تبعات آشوب در کنگره به خاورمیانه می رسد
راغده درغام ، بنیانگذار و مدیر اندیشکره بیروت
حمله اخیر هواداران افراطی دونالد ترامپ به کنگره تا حد زیادی دستاوردهای داخلی و خارجی رییس جمهور امریکا را از کانون توجه ها زدود. ترامپ در‌حالی کاخ سفید را ترک می کند که سخنرانی جنجالی اش در تحریک طرفداران خود که منجر به حمله به ساختمان کنگره و برجا‌گذاشتن پنج کشته شد، برای همیشه در یادها می ماند.
نسل های آینده، دونالد ترامپ را به خاطر ایستاده گی تجاری در برابر چین برای تامین منافع داخلی خود ایالات متحده به یاد نمی آورند. آنها او را برای خارج شدن از توافق هسته ای ناقص ایران که سلفش باراک اوباما امضا کرده بود، به یاد نمی آورند، توافقی که امکان نفوذ بیشتر این کشور در منطقه را فراهم کرد. آینده گان حتا او را به خاطر ایجاد روابط دیپلوماتیک بی سابقه بین بسیاری از کشورهای عربی و اسراییل و یا مشارکت موثر در برقراری آشتی بین عربستان سعودی و قطر و احیای شورای همکاری خلیج فارس به یاد نخواهند آورد. درعوض، نسل‌های آینده، ترامپ را برای آن روز تاریک در پایتخت امریکا به یاد می آورند که باعث شد احترام میلیون ها امریکایی و بسیاری از ساکنان جهان را از دست بدهد. ترامپ با فاجعه ای که رقم زد بهترین هدیه ممکن را به جو بایدن، جانشین خود داد. مقاومت او در پذیرش شکست در انتخابات و تکرار ادعاهای تقلب سازمان یافته به جایی رسید که حتا مایک پنس، معاون خود را مورد حمله قرار داد و از او خواست تا برخلاف وظیفه اش درقانون اساسی، پیروزی بایدن در انتخابات ریاست جمهوری را تایید نکند. ترامپ حتا رهبران ارشد جمهوری خواه را که در چهار سال گذشته حامی او بودند، از خود راند.
اما تبعات آنچه اخیرا در واشنگتن رقم خورد، تنها به ترامپ محدود نمی‌شود و می تواند برنامه ریزی‌های دولت بایدن در حوزه سیاست داخلی و خارجی را با تغییراتی روبه رو کند. به طور خلاصه می توان گفت جنونى كه در پایتخت آمریكا نمایان شد، زنگ خطری جدی بود و همه طرف ها را نگران نزاع هاى داخلی در امریکا کرده است. این بدان معنا نیست که روابط بین جمهوری خواهان و دموکرات ها، به سرعت و ناگهانی بهبود می یابد یا اینکه جدی ترین طرفداران ترامپ، حزب جمهوری خواه را برای عدم همراهی با ادعاهای او خواهد بخشید. به‌هر‌حال ترامپ، نفوذ خود را در درون حزب جمهوری‌خواه حفظ می کند و درآینده از منابع انتخاباتی زیادی هم برخوردار خواهد بود. با توجه به اینکه بیش از 70 میلیون نفر به او رای داده اند، نمی توان انتظار داشت که با پایان ریاست جمهوری اش، محو شود و از صحنه سیاسی کنار رود. در‌واقع، ترامپ میلیون‌ها هوادار دارد که قصد دارند او را دوباره در انتخابات سال 2024 ترسایی به کاخ سفید برگردانند یا حداقل ریاست جمهوری جو بایدن را با چالش های اساسی روبه رو کند. درنظر‌گرفتن این تحولات ممکن است جمهوری خواهان میانه رو و دموکرات‌ها را به همکاری در مورد بسیاری از موضوعات و مشارکت در تصمیم گیری های کلیدی سوق دهد. دموکرات ها اکنون بر کاخ سفید، سنا و مجلس نماینده گان تسلط خواهند یافت و برخی از آنها ممکن است تمایلی به همکاری با جمهوری خواهان نداشته باشند. اما سیاست مداران باتجربه تر این حزب ترجیح خواهند داد تا از رویا رویی بیشتر جلوگیری کرده و مانع از تحریک جمهوری خواهان به کند کردن یا ایجاد مانع در مسیر اجرای برنامه های بایدن از جمله اقدام برای احیای توافق هسته ای با ایران و لغو تحریم ها شوند.
