فرود دو ستاره درخشان از کهکشان اندیشه وخرد
نوشته:دکترحمید الله مفید
سوم ماه دسمبربرابر است به هفدهمین سالمرگ ببرک کارمل شخصیت فرهیخته ورهبر دلفروغ جنبش اندیشه وخرد وچهارم همین ماه برابر است به هفتمین مرگروز، محمود بریالی ستاره درخشان درست اندیشی ودرستنگری سیاسی کشورعزیزما افغانستان!
اگر به گهنامه های سرا پا شگفت وسراپا پرسش برانگیز تاریخ کشور خود بنگریم ، در می یابیم ، که در این سرزمین چهره ها وشخصیتهای فراوانی چشم گشودند وچشم بستند . ببرک کارمل ومحمود بریالی درمیان این چهره ها مانند دو ستاره درخشان آمدند وبا نور پر فروغ شان به جلایش نشستند و با غرور وسربلندی زیستند و چاپ پای درخشانی در این گهنامه ها از خود به جا گذاشتند.
شناخت شخصیت پر درخشش ببرک کارمل بر می گردد ، به روزهای ماتمسرای اقتصادی وسیاسی کشورکه همه روزنه های سیاسی به روی دگراندیشان وروشنفکران بسته شده بود ومناسبات فرتوت وپوسیده نظام شاهی با دموکراسی قلابیش ، فقر ، بیماری وتهی دستی را تداوم می بخشید ، ببرک کارمل به مثابه نقطه عطف در این تارک می درخشد.داکتر «گویال» نویسنده کتاب افغانستان درعقب پرده ای دود برگردان محمد عارف عرفان چنین می نویسد :«در هرگونه مطالعاتی راجع به افغانستان معاصر ، باید اسم ببرک کارمل به مثابه سرآغاز وسرانجام این سخن به دیده نگریسته شود ، درحقیقت این ببرک کارمل بود که زمینه های رشد جنبش انقلابی در افغانستان رافراهم ساخت و این او بود که جنبش انقلابی را از ویرانگری های خایینانه حفیظ الله امین رهایی بخشید.»
نویسنده به ادامه ای نگارشش می نویسد:« نام ببرک کارمل در زمینه مبارزه های بیداری ملی کشور بطور اجتناب ناپذیر گره خورده است.» همو نویسنده در ادامه خامه اش می نگارد:«شاید ببرک کارمل یگانه شخصیتی می باشد(بود) که در زمان خودش در میان سیاستمداران افغانستان به خاطر مبارزه با نظام خفقان آور قربانی های سیاسی در مراحل پرخاطره ایستاده گی نمود واز انجام مبارزه عقب نشینی ننمود ، وطنپرستی ، مردم دوستی و راستکاری وصداقت او در راه این ارمان ها هرگز در لایه های شک وتردید فرو نرفته است.»
نویسنده در یک بخش دیگر این اثر گرانبهایش می افزاید:« تواضع وفروتنی ببرک کارمل سیمای او را به مثابه مدل سیاسی درخشش داده است ، بسیاری چهره های سیاسی درافغانستان از او به حیث عالیترین آموزگار سیاسی یاد می کنند.»
نویسنده در یک بخش دیگر اثر گرانبهایش می نویسد:« کسانی که دراین چند سال پسین ببرک کارمل را ملاقات نموده اند ، با رویکرد به ویژه گی های شخصیت ملایم ومعاشر او با درنظرداشت آگاهی های او از دانش بشری پیرامون همزیستگاه وجهان سیاست ودسترسی واطمینانش نسبت به انکشاف های تاریخی ونیازمندی های افغانستان جدید تحت تآثیر قرار گرفته اند»
نویسنده گان تاریخ معاصر افغانستان از میان جناب س. ع. کشتمند در کتاب ( یادداشتهای سیاسی ورویداد های تاریخی ، خاطرات شخصی یا برهه هایی از تاریخ معاصر افغانستان) در رویه ۲۱۳ چنین می نویسد :« بیانیه های ببرک کارمل اشاعه وگسترده آنها از طریق رادیویی سراسری ، جریده شورا وبه ویژه بوسیله پرچم ارگان نشراتی حزب ونشرات دیگر حزبی نقش بزرگی را در جهت بیداری توده های مردم و ارتقای نفوذ وحیثیت حزب در میان مردم ایفا کرد». همچنان دستگیر پنجشیری ، صالح محمد زیری و نویسنده توانا وپردرخشش معاصر افغانستان جناب نبی عظیمی در کتاب اردو وسیاست ومصطفی دانش ژورنالیست ایرانی تبار بی بی سی از ببرک کارمل به مثابه سیاستمدار ، اندیشمند ومتفکر ویژه نام می برند.
