخابات خود عمل کرده و گزارش نهادهای اطلاعاتی امریکا در مورد نقش محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد عربستانی را به صورت علنی منتشر کند.

گزارشی که اگر طبق وعده ها منتشر شود، می تواند دردسر زیادی برای ولیعهد جوان و ماجراجوی عربستان ایجاد کند. این قتل در اکتوبر ۲۰۱۸ در قنسلگری عربستان در استانبول انجام شد و آن زمان دونالد ترامپ در کاخ سفید حضور داشت و برای حمایت از محمد بن سلمان، مانع از انتشار علنی این گزارش نهادهای اطلاعاتی امریکا شده بود، اما با گذشت بیش از دو سال و خروج ترامپ از کاخ سفید و آغاز ریاست جمهوری جو بایدن، انتظار می رفت ماه عسل واشنگتن و ریاض به پایان برسد.

انتظار می رود این گزارش نقش ولیعهد عربستان سعودی در طرح ریزی یک توطیه برای فریب خاشقجی و کشاندن او از واشنگتن به استانبول و سپس کشتن و تکه تکه کردن جسد او را افشا کند. پیش از این، دونالد ترامپ با رد درخواست کنگره برای انتشار این گزارش، ترجیح داد که پشتیبانی بی دریغ دولت خود از محمد بن سلمان را ادامه دهد. این اقدام ترامپ خشم گسترده ای را در ایالات متحده و همچنین در سراسر جهان نسبت به پنهان کاری کاخ سفید برانگیخت.

آیا واقعا انتشار این گزارش نهادهای اطلاعاتی در روزهای آینده می تواند آخرین نشانه از به پایان رسیدن روزهای حمایت بی چون و چرای ایالات متحده از عربستان سعودی و مشخصا محمد بن سلمان باشد؟

با وجود همه اظهارات انتقادآمیز بایدن علیه حکومت سلمان( از جمله انتشار بیانیه ای که حاکی از ارتباط مستقیم جو بایدن با ملک سلمان با وجود ابتلای پادشاه عربستان به بیماری زوال عقل است و در این میان محمد بن سلمان کاملا نادیده گرفته شده است ) هنوز هیچ نشانه آشکاری از تغییر اساسی سیاست واشنگتن در قبال ریاض مشاهده نمی شود. برای مثال، با وجود اظهارات بایدن و تاکید بر قطع حمایت واشنگتن از اقدامات « تهاجمی» ارتش سعودی در یمن و توقف فروش سلاح « مرتبط با عملیات تهاجمی»، دولت بایدن دقیقا تعریف خود از «عملیات مرتبط» و «تسلیحات تهاجمی» را ارایه نکرده است. بایدن هم زمان با اعلام پایان حمایت از جنگ یمن تاکید کرد که ایالات متحده «به کمک و حمایت نظامی از عربستان سعودی ادامه خواهد داد». به گفته جنرال مک کنزی، فرمانده سنتکام (فرماندهی مرکزی ایالات متحده)، ایالات متحده به همکاری با عربستان سعودی در زمینه اطلاعات ضد تروریزم در یمن ادامه خواهد داد. نکته اساسی اینجاست که با توجه به اینکه سیاست ایالات متحده در قبال یمن با اهداف ضد تروریزم تعریف شده بود، بیانیه مک کنزی این سوال را مطرح می کند که آیا سیاست ایالات متحده در یمن اساسا تغییر کرده است؟ نیروهای نظامی امریکایی همچنان در عربستان سعودی مستقر هستند. واقعیت این است که در دوران ترامپ ۱۶ سال پس از خروج نیروهای امریکایی در سال ۲۰۰۳ ترسایی از عربستان، دوباره به این کشور بازگشتند.

اسامه بن لادن ، رهبر سابق القاعده، خواستار عقب نشینی ارتش امریکا از عربستان سعودی شده بود و دولت جورج بوش پسر تصمیم گرفت که تسلیم خواسته تروریست ها شود تا حملات به منافع ایالات متحده متوقف شود. در پی این خروج، فرماندهی هوایی ایالات متحده در خاورمیانه هم از عربستان به پایگاه نیروی هوایی الودید در قطر منتقل شد. تصمیم ترامپ برای بازگرداندن امریکایی ها به عربستان سعودی بیانگر تمرکز ویژه ترامپ بر ایران بود و این دیدگاه باعث شد تا وعده او برای بازگشت نیروها از جنگ های بی پایان به طور کامل عملی نشود.

رویکرد دوگانه

با توجه به اینکه واشنگتن از بسیاری از پایگاه های دیگر خود در منطقه قادر به انجام جنگ در عراق (۲۰۰۳-۲۰۱۱) و همچنین عملیات علیه داعش (۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷) بود، مشخص است که حضور نیروهای امریکایی در عربستان سعودی از نظر نظامی امری ضروری و لازم نبود و خروج نیروهای امریکایی از عربستان سعودی از سوی بایدن نشان می داد که رییس جمهور جدید امریکا در بازخواست خاندان سلمان بسیار جدی است. با این حال، در ۲۶ جنوری ترسایی ۲۰۲۱ و تنها چند روز پس از ریاست جمهوری بایدن، پنتاگون از احتمال تقویت حضور نظامی خود در عربستان سعودی در بندر یانبو در ساحل دریای سرخ و همچنین دیگر پایگاه های نظامی موجود عربستان، از جمله پایگاه هوایی ملک فیصل در تبوک در نزدیکی نزدیک اردن خبر داد.

