د ښاغلی اکبرکرګر د آثارو په تړاو یو څو لنډې خبرې

انجنیرعبدالقادرمسعود

ښاغلی محمد اکبر کرګر د علم، ادب او فرهنګ په ډګر کې د پښتو ژبې هغه پیژندل شوی، با درکه، با احساسه، خواخوږی، د ژور فکر او عقایدو ځواکمن لیکوال، هڅاند متفکر، غښتلی څېړونکی، تکړه ژباړونکی دی، چې د ده د پام وړ او اغېزمن آثار زموږ په جګړه ځپلی هیواد کې معاصرو او راتلونکو نسلونو ته د یوې علمی، ملی، ادبی او فرهنګی زېرمې او معنوی پانګې په توګه لویه او بډایه شتمنی ده.
دی نه یوازې وتلی او پیژندل شوی داستان او کیسه لیکونکی، ټولنیزپوه، سیاست پوه، ادب پوه، منلی او ملی شخصیت دی، خو په خپلو ارزښتمنو او اغېزمنو آثارو یې د تصوف او عرفان ډګر هم تود، ځلانده او روښانه ساتلی دی.
ښاغلی کرګر صاحب یو زړه سواندی انسان، دروند شخصیت او د لویې حوصلې خاوند دی. د خپلو ملګرو، یارانو، دوستانو او مینه والو، د هیواد او هیوادوالو سره سپیڅلې او ژوره مینه لری. دوې میاشتې مخکې یې ما ته له لندن څخه د ټېلېفون په کرښو کې وویل: زه هالند هېواد ته درځم غواړم تاسو ووینم. ما ورته وویل زه به ویاړ ولرم چې خپل زړه ته رانږدې دوست کرګر صاحب ووینم. کله چې دی هالند ته راغی ما ورته ټېلېفون وکړ او ورته ومې ویل چې نن شپه زما میلمه یې. ورغلم له ده سره یو ځای زموږ د ګډ دوست تکړه او پېژندل شوی هنرمند کریم جان لمر کور ته ورغلو. د خپلو دوو نورو دوستانو او یارانو نجات جان
لودین او بشیر جان رفیق سره مو یو ښکلې د موسیقۍ او غزل شپه د خوږ ژبی کریم جان لمر په خوندورو سندرو او غزلونو رنګینه کړه.
لنډه دا چې په دریمه ورځ بیا دی زما میلمه شو او د روتردام په ښار کې مو چکر ووهه. زموږ بڼدار ډېر ښکلی او په زړه پورې وه. کرګر صاحب درې چاپ شوی نوی اثار چې (انسان او جهان له عرفانی لیده)، (رحمان لید توګه) او (کلونه تورتمونه – د لنډو کیسو ټولګه) نومیږی، او په ډېر ښکلی ډیزاین او صحافت سره چاپ شوې دی په ټوله مهربانی سره ماته ډالۍ کړل، او ما ترینه د زړه له کومې مننه وکړه.
کله چې ما دا ګټور، ارزښتمن او تحلیلی آثار په مینه او پاملرنې سره ولوستل، نو ماته هم دا احساس پیدا شو چې زه د علم، ادب، شعر و شاعرۍ د مینه وال په توګه باید یو څو ټکی پرې ولیکم.
د کرګر صاحب د لنډو کیسو په ټولکه کې کلیوالی واکمن دودونه، عنعنوی ارزښتونه، انسانی، ټولنیز، ملی تصورات او افکار، ادبی او اخلاقی پیغامونه، رښتینی او سپېڅلی انسانی جذبات، احساسات او عواطف، سیاسی، انتقادی او اصلاحی تصویرونه، په ډېره خوږه، سلیسه ساده او روانه ژبه په ډېر ښکلی رنګ، خوند او هنری ښکلا کې انځور شوې دی.
ښاغلی اکبرکرګر صاحب هغه نوښتګر، د لوړ فکر، او ځواکمن استعداد هڅاند لیکوال، محقق او څېړونکی دی، چې تل هڅه کوی خپلې څېړنیزې لیکنې او تحقیقی موضاعات او مسایل د ژورې پوهې او د څېړنو د هر اړخیزو اصولو او مقرراتو پر بنسټ او د نامتو او پېژندل شویو کورنیو او بهرنیو لیکوالو او څېړونکو د آثار د علمی ازموینو او تجربو، د څرګندو دلایلو او استدلال، مستندو شواهدو او موادو پر منطق خپلو لوستونکو او مینه والو ته وړاندې کړی.
د ښاغلی کرګر صاحب دویم کتاب رحمانی لید توګه نومېږی. دا اثر د رحمان بابا په تړاو د کرګر صاحب د بېلابېلو مقالو ټولګه ده چې د رحمان بابا په شعر او افکارو یوه لنډه څېړنه ده.
رحمان بابا یو دینی او روحانی عالم، یو لوی زاهد، عابد، او د دین مرشد وو، او د خدای (ج) په عبادت او ریاضت د خپل روحانی ژوند سره بوخت وو. رحمان بابا یو روحانی، ادبی اوټولنیز شهرت لری او دی د یو صوفی مشر په توګه د خلکو په ذهن او روان کې خپل ځای او مقام تر لاسه کړی دی. د ده زیاتره شعرونه د خدای (ج) په ستاینه کې او د حقیقی عشق په تړاو لیکل شوې دی.
ښاغلی اکبر کرګر صاحب په خپله یوه لیکنه کې (رحمانی عشق یعنی څه؟) ترسر لیک لاندی داسې وایی:
