اتحاد بزرگ درغياب امریکا
خواننده گان گرانقدر تارنمای بامـداد !
مسوولین سایت پیوسته تلاش می ورزند تا با پیشکش نمودن گزارشات و بررسی های علمی وعینی از منابع مختلف شما را با رخدادهای جهان و ریشه های حوادث آشنا سازند. برای همین هم برخلاف نشرات و گزارشات متکی برمنافع ایروسنتریزم و« امریکا مقدم است» ما درباره انکشافات وجایگاه جنوب شرق آسیا و حوزه پاسفیک و اثرات جغرافیایی ـ سیاسی ، جغرافیایی ـ اقتصادی آن دست به نشرمضامین پرمحتوا و اکادیمیک زده ایم.
درغرب رسانه های محدودی در باره اهمیت و جایگاه « پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای موسوم به RCEP »که درنشست ویدیویی بروز۱۵ نوامبر۲۰۲۰ با حضور رهبران ۱۰ کشورآ سه آن (اتحادیه کشورهای آسیای جنوب شرقی)، چین، کوریا جنوبی، جاپان، استرالیا و زیلند جدید امضا شد گزارش دادند.
رسانه ایی عنوان کرد که :« آسیا خود را آزاد ساخت !» .
رسانه دیگری نوشت:« آیا آسیای شرقی به لنگرتثبیت کننده اقتصاد آشفته جهان تبدیل خواهد شد؟»
اینک جستاری درباره جایگاه و اثرات این پیمان را خدمت خواننده گان گرانقدرسایت پیشکش میداریم ،امید مورد توجه قرارگیرد. بامداد
مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای ، اتحاد بزرگ درغياب امریکا
چین و ۱۴ کشور آسیا و اقیانوسیه پس از نزدیک به یک دهه مذاکره، روز گذشته بزرگ ترین توافق تجارت آزاد جهان را امضا کردند. توافقی با هدایت چین و در غیاب بزرگ ترین قدرت‌های جهان غرب، ایالات متحده امریکا و اروپا.
رهبران ۱۰ کشور عضو پیمان همکاری‌های جنوب شرق آسیا (آسه‌آن)، چین، جپان، کوریا جنوبی، استرالیا و نیوزیلند در حاشیه نشست مجازی آسه آن، این توافق را امضا کردند تا زنگ خطر برای ایالات متحده و اروپا به صدا درآید. ایالات متحده‌ای که هنوز درگیر تنش‌های سیاسی بر سر انتخابات ریاست جمهوری است و اروپا هم با تبعات اقتصادی موج دوم شیوع ویروس کرونا دست و‌پنجه نرم می‌کند.
۱۵ کشوری که این توافق را امضا کرده‌اند، تقریبا یک سوم جمعیت جهان و ۲۹ درصد تولید ناخالص ملی جهان را در بر می‌گیرند و چین هم حتا قبل از انعقاد این قرارداد بزرگ ترین منبع واردات و صادرات ۱۴ عضو دیگر این توافق محسوب می شد و اکنون موقعیت بهتری خواهد داشت.
مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای (RCEP) که مذاکره بر سر آن هشت سال طول کشید، حدود یک سوم از تولید اقتصادی جهان را در بر می گیرد و گامی بزرگ برای ادغام اقتصادی منطقه محسوب می شود. تکمیل و اجرایی شدن این توافق چند سال طول خواهد کشید، اما در کوتاه مدت تعرفه های اقتصادی و تجاری موجود در بسیاری از کشورهای آسیای شرقی و اقیانوسیه را کاهش خواهد داد. این توافق در حالی حاصل شده که جو بایدن دموکرات به طور غیر‌رسمی پیروز انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شده و پیش بینی می شود معاون سابق باراک اوباما با تمرکز بر برنامه‌های تجاری آسیامحور، از شعار « امریکا مقدم است» دونالد ترامپ فاصله بگیرد و به رفع تنش‌ها با کشورهای منطقه از‌جمله چین بپردازد.
