حل و فصل مسایل افغانستان

درانقره پایتخت ترکیه اجلاس ترکیه - افغانستان – پاکستان به پایان رسید که به حل و فصل اوضاع در افغانستان پس از خروج نیروهای اشغالگر ناتو اختصاص داشت. این دیدار تحت شعار عمومی « صلح پایـدار در قلب آسیا » برگزار شد. تلاش کشورهای منطقه برای کمک به پروسه برقراری زنده گی صلح آمیز در افغانستان کاملا قابل درک است. افغانستان در نقطه تلاقی سه منطقه مهم استراتژیک قرار دارد .( خاور نزدیک ، آسیای مرکزی و جنوبی) به این دلیل، امنیت تقریبا تمام آسیا به تامین ثبات دراین کشوروابسته است.

اما ترکیب شرکت کننده گان اجلاس بیشتر حاوی سوالات است تا پاسخ های آماده در رابطه با دورنمای حل وفصل اوضاع در افغانستان.

بوریس ولخونسکی کارشناس انستیتوت تحقیقات استراتژیک روسیه در اینباره چنین گفت: از آن شروع می کنیم که حامد کرزی رییس جمهور افغانستان مدتهاست به یک عروسک خیمه شب بازی کاملا ناتوان در دست حامیان امریکایی خود مبدل شده است که از هیچگونه قدرت واقعی در کشور برخوردار نیست. در ماه اپریل سال جاری در افغانستان انتخابات ریاست جمهوری برگزارخواهد شد و تنها چیزی که می توان در باره نتایج احتمالی آن گفت این است که پس از انتخابات کرزی رییس جمهور نخواهد بود؛ مدت اختیارات وی درسال جاری به پایان می رسد. باقی چیزها با پرده ای تیره و تار پوشانده شده است:

آیا رای گیری شفاف خواهد بود؟

آیا اپوزیسیون مسلح این انتخابات را برسمیت خواهد شناخت؟

 و آیا افغانستان پس ازانتخابات دچار موج جدید خشونت نخواهد شد؟

سوال دیگری که در رابطه با اجلاس مطرح می شود این است که چرا این اجلاس فقط سه جانبه بود. به عنوان مثال ایران بازیگر کلیدی در منطقه و همسایه بسیار مهم افغانستان چرا در این نشست حضور نداشت. برخورد یک جانبه سازماندهنده گان اجلاس همانا در این امر مشاهده می شود.

ترکیه مدت هاست که ادعای رهبری در جهان اسلام را مطرح می کند و به این دلیل انتخاب جا برای برگزاری اجلاس کاملا منطقی است. اما اگر به این موضوع توجه شود که ترکیه سعی می کند نقش رهبری خود را تحکیم بخشد ، پس باید اعتراف کرد که انتخاب متحدان و روش های کاربرد سیاست خارجی بیشتر موجب بی ثباتی اوضاع می شود تا عادی سازی آن. این موضوع بخوبی در سوریه مشاهده شد که انقره حساب خود را بر نیروهای رادیکال گذاشت و سهم زیادی در دامن زدن به جنگ داخلی ایفا کرد.

نهایتاً اینکه پاکستان کشوری است که از اهرم های قدرتمند نفوذ بر اوضاع در افغانستان برخوردار است، زیرا بدون پاکستان نمی توان از هیچگونه حل و فصل اوضاع صحبت کرد. اما باید این موضوع در نظر گرفته شود که در وضعیت کنونی پاکستان خودش با موج تروریسم روبروست که تا حد زیادی با بی ثباتی در افغانستان مرتبط است. وهر چند دولت پاکستان چندی پیش مذاکرات با نماینده گان جنبش طالبان پاکستان « تحریک طالبان پاکستان » را آغاز کرد، اما نتیجه آن فعلا آشکار نیست. و اگرآنها نتوانند به توافق برسند  بدشواری میتوان انتظار داشت که حکومت پاکستان از نیروی کافی برای شرکت فعال در امور کشورهمسایه برخوردار باشد.

اما نکته اصلی در آن نیست که امکانات هر یک از کشورها در اجلاس محدود است. ریشه مسایل در آن است که افغانستان به علت ادامه عملیات جنگی ناتو در این کشور که بیش از ۱۲ سال است ادامه دارد به یک مرکز جهانی تروریسم و تولید مواد مخدر تبدیل شده است. نیروهای ناتو با ایجاد هرج و مرج و ویرانی  پس از چند ماه کشور را ترک می کنند. و همسایگان که قدرت مالی آنها بحد معینی محدود است باید این مسایل را حل کنند. در چنین شرایطی امید ها به اینکه بتوان راه حلی برای این مسایل یافت و « صلح پایدار در قلب آسیا» ایجاد کرد بسیار ناچیز است.

ص ر

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۴ ـ۱۶۰۲