پایگاه هوایی ملک فهد در طایف هم از دیگر پایگاه هایی است که برای حضور نیروهای امریکایی مورد توجه قرار دارد اما نزدیکی آن به مکه ممکن است باعث بروز حساسیت ها و تنش هایی شود. اگر بایدن در ادعای خود برای بازنگری در روابط ایالات متحده با عربستان سعودی جدی بود، نیروهای اضافی به این کشور اعزام نمی کرد. ادعای بایدن درباره سخت گیری بیشتر علیه عربستان سعودی در دوران تبلیغات انتخاباتی و موضع گیری های بعد از آن، ممکن است به منظور جلب رضایت افکار عمومی در امریکا باشد. در حالی که در واقعیت، دهه ها سیاست امریکا در قبال خاندان سعودی بدون تغییر می ماند. امریکایی ها فراموش نکرده اند که ۱۵ نفر از ۱۹ هواپیماربای ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ شهروند عربستان سعودی بوده اند و خانواده های قربانیان ۱۱ سپتامبر با فشارهای خود توانستند قانون جاستا (عدالت علیه حامیان اقدامات تروریستی) را در کنگره تصویب کنند و وتوی باراک اوباما رییس جمهور پیشین امریکا را لغو کنند. این قانون به خانواده های قربانیان حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ اجازه می دهد تا از یک کشور خارجی برای اقدامات تروریستی شکایت کنند و به این ترتیب دادخواهی علیه عربستان سعودی به نماینده گی از خانواده های ۱۱ سپتامبر که ناشی از تصویب قانون جاستا بود، همچنان ادامه دارد. پس از آن هم، حمله به پایگاه نیروی هوایی پنساکولا در فلوریدا که در اواخر سال ۲۰۱۹ از سوی یک دانشجوی هوانوردی سعودی انجام شد، بار دیگر ارتباط بین عربستان سعودی و حملات تروریستی علیه امریکا و منافعش را نمایان کرد. با تجربه این تحولات در رابطه واشنگتن و ریاض، بایدن باید یک رویکرد کاملا متفاوت با روسای جمهوری قبلی امریکا، در قبال عربستان و دیگر متحدان واشنگتن در خاورمیانه در پیش بگیرد.

رویکردی که روشن کند واشنگتن فقط به دنبال کاهش تنش ها و افزایش ثبات در منطقه است. بایدن باید اصرار داشته باشد که روابط امریکا و عربستان سعودی تنها درصورتی دوام خواهد یافت که عربستان سعودی دست از بمباران یمن و دامن زدن به بحران انسانی در این کشور بحران زده بردارد. سپس بایدن و شورای همکاری خلیج فارس باید ایران را در یک ساختار امنیتی منطقه ای قرار دهند و به همه کشورها اجازه دهد تا تنش ها را کاهش داده و منابع کمتری را صرف هزینه های نظامی خود کرده و به جای آن در زمینه بهداشت، تحصیلات، اشتغال و رفاه مردم خود سرمایه گذاری کنند. بایدن هم باید تغییرات مشابهی را در منطقه انجام دهد و به جای صرف هزینه های نظامی، مردم امریکا را در اولویت خود قرار دهد.

تماس های تلفونی قبل از انتشار گزارش جنجالی کاخ سفید از گفت وگوی تلفونی رییس جمهوری امریکا با پادشاه عربستان سعودی در آستانه انتشار گزارش نهادهای امنیتی درباره قتل جمال خاشقجی درباره بحران یمن و امنیت منطقه ای خبر داد. بر اساس این بیانیه، جو بایدن و ملک سلمان درباره تلاش های تحت رهبری سازمان ملل متحد و ایالات متحده امریکا برای برقراری امنیت در منطقه، پایان دادن صلح آمیز به جنگ در یمن و تعهد امریکا برای کمک به عربستان سعودی در دفاع از خود در برابر گروه های مختلف، گفت وگو کردند. بایدن در این تماس تلفونی بر اهمیت حقوق بشر، حکم قانون بین المللی و قوی تر و شفاف ترکردن روابط میان دو کشور تاکید کرد. بایدن همچنین بر رفتار مثبت عربستان سعودی در مورد پرونده لجین الهذلول فعال زن تازه آزاد شده در عربستان و حمایت عربستان از مسایل حقوق بشر در منطقه تاکید کرد. پادشاه عربستان هم بر تمایل عربستان برای دست یابی به یک راه حل سیاسی همه جانبه در یمن و تلاش برای تحقق امنیت و توسعه برای ملت این کشور تاکید کرد. از طرف دیگر، فیصل بن فرحان آل سعود وزیر خارجه عربستان سعودی با تونی بلینکن همتای امریکایی خود گفت وگو کرد. این دومین تماس تلفونی بلینکن پس از انتصاب او به عنوان وزیر خارجه امریکا با همتای سعودی اش بود و وزیر خارجه امریکا در این تماس مسایل حقوق بشری در عربستان و حساسیت های امریکا در این حوزه را با وزیر خارجه عربستان مطرح کرد./ روزنامه شرق

*امروز ۲۷ فبروری کاخ سفید گزارش سی ای ایی در مورد کشتار جمال خاشقجی را بنشر رسانیده ، در آن بر نقش بن سلمان تاکید ، و در برابر شماری از عربستانی ها بدون ذکر نام تعذیراتی را وضع نمود. این اتهامات از جانب دولت عربستان سعودی رد گردید . بامداد

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۱/ ۲۱ـ ۲۸۰۲

مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .