در اسپانیا چه می گـذرد؟
کاتالونیای ها با گردهمایی دربرابر وزارت اقتصاد، یک صدا فریاد زدند : «مـا رای خـواهیم داد !».
تنور جدایی طلبی این روزها داغ است؛ از اقلیم کردستان گرفته تا قلب اروپا و اسپانیا. مطالبه ای که در گام نخست باید از سد بلند مقاومت دولت‌های مرکزی عبور کند. هرچند مساله استقلال طلبی کاتالونیا ها دراسپانیا مساله جدیدی نیست اما جدی شدن این خواست در ماه‌های اخیر رفته رفته به چالشی مهم میان بارسلونا و مادرید بدل شده است. در آخرین مورد از دور جدید تنش‌ها، روز گذشته پولیس اسپانیا اقدام به دستگیری شماری از مقامات ارشد کاتالونیا کرده؛ و همچنین به برخی از وزارت خانه‌های دولت محلی که در سازمان دهی برای برگزاری همه پرسی استقلال دست داشته اند، حمله كرده است؛ همه پرسی استقلالی که دولت محلی کاتالونیا آن را یک حق قانونی و مشروع و مادرید آن را یک اقدام غیرقانونی می داند. مجموعا در روز چهارشنبه ١٤ نفر از مقامات کاتالونیا به وسیله پولیس بازدشت شدند. در میان دستگیرشده گان، نام جوزپ ماریا یووه، از معاونان رییس دولت کاتالونیا نیز به چشم می خورد.
تمرد از قانون
علت دستگیری این افراد، تمرد از حکم دادگاه قانون اساسی برای توقف جریان همه پرسی بوده است. در واکنش به این اقدام دولت مرکزی، جوردی سانشز، رییس مجمع ملی کاتالونیا نیز از مردم خواست به دور از خشونت و به شکلی صلح آمیز دست به اعتراض بزنند و به خیابان‌ها بیایند. با وجود فشارها و تهدیدات دولتی، در جریان حمله به وزارتخانه ها، صدها هوادار استقلال کاتالونیا با تجمع درمقابل وزارت اقتصاد و محاصره کردن نیروهای پولیس، یک صدا فریاد زدند که « مـا رای خـواهیم داد». در ادامه واکنش‌ها به این اقدام دولت، گابریل روفیان، نماینده جدایی طلب کاتالونیا در پارلمان فرانسه از نخست وزیر اسپانیا خواسته « دست‌های کثیفش » را از کاتالونیا کوتاه کند.
چرا آری؛ چرا نه!
به نظر،مادرید و بارسلونا یک بار دیگر در برابر هم صف آرایی می‌کنند؛ البته این رویارویی این بار به جای زمین فوتبال، در عرصه سیاسی رخ می دهد. در یک سو دولت محلی کاتالونیا به رهبری کارلز پوجدمون مصمم است در تاریخ یک اکتوبر یعنی کمتر از دو هفته دیگر همه پرسی برای استقلال این منطقه را برگزار کند و در سوی دیگر ماریانو راخوی*، نخست وزیر اسپانیا، وعده داده که این همه پرسی به واقعیت بدل نخواهد شد. کاتالونیا منطقه ای در شمال شرق اسپانیاست که از سال ٢٠٠٦ ترسایی به صورت خودمختار اداره می شود. استدلال جدایی طلبان این است که کاتالونیا به لحاظ فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اخلاقی از حق تعیین سرنوشت برخوردار است. آنها همچنین بر این باورند که این منطقه غنی با جمعیت هشت‌‌میلیون نفری‌اش بیشتر از آنچه از اسپانیا دریافت کند، به اسپانیا خیر رسانده است.
به عنوان مثال، تولید کاتالونیا در سال ٢٠١٣ ترسایی ٢٠٣ میلیارد یورو بود که ٢٠ درصد از کل تولید ناخالص داخلی ١٠٤هزار‌میلیاردی اسپانیا در آن سال را تشکیل می داد. یکی از خواسته های دولت کاتالونیا درسال‌های اخیر پرداخت سهم کمتری از مالیات‌هایی که از مردم این ایالت اخذ می شود به دولت مرکزی و تعیین سقف مالیات‌ها از سوی دولت محلی بوده است. آنها معتقدند تعهدات مالی این ایالت به دولت مرکزی باعث شده کاتالونیا با وجود توان اقتصادی بالایش به مقروض ترین ایالت اسپانیا بدل شود و نزدیک به ۴۲ میلیارد یورو بدهی داشته باشد.