نام ببرک کارمل در تاریخ نوین کشور ما چی در هنگام مبارزه های آزادی خواهی شان وچی در هنگام رهبری سیاسی شان در کشور جایگاه ویژه ای دارد.
در دهه ای هشتاد که ببرک کارمل رییس دولت ومنشی عمومی کمیته مرکزی ح.د.خ.ا شدند ، کارکردهای شان در زمینه رشد نظام اقتصادی ، اجتماعی وفرهنگی کشور جایگاه درخشانی دارد، بر بنیاد چشم دیدهای واسناد دست داشته نویسنده ، در دوران کاری ام به حیث رییس شعبه خدمات اجتماعی اداره امور شورای وزیران باید خاطر نشان بسازم که در زمینه رشد فرهنگی واجتماعی وتآمین عدالت فرهنگی وسیاسی اقدامهای موثر وارزشمندی صورت گرفته است ، در بخش گسترش فرهنگی ودانشی : ایجاد دانشگاه های بلخ و هرات و رشد وانکشاف پوهنتون ننگرهار در زمینه رشد وبالنده گی زبان های پشتو وفارسی وکاربرد واژه های ناب پشتو ودری بجای زبانهای بیگانه اقدامهای ارزنده ای انجام شده است ،ایجاد اداره های جدید دولتی : کار وتآمینات اجتماعی ، اداره امور شورای وزیران ، اداره ارگانهای محلی قدرت واداره دولتی ، ایجاد سیستم پلانگذاری نوین ، در زمینه رشد خدمات طبی وطب وقایوی ایجاد اداره طب وقایوی به سطح معینیت اعمار سه صدوپنجاه مرکز خدمات صحی، تعمیم ودموکراتیزه ساختن اداره های ارگانهای محلی قدرت وادراه دولتی با ایجاد شورا های محلی تا سطح روستا ها ، شهر ها ،شهرداری ها وولایتها وزونهای هفتگانه اداره قدرت دولتی به مثابه هسته های نخستین اداره دموکراتیک کشور ، ایجاد سیستم آموزش وپرورش جدید وعلمی ، وکورسهای آموزش خواندن ونوشتن ( سواد آموزی ) شامل نزدیک به سه میلیون نفر ،اعمار وساختمان نزدیک به دوهزار آموزشگاه یا مکتب ، در بخش اعمار مسجد وخانقاه ها نزدیک ۷۳۶ محراب مسجد تنها در شهر کابل اعمار گردید ، اینها نمونه های هستند از رشد وبهبود خدمات اجتماعی وفرهنگی در کشور . که طی دهه ای هشتاد سده پیشین در کشور انجام شده است .
دوران حاکمیت ببرک کارمل به مثابه دوران عالی مبارزه با رشوت ، بیروکراسی وفساد اداری که در آن به صفر تنزل کرده بود ، یکی از بهترین وپر درخشش ترین دوران اداری کشور به شمار می رود .
شخصیت ببرک کارمل ودهه ای کاری شان در سالهای هشتاد در افغانستان جایگاه درخشانی دارد.
روان شان شاد ویادواره های شان جاودانه پر درخشش باد!
شخصیت دومی که با دریغ به تاریخ چهارم ماه دسمبر سال ۲۰۰۶ ترسایی چهره به نقاب خاک سپرد محمود بریالی است ، که به مثابه ستاره ای درخشانی پدیدار شد ، درخشید و با دریغ نور پر فروغش از درخشش ایستاد.
