چرا ایران راه حل دو دولت برای فلسطین را رد می کند؟
در باره ختم اشغال فلسطین و برقراری صلح پایدار میان گروه های مختلف اتنیکی در شرق میانه طرح های گوناگونی توسط کارشناسان پیشکش شده است که سه طرح هواداران بیشتری داشته و در مجامع بین المللی مورد بحث و گفت وگو قرار میگیرد .
گزینه یک دولت ( فلسطین / اسراییل ) ، طرح دو (دولت مستقل فلسطین و دولت مستقل اسراییل ) ، و طرح سه دولت ( اسراییل ، غزه و کرانه غربی مستقل و یا زیر اداره اردن و مصر) . با آنکه طرح دو دولت که از سوی سازمان ملل متحد پذیرفته شده بیشتر مورد توجه قرار گرفته است ، در این اواخر بخصوص پس از نشست مشترک کشورهای اسلامی ـ عربی در قطر مساله طرح یک دولت و دیدگاه های جمهوری اسلامی ایران خبرساز شده است . بخاطر آشنایی با این گزینه مقاله ایوان کسیک را خدمت خوانندگان تارنمای بامداد پیشکش میداریم . امید مورد پسند قرار گیرد . بـامــداد
ایوان کسیک
ایران راه حل دو دولت در موضوع فلسطین را مردود دانسته و درعوض بر شکل گیری یک دولت واحد و دموکراتیک بر اساس همه پرسی میان تمامی ساکنان اصلی این سرزمین تأکید می کند.مجمع عمومی سازمان ملل متحد هفته گذشته با رأی قاطع خود «اعلامیه نیویارک» را که به ابتکار عربستان سعودی و فرانسه تهیه شده بود تصویب کرد. این بیانیه خواستار اجرای راه حل دو دولت در خصوص مساله فلسطین است.قطعنامه در حالی با ۱۴۲ رأی موافق در برابر ۱۰ رأی مخالف ( شامل رژیم صهیونیستی، ایالات متحده، هنگری و ارجنتین ) و ۱۲ رأی ممتنع به تصویب رسید که جمهوری اسلامی ایران نیز در میان کشورهای ممتنع قرار داشت.ایالات متحده و رژیم صهیونیستی این نشست را تحریم کردند و رأی گیری تنها یک روز پس از آن برگزار شد که نخست وزیر اسراییل، بنیامین نتانیاهو، علناً اعلام کرده بود که دولت فلسطینی تشکیل نخواهد شد.موضع ایران مبتنی بر حمایت دیرینه اش از تأسیس یک دولت دموکراتیک واحد در فلسطین است، دولتی که بقای آن از طریق همه پرسی ساکنان بومی تضمین می شود.
تصمیم تهران به عدم مشارکت در رأی گیری اقدامی منفعلانه نبود، بلکه موضعی سیاسی و حساب شده بود که طی نامه ای رسمی خطاب به سرمنشی سازمان ملل تشریح شد. در این نامه به اصولی بنیادین پرداخته شد که به اعتقاد ایران، اساساً در متن اعلامیه نادیده گرفته شده‌اند.نمایندگی ایران در سازمان ملل تأکید کرد که هرگونه راه حل عملی باید بر شناسایی حق غیرقابل سلب ملت فلسطین در تعیین سرنوشت و نفی جا به جایی اجباری استوار باشد، اصولی که به باور ایران در «اعلامیه نیویارک» به طور شایسته منعکس نشده‌اند.
این رأی گیری نشان داد اختلافات عمیقی در جامعه جهانی بر سر مسیر رسیدن به صلحی عادلانه و پایدار در فلسطین وجود دارد، اختلافی که میان ابتکار دیپلوماتیک مورد حمایت اکثریت کشورها و مخالفت اصولی و ایدیولوژیک بازیگران منطقه ای همچون ایران آشکار شد.
چرا ایران از رأی گیری درباره راه حل دو دولت خودداری کرد؟
تهران امتناع خود را بر مبنای مخالفتی اصولی و بنیادین با محتوای قطعنامه و کاستی های ذاتی آن توجیه می کند. ایران بارها اعلام کرده است که صلحی پایدار تنها در صورتی دست یافتنی خواهد بود که حقوق تاریخی و غیرقابل انکار ملت فلسطین به رسمیت شناخته شود، حقوقی که به باور ایران، بیانیه اخیر نادیده گرفته است.از نگاه ایران، این بیانیه واقعیت های میدانی را تحریف می کند و میان رژیم اشغالگر و ملت تحت اشغال، نوعی همسنگی کاذب ایجاد کرده است، در نتیجه، مسوولیت اصلی بیش از هشتاد سال اشغالگری، جنایت و محرومیت ملت فلسطین از حقوق بنیادین، از دوش رژیم صهیونیستی برداشته می شود.
تهران همچنین بر این باور است که اعلامیه، اشغالگری نظام مند و تداوم حضور صهیونیست‌ها در سرزمین‌های فلسطینی را در قالب پروژه‌ای استعماری عامدانه نادیده گرفته است، پروژه‌ای که از عوامل اصلی بی ثباتی منطقه محسوب می شود.
