بايدن به دنبال حذف پسر سلمان
با ورود جو بایدن به کاخ سفید، رویکرد ایالات متحده امریکا در خاورمیانه با تغییرات درخور توجهی نسبت به دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، سلف او همراه خواهد بود و دراین میان عربستان نقشی اساسی در سیاست خاورمیانه ای واشنگتن ایفا می کند.
بایدن در شرایطی جانشین ترامپ شد که عربستان در دوره چهارساله ریاست جمهوری او ازحمایت تمام و کمال کاخ سفید برخوردار بود، اما اکنون با تغییر رییس جمهوری در آمریکا هرگونه تغییر سیاست کاخ سفید در قبال عربستان با یک چالش بزرگ روبه رو است، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان. ماجراجویی های بن سلمان جوان در دوره ریاست جمهوری ترامپ از جمله قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار منتقد حکومت ریاض و جنجال گروگان گیری چند روزه سعد حریری نخست وزیر لبنان با واکنش مناسبی از سوی واشنگتن روبه رو نمی شد. اما بایدن وعده داده که تلاش خواهد کرد تا رابطه ریاض و واشنگتن مسوولانه تر ازچهار سال اخیر شود.
با این حال، جست وجوی راهی بهتر در روابط امریکا و عربستان به سرنوشت دو جوان سعودی بستگی دارد که از سوی محمد بن سلمان زندانی شده‌اند تا از این طریق، پدرشان سعد الجبری که یک مقام ارشد اطلاعاتی عربستان بود از تورنتو به عربستان بازگردد. عمر و سارا الجبری فرزندان 22 و 20ساله سعد، در مارچ گذشته دستگیر و زندانی شدند.
سعد الجبری در آستانه آغاز به کار دولت بایدن در امریکا با انتشار ایمیلی، اطمینان از آزادی فرزندان خود را به عنوان « دقیق ترین آزمون ایالات متحده امریکا برای سنجش میزان تاثیرگذاری و تغییر رفتار محمد بن سلمان » نام برد. موضوع الجبری در دوره ریاست جمهوری ترامپ هم واکنش‌هایی را برانگیخت و در ماه آگست و با وجود حمایت های رییس جمهور وقت امریکا از بن سلمان، وزارت امور خارجه امریکا اعلام کرد مطابق نامه ارایه شده از سوی خانواده الجبری، فشار بر کودکان سعد الجبری «غیرقابل قبول» است و خواستار آزادی فوری آنها شد. در این نامه گفته شده است كه هرگونه ادعای حکومت سعودی علیه الجبری « باید از طریق مجاری قانونی و با شفافیت كامل رسیده گی شود». اکنون این پرونده حساس به دست دولت بایدن افتاده که می خواهد مشارکت امنیتی ایالات متحده با عربستان سعودی را حفظ کند، اما به دنبال «ارزیابی مجدد» برای اعمال فشار بر عربستان درباره مسایل حقوق بشری است. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه می گوید: « وزارت امور خارجه همچنان به مقامات سعودی تاکید می کند که هرگونه پیگرد قانونی درباره خانواده الجبری غیرقابل قبول است. به همین دلیل، ما نگران شرایطی هستیم که منجر به تبعید سعد الجبری در کانادا شده است. ما همچنان این نگرانی‌ها را با مقامات ارشد سعودی مطرح خواهیم کرد».
دولت بایدن از این قضیه به شدت نگران است و می خواهد این نگرانی را به مقام‌های سعودی انتقال دهد. از آنجا که پیگرد قضایی فرزندان الجبری مدت‌ها قبل از انتخابات آغاز شده است، مسوولان این امر را چالشی مستقیم برای بایدن نمی دانند. اما هم زمان با بررسی کلیات روابط ایالات متحده امریکا و عربستان سعودی و تغییراتی که در جزییات این رابطه صورت می گیرد، پرونده های حقوق بشری عربستان هم دوباره روی میز قرارخواهد گرفت و تاثیرگذارترین این پرونده‌ها هم پرونده الجبری است.
