« تقلای دَم مرگ جسدهای سیاسی »
دیپلومات های روسی از خاک ایالات متحده اخراج شدند
مناسبات دیپلوماتیک رودربایستی نمی شناسد: اخراج کنی، اخراج می شوی. این قاعده امر است؛ به ویژه اگر یک طرف متهم به دخالت در امور داخلی طرف دیگر باشد. اما این اصل دیپلوماتیک زمان و مکان می شناسد. کافی است یک طرف معادله را کرملین و طرف دیگر را کاخ سفید قرار دهید که تنها سه هفته با روی کارآمدن دونالد ترامپی فاصله دارد که کابینه اش و در راس آن وزیر امور خارجه سوابق دوستی دیرینه ای با مقامات روس در کارنامه خود دارد. آن گاه دیگر شاید حتا اخراج ٣٥ دیپلومات روس به اتهام دخالت در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا نیز نتواند ماسکو را متقاعد کند که به رسم معمول و در اقدامی تلافی جویانه، دیپلومات‌های امریکایی را اخراج کند. شاهد این مدعا نیز بیانیه روز گذشته ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه بود که نشان از احتیاط مقامات کرملین در قبال هرچه محدود تركردن مجراهای دیپلوماتیک بین دو کشور دارد.
کرملین در حالی روز گذشته تصمیم باراک اوباما، رییس جمهوری ایالات متحده مبنی بر اخراج دیپلومات‌های روس را اقدامی تحریک آمیز در راستای وارد آوردن هرچه بیشتر لطماتی بلندمدت به روابط دو کشور دانسته و خاطرنشان کرده دولت قصد ندارد با صدور دستور اخراج، دیپلومات‌های امریکایی را به درد سر بیندازد که تنها ساعاتی پیش تر سرگیی لاوروف، وزیر خارجه آن کشور، از ارایه پیشنهاد‌ها خود به پوتین برای اخراج ٣٥ دیپلومات امریکایی در روزهای آتی خبر داده بود. لاوروف با بیان اینکه اتهامات واشنگتن علیه ماسکو درباره مداخله در انتخابات ٢٠١٦ ترسایی بی پایه و نتیجه تلاش‌های اوباما برای شانه خالی کردن از شکست‌هایش در عرصه سیاست خارجه است و از سوی دولت بی پاسخ نخواهد ماند، اعلام کرده بود از رییس جمهوری آن کشور خواسته تا ٣١ نفر از اعضای سفارت امریکا در ماسکو و همچنین چهار نفر از کارمندان قونسلگری امریکا در سن پترزبورگ را عناصر نامطلوب اعلام و آنها را از خاک روسیه اخراج کند. این ها جدای از واکنش شدید دیگر مقامات دولتی و پارلمانی روسیه به اقدام اوباما بود که از اظهارات ماریا زاخارووا سخن گوی وزارت خارجه آن کشور، در تشبیه مقامات کاخ سفید به بازنده گانی کوته بین در سیاست خارجه تا سخنان کنستانتین کوساچیوف، دبیر کمیته امور بین‌المللی دوما، را در بر می گرفت که اقدام اخیر ایالات متحده را تقلای دَم مرگ جسدهای سیاسی خوانده بود. با تمام این اوصاف و در شرایطی که اقدامی مشابه از سوی جورج دبلیو بوش در سال ٢٠٠١ ترسایی و اخراج ٥١ دیپلومات روس به اتهام جاسوسی، با واکنش بلافصل کرملین و اخراج ٥٠ دیپلومات امریکایی همراه بود، رویکرد اخیر پوتین حکایت از چشم انداز متفاوتی در آینده روابط دو کشور دارد. مقامات روس اگرچه با تعطیل کردن مدرسه انگلیسی- امریکایی ماسکو که محل تحصیل فرزندان دیپلومات‌های بریتانیایی، کانادایی و امریکایی است، عملا ادامه خدمت کارمندان متاهل سفارت ایالات متحده امریکا را با مشکلات عدیده‌ای روبه رو كرده‌اند؛ اما به نظر می رسد به شدت روی احتمال لغو فرمان اجرایی اوباما از سوی دولت آتی دونالد ترامپ حساب باز کرده‌اند. چهل وپنجمين رییس جمهوری ایالات متحده که از تاریخ ٢٠ جنوری به طور رسمی سکان دولت را برعهده خواهد گرفت، روز پنجشنبه در واکنش به اقدام اوباما، بدون تکرار ادعاهای پیشینش مبنی بر مداخله نکردن ماسکو در انتخاباتی که در نهایت به پیروزی او انجامید، از لزوم توجه مقامات دولتی به مسایل بزرگ تر و جدی تر سخن گفته و اعلام کرده بود این هفته در راستای منافع کشور و مردم، با رهبران اطلاعاتی امریکا گفت وگو خواهد داشت تا بلکه درباره ابعاد و پیامدهای این وضعیت تصمیم گیری بهتری شود. این در حالی است که مقامات کاخ سفید اعلام کرده‌اند تیم انتقالی ترامپ پیش از اعلام رسمی تحریم ها و صدور فرمان اخراج دیپلومات‌ها از این موضوع آگاهی داشته و ترامپ و اوباما نیز روز چهارشنبه درباره همین موضوع با یکدیگر گفت وگوی تلفونی داشته اند.