در مقابل، دولت اسپانیا با ردکردن این شایبه‌ها، این کسری بودجه را مساله ای ملی و ناشی از بحران اقتصادی کشور می داند و شاید به همین خاطر است که ماریانو راخوی گفته هیچ کشور دموکراتی با این خواست جدایی‌طلبان کنار نخواهد آمد. البته دولت مادرید از حمایت دادگاه قانون اساسی این کشور برخوردار است؛ همان دادگاهی که قانون ریفراندوم به تصویب رسیده در پارلمان کاتالونیا را لغو کرد. به هر صورت اقدامات روز گذشته مادرید نشان داد دولت مرکزی این کشور به هر قیمت قصد دارد مانع برگزاری همه پرسی شود. به گفته مقام های آگاه، یکی از اهداف اصلی مقامات دولت مرکزی از دستگیری‌ها و حملات اخیر، جلوگیری از ارسال کارت های رای دهی است. گفته می شود برخی جعبه‌های ضبط شده حاوی کارت های رای دهی بوده اند که این به معنای تخطی دولت محلی از قانون و رای دادگاه قانون اساسی است. از دیگر سو، نباید فراموش کرد که بخشی از این کشمکش بر سر برگزاری همه پرسی از نوعی بدبینی تاریخی میان مادرید و بارسلونا ریشه می گیرد.
خاین یا اکثریت خاموش
البته تلاش برای همه پرسی استقلال در کاتالونیا نه تنها اسپانیا بلکه خود این منطقه را نیز دوپاره کرده است. نتایج یک نظرسنجی به سفارش خود دولت کاتالونیا حاکی از آن است که ٤١ درصد رای دهنده گان موافق استقلال و ٤٩ درصد مخالف آن هستند. هفته گذشته، آدا کالو، شهردار بارسلون که از موافقان برگزاری ریفراندوم است، هشدار داد که فشار برای برگزاری همه پرسی، خواست نیمی از مردم کاتالونیا را نادیده می گیرد؛ همان هایی که از طرف جدایی طلبان، خاین، ترسو و خود فروخته خوانده می شوند. از قضا مادرید خود را موظف به حمایت از همین مخالفان جدایی می داند که از آنها با عنوان « اکثریت خاموش » یاد می کند. برخی گروه‌های مخالف برگزاری همه پرسی، قایل به وجود شباهت‌هایی میان این همه پرسی و برگزیت هستند. از نظر آنها، دولت محلی کاتالونیا از خشم و نفرت دیرینه مردم این منطقه و همچنین بحران اقتصادی اسپانیا برای ترویج نوعی حس قربانی بودن میان کاتالونی ها و پیشبرد اهداف خود بهره می گیرند.
اقتدارگرایی به سبک اسپانیا
پیش از دستگیری مقامات دولتی کاتالونیا به وسیله نیروهای گارد ملی و پولیس، در راستای فشارآوردن بر جدایی طلبان، څارنوال عمومی اسپانیا، بازجویی از بیش از ٧٠٠ شهردار کاتالونیا را در دستور کار قرار داد و به پولیس دستور داد هر کدام از این افراد را که حاضر به همکاری نشوند، بازداشت کند. مادرید همچنین کنترول منابع مالی این منطقه را در دست گرفته تا مانع صرف بودجه دولتی برای تبلیغ و ترویج جدایی طلبی و برگزاری همه پرسی شود. با افزایش تنش‌ها و کوتاه نیامدن مقامات کاتالونیا از برگزاری همه پرسی، دولت اسپانیا همچنین خود را برای دردست گرفتن تامین مالی بخش‌های دیگر خدمات عمومی از جمله پرداخت دستمزد کارگران و کارکنان آماده می کند. در این میان، ماموران امنیتی نیز به برخی دفاتر روزنامه های محلی در کاتالونیا حمله كرده‌‌اند. درمقابل جدایی طلبان معتقدند دولت اسپانیا با این اقدامات چهره حقیقی و اقتدارگرای خود را به نمایش می گذارد و به همین خاطر مادرید را با برخی حکومت های اقتدارگرا از جمله ترکیه مقایسه می کنند. به نظر می رسد اقدام دولت اسپانیا در دستگیری مقامات کاتالونیا و حمله به وزارت خانه‌های محلی نه تنها جدایی طلبان را از تصمیم خود منصرف نخواهد کرد بلکه با افزودن بر میزان تنش‌ها، آنها را در این مسیر مصمم تر خواهد کرد. / ش
* راخوی رهبر حزب مردم اسپانیا پیوسته در برابر خیزش های مردمی به زور و نیروهای امنیتی رو آورده؛ و با به کارگیری ابزار قهر کوشیده است از حق تعین سرنوشت مردم جلوگیری نماید.
بامداد ـ دیدگاه ـ ۳/ ۱۷ـ ۲۳۰۹