بحران عرب و جلوگیری ازتکرار فاجعه در سوریه

عبدالوکیل کوچی

بحران آفرینی در کشورهایی از شمال شرق افریقا گرفته تا جنوب غرب آسیا را به نام انقلاب ها ،خیزش ها ، و اعتراضات ضد دولتی و در مجموع  بهارعرب می خوانند. که از سال های ۲۰۱۰ ترسایی آغاز گردیده است و تا اکنون ادامه دارد. که این خیزش ها در ابتدا به سقوط دولت های تونس ، مصر ، لیبیا و یمن منجرگردید وسال های بعد دامنه جنگ تا لبنان ،عراق و سوریه رسید که تهاجم پی در پی قدرت های منطقه وی وغربی را در پی داشت .گذشته از آن برقابت های سنی شیعه دامن زد که تمامی منطقه خاور میانه را در برگرفت .

تا جایی که معلوم است خطر بروز جنگ و شدت گرفتن تنش های مذهبی وفرقه ای رقابت های ژیوپولیتیکی بر ویژه گی های این جنگ ها سایه افگنده است. طوریکه معلوم است اوج گیری این جنگ ها با دخالت خارجی ها زیر نام دموکراسی ، ردیکال ترین شورشیان را برانگیخته است .

واما در کشور عربی سوریه  با آغاز جنبش نافرمانی مدنی که به قیام بزرگ مبدل گردیده است دوام جنگ داخلی را در پی دارد .درین جنگ خان ومان سوز در اثر دخالت مستقیم قدرت های منطقه وی ودیگر کشورهای مداخله گر بیش از یکصدو بیست هزار نفرکشته سه ونیم میلیون پناهنده ونزدیک به پنج میلیون آواره گردیده است .

این جنگ که گفته میشود خطر تجزیه کشور عربی سوریه را در پی خواهد داشت بیش از آن کشور ها را به دو طرف درگیر جنگ کشانیده است .به طوریکه کشورهای عربی وغربی در حمایت از شورشیان به تربیت وتجهیز وتمویل آنان پرداخته و در آن سوی خط  کشور روسیه ، ایران بنا به روابط دیرینه با دولت سوریه کمک میکنند که اخیراً گرایش بعضی از نهادهای سیاسی عراق نیز به ایتلاف طرفدار دولت سوریه  تبارز یافته است .چنانچه روی این موضعگیری ها ولادیمیرپوتین رییس جمهور روسیه اخیرا اعلام کرد  که مسکو به کمک های خود به دمشق علیه شورشیان ادامه میدهد . به نقل از اخبار خاور میانه فیگارو ، ایران وحزب الله درخط مستقیم جبهه از بشار اسد پشتیبانی میکنند. به قول اخبارجام جم وبه گزارش ایسنا ، امریکا ، انگلیس وفرانسه کمک های خود را به مخالفان سوری ادامه میدهند .

گذشته از همه داعش والقاعده در جبهات جنگ کم از دیگران نبوده اند .بنا به گفته جان کری بارک او باما معتقد است مذاکره با روسیه گام مهم بعدی در تحولات مربوط به سوریه است و ابراز امید کرده است که این گفت و گو ها به زودی انجام می شود . به قول خبر نگار بی بی سی فارسی ،روسیه گفته است که در خواست دولت سوریه را برای اعزام نیروهای نظامی بررسی میکند و در واکنش به اظهارات آقای کری گفته که مسکو هم آماده مذاکره با امریکا است .

با توجه به روند مذاکرات قدرت های بزرگ برسر مسایل حاد منطقه وی وجهانی ،که گذشته های نسبتاً طولانی دارد با نتیجه گیری از مذاکرات گذشته نه چندان دوردر یکی از کشور ها  وشبیه سازی اینگونه مذاکرات در دیگرکشورها بیش از پیش روی نتایج آن شک و تردید ی را به وجود می آورد. به طوریکه بیست وپنج سال قبل میخاییل گرباچف در یک تعامل فکری بزرگ وبرچیدن بساط نظام شوروی سوسیالیستی در اتحاد شوروی سابق معادلات قدرت را در جهان برهم زد. گذشته از آن گرباچف در یک سازش بیرونی بر سر مساله افغانستان که منجر به برکناری زنده یاد ببرک کارمل رهبر فقید حزب دموکراتیک خلق افغانستان گردید . دیری نگذشته بود که دوستی خود با دوکتور نجیب الله را نیز در معرض معامله قرار داد واین در حالی بود که باور واعتماد دوکتور نجیب الله نسبت به گرباچف ودل خوش کردن به سراب مصالحه ملی سرانجام ، نظام دولتی دموکراتیک ، حزب وطن وحیات خودش را درخطر شکست ونابودی قرار داد .