اوباما روز پنجشنبه گذشته عاقبت به وعده خود مبنی بر پاسخ گویی به حملات سایبری ماسکو که به ادعای واشنگتن، با هدف مداخله در روند انتخابات اخیر ریاست جمهوری به نفع نامزد جمهوری خواهان، کمیته ملی دموکرات‌ها، ستاد تبلیغاتی هیلاری کلینتون و چندین و چند نهاد و سازمان سیاسی دیگر را هدف قرار داده بود، عمل کرده و در فرمانی نه تنها ٣٥ دیپلومات روس را از خاک ایالات متحده اخراج کرد؛ بلکه تحریم‌های جدیدی نیز علیه افراد و نهادهای روسی وضع کرد. رییس جمهوری امریکا که برای گذران تعطیلات سال نو در جزایر هاوایی به سر می برد، در بیانیه‌ای درباره تحرکات روسیه در امور داخلی کشورش هشدار داده و اعلام کرده با اتکا به اختیارات خود در پاسخ گویی به آن دست فعالیت‌های سایبری که می تواند فرایندها و نهادهای انتخاباتی امریکا و متحدانش را تحت تاثیر قرار دهد، تحریم‌های جدیدی علیه پنج نهاد روسی وضع کرده است. این نهادها عبارت اند از اداره اصلی اطلاعات، سرویس امنیت فدرال و همچنین سه شرکت روسی که پشتیبانی های مادی لازم برای عملیات سایبری دو نهاد اطلاعاتی نام برده را فراهم می آورده‌اند. این ها جدا از چهار افسر اداره اصلی اطلاعات روسیه است که هریک جداگانه هدف تحریم های جدید ایالات متحده امریکا قرار گرفته اند. اوباما همچنین در بیانیه خود از ٣٥ دیپلومات اخراجی به عنوان عوامل اطلاعاتی نام برده و اعلام کرده این افراد که از سوی وزارت خارجه امریکا عناصر مطلوب شناخته شده‌اند، ٧٢ ساعت فرصت دارند تا خاک ایالات متحده را ترک کنند. گذشته از این ها و البته اقدامات دیگری که شرح آنان به گفته اوباما در اختیار رسانه‌ها قرار نخواهد گرفت، تحریم‌های اعمالی جدید حق دسترسی دیپلومات‌های باقی مانده روس به دو مجموعه ساختمان‌های اداری- مسکونی در مریلند و نیویورک را که به گفته مقامات امریکایی محل فعالیت‌های جاسوسی بوده‌اند، لغو خواهد کرد. این در حالی است که وزارت خارجه امریکا نیز در بیانیه ای، اخراج دیپلومات‌های روس را نه صرفا پاسخی به مداخله سایبری روسیه در انتخابات ماه نوامبر، بلکه واکنشی به روند رو به افزایش آزار و اذیت دیپلومات‌های امریکایی در خارج از مرزها دانسته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که شمار دیپلومات‌های امریکایی که با وجود مصوونیت قضایی شان، در ١٢ ماه اخیر به اتهام جاسوسی از سوی پولیس روسیه تعقیب و آزار و اذیت شده‌اند، افزایش چشمگیری داشته است. / ش
بامداد ـ دیدگاه ـ ۴/ ۱۶ـ ۲۱۳۱