یکی از دلایل نگرانی مقامات امریکایی در دولت ترامپ و بایدن در مورد پرونده سعد الجبری این است که او شریک اصلی سازمان سیا در عملیات‌های ضد تروریستی علیه القاعده بوده است. در نامه ماه جولای ۲۰۲۰ از طرف یک گروه دو حزبی متشکل از چهار سناتور به ترامپ به این نکته اشاره شده که « کمک های الجبری به مقام‌های سیا برای کشف و خنثی سازی توطیه های تروریستی باعث نجات جان هزاران اآمریکایی شده است. ما معتقدیم كه ایالات متحده وظیفه اخلاقی دارد كه در تامین امنیت آزادی فرزندان الجبری هرچه در توان دارد انجام دهد».
تمرکز بر حقوق بشر
چالش میان دولت بایدن و محمد بن سلمان تنها به این پرونده ختم نمی شود. بایدن در سال ۲۰۱۷ و در واکنش به قتل فجیع جمال خاشقجی، روزنامه نگار منتقد سعودی در قنسولگری عربستان در استانبول، محمد بن سلمان را « اراذل و اوباش » خواند. بعد از انتشار خبر کشته شدن خاشقجی، دونالد ترامپ رییس جمهور وقت امریکا با ارسال پیامی ازاو حمایت کرد. اما آوریل هینس که اخیرا با تایید سنا به عنوان مدیر اطلاعات ملی امریکا در دولت بایدن منصوب شده، متعهد شد تا تحقیقات سیا درباره این قتل را از حالت محرمانه خارج کند. این بدان معناست که واشنگتن احتمالا به طور رسمی محمد بن سلمان را در پرونده قتل خاشقجی مقصر بداند؛ حرکتی که تبعات حقوقی و دیپلوماتیکی به دنبال خواهد داشت. در همان زمان هم نهادهای اطلاعاتی امریکا در گزارش خود به ترامپ اعلام کردند که بر اساس شواهد، امر این قتل محمد بن سلمان بوده و او در جریان تمام مراحل عملیات قرارداشته است، اما ترامپ واکنش چندانی به این گزارش نشان نداد.
در همین حال و با وجود نارضایتی بسیاری از شاهزاده گان عربستانی از دوران ولیعهدی بن سلمان که با حبس و زندان آنها همراه بود، این احتمال در برخی رسانه‌ها مطرح شده که انجام یک کودتا علیه بن سلمان می تواند کم هزینه ترین اقدام برای حذف او از قدرت باشد.
وب سایت « سعودی لیکس» به نقل از جیمز کلاپر، رئیس سابق آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا که در دولت اوباما مدیر اطلاعات ملی بود، نوشت: « با توجه به اینکه مشخص نیست در آینده چه اتفاقی می افتد، ملاحظات لوژیستیکی، سیاسی و دیپلوماتیک پیچیده‌ای در رابطه با عربستان وجود دارد. عملی شدن این احتمال به عوامل متعددی بستگی دارد. چه تعداد شاهزاده در این توطیه مشارکت خواهند داشت. برخی از آنها پرنفوذ تر هستند. سیا همچنین باید ملاحظاتی نظیر این را که چقدر می شود با احتیاط این کودتا را انجام داد، ملاقات ها برای هماهنگی کجا انجام شود و بهترین فرستاده امریکا چه کسی خواهد بود، مدنظر داشته باشد».
بروس ریدل، کارشناس خاورمیانه در اندیشکده بروکینگز اما واقع گرایانه تر به موضوع نگاه می کند و می گوید: «بایدن راهی برای متقاعدکردن ملک سلمان، پادشاه عربستان، برای کنارگذاشتن پسرش پیدا کند. اما بعید است ملک سلمان چنین کاری انجام دهد. او به خوبی می داند که امریکا چاره‌ایی جز تعامل با او ندارد»/شرق.
بامـداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۲۱ـ ۲۷۰۱
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2021