« سرمایه در سده بیست و یکم »
دیپلیوم انجینر عمرمحسن زاده
« سرمایه در سده بیست و یکم » نام کتابی است که در روزهای پسین شهره آفاق گردیده و دانایان بورژوایی اقتصاد آنرا با قدردانی ویژه ای به ستایش گرفته اند.این اثر برآیند پانزده سال پژوهش ژرف و ارزیابی داده ها و ارقام بیش از بیست کشور پیشرفته جهان در درازنای تاریخ سه صد ساله اقتصادی آنهاست که با بهره گیری از توان بزرگ حسابی کمپیوترهای مُدرن شناسایی و بکار گرفته شده اند . توماس پیکیتی دانشمند فرانسوی این کتاب را در همکاری با تیم خود نگاشته و برای روشنگری بیشتر رهگـذرهای دانش اجتماعی، تاریخ ، بشر شناسی، علوم سیاسی و ژورنالیزم متکی بر فاکت ها را پیموده است .
« سرمایه در سده بیست و یکم LE CAPITAL AU XXI SIECLE » دراگست سال پار ترسایی در فرانسه به نشر رسید ولی به زودی چندان مورد توجه قرار گرفت که بنگاه نشراتی دانشگاه هارورد در ایالات متحده امریکا چند هفته پیش به چاپ ترجمه آن به زبان انگلیسی اقدام نمود. وزارت مالیه ایالات متحده امریکا ، سازمان ملل متحد ، صندوق بین المللی پول ، بانک جهانی و ده ها مرکز اکادمیک درهفته های اخیر از پیکیتی میزبانی نمودند تا با دیگاه های او از نزدیک آشنا شوند. این دانشمند پُرکار درونمایه کتاب خواندنی خود را با این تزکه « ثروت اجتماعی در آغاز سده کنونی باز هم بگونه شدید أ نابرابر و همانند صد یا دو صد سال پیش توزیع میگردد » معرفی نمود .او خاطر نشان ساخت که امروز یک اقلیت نا چیز سرمایه داران بزرگ بیشترینه بخش ارزش های درآمدی و دارایی ها را در تصرف خویش در آورده و از اکثریت عظیم بشریت که نیروی خود را به بازار های کار عرضه میدارند چانس های درآمد بهتر و بهزیستی را ربوده اند . دولت اجتماعی ، کوشش در راه هم سطح سازی تفاوت های اجتماعی ، ارتقأ اقشار میانه ، ابتکارات بیشمار در راه آموزش و فن آوری و سر انجام همه تلاش های دولت های دموکراتیک صنعتی در دستیابی همگانی به ثروت ، همه و همه نتوانسته اند مناسبات موجود را در کشور های سرمایه داری تغیر بنیادی دهند و دستینه های پایداری را به ارمغان آورند .از آنجائیکه علی القاعده سود سرمایه بالا تر از رُشد اقتصاد ملی است از این رو نا برابری هم پدیده نا خواسته سرمایه داری نه , بلکه برآیند جبری آن میباشد . فارمول « راندیت سرمایه بزرگتر از رُشد اقتصاد ملی » پدیده بیرون شدن امر توزیع از کنترول اجتماعی را مبرهن و منطق انباشت سود سرمایه در گذشت زمان و انتقال ثروت از نسلی به نسلی را روشن میسازد .این فرآیند با توجه به مسأله رفاهیت و توزیع درآمد مبین آنست که سرمایه داران معدود به آسانی به ثروت های بزرگ دست میابند و در فرجام جامعه ای پدیدار میگردد که آنرا الیگارش ها و سلسله خاندان های ثروتمند رهبری مینمایند . توماس پیکیتی که خود هوادار مالکیت خصوصی و اقتصاد بازار است باور دارد که مسایل بیشماری اند که بازار ها قادر به حل آنها نمی باشند .اقتصاد بازار بدون نظم و کنترول « رگلاژ» زمینه های توزیع شدیدأ نا برابر و افراط گرایانه ثروت را فراهم و بقای سیاسی سر مایه داری را به خطر مواجه میسازد .پیآمد های ناگوار این رُشد تقویت گرایش های ضد جهانی سازی و ناسیونالیزم لجام گسیخته خواهد بود .جهان امروزی ما با خطر بازگشت توزیع شدیدأ نابرابر سده نزدهم مواجه است .