استفاده از دستاوردهای ترامپ
درباره خاورمیانه باید در نظر داشت که توصیه ها و راهبردهای مشاوران جو بایدن لزوما مبتنی بر انکار دستاوردهای دولت ترامپ نیست و حتا در برخی موارد بایدن و مشاورانش به دنبال استفاده از برخی از دستاوردهای ترامپ به ویژه در مورد اسراییل خواهند بود. هدف اصلی این است که تمام کمک های احتمالی امریکا که مورد نیاز اسراییل است، در هر مقطع زمانی تامین شود، از جمله مشوق‌های اسراییل برای مذاکره با فلسطینیان و نیز اعطای مشوق هایی به فلسطینیان برای مذاکره با اسراییل. در این حوزه، آنچه مهم است حفظ و گسترش دستاورد ترامپ و دامادش جرد کوشنر از‌طریق توافق نامه تاریخی آبراهام و آغاز عادی سازی روابط بین کشورهای عربی و اسراییل است. کوشنر همچنین نقشی اساسی در سازش میان عربستان و قطر ایفا کرد. حال باید دید در تیمی که بایدن قصد دارد برای سیاست خارجی خود معرفی کند، چه کسی نقش سیاسی، اقتصادی و استراتیژیک جرد کوشنر را برعهده خواهد داشت. با نگاهی به سابقه چهره‌های شناخته شده تیم بایدن، توسعه و نوسازی پایگاه‌های ایالات متحده در منطقه از‌جمله اولویت های رییس جمهور جدید امریکا در خاورمیانه به شمار می‌آید. استدلال آنها این است که در سال های اخیر چین و روسیه ردپای نظامی خود را در خاورمیانه و خلیج فارس عمیق تر کرده‌اند و ایران هم همچنان به دنبال جاه طلبی‌های هسته ای است. در صورت عدم نرمش تهران در برابر واشنگتن، سیاست دو‌مرحله ای تیم بایدن که با فشار نرم شروع می شود، قبل از توسل به «مسیر سخت»، با چالشی جدی از سوی ایران روبه رو خواهد شد.
یکی از توصیه هایی که مطرح شده این است که برای شروع بهتر است ارتباط ایران با کشورهای تحت نفوذ خود از جمله عراق، لبنان، سوریه و یمن را به حداقل ممکن رساند. اما هنوز مشخص نیست که بایدن چگونه چنین اقدامی را انجام خواهد داد؟ ابزارهایی که تیم بایدن در فکر استفاده از آنها است، ممکن است شامل لغو تحریم ها باشد، همان طورکه ایران به شدت خواهان آن است. با‌وجود این، بعید به نظر می رسد که این اقدام به تنهایی برای تغییر رویکرد ایران در توسعه ایدیولوژی خود کافی باشد. استراتیژی منطقه ای ایران، برای حکومت این کشور دلایل وجودی زیادی دارد. انتظار می رود روش قابل پیش بینی تیم بایدن، یعنی لغو تحریم ها قبل از تهدید به اعمال مجدد آنها، در اقناع حکومت ایران موثر باشد. اما این سیاست قبلا تکرار شده و شاید دیگر جواب ندهد. تیم بایدن می خواهد زمینه سفر رییس جمهور جدید ایالات متحده به خاورمیانه را تا قبل از پایان سال 2021 فراهم کند اما تنها درصورتی که چنین سفری دستاوردهای مشخص و قابل اشاره‌ای داشته باشد. بایدن می خواهد شاهد مشارکت جدی و نقش فعال تر ایالات متحده در جایگاه رهبری جهان از جمله در خاورمیانه باشد و به همین دلیل، بحث انتصاب نماینده ویژه امریکا در خاورمیانه با اختیارات گسترده در همان روزهای ابتدایی دوره ریاست جمهوری بایدن مطرح شده است.
درباره رابطه ایالات متحده و اروپا که در چهار سال گذشته پرتنش ترین دوران خود در تاریخ معاصر را تجربه کرد هم واضح است که تیم بایدن می خواهد مانند دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، همکاری نزدیک با متحدان اروپایی را از سر بگیرد. در این مورد سیاست بایدن کاملا مغایر با سیاست ترامپ است که با اصرار به کمک های بیشتر کشورهای اروپایی به ناتو، باعث تنش در رابطه واشنگتن با متحدان اروپایی و ناتو شده بود. این اشتیاق برای بهبود رابطه با ایالات متحده فراتر از اقیانوس اطلس است و تقریبا تمام جهان برای بازگشت به دوران قبل از ترامپ لحظه شماری می کنند./ National
بامـداد ـ دیدگاه ـ ۳/ ۲۱ـ ۲۴۰۱
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2021