جنگ تجاری ترامپ با چین در چهارسال گذشته که با افزایش تعرفه های تجاری دو طرف همراه بود، عزم چین برای دستیابی به این توافق با کشورهای منطقه را بیشتر کرد. با این توافق همچنین انتظار می رود چین جای پای مستحکم تری مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای، بزرگ ترین توافق تجارت آزاد جهان محسوب می شود و آن را ۱۰ کشور برونی، کامبودیا، اندونزیا، لاووس، مالزیا، میانمار، فیلیپین، سنگاپور، تایلند و ویتنام با مشارکت استرالیا، چین، جاپان، نیوزیلند و کوریا جنوبی به امضا رسانده‌اند. این توافق حتا می توانست بزرگ تر باشد، اما هند در سال ۲۰۱۹ ترسایی تصمیم به خروج از مذاکرات گرفت و هنوز هم تمایلی به بازگشت ندارد.
براساس پیشبینی های دانشگاه جان هاپکینز، این مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای که روز گذشته به امضا رسید، می تواند ۱۸۶ میلیارد دلار به حجم اقتصاد جهانی و ۰.۲ درصد به تولید ناخالص داخلی اعضای آن اضافه کند. جاپان و کوریای جنوبی از بزرگ ترین برنده گان این توافق هستند، اما سود کالاهای ارزان تر حتا تا اروپا و ایالات متحده هم گسترش خواهد یافت. حجم مبادلات بازرگانی این توافق تقریبا هم تراز حجم مبادلات بازرگانی اتحادیه اروپاست. اتحادیه اروپا ۳۳ درصد کل تجارت جهان را در اختیار دارد. این توافق نامه تمام مباحث مربوط به یک توافق تجارت آزاد را در بر می گیرد:
تعرفه‌ها، اداره گمرک، اقدامات بهداشتی، خدمات، سرمایه گذاری و دیگر موارد، اما دو موضوع بیش از همه مورد توجه قرار گرفته است.
اولین مورد، قوانین و مقررات کشور مبدأ است. تمام توافق نامه‌های تجاری آسه آن دارای قوانین مختلفی هستند. به‌عنوان مثال، اگر شرکتی در اندونزیا بایسکل تولید کند، ممکن است برای یک توافق تجارت آزاد با جاپان واجد شرایط باشد، اما برای واجد شرایط بودن در کوریای جنوبی به موضوعات دیگری هم نیاز دارد، اما توافق اخیر تمام این جزییات و موانع را از بین برده است. براساس مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای، هنگامی که محصولی تولید می شود، شرایط تولید آن در تمام 15 کشور عضو یکسان است و برای فروش آن در کشوری دیگر فقط یک برگه کاغذ مورد نیاز خواهد بود.اما دومین عامل که مهم ترین عامل از نظر سیاسی محسوب می شود، این است که این توافق، اولین معامله تجارت آزاد بین چین، جاپان و کوریای جنوبی است. اگرچه توافق مشارکت اقتصادی جامع منطقه‌ای یک توافق چالش برانگیز نیست و کشورها را از لحاظ سیاسی چندان درگیر نمی کند، اما باز هم یک گام بزرگ در رفع تنش میان چین از یک سو و جاپان و کوریای جنوبی به عنوان متحدان غرب از سوی دیگر محسوب می شود. در مجموع می توان گفت در سایه این توافق عوارض گمرکی در تجارت بین کشورهای امضا کننده کاهش می یابد، قواعد ناظر بر تجارت مشترک تدوین و زمینه برای حمل ونقل کالا تسهیل می شود. علاوه بر‌آن، بزرگ ترین توافق تجارت آزاد جهان شامل بازرگانی، خدمات، سرمایه گذاری، بازرگانی دیجیتال و ارتباطات خواهد شد.