بر اساس آمارموسسه فوربس ثروت ملیارد ر های جهان در مقایسه با اقتصاد واقعی در میان سالهای ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۳ ترسایی سه تا چهار بار زود تر افزایش داسته است . اگر سرمایه داران بزرگ که یک در صد جمیعت را تشکیل میدهند بخش اعظمی رشد اقتصادی را بکام خود فرو برند در آنصورت آنچه که باقی میماند برای ۹۹ در صد دیگر کفایت نخواهد کرد . پیکیتی برای بیرون رفتن از این بحران پیشنهاد میکند تا با وضع مالیات متصاعد بر ثروت ها از توزیع نا برابر جلوگیری شود .وی نظریات آعده از اقتصاد دانانی که خواهان نابرابری بمثابه انگیزه ای برای عملکرد و تلاش بیشتر افراد اند را نپذیرفته و میگوید که درس سده بیستم اینست که ما برای رُشد خود به اوضاع شدید سده نزدهم ضرورت نداریم . نخبه گان ثروت اندکی هم رُشد اقتصادی را ببار نیاورده اند. تنها تغیرات سده بیستم از راه موسسات اجتماعی چون مالیه متصاعد بر عایدات و بیمه اجتماعی مایه رشد گردیده اند .نظریات پیکیتی در باره قرضه های دولتی و توسل به انفلاسیون بمثابه وسیله ای برای پشت سر گذاشتن بحران مالی نیز درخور توجه است . او انفلاسیون را صادقانه ندانسته و آنرا مالیه ای برای اقشار نادار و متوسط جامعه میداند درحالیکه ثروتمندان بزرگ با داشتن ثروت های جایدادی و پرتفوی اسهام از تهدید هرگونه انفلاسیون درامان اند .
اقتصاد دان امریکایی ، تایلر کاون درمجله مشهور « روابط خارجی » نوشت که کتاب « سرمایه در سده بیست و یکم » ثروت سرمایه داری را باردیگر به مرکز گفتمان میکشاند ؛ علاقمندی به مساله توزیع ثروت ها را دوباره زنده و تفکر در باره نابرابری های درآمد را انقلابی میسازد .
عطف توجه به کتاب و سخنرانی های پیکیتی در ایالات متحده امریکا واقعأ شگفت انگیز است.کم از کم طرح « مساله اجتماعی » و بیان نادرستی دید گاه های سنتی دراین کشور که تا چندی پیش « تابـو » شمرده میشدند خود نشانه ای ازشناخت و اگاهی مردم از اوضاع تغیریافته بر بنیاد نا برابری های فزاینده است. براساس تازه ترین آمار سازمان دولت های صنعتی « سازمان همکاری اقتصادی و انکشاف » در ایالات متحده امریکا سهم درآمد ثروتمند ترین ثروتمندان ( یک در صد مردم ) از سال ۱۹۸۰ تا سال ۲۰۱۰ ترسایی به حد هشت در صد در آمد همگانی رسیده و یا به گفته دیگر چهار بار بیشتر گردیده است .در سی سال اخیرمالیات بلند سرمایه داران بزرگ پیوسته به سی در صد و حتا بیشتر از آن کاهش یافته و چنانچه در انتخابات آخری انکشور دیده شد محافظه کاران و نیو لیبرال های هنوز هم خواهان تنزیل بیشتر ما لیه ثروتمندان اند.اقتصاد ایالات متحده امریکا در سه ماه اول سال روان ترسایی با رکود مواجه بود و این بار پس از ۱۴۲ سال چنان معلوم میشود که این کشور از تاج و تخت اقتصادی فرود میآید و جای نخستین خود را به کشور چین میدهد . سیاست نرم نوت بانک ( فید ) ایالات متحده درسال های پیشین به تصدی ها کمک های سخاوتمندانه نمود و گاو صندوق های جنگی آنانرا با کمک ملیارد ها دالر پُر ساخت . اکنون این کمپنی ها اسهام خود و رقبای خود را با کمال میل میخرند و اگاهانه نرخ اسهام را بلند نگهمیدارند بدون اینکه بر اقتصاد کشور تکانه های مثبتی وارد نما یند . فاصله میان وال استریت و اقتصاد واقعی این کشور روز تا روز ژرفتر میگردد . جان اف کنیدی رییس جمهور پیشین ایالات متحده امریکا باری ادعا نموده بود که « اگر آب دریا بلند شود همه کشتی ها را با خود بالا خواهد بُرد .» پیکیتی نادرستی این ادعا را با ارقام نشان داده میگوید :«...