رخدادهای پرشتاب درمنطقه :
مذاکرات پنهانی ملک سلمان و نتانیاهو درعربستان سعودی
ساعت پنج عصر یکشنبه هواپیمایی از فرودگاه بن گوریان ، تل‌آویو مستقیم رهسپار شهر نیوم در شمال غرب عربستان شد و پس از حدود پنج ساعت، به تل‌آویو بازگشت. به گفته آوی شارف، خبرنگار روزنامه هاآرتص که این پرواز را پیگیری کرده بود، مسیر مستقیم به عربستان آن هم با هواپیمایی تجاری، متعلق به یک سرمایه دار اسراییلی که بارها در سفرهای رسمی و غیر رسمی بنیامین نتانیاهو، صدراعظم اسراییل، از آن استفاده شده بود، این ظن را تقویت کرد که نتانیاهو در زمان حضورمایک پمپیو، وزیر خارجه امریکا در عربستان، به طور پنهانی به این کشور سفر کرده تا در دیدار با پمپیو و محمد بن سلمان ، ولیعهد عربستان، شاید گام بلندی برای عادی سازی روابط با عربستان بردارد.
ساعاتی پس از انتشار گزارش سفر پنهانی نتانیاهو به نیوم، مقام های تل‌آویو انجام این سفر را تایید کردند؛ اما فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان، در توییتی انجام چنین دیداری را تکذیب کرد. سفر نتانیاهو با همراهی یوسی کوهن ، رییس موساد، به نیوم به اندازه‌ای سری بود که حتا بنی گنتس»، شریک نتانیاهو درقدرت و وزیر دفاع و همچنین گابی اشکنازی، وزیر خارجه اسراییل، تا قبل از انجام این سفر کاملا از آن بی اطلاع بودند.
ساعاتی قبل از این سفر، بنی گنتس که برای پایان دادن به بحران سیاسی اسراییل توافق کرده بود تا پست صدارت در دو دوره دو‌ساله بین او و نتانیاهو تقسیم شود، از تشکیل کمیسیون تحقیق درباره پرونده خرید زیردریایی از المان خبر داد؛ خبری که می تواند باعث دردسر نتانیاهو شود، چرا‌که صدراعظم اسراییل متهم به فساد مالی در ماجرای خرید زیردریایی از المان است. به همین دلیل، زمانی که رسانه‌ها از سفر پنهانی نتانیاهو به عربستان خبر دادند، مشاور رسانه ای صدراعظم اسراییل با طعنه به گنتس، توییت کرد که « در‌حالی‌که صدراعظم برای دستیابی به صلح تلاش می کند، گنتس به بازی‌های سیاسی مشغول است».
سفر نتانیاهو به عربستان در آخرین هفته های حضور دونالد ترامپ، رییس جمهوری کنونی ایالات متحده امریکا، در کاخ سفید صورت گرفته و بدون تردید بی‌ارتباط با فشارهای دیپلوماتیک دولت ترامپ به کشورهای عربی برای عادی سازی رابطه با اسراییل نیست. عربستان مهم ترین و تاثیرگذارترین کشور جهان عرب محسوب می شود و اعلام عادی سازی رابطه ریاض و تل‌آویو می تواند دستاورد و میراثی درخور توجه در کارنامه چهار‌ساله دونالد ترامپ باشد. با این‌حال در هفته‌های گذشته رسانه ها به نقل از ملک سلمان، پادشاه عربستان، اعلام کرده بودند که عربستان با وجود فشارهای ایالات متحده امریکا برای عادی سازی رابطه با اسراییل، فقط زمانی این اقدام را انجام خواهد داد که تضمینی برای تشکیل کشور مستقل فلسطینی وجود داشته باشد. ملک سلمان خلاف پسر و ولیعهد ماجراجویش، محمد بن سلمان، دیدگاهی محافظه کارانه در قبال اسراییل دارد و به دلیل « نادیده گرفته شدن حق فلسطینی‌ها برای تشکیل کشور مستقل»، یکی از منتقدان جدی طرح صلح دونالد ترامپ محسوب می شود.
