گام های نخست برای پایان یک دهه درگیری
آشتی فتح و حماس در سایه تلاش های موازی رقیب عباس
بعد از یک دهه تنش و درگیری و درست زمانی که ساکنان نوار غزه با بی برقی و بی کاری و مشکلات روزافزون، هزینه مناقشه های میان حماس و فتح را می دادند، گزارش ها از تلاش های دو گروه فلسطینی برای آشتی حکایت دارند. آن طور‌که المانیتور به نقل از مقامات ارشد تشکیلات خود گردان فلسطین ( فتح ) گزارش داده، روز اول ماه اگست گروهی از مقامات حماس به رهبری ناصرالدین الشاعر، معاون سابق اسماعیل هنیه و رییس دفتر کنونی او، در دفتر محمود عباس، رییس تشکیلات خود گردان فلسطینی، در رام الله با او دیدار کردند. شاعر را یکی از اعضای عمل گرای جنبش حماس در نوار غزه می خوانند و فتح هم او را نماینده ارزنده‌ای برای مذاکره می داند. تحلیل گران بر این باورند که برای شاعر برخلاف بسیاری از اعضای حماس، منافع ملی فلسطین بر منافع محدود حماس ارجح است. ورود هیاتی از حماس به رام الله برای بسیاری سوال برانگیز بود، اما دفتر حماس در توضیح این دیدار اعلام کرد هیات حماس برای تقدیر از دفاع محمود عباس از مسجد الاقصی به دیدار او آمده بودند؛ اما در واقع این اولین گام ها برای پایان یک کدورت دیرینه بود. از سال ٢٠٠٧ ترسایی و با قدرت‌گرفتن حماس در نوار غزه درگیری های خونینی میان گروه های رقیب فلسطینی درگرفت و از آن زمان تلاش ها برای آشتی دادن این دو گروه ناکام مانده است. دیدار هفته گذشته در سایه یکی از بزرگ ترین بحران های سال های اخیر حماس و فتح انجام شد. سه ماه پیش محمود عباس تصمیم گرفت غزه را از کرانه باختری جدا کند و برای عملیاتی کردن این تصمیم اقداماتی ترتیب داد. براساس گزارش‌ها زمزمه های این جدایی و اقدامات محمود عباس پس از آن آغاز شد که یحیی سنوار که در ماه فبروری به عنوان رهبر حماس در غزه برگزیده شد، تصمیم گرفت شورای شهری برای رسیده گی امور شهری و اداری تاسیس کند؛ تصمیمی که به مذاق عباس خوش نیامد، چرا که تشکیل شورای جدیدی را که همه اعضای آن از گروه حماس باشند، چالشی برای دولت وحدت ملی فلسطین می دید که دست کم در ظاهر بر غزه حکومت می کند. ازهمین رو عباس در واکنش به تاسیس این شورا، بودیجه سوخت مورداستفاده برای نیروگاه غزه را متوقف کرد و دستمزد کارکنان بخش دولتی ساکن غزه و هزینه های تجهیزات بهداشتی را هم به حالت تعلیق درآورد. عباس امیدوار بود این اقدامات و فشار بر حماس این گروه را از ایجاد شورای مستقل منصرف کند، اما برخلاف تصور او رقیب او محمد دحلان، رییس سابق فتح، وارد صحنه شد تا خلأ به وجود‌آمده را پر کند. با وجود همه این اقدامات نماینده گان حماس هفته گذشته به دیدار عباس رفتند و سوالی که ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده این است: چرا دفتر عباس اکنون و در بحبوحه بحران حماس و فتح اجازه چنین دیداری را داده است؟
یکی از منابع نزدیک به دحلان به شرط ناشناس ماندن، به این پرسش المانتیور این گونه پاسخ داده است: عباس به این دلیل نماینده گان حماس را پذیرفته که دحلان در حال پیش بردن طرح آشتی مشابهی بدون دخالت او بوده است. محمد دحلان از فعالان پیشین جنبش فتح است که مخالفان بسیاری دارد و در سال های فعالیت او در سرویس امنیتی فلسطین که نقش پولیس تشکیلات خودگردان فلسطین را ایفا می کرد، بسیاری او و شبکه امنیتی تحت امرش را به جاسوسی برای اسراییل در فلسطین و کشورهای عربی متهم کردند. در سال ۲۰۱۱ ترسایی محمود عباس این رقیب دیرینه خود را به اتهام کودتا علیه خودش، از تشکیلات با حکم کمیته مرکزی جنبش فتح اخراج کرد. به باور برخی ناظران اکنون دحلان در توافقی با حماس سودای دراختیارداشتن گذرگاه رفح را در سر دارد و حمایت مصر از دحلان نیز به او در این راه کمک می کند. نقش‌آفرینی مصر و امارات در این توافق بسیار پررنگ است و حتا ظاهراً امارات با تضعیف قطر و با استفاده از دحلان که رابطه دیرینه ای با این کشور دارد، به دنبال نفوذ بر غزه است. هنوز مشخص نیست آیا تلاش‌های دحلان به نتیجه‌ا ی می رسد یا نه، اما به نظر می رسد ترس عباس از رقیب سیاسی‌اش از همه فشارهای چند سال اخیر برای آشتی دادن دو گروه قوی تر بوده است و به‌همین دلیل عباس آماده چنین حرکت چشم گیری به نفع حماس است. به گزارش المانیتور شاعر در این دیدار به عباس اطلاع داده که حماس آماده تقسیم مساوی کرسی های شورای شهر جدید غزه با فتح است. براساس پیشنهاد شاعر نیمی از نماینده گان این شورا اعضای حماس خواهند بود و نیمی دیگر از اعضای فتح. عباس ایده همکاری در شورا را رد نکرده است و از سوی دیگر ازآنجایی که بیش تر اعضای فتح در نوار غزه از حامیان دحلان هستند، عباس اعلام کرده اگر مصالحه پیش رود، او شخصا نماینده گان فتح در این شورا را انتخاب می کند و این نماینده گان لزوما کسانی نیستند که در نوار غزه زنده گی می کنند. افزون بر این در صورت پذیرفته شدن پیشنهادها، انتظار می رود عباس خواستار وابسته بودن شورای شهر جدید به دولت وحدت ملی شود. این همکاری اولین گام در جهت آشتی واقعی میان فتح و حماس است و در این شورا برای اولین بار اعضای ارشد هر دو سازمان در یک واحد اداری در کنار هم قرار می گیرند. پس از ١٠ سال محمود عباس باید تصمیم بگیرد که آیا در نهایت آماده پایان دادن به جنگ داخلی فلسطین است یا نه. به باور تحلیل گران دو تحول می تواند او را مجبور کند به این پیشنهادها پاسخ مثبت دهــد. اولین دلیل دحلان و تحرکات اخیر اوست و دیگری تصمیم عباس برای بازنشسته گی در پایان سال ترسایی٢٠١٧. به گفته اعضای ارشد فتح، محمود عباس می خواهد در جنوری ٢٠١٨ از قدرت کناره گیری کند و ازهمین رو ترجیح می دهد فلسطین متحدی را برای جانشین خود به ارث بگذارد، هرچند عباس امیدوار است جانشینش دحلان نباشد. /شرق
بامداد ـ دیدگاه ـ ۴/ ۱۷ـ ۰۹۰۸