تقریبأ نفع ۶۰ در صد افزایش مولدیت که از سال های آغازین هفتاد تا به اکنون بدست آمده به هیچ یک از آنانی تعلق نگرفته که خود ایجاد گر آن بوده اند ...بر خلاف همه این افزایش را سرمایه داران و مدیران تصدی ها تصاحب کرده اند .. همچنان این اقتصاد دان فرانسوی باور باشند گان ایالات متحده را به جامعه مریتو کرات ( خدمت گرا ) که در آن تنها زحمت و کوشش کلید درارتقای اجتماعی و بلند بردن استاندارد زندگی اند بی اعتبار ساخت و بی پایه گی افسانه ارتقای اجتماعی از بشقاب شویی به ملیونری را افشا نمود .وی تصریح نمود که در این کشور بخش بزرگ ثروت ها نه از راه در آمد کار بلکه از راه دارایی های ارثی بدست میآید . زحمت و کار جایگاه خود را بمثابه امر اساسی جامعه از دست میدهد و برگشت از معیارهای خدمت سالاری پیآمد های وحشتناکی برای جامعه خواهد داشت . در ایالات متحده امریکا برخی ها پیکیتی را بنا بر اینکه آموزش دانش اقتصاد را سر از نو تعریف مینماید پیرو دانشمند کلاسیک کارل مارکس نویسنده اصیل « سرمایه » میدانند . او خود در این باره میگوید : « ...من درتشویش کارل مارکس پیرامون نابرابری های رو به افزایش شریک استم .... بدون شک مارکس ارقام و داده های احصاییوی لازم را در اختیار نداشت تا پیشگویی های خود را دقیق تر سازد .... اما من هوادار مالکیت خصوصی و اقتصاد بازار می باشم ....» توماس پیکیتی که دراثر خویش همانند مارکس از یافته های بزرگ دانش فلسفی و ادبی مانند رومان های جذاب سده نزدهم بهره میگیرد،اساسأ با نظام سرمایه داری مخالفت نداشته و هرآنچه که با زحمت زیاد اکادمیک نوشته است تنها برای رفع نابرابری و نجات این سیستم از تهدید فرو پاشی است .
پانویسی ها :
پاول کروکمن اقتصاد دان امریکایی ( برنده جایزه نوبل در اقتصاد ) در نیویارک تایمزو در « نظری بر کتاب های نیویارک » ، جوزف استگلیتس اقتصاد دان امریکاِیی و حامی جنبش ضد وال استریت ( برنده جایزه نوبل در اقتصاد ) در نشرا ت متعدد و رسانه ها، مارتین ولف کارشناس اقتصاد در فایننشل تایمز ،تایلر کاون در مجله روابط خارجی ( فارن افیرس ) ، کریستین له گارد رییس صندوق بین المللی پول ، برخی از اقتصاد دانان در مجله لیبرال اکونومیست ، مارتین شولتس کارشناس بانک ملی اتریش ، برانکو میلانوویچ کارمند پیشین صندوق بین المللی پول و تعداد دیگردرباره کتاب «سرمایه در سده بیست و یکم » مقالات و تقریض های نوشته واظهار داشته اند که این کتاب بمثابه مرز دریا ها، اندیشه ما را پیرامون جامعه و اقتصاد تغیرمیدهـد. همچنان روزنامه ها و رسانه های دیگرمصاحبه های پیکیتی را درآغاز ماه می 2014 به نشر رسانیده اند.
در نگارش این جستار ازمنابع زیر استفاده شده است :
الف : گزارش سازمان همکاری اقتصادی وانکشاف منتشره در روز نامه استندارد مورخ ۲ ماه می ۲۰۱۴ ترسایی ،
ب : گفتآورد های پیکیتی از روزنامه های زود دویچه سایتونگ ، دی ولت ، وین ، استاندارد و هویته (ما ه اپریل ۲۰۱۴ ترسایی )
ـ بنگاه نشراتی امریکایی کتاب
CAPITAL IN THE TWENTY-FIRST CENTURY: THOMAS PIKETTY
بل کنپ پرس ، کامبریچ ۲۰۱۴.
عنوان کتاب فرانسوی کتاب :
THOMAS PIKETTY , LE CAPITAL AU XXI SIECLE , 2013
بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۱ ـ ۱۰۰۵