بلند پروازی بن سلمان
سفر روز یکشنبه نتانیاهو، نخستین سفر یک مقام اسراییلی به عربستان محسوب می شود و بیش از هر چیز به معنای تصمیمی جنجالی از سوی محمد بن سلمان بوده که با چنین ملاقاتی موافقت کرده است. این دیدارهمچنین می‌تواند نشانه اعتماد به نفس بن سلمان در مسیر رسیدن به جایگاه پادشاهی در عربستان نیز محسوب شود. تحولات روزهای آینده مشخص خواهد کرد که ملک سلمان چه موضعی در قبال این سفر و مذاکرات نتانیاهو با محمد بن سلمان خواهد داشت.
در ماه های اخیر سه کشور امارات متحده عربی، بحرین و سودان اعلام کرده‌اند روابط خود با اسراییل را عادی سازی خواهند کرد و مذاکرات واشنگتن با دیگر کشورها برای اعلام این عادی سازی از سوی تعداد بیشتری ازکشورهای جهان عرب تا قبل از پایان کار ترامپ در ۲۰ جنوری ۲۰۲۱ ترسایی ادامه دارد. قصد دولت ترامپ این است که تعداد کشورهای جهان عرب که رابطه دیپلوماتیک با اسراییل را از سر می گیرند، افزایش دهد تا ایران و جریان مقاومت در انزوا قرار گیرند.
یکی دیگر از موضوعاتی که در مذاکرات نتانیاهو با بن سلمان و پمپیو مطرح شده، ایران است. شبکه ۱۳ تلویزیون اسراییل گزارش داده که تل‌آویو و ریاض طرحی را دردست بررسی دارند که براساس آن می خواهند تا قبل از پایان دولت ترامپ و روی کار‌آمدن رییس جمهوری دموکرات در کاخ سفید، اقدامی نظامی علیه ایران انجام دهند و شرط اساسی چنین اقدامی، حمایت همه جانبه واشنگتن است.
روزنامه وال استریت ژورنال در گزارش خود درباره سفر نتانیاهو و به نقل از مقام های عربستان نوشته است که نتانیاهو و بن سلمان درباره عادی سازی روابط و ایران گفت وگو کردند، اما در هیچ کدام از موارد توافقی میان آنها حاصل نشد و قرار است مذاکرات ادامه داشته باشد. این روزنامه همچنین خبر داده که نتانیاهو از میشل عون، رییس جمهوری لبنان، خواسته تا در یکی از کشورهای اروپایی با او دیدار و درباره اختلاف بر سر مرزهای دریایی مذاکره کنند.
در چهار سال حضور ترامپ در کاخ سفید، ایالات متحده در رقابت ایران و عربستان در خاورمیانه، از ریاض حمایت کرده است، اما عربستان این نگرانی را دارد که با ورود جو بایدن، رییس جمهوری منتخب امریکا به کاخ سفید، تجربه دوران باراک اوباما، رییس جمهوری سابق امریکا تکرار شود و واشنگتن به سیاست موازنه قدرت بین تهران و ریاض روی بیاورد، سیاستی که در آن، جایگاه عربستان به‌عنوان یک متحد استراتیژیک امریکا متزلزل می شود.
محمد بن سلمان می خواهد عربستان را به قدرت اول حوزه خلیج فارس تبدیل کند و شاید برای مقابله با این رویکرد احتمالی واشنگتن دست به اقدامات ماجراجویانه ای بزند. طرح اقدام نظامی علیه ایران را هم درهمین راستا می توان تفسیر کرد. علاوه براین، عادی سازی روابط عربستان با اسراییل، یکی دیگر از خواسته های محمد بن سلمان است. او با این کارهم به تقویت جبهه ضد‌مقاومت به رهبری ایران کمک می کند و هم دولت بعدی ایالات متحده امریکا را در موقعیتی قرار می دهد که نتواند به راحتی رویکرد خود در قبال عربستان را تغییر دهد./ شرق
بامداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۲۰ـ ۲۵۱۱
Copyright ©bamdaad 2020