پاکستان واجیران زرخریدی که در میدان جنگ با دولت افغانستان تاب مقاومت را نداشتند پا به معامله نهادند ولب به مذاکره گشودند .که در نتیجه آن طی مذاکرات ۱۹۸۸ ترسایی ژنیو طرف های درگیر در جنگ افغانستان با میانجیگری سازمان ملل متحد فیصله به عمل آمد که به طرف های درگیردرجنگ افغانستان کمک های نظامی قطع گردد. و اما در عمل معلوم گردید که توافقات ژنیو از طرف اتحاد شوروی سابق و دولت افغانستان به صورت یک جانبه رعایت وعملی گردید. ولی از جانب غربی ها اعطای کمک های مالی و تسلیحاتی بر خلاف ارزش های توافقات ژنیو، هم به دولت پاکستان وهم به مخالفان دولت دوکتور نجیب الله  ادامه یافت تا حدی که دولت قانونی ودمو کراتیک جمهوری افغانستان به سقوط کشانیده شد . حزب وطن از هم پاشید ، ریس جمهور دوکتور نجیب الله چندی درمقر سازمان ملل متحد پناهنده بود که نه از طرف سازمان ملل متحد ونی هم به وسیله گرباچف با نفوذی که داشت در جهت رهایی دوکتور اقدام موثرروی دست گرفته نشد تا اینکه توسط رادیکال ترین عاملان اهداف شوم وشیطانی پاکستانی به شهادت رسید وجهان نظاره گر به دارآویختن رییس جمهور قانونی افغانستان بود .اکنون تروریستان ،القاعده وداعش ودیگر تندروان ومخالفان دولت سوریه که مردم این کشور را به خاک وخون کشانیده و زیربناهای اقتصادی را منهدم ، آثارگرانبها وبناهای تاریخی را نابود ساختند ؛ دارایی عامه را غارت ونوامیس ملی آنکشور را خلاف ارزش های اسلامی و انسانی مورد تجاوز قرار میدهند . دولت سوریه در داخل با همکاری بالنسبه مردم ودر خارج با کمک های ایران و روسیه با مقاومت دلیرانه در مقابل تروریستان داعش ، القاعده  و مخالفانش با سرسختی ایستاده گی میکند .

به نظر میرسد که خارجی ها با توجه به برتری نظامی دولت سوریه گزینه مذاکره رامطرح نموده که طرف توجه همگانی قرار دارد . این همان چیزیست که در گذشته ها در جنگ های افغانستان ، زیر نام نجات از خطر کمونیزم ، در عراق دموکراسی ، در لیبیا جنبش مردمی و حالا در سوریه نام مقبول مذاکره وتفاهم . بآنکه مذاکره وتفاهم بهترین گزینه راه حل بحرانات کشوری ،منطقه وی وجهانی میباشد ، اما آنچه مهم است تطبیق بی چون وچرای راهبردی مذاکرات است که سرنوشت آتیه کشور ها به آن بسته گی دارد طوریکه پیشتر تذکر داده شد،  توافقات ژنیودر رابطه به افغانستان یکی از نمونه مثالهای زنده  گزینه مذاکرات برای سوریه میباشد . که انجام مذاکرات عادلانه برای حل بحران سوریه  وتطبیق بی چون وچرای آن از جانب همه طرف های درگیر بدون شک راه  را برای رسیدن به صلح نزدیک خواهد ساخت  و درغیر این صورت قبول یک جانبه فیصله ها پیامد ناگواری را به وجود خواهد آورد  که  فجایع  لیبیا ، عراق و افغانستان  درسوریه تکرار خواهد شد .

به قول تحلیل گران سیاسی،  بشار اسد که از پشتیبانی مردمی برخوردار بوده است ومزید بر آن کمک های نظامی روسیه وهمکاری ایران به دولت سوریه امکانات فراوان بخشیده است، تا در برابر جنگ آوران وشورشیان درمیدان نبرد ایستاده گی کند. معلوم است که دولت سوریه از گزینه مذاکره استقبال خواهد نمود. مذاکراتی که در مطابقت با منافع علیای کشورش باشد وتمام طرف های درگیر از توافقات حاصله پشتیبانی وپیروی کنند آنگاه نقش طرف های ذیدخل وقدرت های بزرگ جهانی در سرنوشت جنگ و صلح جهانی برجسته گردیده و باورها را به خود جلب خواهند نمود .

 بامداد ـ دیدگاه ـ ۱ /۱۵ ـ ۰۷۱۰