تاثیر بر رابطه چین و امریکا
یکی از انتقاداتی که به این توافق شده، این است که چین نقشی کلیدی در آن ایفا می کند و حتا می توان آن را توافقی دانست که چین با اتکا به قوانین داخلی خود به دیگر کشورها تحمیل کرده است. این فشار چین پس از بروز اختلاف نظر با هند حتا بیشتر شد. به این ترتیب با تطبیق این توافق، چین نقشی تعیین کننده تر در استانداردهای تجاری منطقه ایفا خواهد کرد.
پتر پتری، استاد تجارت بین‌الملل در دانشگاه برندیز، می گوید: « این توافق به طور بالقوه کاملا به سود چین است و در مقیاس گسترده، چین را به بازیگر مهم در این توافق و در تمام منطقه تبدیل خواهد کرد. این تاثیرگذاری فراتر از نقش فعلی پکن در تحولات اقتصادی منطقه خواهد بود. با اینکه این توافق به تنهایی محصول چین نبوده و تمام کشورهای عضو در دستیابی به آن سهم داشته اند، اما وقتی زمان اجرایی شدن برسد، چین تصمیم گیرنده اساسی خواهد بود. دیگر در آن زمان نباید این توافق را آسیایی دانست. پس از خروج دونالد ترامپ از توافق تجاری با شرق آسیا، ایالات متحده امریکا اکنون در خارج از هر دو جبهه اصلی تجاری در آسیا قرار دارد. این به آن معناست که وقتی این کشورهای آسیایی قوانین تجاری خود را تنظیم کنند، نه اتحادیه اروپا و نه ایالات متحده امریکا به عنوان اَبَرقدرت‌های تجاری سنتی جهان جایگاهی در تعیین شرایط آن نخواهند داشت. در واقع خروج ترامپ از توافق تجاری با کشورهای شرق آسیا از‌جمله جاپان و کوریای جنوبی و سپس ایجاد تنش‌های تجاری با چین باعث شد تا کشورهای منطقه با جدیت بیشتری به دنبال دستیابی به توافقی مستقل از ایالات متحده باشند. اکنون دیگر ایالات متحده باید با شرایط و قواعد توافقی که چین به کشورهای منطقه تحمیل کرده، کنار بیاید».
امضای توافق مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای، ضربه مهلکی بر آنچه از بدنه توافق تجاری دو سوی اقیانوس آرام باقی مانده است، خواهد بود، توافقی که در دوره دوم باراک اوباما حاصل و ترامپ از آن خارج شد. این توافق می تواند جایگاه منطقه ای چین را که دومین اقتصاد برتر دنیاست، به ویژه در تعامل با جاپان و کوریای جنوبی که متحدان آسیایی امریکا هستند، به شدت بهبود ببخشد.
چشم‌انداز آینده
تصویب و تطبیق توافق مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای مدتی طول می کشد و برای اجرای برخی از مقررات تعرفه شاید حتا به چند سال زمان نیاز باشد، اما این توافق آینده تجارت در آسیا را رقم می زند. پتری می‌گوید: « این توافق نامه می تواند به مرور بهبود یابد و این روند کُند خواهد بود، اما این تازه ابتدای راه است. اکنون بخش اساسی کار اجرا شده است. در ماه‌های پیش رو مهم ترین موضوع، تمرکز چین، جاپان و کوریای جنوبی است. این سه کشور نقشی کلیدی در تجارت منطقه ایفا می کنند. علاوه بر‌این پکن، توکیو و سیول از مهم ترین قدرت‌های اقتصادی جهان به شمار می‌آیند و نمی توان تأثیر این توافق و اجرایی شدن آن بر اقتصاد جهان را نادیده گرفت»، اما بزرگ ترین نتیجه این توافق را شاید بتوان در « ظهور یک اَبَرقدرت جدید در اقتصاد جهان» دانست. آسیا گام اول برای کسب چنین جایگاهی را برداشته و می تواند مانند اروپا یا امریکای شمالی به یک قطب و اَبَرقدرت اقتصادی تبدیل شود./ش
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۰ـ ۱۶۱۱
مضمون اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب آبادی افغانستان دراسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
Copyright ©bamdaad 2020