محمود بریالی که دریک خانواده روشنگر وروشن اندیش به دنیا آمده بود ، با درایت سرشاری که داشت ، توانست در میان سیاستمداران کشور از جایگاه ویژه ای برخوردار شود .کار ونبرد محمود بریالی در راه شگوفایی نهضت دموکراسی ، دادخواهی وترقی پسندی درکورش بسادرخشان وارزشمند است ، که کمتر انسانی می تواند تا در جایگاهش تکیه بزند، محمود بریالی طی نزدیک به ۵۰ سال تلاش خسته گی ناپذیرش درس محبت انساندوستی ، دادگستری وترقی پسندی را بی دریغ وبی تشویش به نسلها و رفقایش آموختاند ، عطش سیری ناپذیرش به فراگیری دانش وفرهنگ او را به دانشگاه دولتی مسکو کشانید واو توانست تا در رشته ای اقتصاد بین الدول ماستری بدست آورد ، با پیروزی رفقایش بر رژیم جمهوری وادار شد تا از کار دکترا دست بکشد وجهت خدمت به مردمش به کشور برگردد.
بریالی همواره مرد نخست وپیشگام مبارزه های سیاسی در کشور بود ، کار او در شگوفایی جنبش مشروطه خواهی وایجاد جنبش دادگستری درکشور درخشان وبرازنده است ، او از جمله بنیانگذاران جنبش اتحادیه محصلان ودانش آموزان یاد می شود، کار محمود بریالی در زمینه های روشنگری ورسانش اندیشه های دادخواهی ، آزاد نگری ، داد گستری و رفاه اجتماعی برجسته وبرازنده است .
محمود بریالی در راستای تحقق این ارمانها به مثابه یکی از کارگزاران کنگره موسس جریان دموکراتیک خلق افغانستان در کارکردهای اندیشه یی سیاسی وتشکیلاتی آن سهم فعالانه گرفت وبه جرم عقاید خویش دو بار زندانی شد .او با وسعت دیدگاه ، برده باری ودلسوزی زمینه های پرورش یک نسل بزرگی از جوانان مبارز را با رسالت فراهم ساخت .
محمود بریالی پس از پیروزی ح.د.خ.ا بر رژیم خون آشام حفیظ الله امین عضو بیروی سیاسی ودارالانشآ ومسوول شعبه روابط بین المللی کمیته مرکزی ح.د.خ.ا شد ودر زمینه رشد وبالنده گی روابط خارجی کشورکارکردهای درخشانی را از خود به یاد گار گذاشت.
در هنگام دشواری های اقتصادی کشور طی سالهای هشتاد وهشت ونود سده ی پیشین ،محمود بریالی به مثابه معاون اول صدراعظم ایفای خدمت نمود ، کار او به مثابه یک معاون دلسوز وفعال در زمینه های اعمار سرکها ی جدید خطوط مواصلاتی چنان درخشان است ، که در یادواره های اغلب کارمندان اداری همان زمان ثبت است ، به یاد دارم ، که به خاطر احداث خطوط جدید مواصلاتی با شمال کشور ماه ها در سرک کابل پلخمری در ساحه می بود وکار ساخت وساز را از نزدیک مواظبت وکنترول می نمود.
هنگامی که راه مبارزه به بی راهه کشده می شد ، محمود بریالی به مثابه نقطه عطف در راه تشکل مجدد حزب تلاشهای شبا روزی انجام داد وتوانست تا حزب را از سقوط وانحلال رهایی دهـد .
هنگامی که بار غربت را به دوش کشید وسرنوشت او را به غرب وآنهم در آلمان کشانید ، محمود بریالی در تشکل مجدد جنبش لحظه ای هم فروکش نکرد وتا توانست زحمت کشید وپایه های اساسی نهضت میهنی وسپس ،نهضت فراگیر را پی ریخت.
بادریغ که زنده گی با این فروغ مرد اندیشه وخرد وفا نکرد واورا در چهارم ماه دسمبر سال ۲۰۰۶ ترسایی به مرگ سپرد .
محمود بریالی انسان دادخواه ، رفیق دلسوز پدر مهربان وهمسر با عطوفت بود ، جایگاه او در مبارزه به خاطر ایجاد یک افغانستان مرفه ، آزاد دموکراتیک ومترقی همیشه در میان هموندان حزب ورفقایش درخشان باقی خواهند ماند . روان شان شاد باد
ببرک کارمل ومحمود بریالی دو چهره درخشان دو رفیق مهربان ، دو شخصیت فرا تبار وفرا قومی ، دو رهبر خردورز وخرد گرا همیشه در یادواره ها وخاطره های ما جاویدانه می درخشد .
روان شان شاد باد!
سیاسی ـ بامداد۱۳/۲ـ ۱۱۱۲