((.... په انګلیسی ژبه د درحمان بابا د دیوان ژباړونکی او سریزه لیکونکی باور لری، چې هغه څه چې د رحمان په دیوان کې ډیر برجسته او څرګند دی، هغه عشق دی. موږ د رحمان بابا په دیوان کې په دې خبره غور وکړ، د رحمان بابا په دیوان کې په کراتو ځله دعشق کلمه تکرار شویده؛ خو دا عشق یوازې تصوفی او عرفانی عشق نه دی. دا یوه اوږده قصیده ډوله غزل دی، چې مطلع یې ده:
په نامه د هغه خدای مې دا بیان دی
چې یو نوم یې په نومونو کې سبحان دی
په دې شعر کې رحمان بابا د خدای توصیف کوی، د خدای صفات بیانوی، چې له یوې خوا شریعت ته نږدې او له بلې خوا د خالص تصوف او عرفان څخه واټن نیسی. په دې مانا چې په وحدت الوجود کې په عالی او ترانسیندینتال حالت کې صوفی له ځانه بهر کېږی او ځان یا خپل مادی وجود نفې بولی.))
همداسې په دغه اثر کې د تصوف او عرفان د علم په رڼا کې دا مسله هم څېړل شوې ده، چې آیا رحمان بابا یو تمام اعیارصوفی او عارف وو او که نه؟
لنډه دا چې په دې اثر کې د رحمان بابا شعرونه او خیالونه د تصوفی، عرفانی او فلسفی افکارو پر بنسټ څېړل شوې دی.
د ښاغلی کرګر صاحب دریم کتاب (انسان او جهان له عرفانی لیده) په نوم یادېږی. دا اثر دیارلس څپرکی (فصلونه) لری چې په هر فصل کې ډېر ګټور، تحلیلی او اغېزمن مطالب وړاندې شوې دی.
ښاغلی اکبرکرګر صاحب په دې ارزښتمن اثر کې زموږ په لرغونی فرهنګ کې د تصوف او عرفان بنسټونه او د دوی توپیر په هند افغانستان، منځنۍ اسیا او فارس کې څېړی او څرګندوی. ده د وحدت الوجود او وحدت الشهود تصوفی، عرفانی او فلسفی افکار د تصوف او عرفان د بنسټ اېښودونکو، د اسلامی مذهبی، شرعی عقایدو او ویناوو په تړاو او په اسلامی تصوف یې هم پراخه رڼا اچولې ده. او همداسې یې د صوفی، عارف، معرفت او د انسان ناخبری شعور، په عرفان کې د واحد مقام ته د عروج مسله، په اسلامی فرهنګ کې د عروج څو بېلګې لکه: د منصور حلاج داستان، شهاب الدین سهروردی د خپل وخت نابغه، شیخ محی الدین عربی
او نورو پرتلیزه څېړنه، د پانته ییزم وحدت الوجود او هندی فلسفه، د بودیزم او د هغه فرهنګی اغېزې، افلاتون او نو افلاتونیزم د عرفان بله سرچینه، مشهورې صوفی او عرفانی ډلې او فرقې، کابالاعرفان او د دین او عرفان ځانګړنې او توپیرونه، د عشق طبیعی او عرفانی بهیر، او د حقیقی او مجازی عشق ارزونه، شعر او عرفان، عرفان او انسان، د تصوف او عرفان د مکتبونو د نظریاتو په رڼا کې د یو کامل او بشپړ انسان مقام، د صوفیانه طریقو په اړوند خبرې، پښتو شعر، عرفان او تصوف، او همداسې په نثر او شعر کې د تصوف او عرفان د عقایدو او افکارو بیانول، ابن سینا او اشراقی فلسفی افکار او همد
اسې یو شمېر نور موضاعاتو او مسایلو په تړاو څېړنه ، شننه، او څرګندونه په سیستماتیک او علمی ډول پرتله شوی او بیان شوی دی.
ښاغلی اکبرکرګر صاحب په ډېره ساده، روانه او عاطفی ژبه، په خوږو او رڼو الفاظو، د کورنیو او بهرنیو د پېژندل شویو عالمانو، څېړونکو، لیکوالو، ادیبانو او شاعرانو د اسلامی افکارو او عقایدو، د تصوفی او عرفانی خیالونو، د ژورو څېړنو او څرګندونو په رڼا کې خپلې ګټورې او اغېزمنې څېړنې او شننې په ډېر علمی، تحقیقی او ادبی بڼه انځور کړې دی.
لنډه دا چې اکبر کرګر صاحب په خپلو علمی، ادبی او څېړنیزو آثارو کې د پوهې، علم او ادب مینه والو ته داسې ځلانده او روښانه ډیوې بلې کړیدی چې لوستونکی یې په لوستلو سره د خپلو موخو پیغامونه په کې موندلای شی. دا ژور او اغیزمن آثار په څو څو واره لوستلو ارزی او د هر لوستونکی په زړه، معنوی او اخلاقی، ذهنی او روانی حالاتو کې جذبې او ولولې راپاروی.

زه ښاغلی اکبرکرګر صاحب ته د ده د ګټورو، علمی، ادبی، تحلیلی، انتقادی لیکنو او اغېزمنو، ارزښتناکو، عاطفی چاپ شویو آثارو په تړاو مبارکی وړاندې کوم او د ده د لانورو زیاتو بریاوو، غوړېدو او هستونو په هیله یم.

بامـداد ـ فرهنگی و اجتماعی ـ ۳/ ۲۲ـ ۱۳۰۲

استفاده ازمطالب بامداد با ذکرماخذ آزاد است.

Copyright ©bamdaad 2022