نگاه کلی و کوتاه به ویروس ها و امراض ویروسی

نگاه کلی و کوتاه به ویروس ها و امراض ویروسی

در برنامه ویژه نشراتی تارنمای بامداد امروز جستار ارزشمند علمی از خامه رفیق داکتر فرید شاه رفیعی معاون شعبه آموزش سیاسی و تبلیغ حزب آبادی افغانستان را خدمت علاقمندان پیشکش میداریم. امید اطلاعات ارایه شده و توصیه های مسلکی کارشناسان امور پزشکی حزب آبادی افغانستان و سایر متخصصین در مقابله با ویروس کرونا مورد توجه و کاربرد قرارگیرد. ( بـامـــداد )

تهیه و ترتیب از داکترسید فریدشاه رفیعی، متخصص امراض داخله

در سال ۱۸۸۲ ترسایی دانشمند روسی بنام دیمتری ایوانوفسکی Dimitry Ivanovsky فرضیه ای را مطرح کرد که به اساس آن دلیل شیوع یک مرض نباتی در تنباکو که درآن زمان شایع شده بود چیزی غیر از باکتریا ( که در آنوقت تنها عامل مریضی شناخته شده بود) دانسته شد. این فرضیه سبب تحقیقات هرچه بیشتر دانشمندان جهان روی عواملی بیماری ها گردیده و بالاخره درسال ۱۸۹۸ منجر به کشف موجودی بنام ویروس virus توسط دانشمند هالندی بنام Martinus Biejernk مارتینوس بیجرنک گردید.

در حال حاضر از میان میلیون ها نوع ویروس موجود درعالم هستی حدود پنجهزار نوع آن شناسایی و با جزیات تشریح شده است.

ویروس ها کوچکترین عامل انتانی (عفونی) به شمار میروند که قطر آنها بین ۲۰ تا ۳۰۰ نانومتر میباشد.( یک نانومترمساوی به یک میلیاردم حصه ی یک متر میباشد.) و توسط مایکروسکوپ عادی هم قابل مشاهده نمی باشد.

ویروس ها موجودات زنده ایی کامل نبوده دارای شباهت ها و تفاوت هایی با مایکروارگانیزم های زنده (موجودات مایکروسکوپی) دیگرمیباشند.این موجودات صرفا درداخل وجود ارگانیزم های زنده قابلیت تکثر را دارا بوده ، و درمحیط خارج از ارگانیزم زنده همچو موجودت غیرزنده بوده و قدرت تکثر ندارند.همچنان برخلاف سایرحجرات(سلولهای) زنده دارای هسته کامل نمی باشند.هسته سایر حجرات زنده دارای دو زنجیره اسیدهای هسته ای ( نیوکلیک اسیدها) یعنی دی ان ای DNA و آر ان ای RNA میباشند درحالیکه ویروس ها یکی از این زنجیره ها را دارا بوده و نظر به اینکه کدام یک از آنها را دارند ویروس ها به دو گروپ ( ویروسهای دی ان ای و ویروس های آر ان ای ) تقسیم میشوند.علاوه بر یکی ازاین نیوکلیک اسیدها ویروس ها دارای یک پوشه ی پروتینی نیز میباشند.

ویروس ها زمانی که داخل وجود ارگانیزم زنده میشوند زنجیره نیوکلیک اسید آنها حاوی معلومات مورد نیاز جهت برنامه ریزی درحجرات زنده بوده و میتواند سبب تولید مالیکول های بزرگ اختصاص افته ویروسی شده و نیز به تکثر پرداخته تعداداز نیوکلیک اسیدها و پوشه ی پروتینی آنها از این ویروس نسخه برداری (کاپی) و تولید شوند.

انتان ویروسی درداخل وجود زنده میتواند بی تاثیر، دارای تاثیرات خفیف و یا تاثیرات خیلی شدید بوده و منجربه مرگ حجرات گردند.

در وجود انسان ها ویروس ها می توانند نظر به نوع و قدرت مرض زایی شان و نیز با درنظر داشت شرایط وجود میزبان ( سن ، جنس، مقاومت و قدرت دفاعی بدن و....) سبب تولید امراض به مدت ها و شدت های مختلف شده و یا هم به قسم ناقل بدون عرض باقی بمانند ( حالتی که بدن شخص به ویروس منتن بوده و آن را درمحیط انتشار میدهد اما خود شخص مریض نمی شود.)

در مورد اینکه منشا ابتدایی یک ویروس کجا می باشد دانش زیادی موجود نیست اما فرضیه هایی وجود دارد که ویروس ها ممکن از نیوکلیک اسیدهای وجود میزبان و یا هم از پارازیت های موجود در مسافات بین حجرات یک موجود زنده منشا بگیرند.

ویروس ها میتوانند از راه ها مختلف انتشار پیدا کنند:

ـ ازطریق انتشار مستقیم از یک شخص به شخص دیگر (یا از یک موجود زنده به موجود زنده دیگر) توسط قطرات هوایی که با تنفس، عطسه و یا سرفه درمحیط پخش و به افراد انتقال میکند ( مثل ویروس انفلوانزا ، کرونا و سرخکان) ، توسط مقاربت جنسی ( مثل ویروس هیپاتیت بی و ایدز) ، توسط تماس ، دست ـ دهن یا دست - چشم ( مثل ویروس تب خال و ریزش) ویا از طریق خون و مایعات بدن ( مثل ایدز و هیپاتیت بی)...

ـ انتشار غیرمستقیم : پخش ویروس در محیط توسط مواد غایطه و راه یافتن دوباره آن به وجود انسانها از طریق گرد و خاک ، آب های ملوث و غذاهای آلوده...( مثل هیپاتیت ای و پولیو)

ـ انتشار از یک حیوان به حیوان دیگر که بعضا به صورت تصادفی به انسانها هم میتواند ویروس منتقل شود مثل ویروس سگ دیوانه

ـ انتشار توسط یک ناقل ( مثلا حشره) از حیوان به حیوان یا ازحیوان به انسان و یا بالعکس.

بیوتروریزم:

در جهان امروز بیوتروریزم ( تروریزم بیالوژیکی یا جنگ بیالوژیکی) به عنوان منشا یا وسیله انتشار عوامل مرض زا ( ازجمله ویروس ها ) مطرح میباشد. با استفاده ازاین طریقه مایکروارگانیزم های که میتوانند سبب مرگ ومیر و امراض در انسان ها یا حیوانات و یا نباتات گردند توسط انسان ها تهیه، و درمحیط پخش میگردند.( شاید خواننده گان عزیز بخاطر داشته باشند که چند سال قبل خبری نشر شده بود مبنی براینکه روس ها درصدد از بین بردن کشتزارهای خشخاس افغانستان با استفاده از پخش کدام نوع ویروس هستند .)

این مایکروارگانیزم ها با دست کاری انسان ها طوری ساخته شده میتوانند که قدرت مرض زایی آنها بیشتر شده ، سرعت وطریق انتشار آنها بیشتر وسهل ترگردیده ، و مقاومت بیشتر در مقابل داروها و واکسین ها پیدا کنند.و حتا میتواند آنها طوری دست کاری شوند که قابلیت مصاب ساختن گروه های مشخصی از انسان ها نظر به مشخصات شان ( مثل مشخصات ژنتیکی و نژاد) را داشته باشند. چنانچه در پاندیمی جاری مرض کرونا COVID 19 ، فرضیه ی بیوتروریزم هنوزهم مطرح بوده و رد شده نتوانسته است.

بامداد ـ دیدگاه ـ ۲/ ۲۰ـ ۱۸۰۳