ایران بر این نکته نیز انگشت می گذارد که تدوین کنندگان بیانیه، عامدانه نقش بازدارنده اسراییل و ایالات متحده امریکا در تحقق ایده دو دولت را سانسور کرده‌اند و در نتیجه، کل فرآیند را فاقد صداقت می دانند.از سوی دیگر، روایت ارایه شده از وقایع ۷ اکتوبر ۲۰۲۳ ترسایی از منظر ایران ناقص و مغرضانه است، چرا که آن روز را از متن ۸۰ سال اشغال و استعمار جدا می کند و هم زمان حق مشروع ملت فلسطین به دفاع از خود تحت قوانین بین‌المللی را نادیده می گیرد.
ایران همچنین مخالفت صریح خود را با خواست بیانیه مبنی بر خلع سلاح گروه‌های مقاومت فلسطینی اعلام کرده و آن را نقض حقوق یک ملت تحت اشغال می داند، امری که آنان را بی دفاع رها خواهد کرد.سرانجام، کنار گذاشتن مسایل حیاتی امنیت منطقه‌ای ( همچون ایجاد منطقه عاری از سلاح های هسته‌ای در غرب آسیا ) تهران را بیش از پیش به این نتیجه رسانده که بیانیه اخیر چارچوبی جامع و جدی برای صلح نیست، بلکه ابزاری است که استمرار بحران را تسهیل می کند.
راه حل دو دولت چیست؟
راه‌حل دو دولت چارچوبی است که در دهه های گذشته به عنوان مکانیزمی دیپلوماتیک مطرح بوده تا از طریق آن دو دولت مستقل در سرزمین فلسطین تاریخی تشکیل شوند. بر اساس آن، دولت فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ با پایتختی بیت المقدس شرقی تعریف می شود، همراه با ترتیباتی درباره تبادل اراضی و بحث بازگشت آوارگان.
اگرچه مجمع عمومی سازمان ملل با ۱۴۲ رأی موافق این چارچوب را بهترین مسیر برای صلح معرفی کرده است، اما ایران و برخی دیگر کشورها این طرح را ناکام و غیرواقع بینانه می دانند. از دید آنان، نتیجه عملی این سیاست چیزی جز تشدید نقض حقوق فلسطینیان و تثبیت سامانه ای آپارتایدی نبوده است.گسترش شهرک سازی‌های غیرقانونی در کرانه باختری، تکه تکه شدن قلمرو فلسطین و مخالفت صریح رهبران سیاسی صهیونیستی با اصل دو دولت، همگی نشانه‌هایی هستند که نشان می دهد این راه حل عملاً به پوششی دیپلوماتیک برای ادامه اشغال تبدیل شده است.
راه حل یک دولت چیست؟
راه حل دولت واحد، الگویی جایگزین است که تشکیل یک حکومت دموکراتیک فراگیر را در کل سرزمین فلسطین تاریخی ( از رود اردن تا دریای مدیترانه ) پیشنهاد می دهد.این دولت میزبان همه ساکنان فعلی اعم از مسلمانان و مسیحیان فلسطینی، یهودیان اسراییلی و سایر سکنه خواهد بود و حقوق برابر برای همه از حیث شهروندی و سیاسی فراهم می سازد.مبنای اصلی تحقق این طرح، برگزاری همه پرسی سراسری و آزاد با مشارکت تمامی ساکنان اصلی فلسطین است، کسانی که پیش از تشکیل رژیم صهیونیستی در این سرزمین زندگی می کردند. شرط لازم برای این فرآیند نیز بازگشت تمامی آوارگان فلسطینی به موطن خود است.
حامیان این طرح، از جمله جمهوری اسلامی ایران، آن را تنها راه حل دموکراتیک و پایدار می دانند، چرا که ساختار تبعیض‌آمیز و آپارتایدی موجود را از اساس برمی چیند. مقایسه این سناریو با سقوط نظام اپارتاید افریقای جنوبی نیز در گفتمان ایران جایگاهی ویژه دارد.موضع کلی ایران در مساله فلسطین سیاست ایران در قبال مساله فلسطین بر اصولی تغییرناپذیر استوار است: عدم به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی و حمایت مستمر سیاسی و معنوی از مقاومت فلسطین.
تهران هرگونه طرح تقسیم فلسطین ( از جمله راه‌حل دو دولت ) را نوعی عقب نشینی در برابر مطالبات صهیونیستی می داند که حقوق ملت فلسطین و آوارگان را پایمال می سازد.ایران در سازمان ملل چهار گام مشخص را به عنوان طرح دموکراتیک جایگزین پیشنهاد داده است:
ـ بازگشت آوارگان به موطن اصلی،
ـ برگزاری همه پرسی با مشارکت کلیه ساکنان بومی،
ـ تشکیل نظام سیاسی برآمده از آن همه پرسی، و
ـ واگذاری تصمیم گیری درباره ساکنان دیگر به دولت منتخب.به باور جمهوری اسلامی، مقاومت و دفاع از حقوق فلسطین بخشی مشروع از حقوق بین‌الملل محسوب می شود و حمایت از گروه‌های مقاومت نه بر مبنای هویت مذهبی، که بر اساس اصل ضداشغالگری صورت می گیرد. ج ج
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۵ـ ۲۰۰۹
Copyright ©bamdaad 2025