اوکرایین قربانی بزرگ وحشت امریکا از آینده روسیه
پل فوویتز می‌گوید:
« هدف ما درخصوص ایجاد یك اروپای كامل و آزاد تا زمانی كه اوکرایین به عنوان عضو سوگند خورده اروپا به حساب نیاید، تحقق نخواهد یافت.»
زمانی كه كراوچوک رییس جمهوری وقت اوکرایین در سال ۱۹۹۲ترسایی پذیرفت كه سلاح‌های هسته ای این كشور را بطور كامل در اختیار روسیه قرار دهد، امریكا به مهم ترین هدف استراتژیك خود پس از فروپاشی شوروی در دسامبر ۱۹۹۱ دست یافت. امریكا كوشید با انهدام سلاح‌های هسته‌ای كه در اختیار اوكرایین، قزاقستان و روسیه سفید (جمهوری بلاروس) قرار داشت، روسیه را تنها میراث خوار اتمی شوروی سابق قرار دهد تا بتواند به جای چانه زنی سیاسی اتمی با چهار كشور، تنها با مسكو به توافق دست یابد.
دو سال بعد رسماً قرارداد خلع سلاح اتمی اوکرایین در سال ۱۹۹۴ توسط لیونیدكوچما رییس جمهوری وقت اوکرایین به امضا رسید تا بزرگترین امتیاز اوکرایین برای حفظ اقتدار خود در برابر نفوذ روسیه و غرب از دست برود. آقای كوچما این امتیاز را به طمع بدست آوردن حداقل ۷۰۰ میلیون دلار به امریكا داد، اما بعدها به خوبی فهمید كه امریكا به همه‌ای آنچه كه وعده داده‌است عمل نمی‌كند. به همین دلیل تلاش كرد مناسبات خود را با روسیه مستحكم كند، اما این ترفند نیزنتیجه نداد.
کوچما برای آنکه به امریکا ثابت کند با سیاست های واشنگتن هماهنگ است در جریان لشکرکشی آمریکا به عراق درسال ۲۰۰۳ با اعزام ۱۶۰۰ سرباز اوکرایینی به عراق، هماهنگی کامل خود را با سیاست های غرب در عمل نشان داد. با وجود این امریکا که می دانست طبق قانون اساسی اوکرایین، کوچما نمی تواند برای سومین بارکاندیدای ریاست جمهوری شود، تمام امکانات خود را بسیج کرد تا یوشچنکو رقیب کاندیدای مورد حمایت کوچما به قدرت برسد تا همسر یوشچنکو به عنوان شهروند امریکایی نفوذ بیشتری دردستگاه حاکمه اوکرایین پیدا کند. بر این اساس رقابت نزدیکی بین هواداران روسیه و هواداران امریکا در انتخابات سال ۱۳۸۳ بوجود آمد که در رسانه های گروهی غرب از آن تحت عنوان انقلاب نارنجی یاد شد.
كشوراوکرایین درشرق اروپا واقع شده و با شش كشور روسیه، بلاروس، مولداوی، سلواكیا، مجارستان و رومانیا مرز زمینی و با کشورهای روسیه، بلغاریا، تركیه وگرجستان مرز آبی دارد. (توجه کنید به موقعیت جغرافیایی آن و تلاش اتحادیه اروپا و امریکا برای تبدیل آن به پایگاه نظامی ناتو) مساحت آن ۶۰۳۷۰۰ کیلومتر مربع است. درجنوب اوکرایین آبهای دریای سیاه، پولند، و آزوف واقع شده است. دریای سیاه برای اوکرایین ازنظر حمل و نقل دریایی دارای ارزش فوق العاده ای است. خط ساحلی این کشور در كنار دریای سیاه ۲۷۸۲ كیلومتراست. مهم ترین بنادراوکرایین: اودیسه، ایلیچفسكی، نیكلایف، سیواستاپل، یالتا وكرچ می باشند. پایتخت اوکرایین كیف و بزرگترین شهرهای آن خاركف، ادیسه ، دنپر، دانتسك، زاپاروژه، كیروارخ و لوف می باشند.
جمعیت اوکرایین حدود ۴۵ میلیون و هفتصد هزارنفراست. غیراز اوکرایینی ها براساس در صد جمعیتی، روسها (۸ میلیون)، یهودیان، بلاروسها، پولندی ها، مولداویای ها ازجمله سایر اقوامی هستند که در کنار اوکرایینی ها در این کشورزنده گی می کنند. زبان رسمی در این کشورزبان اوکرایینی است ولی دراغلب مکان های عمومی به زبان روسی محاوره می کنند، دین آنها مسیحیت و عمدتا از شاخه كاتولیك و ارتدوکس اند.
از لحاظ تقسیمات کشوری ، اوکرایین به ۲۵ ولایت، ۳۹۴ شهر، ۸۹۲ شهرك، ۴۷۷ ناحیه و ۳ ناحیه بزرگ اقتصادی: كنار رود دنیپر، جنوب غربی و جنوبی تقسیم می شود. در این میان از لحاظ اقتصادی كنار رود دنیپریكی ازبزرگترین ناحیه ها بوده که نقش اصلی را دراقتصاد صنایع سنگین دارا بوده و شامل معادن و صنایع فلزی می باشد. ناحیه جنوب غربی دارای صنایع غذایی پیشرفته، ماشین سازی، صنایع کیمیاوی، صنایع چوب و لوازم و مصالح ساختمانی می باشد. اوکرایین دارای سرزمینی با شرایط مساعد جهت توسعه كشاورزی و دامپروری و بهبود زنده گی مردم و دارای شرایط استراتیژیك خاص می باشد.
آب وهوای اوکرایین به استثنای تنگه جنوبی سواحل ولایت كریمه كه گرمسیر است. بقیه مناطق آن متعارف ومتغیراست. اوکرایین یك كشور زراعتی- صنعتی محسوب می شود. دارای رشته های صنایع سبک و سنگین، صنایع غذایی، كشاورزی و مالداری پیشرفته، صنایع ساختمانی بزرگ و شبكه حمل و نقل مدرن می باشد. دراوکرایین ۱۵۹ مركز آموزش عالی از جمله ۹ دانشگاه (كیف، خاركوف، لوف، ادیسه ، دنیپر وغیره) و ۷ دانشگاه پولیتخنیک وجود دارد. اوکرایین دارای جاذبه های توریستی زیاد بوده وعلی رغم آنکه درقاره اروپا واقع شده کشوری ارزان و با مخارجی پایین به شمار می رود.
اوکرایین در اثر جنگ‌های پی در پی تجزیه شد و تحت كنترل سایر كشورها بویژه پولندی‌ها و از اواخر قرن هجدهم تحت كنترل روسها درآمد .
درنیمه دوم قرن ۱۸جنوب اوکرایین اززیر استعمارترك های عثمانی رهایی یافت تا اینکه در سال ۱۹۱۷ حكومت شوروی تاسیس شد. در سال۱۹۲۲ اوکرایین به عضویت اتحاد جماهیر شوروی در آمد. اوکرایین پس ازفروپاشی درتاریخ ۲۴ اگست سال ۱۹۹۱ به استقلال رسید.
موقعیت سرزمینی اوکرایین به گونه‌ای است كه ازیك طرف پیوند دهنده‌ی شمال اروپا درمنطقه ای دریای بالتیك به منطقه‌ی جنوب شرق اروپا دردریای سیاه است. علاوه براین اوکرایین با برخورداری از۲۷۸۲ كیلومترمرز آبی در جایگاهی قراردارد كه می تواند به عنوان مركزحمل‌و‌نقل جنوب به شمال وشرق به غرب خطوط انتقال انرژی و حمل و نقل کالا به اروپا مطرح شود. ازلحاظ وسعت نیزدرموقعیت دومین كشور قاره اروپا قراردارد که این نیز بر اهمیت اقتصادی این کشور به عنوان بازار خوبی برای غرب می افزاید.
اکنون ببینیم چرا اوکرایین برای امریکا و روسیه مهم است .
از آنجا كه امریكا نسبت به تبدیل دوباره روسیه به یک قدرت چپ و کمونیستی نگران است، از طریق گسترش نفوذ خود به شرق اروپا می‌كوشد با به قدرت رساندن دولت‌های طرفدارغرب درجمهوری‌های پیرامون روسیه، موقعیت خود را برای مقابله با هرگونه تغییر و تحول پیش‌بینی نشده درروسیه آماده سازد. براین اساس امریكا می‌داند اگربتواند بر اوکرایین نیزمسلط باشد، کنترل شرق اروپا را در اختیارخواهد داشت.
درباره اهمیت اوکرایین برای امریكا، برژینسكی نظریه پردازامریکایی دركتاب خود تحت عنوان «صفحه بزرگ شطرنج: تفوق امریكا و ضرورت های جیواستراتیژیك آن» كه درسال ۱۹۹۷ منتشر شد، می نویسد: اوکرایین جزو کشورهای محور جیوپولیتیک محسوب می شود. صرف وجود آن به عنوان كشوری مستقل به دگرگونی روسیه كمك می كند. زیرا بدون اوکرایین، روسیه دیگر یك امپراطوری اورآسیایی نیست.
برژینسکی همچنین درکتاب دیگرش که درسال ۲۰۰۴ تحت عنوان« انتخاب واقعی » منتشرشد در باره نقش وجایگاه اوکرایین دراروپای آینده می نویسد: توسعه ی قلمروی اروپایی- اتلانتیکی ایجاب می کند، که کشورهای تازه به استقلال رسیده شوروی سابق، به خصوص اوکرایین، به آن ملحق شوند.
درهمین ارتباط پل فوویتز، معاون وقت وزیردفاع امریكا درسخنرانی خود دردانشگاه وارسا پایتخت پولند می‌گوید:هدف ما درخصوص ایجاد یك اروپای كامل و آزاد تا زمانی كه اوکرایین به عنوان عضو سوگند خورده اروپا به حساب نیاید، تحقق نخواهد یافت.
امریكا می‌كوشد درنهایت اوکرایین را به عضویت درناتو بكشاند. درجریان سفر مارچوك وزیر دفاع وقت اوکرایین به امریكا در ۵ می ۲۰۰۳ سند همكاری اوكرائین با ناتو در زمینه ترمیم طیاره های نظامی كشورهای عضو ناتو در واشنگتن امضا شد. پی آمد آن در دهم جولای ۲۰۰۳ تمرینات نظامی تحت عنوان « سپر صلح » دراوکرایین برای اولین باربا شرکت نظامیان ۲۳ كشورازجمله آمریکا برگزار شد. این مانورتحت فرماندهی ناتو انجام شد. علاوه براین درجریان سفرسرمنشی ناتو به اوکرایین در۱۹ آوریل ۲۰۰۴ نخستین بار درباره حق استفاده ناتو ازاراضی اوکرایین و ترانزیت و آموزش نیروهای نظامی، مذاكرات اساسی به عمل آمد. درواقع دسترسی ناتو به خاك اوکرایین زمینه را برای گسترش ناتو در این کشور را نیز فراهم ساخت.
بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۶ ـ۰۱۰۳
راه توده